Prof. Dr. Lütfi AKÇA Müsteşar T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Ankara. İstanbul, 11 Mart 2011 Ref: ZAY/acç:11/364. Sayın Müsteşarım,

Transkript

1 Prof. Dr. Lütfi AKÇA Müsteşar T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Ankara İstanbul, 11 Mart 2011 Ref: ZAY/acç:11/364 Sayın Müsteşarım, TÜSİAD olarak, Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı nın Geliştirilmesi Projesi kapsamında Türkiye de iklim değişikliği konusunda farklı alanlarda eylem planları geliştirilmesi çalışmalarını fevkalade olumlu bulmaktayız. Türkiye nin Ulusal Eylem Planı nın taslaklarında önerilen finansal destek ve teşvik mekanizmaları ülkemiz sanayiinin düşük karbonlu ekonomiye geçiş yolunda gerekli adımları atabilmesi için kritik öneme sahiptir. Ancak bu mekanizmaların özel sektör ile işbirliği içerisinde ele alınarak sektörlere göre daha ayrıntılı şekilde tasarlanması, eylem planlarının başarılı bir şekilde uygulanmasında sanayimize yardımcı olacaktır. Buna ek olarak, söz konusu planlarda yer alan hedeflerin veri ve senaryolar anlamında analitik temelinin iyileştirilmesi, planlardan istenilen sonucun elde edilerek uluslararası müzakerelerde kullanılabilmesini ve bu politikalardan en fazla etkilenme durumunda olan özel sektör açısından öngörülebilirliği sağlayacaktır. Bu bakış açısıyla hazırlanan, Eylem Planlarına ilişkin TÜSİAD Görüş ve Önerileri ekte bilgilerinize sunulmuştur. Bu vesileyle, TÜSİAD olarak kurumunuz çalışmalarına gereken her türlü katkıyı sağlamaya açık olduğumuzu ifade eder, görüşlerimizin dikkate alınacağı ümidiyle saygılar sunarım. (Orijinali imzalıdır) Zafer A. YAVAN Genel Sekreter TÜSİAD Cc: Sayın Dr. Aydın YILDIRIM, Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı

2 İDEP Enerji 1 Sektörü Taslak Eylemler Tablosu (Taslak v1.3, )2 Görüş Formu Görüş Bildiren Kurum Ana Kurum Görüşe Katkı Veren İlgili ve Bağlı Kuruluşları Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Görüşlerle İlgili İletişime Geçilebilecek Yetkili/Sorumlu Kişi Adı Görevi Fatih TOKATLI Telefon E-posta Sanayi Hizmetler ve Tarım Komisyonu Bölüm Sorumlusu ftokatli@tusiad.org Tarih Kurum Görüşleri 3 Amaç/Hedef/Eylem Kodu AMAÇ E1. Mevcut İfade 4 Önerilen İfade 4 Gerekçesi Kaynak Belge(ler) E1.1.1 Enerji sektörü için sera gazı emisyonları ile ilgili projeksiyonlar ve düşük karbon yoğunluğuna yönelik seçeneklerin ve maliyetlerinin belirlenmesi Enerji sektörü için sera gazı emisyonları ile ilgili projeksiyonlar ve düşük karbon yoğunluğuna yönelik seçeneklerin ve maliyetlerinin belirlenmesi; bu doğrultuda birincil enerji yoğunluğu bakımından gruplandırma ve önceliklendirme yapılması Enerji sektörü oldukça büyük ve geniş yapıda bir sektördür. Rafineri, ve santraller enerji sektöründe olmakla birlikte, LPG, LNG, CNG gibi yakıtları da enerji sektöründe yer almaktadır. Ancak özellikle LPG sektörü kapsamında meydana gelen sera gazları, diğer enerji sektörüne kıyasla oldukça az olmaktadır. Bu nedenle Enerji sektörü için gruplandırma, önceliklendirme yapılmasında fayda vardır. AMAÇ E1. E1.1 Yürütülen ve planlanan çalışmalar Bu hedef oldukça yüksektir yılında

