Araştırma Teknikleri

Transkript

1 Prof.Dr. Filiz Karaosmanoğlu Yrd.Doç.Dr. Bayram Kılıç Ekim 11, 2010 Yalova

2 Bilimsel Yöntem Modeli

3 Bilimsel Yöntem Bilimsel yöntem, tümevarım ile tümdengelim yaklaşımlarının ayrı ayrı yeterli olamayışları sonucu, her ikisini de kapsayan, iki yaklaşımın bütünleşmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Bilimsel yöntemin tüm bilim alanlarında geçerli bir yöntem olup olmadığı uzun süre tartışma konusu olmuştur. Bilimsel yöntemin bugünkü anlamda biçimlendirilişini John Dewey ile başlatmak mümkündür.

4 Bilimsel Yöntem Bilim üretmede yararlandığımız bilimsel yöntem, genelde, problem çözmek için izlenen düzenli yol olarak tanımlanmaktadır. Bilimsel yöntem problem çözmede izlenen bir yoldur. Dewey in Nasıl Düşünürüz adlı yapıtındaki problem çözme işlemindeki belirtilen aşamalar bilimsel yöntemin aşamaları olarak kabul edilmiştir.

5 Bilimsel yöntemin aşamaları nelerdir? Araştırma Teknikleri 1. Güçlüğün sezilmesi: Bu aşamada birey, kendisine rahatsızlık veren, ancak ne olduğunu bilemediği bir güçlük durumuyla karşı karşıyadır. 2. Güçlüğün problem biçiminde tanımlanması: Bu aşamada kişi, yaptığı gözlemler ve topladığı veriler sayesinde kendisini rahatsız eden durumu, yani problemin ne olduğunu keşfetmiş ve tanımlamıştır. 3. Problemin çözümüne yönelik denencelerin önerilmesi: Birey bu aşamada eski yaşantılarından yola çıkarak problemin çözümüne yönelik tahminlerde bulunmaktadır. Seçilen bir grup olay ya da gözlem, yani kanıt niteliğindeki veriler bir ya da birkaç denence içinde birleştirilmektedir.

6 Bilimsel yöntemin aşamaları nelerdir? Araştırma Teknikleri 4. Denencelerin gözlenebilir doğurgularının saptanması: Bu aşamada, olası uygulama sonuçları düşünülüp tartışılır. Denencelerin olası sonuçları kestirilmeye ya da saptanmaya çalışılır. Eğer denence doğruysa, beklenen durumların oluşması beklenir. 5. Denencelerin sınanması: Bu aşamada birey olay ya da olgulara bakarak, kanıtlar toplayarak ileri sürdüğü denencelerin doğru olup olmadığını belirlemeye çalışır. Böylece hangi denencelerin gözlenen olaylarla uyuştuğu, problemin çözümü olduğu ortaya çıkmış olur.

7 Bilimsel Yöntem Modeli

8 Araştırma Teknikleri

9 Bilimin Önemli Kavramları Olgu? Olgu genel olarak, evrende yer alan, doğrudan ya da dolaylı olarak gözlenebilen nesne, durum veya olaylar olarak nitelendirilebilir. Olguların özellikleri; Genel geçerlilik, Süreklilik, Doğrudan ya da dolaylı olarak gözlenebilirlik Tekrarlanabilirlik Olgu örnekleri; Suyun kaynaması Metallerin elektrik iletmesi Elmasın sert olması İnsanların öğrenmesi

10 Bilimin Önemli Kavramları Terim? Belirli bir alana has olan sözcüklere denir. Yani terimler belirli bir alanın dilini oluşturur.

11 Bilimin Önemli Kavramları Tanım? Bilinmeyen, yabancılık çekilen bir kavramın aşina olunan, bilinen kavramlarla açıklanmasıdır.

12 Bilimin Önemli Kavramları Kavram? Olguların zihnimizdeki imajıdır. veya İnsan zihninde anlamlanan olay, obje, ve olguların değişebilen ortak özelliklerini temsil eden formudur.

13 Bilimin Önemli Kavramları Bilimsel Teori? Bilimsel yöntemin en önemli kavramı olan teori, doğal dünyanın olgularını, olgular arası ilişkilerini, yasalarını açıklayan, yasaları, çıkarsamaları ve test edilmiş hipotezleri içeren iyi yapılandırılmış kavramsal yapılardır. Moleküler kinetik teori Atom teorileri Öğrenme teorileri Asit-baz teorileri Belirsizlik teorisi Hareketli kıtalar teorisi Motivasyon teorileri

14 Bilimin Önemli Kavramları Araştırma Teknikleri Bilimsel Teori Bilimsel teoriler, gündelik hayatta boş veya safsata anlamında kullanılan teori anlamında kullanılmamalıdır. Bilimsel teoriler hiçbir zaman ispatlanamaz ancak mevcut kanıtlara dayalı olarak yapılan açıklamalar arasında en mantıklı olanıdır. Bilimsel teorilerin, açıklama, tahmin ve kontrol olmak üzere üç önemli bileşeni vardır. İyi bir teori, gözlemleri iyi açıklama, henüz gözlenmemiş olayları tahmin etme, sınanmaya açık olma ve yeni bilgiler elde edildikçe gerektiğinde düzeltilebilme gibi özelliklere sahip olmalıdır. Teoriler sayesinde birbiriyle ilişkisiz gibi görünen bir takım olaylar arasındaki ilişkilerin varlığı tespit edilir.

15 Bilimin Önemli Kavramları Bilimsel Yasa? Yasa, olgusal içerikli genellemelerdir. Bilimsel yasalar, belirtilen şartlar altındaki olgular arası ilişkilerin özlü ifadeleridir. Boyle-Mariotte yasası: Sabit sıcaklıkta, sabit miktardaki gazın hacmi, basıncı ile ters orantılıdır. Kütlenin korunumu yasası, Enerjinin korunumu yasası, Sabit oranlar yasası, Ohm yasası Yerçekimi yasası