Kimi fotoğrafları diğerlerinden farklı ve göze çarpıcı kılan nedenlerden biridir.

Transkript

1

2 KOMPOZİSYON NEDİR? Kimi fotoğrafları diğerlerinden farklı ve göze çarpıcı kılan nedenlerden biridir. Örneğin fotoğrafın icadından 2000 sene önce bile Yunanlılar ve Romalıların mimarilerinde de kompozisyonun farkına varmışlardır. Mimari yapılar, bir fotoğraf gibi algılanan yani göze hitap eden görsel objeler olduğundan fotoğraf için kullanacağımız kompozisyon tanımına uyarlar, Kare içindeki konuları göze hoş gelecek şekilde seçmek ve düzenlemek.. Kompozisyon yaparken, figür yada nesneler belli konumlara yerleştirilir veya değişik bakış açıları seçilir. Kameranın küçük hareketleri ile çok farklı kompozisyonlar elde edilebilir. Bazen tesadüfen iyi bir kompozisyon yakalanmış olsa bile, çoğu iyi fotoğrafta yaratıcılık söz konusudur. İyi bir fotoğraf yaratabilmek için önce iyi kompozisyonun temel öğeleri öğrenilmelidir. Foto çekiminde belli bir tecrübe edinildiği zaman, kompozisyon için ilgili kurallar kafamızda otomatikleşir ve yavaş yavaş uymamaya da başlarız.

3 1. Söylenmesi Gerekmeyeni Söyleme SADELİK ilk ve belki en önemli öğe yalınlıktır. Fotoğraftaki ilgi merkezine dikkat çekmenin yolları aranmalıdır. Bunun bir yolu, konuyu dikkati dağıtmadan ortaya çıkaracak bir fon seçmektir. Fotoğrafta öyle bir kompozisyon yaratılmalıdır ki, fotoğrafın çekim nedeni açık olarak görülsün ve görüntü ye giren tüm nesneler ilgi merkezi olarak seçilen konuyu tamamlasınlar. Demek ki fotoğrafları yalınlaştırmak ve ilgi merkezini güçlendirmek için, karmaşık olmayan bir fon seçmeli, konuya yaklaşarak ilgisiz nesneler fotoğraf alanı içine alınmamalıdır.

4

5

6 Sadeleştirme Yöntemleri 1- Fotoğrafçının Konumu 2- Kullanılan Objektifin Odak Uzunluğu 3- Fiziksel Müdahale 4- Alan Derinliğinden Faydalanma 5- Kadraj

7 1.1- Fotoğrafçının Konumu Fotoğrafçı, pozisyonunu değiştirerek en iyi kadrajı bulur. Bu yer değiştirme, konunun yapısına göre 1 2metre yana kayma veya yükselip çömelmeler olacağı gibi birkaç kilometrelik yer değiştirmeler de olabilir.

8

9

10

11 1.2- Kullanılan Objektifin Odak Uzunluğu Çekmek istediğimiz bir fotoğrafta, örneğin geniş açılı bir objektif kullandığımız zaman, doğal olarak karemize daha fazla obje girecek ve bazen bu görüntü karmaşasına neden olacaktır. Yani konu üzerinde belirtilmek istenen anlaşılamayacaktır. Fakat eğer daha uzun odaklı ya da zoom lu objektifler kullanılırsa, esas belirtilecek konuya daha da yaklaşıldığından, gereksiz elemanlardan kurtulmuş ve sade bir kare elde edilmiş olacağız (Aynı zamanda net alan derinliği de azalacaktır).

12

13

14 1.3- Fiziksel Müdahale İstenilen sadeliği yaratmak için, özellikle kurgusal fotoğraflarda objeleri el ile yerlerini değiştirerek, istenmeyen kişileri kovalayarak ya da çekim sonrası karanlık oda veya photoshop kullanılarak yapılan sadeleştirme şeklidir.

15

16

17

18 1.4- Alan Derinliğinden Faydalanma Fotoğrafçı için esas önemli olan konu netlendiği zaman, eğer alan derinliği de dar olursa, konunun önünde ki ve arkasında ki objeler flu çıkar ve izleyicinin dikkati sadece netlenen bölgede yoğunlaşır.