3 E1.1 kapsamında birincil enerji yoğunluğunun 2023 yılına kadar, 2008 yılına göre %20 oranında düşürülmesi. verinin hesaplama yöntemi ve kriterleri yeniden değerlendirilmelidir. Söz konusu yıla oranla %20 oranında bir düşüş için belirlenen kriterlerin kaynaklarının da ayrıca incelenmesi AMAÇ E1. E E Bütün büyük emisyon kaynakları için tüm sera gazı emisyonlarının izlenmesine ve değerlendirilmesine yönelik ölçülebilir (mesurable), raporlanabilir (reportable), doğrulanabilir (verifiable) standartta veriler üretilmesi, toplanması, veri tabanında kayıt altına alınması; enerji sektörü için sera gazı portalının oluşturulması; sera gazı azaltım tekniklerinin maliyetlerinin çıkarılması. Eylem ve alteylemler için istatistiksel veriler toplanarak bir veri tabanı oluşturulması. AMAÇ E1. E E Enerji, enerji verimliliği ve karbon göstergelerinin hesaplanması için bir veritabanı oluşturulması, enerji sektöründe (arzı ve tüketimiznde) enerji ve kaynak kullanımı ile sera gazı konusunda benchmarking çalışmaları ve Benchmark çalışmasının bitiş tarihi eylem tablosunda 2015 olarak gözükmektedir. Benchmark çalışmaları bitmeden diğer eylemlerin tarihlerinin ise 2015 tarihinden önce başlaması öngörülmektedir.

4 altyapıları oluşturulması. Uygulama tarihi: AMAÇ E1. E E Ülke çapında (bina, sanayi, ulaşım sektörlerinde) enerji tüketimi ve verimlilik seviyelerinin belirlenmesi Ülke çapında (bina, sanayi, ulaşım sektörlerinde) enerji tüketimi ve verimlilik seviyelerinin belirlenmesi amacıyla tam bir yapı envanteri oluşturulması Bu tip uygulamaların bazı kuruluşlarla sınırlı kalmaması ve tüm sistemin dahil edilmesi AMAÇ E1. Ek madde önerisi E ENAR Program kılavuzlarının, sektörü temsilen yetkili kuruluşlardan görüş alma süreçleri işletilerek yayınlanması ve uygulanması. 8 Haziran 2010 tarihinde yayınlanan ENAR yönetmeliğinde teknik ve mali kılavuzların en geç Aralık ayında yayınlanacağı belirtilmektedir. Bu ifadeye dayanılarak kılavuzların yayınlanması ve uygulamaya geçilmesi Aralık ayına bırakılmamalıdır. AMAÇ E1. E E Enerji yoğunluğunu %20 düşürmek için gerekli olan yatırımları yapmak üzere finansman ihtiyacının belirlenerek sağlanması Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında verilen teşviklerin uygulanabilirliğinin arttırılması ve %20 azaltım sağlayacak ek finansmanın belirlenmesi Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında 3 yılda %10 azaltım taahhüdüne karşılık öngörülen teşvik Enerji Verimliliği Kanunu AMAÇ E2. E2.1.4 E2.1.4 Biyokütle kaynaklarından daha fazla yararlanılması için gelecek nesil biyoyakıtlar konusundaki ArGe çalışmalarına özel destek ve teşvik sağlanması. Sera gazlarını birinci nesil biyoyakıtlara göre daha fazla azaltan ve biyo çeşitliliği riske atmayan gelecek nesil biyoyakıt çalışmaları tüm dünyada yüksek oranda teşvik edilmektedir. Gelecek nesil biyoyakıtlar sera

