Öğretim Materyali Tasarımı

Transkript

1 Öğretim Materyali Tasarımı Öğrenci gereksinimlerini tam olarak karşılayacak hazır materyallerin seçilmesi ve kullanılması gerekir. Bu sağlanamıyorsa, var olan materyalin uygun hale getirilmesi gerekir. Bu olanaklı değilse, öğretmen materyalleri geliştirebilir. Materyalleri hazırlarken tasarım ilkelerini göz önünde bulundurmak gerekir.

2 Öğretim Materyali Hazırlarken Basit, sade, anlaşılır olmalı Dersin konusuna uygun seçilmeli ve hazırlanmalı Desin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil önemli, özet bilgilerle hazırlanmalı Görsel ögelerin aşırı kullanımından kaçınmalı Metinler ve görsel ögeler öğrencinin gelişimsel özelliklerine uygun olmalı Öğrenciye alıştırma ve uygulama olanağı sağlamalı Kolayca geliştirilebilir ve değiştirilebilir olmalı

3 Öğretim Materyali Hazırlarken

4 Öğretim Materyali Hazırlarken

5 Öğretim Materyali Hazırlarken

6 Öğretim Materyali Tasarım İlkeleri Yapısal-Biçimsel Ögelerin Kullanım İlkeleri Yerleşim Ögelerinin Kullanım İlkeleri

7 Yapısal-Biçimsel Ögelerin Kullanım İlkeleri Alan Çizgi Şekil Doku Renk

8 Alan Materyale genel olarak bakıldığında görülen boşluk-doluluktur. Resim, yazı, grafikle dolu olmayan alan açık alandır. Resim, yazı, grafikle dolu olan alan, kapalı alandır.

9 Alan

10 Kitaplarda Alan Kullanımı

11 Çizgi İşlem, yön Hareket, ayırma Birleştirme Tek boyutludur. Yatay çizgiler Durgunluk Dikey çizgiler Yukarı bakma Köşegen çizgiler Hareket

12 Çizgi Hareket etkisi Güçlülük etkisi Sabitlik ve Durağanlık etkisi

13 Çizginin ayırma amaçlı kullanımı

14

15 Şekil-Form Şekil; yüzey üzerinde oluşturulan iki boyutlu biçim, nesnenin dış çizgileridir. Kendisine bağlanan bir çizgi şekil oluşturur. Fon, biçimlerin birbirine göre yerleşimidir.

16 Şekil

17 Şekil-form

18 Doku Materyali hissetmeyi sağlar. Görselin gerçekçi görünmesini sağlar. Üçüncü boyut ekler.

19

20 Doku Kullanımı

21 Renk Renkler, önemli noktalar üzerinde dikkati toplar. Küçük yaş gruplarında parlak renkler, büyüklerde pastel renkler kullanılmalıdır. Şekil için sıcak renkler, zemin için soğuk renkler seçilmelidir. En kolay hatırlanan renk, kırmızıdır. En uzun dalga boyuna sahiptir. En kısa dalga boyuna sahip olan renk, mordur.

22

23 Renk Bitişik olan renkler «uyumlu»dur. Net değildir. Karşıt olan renkler «tamamlayıcı»dır. Nettir. Şekil zemin ilişkisine uygundur. Aynı materyal üzerinde üçten fazla renk kullanılmamalıdır. En çok dikkat çeken renk, sarıdır.

24 Renk Kullanımı Geri plan ve metin renklerinin hatalı seçilmesi sonucu okunabilirliğin azalması

25 Renk Kullanımı Görsellerde aşırı renk kullanımından kaçınmak gerekir.

26 Renk Kullanımı

27 Renk Kullanımı Okunabilirlik, zemin-yazı rengi açısından soldan sağa doğru artmaktadır.

28 Yerleşim Ögeleri Kullanım İlkeleri Oran-ölçek Denge Bütünlük Ritim Vurgu Ahenk

29 Oran-Ölçek Nesnelerin büyüklüğüyle ilgilidir. Nesneyi doğru ölçeklendirmek için, tanıdık olan başka nesneleri kullanmak gerekir.

30

31 Denge Nesnenin algılanan ağırlığıyla ilgilidir. Yatay-dikey eksen etrafına eşit dağıtımla materyalde denge sağlanır. Simetriye dayanıyorsa, yansıma varsa formal denge; Ağırlık iki tarafta eşitse ancak farklı ögeler kullanılıyorsa informal denge vardır.