19

20

21 1.5- Kadraj Kadraj (çerçeveleme), fotoğraf makinesinin vizöründe görünen görüntüdür, yani fotoğraf karesinin içine dahil edilen her şey kadrajdır. Ayrıca fotoğraflar basılırken de kadrajlama kullanılır. Gereksiz kıyı köşe objeler kadraj dışında bırakılarak sadeleştirmeye gidilebilir.

22

23

24

25

26 2.Söylemek İstediğini Vurgula Fotoğrafçı için ana ilgi odağının belirgin olmasıdır Vurgulamak için; 1- Ana İlgi odağı Üzerine Seçici Netlik 2- Biçimsel Belirginlik (Kontrast Zıtlık) 3-1/3 Kuralı (Altın Kural) 4- Çerçeve İçinde Çerçeve

27 2.1- Seçici Netlik Belirginlik kazandırılmak istenen konu üzerine seçici bir netlik yapılır. Ön ve arka planlar netsiz alanda bırakılır. Fotoğrafı izleyen kişi doğrudan, detay görebildiği konunun görüntüsüne dikkatini yoğunlaştırır. Çünkü vurgulanmak istenen konu nettir, istenmeyen diğer ikinci derece görüntüler netlik dışında bırakılmıştır.

28

29

30 2.2- Biçimsel belirginlik (Kontrast Zıtlık) Fotoğrafta verilmek istenen mesajı izleyicinin algılayabilmesi için anlatımı, ifadeyi sağlayan görüntülerin, diğerlerine göre daha belirgin olması gerekir. Bu aşağıda ki yöntemlerle sağlanabilir ve bir fotoğrafta birden fazla yöntem birden kullanılabilir 1- Biçimde kontrast 2- Renkte kontrast 3- Ton değerlerinde kontrast 4- İçerikte kontrast 5- Doğrultularda kontrast 6- Harekette kontrast

31 Biçimde kontrast Aynı biçimde olmayan iki farklı objenin ahenk oluşturduğu fotoğraflardır. Büyükküçük, veya dairesel-köşeli biçimleri bir arada kullanmak zıtlığı getirir.

32

33

34 Renkte kontrast Adından da anlaşıldığı üzere, renklerin kendi aralarında oluşturduğu kontrastlıktır.

35

36

37

38 3- Ton değerlerinde kontrast Genellikle siyah beyaz fotoğraflarda, ara tonların azaltılıp, siyah ve beyazın ağırlık kazanmasıyla elde edilen zıtlığa dayanır.

39

40

41

42 İçerikte kontrast Konuyu oluşturan objelerin, genelde ayrı ayrı birbirleriyle kel alaka olmasına karşın, bir araya geldiklerinde ilginç görüntüleri mantıksal zıtlıkları sayesinde ilginç kılmalarıdır.

43

44

45 Doğrultularda kontrast Bir fotoğrafta ki çizgisel (grafiksel) doğrultuların farklı yönlerde olması, o çizgileri takip eden gözü sekteye uğratarak zıtlık duygusunu verir.

46

47

48 Harekette kontrast Hareket izlenimi veren öğelerin farklı yönlerde olmasına dayanır. Bir objenin hareketli diğerinin hareketsiz olması mevzu bahis olabilir bazı bazı.

49

50

51 2.3-1/3 kuralı (Altın Kural) Fotoğrafı çekmeden önce kadraj vizörden baktığımızda kafamızdan, yatay ve dikey olarak üçe bölünür. Bu çizgilerin kesiştiği noktalar iyi bir kompozisyonda ilgi merkezinin yerleşebileceği dört seçeneği gösterir. Genel olarak konunun kadrajımızın tam merkezinde yer aldığı fotoğraflar, konunun merkezden uzakta yer aldığı fotoğraflardan daha az hareketli ve daha az heyecan vericidir. Manzara fotoğraflarında da ufuk çizgisi de üçte bir kuralına göre yerleştirilebilir. Ufuk çizgisini merkeze yerleştirmekten kaçınmalıdır.

52

53

54

55 Durağan: Yelkenli merkezde, ufuk çizgisi ortalanmış

56 Dinamik: Yelkenli altın noktada (1/3), gökyüzü 2/3 oranında

57 Dinamik: Yelkenli altın noktada (2/3), gökyüzü 1/3 oranında

58 2.4- Çerçeve İçinde Çerçeve Vizörden baktığımız zaman biz fotoğrafa zaten bir çerçeve yani sınır (kadrajımızın ta kendisi) koymuş oluruz. Fakat bazı fotoğraflarda, çerçeve, sadece makine tarafından değil, çekilen öğenin kendisini çevreleyen objelerin de kadraja alınmasıyla sağlanabilir.