5 gazlarını azaltmada önemli bir araç olarak görülmektedir. AMAÇ E2. E E Biyoyakıtlar için biyolojik çeşitlilik, tarım, yeni istihdam olanakları, enerji katkısı göz önüne alınarak hazırlanmış bir hedef, strateji ve yol haritasının hazırlanması Bahse konu eylem maddesinin ilgili kuruluşlar bölümüne rafineri ve akaryakıt şirketleri de dahil edilmelidir. Biyoyakıtların kullanımı konusunda direkt etkilenecek kuruluşlar olan refineriler ve akaryakıt şirketleri de biyoyakıtlar konusundaki hedef strateji ve yol haritası hazırlanması sürecine dahil edilmelidir. AMAÇ E2. E E Biyoyakıt üretimi ve kullanımı konusundaki AB Direktifi nin uyumlaştırılması Biyoyakıtlarla ilgili düzenlemeleri içeren direktiflerin uyumlaştırılması konusunun ilgili paydaşlarla değerlendirilmesi 2011 olarak verilen uygulama takvimi biyoyakıtla ilgili direktifin uyumlaştırılması için çok erken bir tarihtir. Biyoyakıt konusundaki kayıt ve standart dışı üretim engellenmeden ve direkt etkilenecek kuruluşlar altyapı çalışmalarını tamamlamadan ilgili direktiflerin uyumlaştırılması yerinde görünmemektedir. Kaldı ki eylem planında belirtilen AB nin biyoyakıt üretimi ve kullanımı konusundaki direktifinin uygulama süresi dolmuştur ve kaldırılmıştır. Biyoyakıt konusundaki yükümlülükler AB enerji ve iklim paketiyle yeniden çizilmiştir. AMAÇ E5. E E Türkiye için enerji sektörü emisyon faktörlerinin Emisyon faktörlerinin belirlenmesi ile ilgili çalışma hemen

6 AMAÇ E5. E geliştirilmesi E Emisyonların Tier-2 veya 3 yöntemi ile hesaplanması için gereken kapasite gelişiminin sağlanması başlamalıdır. Bu şekilde hesaplanacak sera gazı emisyonları daha doğru olacaktır; emisyon faktörlerinin belirlenmesi geciktikçe hesaplama yönteminde de karışıklıklar devam edecektir. Süre olarak belirtilmelidir. Emisyon hesaplama yöntemi ile ilgili çalışmalarına da emisyon faktörlerinde olduğu gibi öncelikli olarak başlanması sağlıklı sonuçlar alınması için gereklidir. Süre olarak belirtilmeli, emisyon faktörleri ile eş zamanlı başlanıp, eş zamanlı bitirilmelidir.

7 İDEP Sanayi Sektörü Taslak Eylemler Tablosu (Taslak v1.3, ) Görüş Formu Görüş Bildiren Kurum Ana Kurum Görüşe Katkı Veren İlgili ve Bağlı Kuruluşları Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Görüşlerle İlgili İletişime Geçilebilecek Yetkili/Sorumlu Kişi Adı Görevi Fatih TOKATLİ Telefon E-posta Sanayi Hizmetler ve Tarım Komisyonu Bölüm sorumlusu Tarih Kurum Görüşleri Amaç/Hedef/Eylem Kodu AMAÇ S1. HEDEF S1.1. Mevcut İfade Önerilen İfade Gerekçesi Kaynak Belge(ler) S1.1 Sanayi sektöründe enerji tasarrufu yolu ile enerji kullanımından (elektrik enerjisi payı dâhil) kaynaklanan sera gazı emisyonlarının yoğunluğunda indirgenmiş enerji yoğunlukları paralelinde 2020 yılında referans senaryoya göre artışın % 7i oranında azaltılması Enerji sektörü için de bu kapsamda oluşturulmuş bir hedef vardır. Ancak referans senaryonun içeriği, % lik indirimin sektörler açısından kapsamı gibi hususlar net değildir. Sanayiye ilişkin verilerin özel sektör ile birlikte oluşturulması ve mutabakata varılması