32 Formal Denge

33 Informal Denge

34

35

36 2013 KPSS Matematik dersinde üçgen çeşitlerini işleyen bir öğretmen, anlatmak istediği üçgeni diğerlerine göre daha büyük çizmiştir. Buna göre öğretmen, daha çok hangi tasarım ilkesini dikkate almıştır? A) Görsel bütünlük sağlama B) İnformal denge oluşturma C) Hizalama D) Dokuyu güçlendirme E) Devamlılık

37 Bütünlük Bütünlük, bir görseli meydana getiren öğelerin bir bütün olarak görünmesini sağlayan, öğeler arasındaki ilişkidir. Bütünlüğü oluşturacak olan ilişkinin kurulabilmesi için tasarım öğelerinden (çizgi, şekil, renk, vb.) faydalanılır. Materyal içerisinde bütünlüğün sağlanmış olması mesajı anlamayı ve yorumlamayı kolaylaştırır.

38 Bütünlük Bütünlüğün sağlanması açısından yapılan hataların başında materyalin içinde çok sayıda ve birbiri ile ilişkisi düzgün bir şekilde ifade edilememiş öğelerin kullanımı yer alır. Bu tür hataları en aza indirebilmek için verilmek istenen mesaj tasarımcı tarafından açık ve net olarak ifade edilebilmelidir. Tasarımcının aklına gelen tüm fikirler materyale yansıtılmamalıdır.

39 Bütünlük Materyalde çok fazla ve ilişkisiz ögenin kullanılması, bütünlük algısını bozar.

40 2013 KPSS Bütünlük ilkesini dikkate alarak bir materyali hazırlamak isteyen öğretmen, aşağıdakilerden hangisine en çok dikkat etmelidir? a. Ögeler arası ilişkileri belirgin hale getirmeye b. Ögelerin birbirinden uzak görünmesini sağlamaya c. En önemli ögeleri yerleştirmeye d. Ön ve art alanları zıt renkli hazırlamaya e. Konu başlığını ayırt edilebilir yapmaya

41 3 3 Kuralı Kural dâhilinde, ekran soldan sağa ve yukarıdan aşağıya 3 parçaya bölünerek 3x3 bir matris elde edilir. Anahtar öğeler veya nesneler bu 3 çizginin yakınında bulunmalıdır. 3x3 kuralı öğrencilerin dikkatlerini bu çizgilerin kesişme noktalarında toplayacağını belirtir. Matrisi oluşturan çizgiler hayali çizgilerdir; tasarımcıya yol gösterici görev üstlenirler

42 3 3 Kuralı %41 %20 %25 %14

43 3 3 Kuralının Uygulanması

44 Ritim Gözün bir nesneden diğerine rahatça kayabilmesidir. Çizgi-Şekil-Form-Renk kullanılarak sağlanır.

45 Vurgu Materyalde kullanılan görsellerin belirli bir bölümüne dikkat çekilmek istenebilir. Öğeyi ilgi merkezi haline getirebilmek için kullanılan farklı teknikler bulunmaktadır: Ok ve benzeri yön gösteren çizgilerin ve şekillerin kullanılması. Odaklanılacak öğenin farklı şekilde boyutlandırılması. Farklı renk ve doku kullanımları.

46 Vurguda çizgi ve şekil kullanımı

47 Vurguda farklı boyut kullanımı

48 2013 KPSS Öğrencileri için yazılı bir materyal hazırlayan öğretmenin aşağıdakilerden hangisini yapması yanlıştır? a. Paragraflar arası boşlukları, satır arası boşluklardan daha geniş tutması b. Metnin uzun paragraflar içermesi durumunda tek sütun kullanması c. Görsellerde fazla ayrıntı veya gerçeğe yakınlıktan kaçınması d. Satır sonuna sığmayan kelimeleri alt satıra yazması e. Vurgulamalar için tümü büyük harflerden yazılmış ifadeler kullanması

49 Ahenk Parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkacak bütünlük duygusudur. Parçaların ilişkilerine bağlı olarak ortaya çıkan uyumdur.

50 Diğer Tasarım İlkeleri Basitlik Sadelik Hizalama Yakınlık Tekrar

51 Basitlik-Sadelik Nesnelerin gerçeklik derecesinden çok anlamlılık boyutu dikkate alınmalıdır. Görsellerde, metin miktarı sınırlandırılmalıdır. Çok fazla yazı tipi kullanılmamalıdır.

52 Hizalama Düzenli biçimde ögelerin yerleştirilmesidir. Ögeler arası ve tüm ögelerin materyale göre hizalanması önemlidir. Yanlış hizalamadan kaynaklanan tasarımda birliğin Doğru olmaması hizalama

53 Yakınlık, bir ilişki belirtisidir.

54 Tekrar, bir ögenin birden çok kez kullanılmasıdır. Tekrarın olmamasından kaynaklanan birliğin yokluğu Dairenin tekrar edilmesinden doğan birlik