59

60

61

62 1. Söylenmesi Gerekmeyeni Söyleme 2. Söylemek İstediğini Vurgula 3. Söylediğine duygu ver 4. Söylediğini Zengin Kıl

63 3. Söylediğine duygu ver 3.1 Çizgiler 3.2 Renk 3.3 Hareket 3.4 Açık, Kapalı kompozisyon 3.5 Denge, Oranlar, Simetri 3.6 Grenlilik 3.7 High-key, Low-key 3.8 Bakış açısı 3.9 Kontrastlık

64 3.1 Çizgiler Fotoğrafta objelerin hareket ettiği yönlerle gözleri takibe sürükleyen olgudur.

65

66

67

68

69

70

71 3.2 Renk Güzel veya uyumlu renk seçimleriyle fotoğrafa duygu verilebilir.

72

73

74

75 3.3 Hareket Hareket zaman içine yayılmış bir olaydır. Zaman boyutu olmayan fotoğrafta belli simgelerle hareket izlenimi verilebilir. Örneğin fotoğrafta bir insanın hareketli olduğu, çok kısa pozlama süresi ile ancak vücudunun almış olduğu pozisyonla gösterilebilir. İzleyici beyninde depolanmış görüntülerden faydalanarak fotoğraftaki insanın ne yaptığını hemen anlar. Bu tür görüntüler ancak hareketin bir kanıtı olmakla birlikte hareket hissini veremezler. Poz süresini uzatarak hareketli konunun fotoğrafı çizmesi sağlandığında konunun sabit kısımları net, hareketli kısımları ise belli belirsiz çizgilerden oluşacaktır ve hareket hissi kazandıracaktır.

76

77

78

79

80 3.4 Açık, Kapalı kompozisyon Açık kompozisyonda, fotoğraflanan hikayenin daha gizemli bir hal aldığı görülebilir. Bunun sebebi, görüntülenen objelerin kadraj sınırlarının dışına taşmasıyla fotoğraflarda görülmeyen bir kadraj dışı devamlılık söz konusudur. Kapalı kompozisyonlarda, hikayenin kahramanları ve mekanları ya da bir manzaranın öğelerinin tümü kadraj içine sığdırılır ve tüm anlatılanlar kadraj içersinde kalır.

81 Açık kompozisyon

82

83

84 Kapalı kompozisyon

85

86

87

88

89

90 3.5 Denge, Oranlar, Simetri Fotoğrafta kompozisyonun en önemli yol göstericilerinden biridir. Birbirini tamamlayan şekil, renk ya da aydınlık veya karanlık alanların göze hoş görünecek şekilde ayarlanmasıdır.

91

92

93

94 3.6 Grenlilik Bilindiği gibi, gren, en basit tanımıyla fotoğrafı oluşturan noktacıklar olarak bilir. Özellikle kullanılan filmin türü ve ASA değerlerine göre de değişiklik gösterir. Bazı fotoğraflarda gren candır.

95

96

97

98 3.7 High-key, Low-key Siyah-beyaz fotoğrafta aynı ton değerlerinin bir arada kullanılması ile armoniye (uyum) ve belirginliğe ulaşılır. Ton skalasında beyaza yakın olan tonların bir arada kullanılması ile high-key fotoğraflar elde edilir. High-key fotoğraflarda dikkat çekilmek istenen konu üzerinde detay görülür, diğer tonlar beyaz içinde kaybolup gitmektedir. Low-key fotoğraflarda ise ton skalasının siyaha yakın tonlarının bir arada kullanılması ile ilgi konu üzerine çekilmekte, geri kalan görüntüler siyah içinde dikkatten uzaklaştırılmaktadır.

99

100

101

102

103 3.8 Bakış açısı Sıradan görünen bir olguya farklı bakış açılarıyla yaklaşırsak, onu daha az görülmüş ve ilgi çekici bulur, izleyiciyi de etkileyebiliriz.

104

105

106

107

108 3.9 Kontrastlık Fark ettiğiniz üzere kontrasttan kaçılamaz. Her yerde karşımıza çıkar çünkü ister renk ister biçim olsun ya da ton her neyse, fotoğraflarımızda ifade etmek istediklerimizi referanslarıyla belirtmekle izleyiciye ipucu vermiş oluruz.