8 AMAÇ S1 Eylem alanı S1.1.3 S1.1.3 Demir-çelik, çimento, kimya gibi enerji yoğun sektörlerde enerji verimliliğinin arttırılması Bahse konu eylem alanının başarı göstergesi / çıktılar bölümünde yer alan Demir-çelik sektörü için 2020 yılına kadar 2010 yılına göre ortalama spesifik enerji tüketiminin (enerji tüketimi/ton ham çelik) entegre tesisler için %7-9, oranlarında azaltılması ifadesinin çıkarılması. Çimento ve kimya sektörleri için daha önce yer alan hedefler çalıştayda sunulan son taslakta yer almazken, demirçelik sektörüne verilen hedeflerin korunduğu görülmüştür. Yüksek fırın üretim teknolojisine sahip demir-çelik sektöründe %7-9 gibi bir azaltım rakamı, sektörün büyüme trendi gözönüne alındığında ve enerji tüketiminin çok önemli bir bölümünün yüksek fırınlara ait olması nedeni ile gerçekçi değildir. Entegre üretim sürecinde enerji girdisi olan kömürden üretilen kokun Yüksek Fırın prosesinde kullanım amacı enerjiden yararlanılmasının yanında, sıcak maden üretimini gerçekleştiren reaksiyonların sağlanmasıdır. Koktan başka hiç

9 bir malzeme yüksek fırın prosesinde bu reaksiyonları gerçekleştirecek özellikte değildir. Bununla birlikte, diğer sektörler tablodan dolayısıyla hedef almaktan çıkarılırken, önümüzdeki dönemde referans belge niteliği taşıyacak bu raporda demirçelik sektörüne farklı oranlarda ifadesi ile verilen hedefin korunması adil değildir. Diğer sektörlerde olduğu gibi Demir-çelik sektörü azaltım hedeflerinin de Sanayi Sektörü Eylemler Tablosundan çıkarılması

10 İDEP Ulaştırma Sektörü Taslak Eylemler Tablosu (Taslak v1.3, ) Görüş Formu Görüş Bildiren Kurum Ana Kurum Görüşe Katkı Veren İlgili ve Bağlı Kuruluşları Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Görüşlerle İlgili İletişime Geçilebilecek Yetkili/Sorumlu Kişi Adı Görevi Fatih TOKATLI Telefon E-posta Sanayi Hizmetler ve Tarım Komisyonu Bölüm Sorumlusu Tarih Kurum Görüşleri Amaç/Hedef/Eylem Kodu AMAÇ U1. Eylem Alanı U1.1.1 Mevcut İfade Önerilen İfade Gerekçesi Kaynak Belge(ler) U1.1.1 Demiryolu altyapısının geliştirilmesi Demiryolu altyapısının geliştirilmesi, özel sektör demiryolu taşımacılığının ve demiryolu ile tehlikeli madde taşımacılığının geliştirilmesi için ilgili mevzuat çalışmasının yapılması Bahse konu eylem alanına demiryolu ile tehlikeli madde taşımacılığının geliştirilmesi için ilgili mevzuat çalışmasının yapılması şeklinde bir madde eklenebilir. Ancak bu çalışma özel sektörün de katılımı ile yapılmalıdır. Süre olarak verilebilir. AMAÇ U1. Yeni madde önerisi U U Kıyı ana planının tamamlanması ve liman Bahse konu eylem alanında hedeflendiği gibi intermodal

11 AMAÇ U1. Yeni madde önerisi U AMAÇ U1. Yeni madde önerisi U yatırımlarının kolaylaştırılması U Tır trafiğini azaltmak için Ro-Ro taşımacılığının teşvik edilmesi U Liman şehirleri arasında hızlı Ro-Ro yolcu gemilerinin teşvik edilmesi taşımacılığı olanaklı kılacak biçimde denizyolu ulaşımı altyapısının geliştirilmesi için modlar arası entegrasyonu geliştirmek Dolayısıyla kıyı ana planı tamamlanmalı ve liman yatırımları kolaylaştırılmalıdır. Bahse konu madde özellikle Marmara denizi çevresinde yoğun tır trafiğini azaltmayı amaçlamaktadır. Bahse konu madde önerisi, ilgili eylem alanın hedeflediği yolcu trafiğinin başka ulaşım türlerine kaydırılmasına olanak sağlayacaktır. AMAÇ U2. Eylem Alanı U2.2.2 U Kentsel ulaşımda özel araç kullanıcılarını temiz yakıt ve temiz araç teknolojilerine özendiren fiyatlandırma uygulamalarının hayata geçirilmesi Burada alternatif yakıt olarak otogazın kullanılması sağlanmalıdır. Aynı şekilde binek araçlarda da otogazın kullanılması için özendirici sistemler uygulanmalıdır. Bu şekilde yakıtla ilgili

12 tanımlamalar Eylem Planında görülmemektedir. AMAÇ U6. Yeni madde önerisi U U Limanlarımızı ziyaret eden yabancı bandralı yük ve yolcu gemileri için düşük sülfürlü yakıt kullanımının zorunlu kılınması AB liman ve SECA bölgelerinde uygulanan düşük sülfürlü yakıt kullanımını zorunluluğunun ülkemizde de uygulanması iklim değişikliği ile mücadele ve uyum faaliyetlerine eşgüdüm sağlayacaktır.

13 İDEP Yatay Kesen Konular Sektörü Taslak Eylemler Tablosu (Taslak v1.3, ) Görüş Formu Görüş Bildiren Kurum Ana Kurum Görüşe Katkı Veren İlgili ve Bağlı Kuruluşları Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Görüşlerle İlgili İletişime Geçilebilecek Yetkili/Sorumlu Kişi Adı Görevi Fatih TOKATLI Telefon E-posta Sanayi Hizmetler ve Tarım Komisyonu Bölüm Sorumlusu Tarih Kurum Görüşleri Amaç/Hedef/Eylem Kodu AMAÇ Y1. Mevcut İfade Önerilen İfade Gerekçesi Kaynak Belge(ler) Y Tüm sektörlerdeki sera gazı emisyonlarının izlenmesi ve raporlanması Uygulanabilirliği olan bir tarih verilmesi KYOTO yükümlülüklerini protokolün kabul edilmesinden bu yana uygulamaya geçen Avrupa Birliği Ülkelerinde tüm sera gazlarının izlenmesi konusunda aksaklıklar ile karşılaşılmaktadır. Avrupa Birliği sera gazı izleme sistemindeki aksaklıkları gidermek üzere Temmuz 2011 tarihinde mevzuat değişikliği

14 yapacaktır. Bahse konu izleme ve raporlama sistemlerine aşamalı bir şekilde geçilmesi daha uygun olacaktır. Bahse konu eylem maddesinde belirtilen 2014 yılı tam uygulama için erken bir tarihtir. AMAÇ Y1. Y Y Sera gazı emisyonlarının izlenmesi ve envanter hazırlanması konusunda hukuki düzenleme yapılarak: tüm kurumlarda ulusal envanter ile ilgili odak noktalarının belirlenmesi ve raporlama için bilgi ağı oluşturulması özel sektörün görev ve sorumluluklarını n tanımlanması bilgi gizliliği konusunda mevzuatta düzenleme yapılması hususlarının netleştirilmesi olarak belirlenen başlama ve bitiş tarihlerinde ilgili mevzuat 2012 yılında de çıkarılsa da hukuki düzenlemelerin yürürlüğe giriş tarihi 2014 yılı olmalıdır. Bahse konu eylem maddesinde belirtilen emisyonların hesaplama yönteminin TÜİK tarafından oluşturulması Dolayısıyla ülke emisyon faktörlerinin belirlenmesi için ayrıca bir çalışma yapılması Aksi durumda yapılan düzenlemeler dayanaksız olacaktır. Ayrıca İDEP taslak eylem tablosunda yer alan Y eylem maddesinin uygulama tarihi 2014 yılında başladığından her iki maddenin uyumlu olabilmesi için başlama bitiş tarihlerinde düzenleme

15 yapılması AMAÇ Y2. Y Y Düşük karbonlu kalkınmaya yönelik sektörel stratejilerin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerinin değerlendirilmesi amacıyla etki analizlerinin ve stratejik ÇED lerinin yapılması Bahse konu eylem maddesinde belirtilen etki analizi ve stratejik ÇED lerin yapılması için ÇOB, özel sektör ile çalışmalıdır. Ayrıca bu analiz ve ÇED lerin geniş kapsamda yapılabilmesi için 2011 de etkin şekilde örnek raporlama ve çalıştaylar yapılmalıdır. Stratejik ÇED ile ilgili yöntem ve usuller Bakanlık tarafından net şekilde ortaya konulmalı, ancak bu aşamada ekonomik, sosyal ve çevresel mevcut durum göz ardı edilmemelidir. Altyapı hazırlıklarının doğru bir şekilde tamamlanabilmesi için sürenin olması AMAÇ Y2. Y Y AB ye uyum için farklı sektörel başlıklar altında iklim değişikliği ile mücadeleyle ilişkilendirilebilecek uyulması gereken müktesebatın tümünün AB ye uyum için farklı sektörel başlıklar altında iklim değişikliği ile mücadeleyle ilişkilendirilebilecek uyulması gereken müktesebatın AB müktesebatının sektörün altyapısın hazır olmadığı halde uyumlaştırıldığı bir çok durumda düzenlemelerin uygulanabilirliğinin olmadığı ve bu yasal