109

110

111 4. Söylediğini Zengin Kıl 4.1 Işık, Gölge 4.2 Arka plan, Ön plan 4.3 Doku 4.4 Ritim 4.5 Armoni (Uyum) 4.6 Perspektif 4.7 Siluet 4.8 Yansıma 4.9 Doğallık

112 4.1 Işık, Gölge Işıksız fotoğraf olmaz. Işığın olduğu her yerde de gölge olur. Demek ki çekeceğimiz fotoğraflarda ışığı ve gölgelerini kullanarak zengin kompozisyonlar yaratabiliriz.

113

114

115

116

117

118

119 4.2 Arka plan, Ön plan Arka fonlar (!), gözü yormayacak veya kafa karıştırmayacak şekilde ön planda ki konuyu destekler biçimde öne çıkmasını sağlarlar.

120

121

122

123 4.3 Doku Doku ışığın konuya yatık geldiği hallerde belirginleşen bir vurgulama öğesidir. Konunun yapısal özelliklerini ortaya koyan doku, ışığın geliş yönü optik eksenle aynı olduğu zamanlarda kaybolur. Girinti ve çıkıntıları olan bir yüzey, dik gelen ışık altında detay vermeyen, boş bir alan olarak görülür. Işığın optik eksenle açısı büyüdükçe doku etkisi belirmeye başlar. Yüzeyin fiziksel yapısı algılanmış, belirginlik kazanmıştır. Doku, ışığın konu üzerine uygun bir eğimle ulaşması halinde değer kazanan, fotoğrafta vurgulayıcı bir estetik araç olarak kullanılan görsel öğedir.

124

125

126

127

128

129

130

131 4.4 Ritim Fotoğrafta belirginliği sağlamanın bir başka yolu fotoğrafa konu olarak seçilen nesneyi birden çok sayıda kullanmaktır. Nesne kadraj içinde ısrarla, bir düzen içinde gösterilmektedir. Fotoğrafa, belli bir düzen içinde aynı nesneden pek çok yerleştirilmesi ile oluşan ritim,rasgele ve az sayıda kullanılan nesneden her zaman çok daha fazla etkileyicilik kazandırır. Nesnelerin belli aralıklarla yerleştirilmeleri ile rahatlıkla ve etkili bir şekilde algılanırlar. Aynı zamanda konuların doğrultuları belirginleşmektedir.

132

133

134

135

136

137 4.5 Armoni (Uyum) Farklı ya da aynı öğelerin benzer özellikleriyle bir arada kullanılması, armoni, uyum etkisini verir.

138

139

140

141

142 4.6 Perspektif Bize yakın cismin büyük, uzak cismin küçük görülmesi olayına perspektif denir. Fotoğrafta, perspektif ile derinlik hissi belirginlik kazanır. İki boyuta sahip fotoğrafta, perspektif çeşitli şekillerde algılanır. En başta, bakış noktamıza yakın konu büyük, uzak konu küçüktür. Boyutlarının eşit olduğu bilinen nesneler fotoğrafta farklı boyutlarda görülürse derinlik hissi verilmiş olur. Perspektifte konuya bakış noktası yani konuya olan mesafe çok önemlidir. Konuya yaklaştıkça derinlik etkisi perspektif artar, planlar arasındaki mesafeler büyür ve planlar birbirinden ayrılır. Bakış noktası uzaklaştığında derinlik etkisi gittikçe kaybolur. Sonsuzda bakıldığında perspektiften söz edilemez. Çünkü planlar üst üste binmiş, kaçma noktası ve boyutlar arasındaki farklar yok olmuştur.

143

144

145

146

147

148 4.7 Siluet Daha önce de ışık ve aydınlatma derslerinde gördüğümüz gibi siluet, çoğunlukla ters ışıkta meydana gelen, detayların minimumda kaldığı, sadece figürün şeklinin belli olduğu görüntülerdir.

149

150

151 4.8 Yansıma Yansımalarda zengin birer ışık oyundur. (Yansıma işte ne diyelim!)

152

153

154

155

156 4.9 Doğallık En az müdahale ile en gerçekçi fotoğraf.

157 Bundan daha doğalı var mı? 8)

158 SON HAZIRLAYAN: OZAN & RAZAN