16 AMAÇ Y2. Y düzenleyici etki analizinin ve sektörel etki analizlerinin yapılması Y Yapılacak her türlü yatırımın sera gazı emisyonlarının önceden tahmin edilmesi, kayıtlanması, izlenmesi, raporlanması ve denetlenmesi için gerekli hukuki düzenlemelerin gözden geçirilmesi ve belirlenmesi. tümünün düzenleyici etki analizinin ve sektörel etki analizlerinin yapılması, yasal düzenlemelerin bu analizlerin sonuçları dikkate alınarak yapılmasının sağlanması. düzenlemeleri sadece önde gelen kuruluşların yerine getirdiği ve bu firmaların tüm yükü üstlenmek durumunda kaldığı bilinmektedir. Bu nedenle AB düzenlemelerin sektörler üzerindeki etki analizi yapılmadan iklim değişikliği gibi kritik bir konu hakkındaki Türkiye'nin henüz hazır olmadığı AB düzenlemelerinin uyumlaştırılmasında ihtiyatlı davranılmasında fayda vardır. Bahse konu eylem maddesinin uygulama tarihi için verilen 2011 yılı oldukça erkendir. Uygulamadan önce gereken alt yapı çalışması olan hesap sistematiğinin oluşturulması 2013 yılından itibaren IPPC Direktifinin iç hukuka aktarılacak olması nedeniyle bu hususlar için ayrıca düzenlemeye gerek yoktur. Bu eylem maddesinin

17 çıkarılması gerekir. AMAÇ Y3. Y Y Yeşil çevre, iyi (doğa dostu) tarım uygulamaları ve iklim dostu teknolojilerin transferi ve geliştirilmesine yönelik yeni finansman kaynakları geliştirilmesi Bahse konu eylem maddesinin uygulama tarihinin 2012 yılında başlatılması İlgili eylem maddesine göre sanayi sektöründen ivedilikle faaliyete geçmesi beklenmektedir. Dolayısıyla ilgili finansman kaynak oluşturulmasının da daha erken başlatılması HEDEF Y4.2 Y yılına kadar Türkiye de karbon piyasasının kurulmasına yönelik çalışmaların yapılması Eyleme ilişkin ifadeler netleştirilmelidir yılına kadar kurulması planlanan karbon piyasasının tavantakas sistemine göre mi işleyeceği, gönüllü mü zorunlu mu olacağı, enerji yoğun sektörlerde ne gibi yatırım ihtiyaçları doğuracağı konusu netlik kazanmalıdır. Bu nedenle bu hedef ve altındaki eylem/alt eylemlerin kurulması planlanan sistemi daha açık ifade edecek şekilde yeniden düzenlenmesi AMAÇ Y9. Y Y Mevcut durum analizi çalışması yapılması ve emisyon bilgilerini açıklayacak ÇOB tarafından çıkarılması planlanan sera gazı envanter mevzuatı resmi makamlar açısından ihtiyacı

18 kuruluşların profil ve kriterlerinin belirlenmesi, belirli bir değerden az sera gazı emisyonu bulunan kuruluşların kamuoyu ile paylaşılması prosedürlerinin belirlenmesi karşılayacaktır. Firmaların kamu oyuna bilgi açıklaması ise Bakanlığın yayınlayacağı mevzuattaki metodoloji esas alınarak tamamen gönüllülük esasına dayalı olmalıdır.