ULUSAL SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ SİSTEMİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ULUSAL SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ SİSTEMİ"

Engin Ersöz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ULUSAL SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ SİSTEMİ Dr. Ali CAN

2 GENEL Ulusal Emisyon sistemi genel işlemler; Veri: Envanterin ana veri sağlayıcıları, o TÜİK (sanayi, tarım, atık); o ETKB (enerji ve petrol denge tabloları); o ÇŞB (F gazlar) ve OSİB (arazi kullanımı ve arazi kullanım değişikliği). o UB (Ulaştırma sektörü) İlgili kuruluşlar veri kalitesinden sorumlu olup, veriler kuruluşlar tarafından resmi olarak toplanarak, işlenmektedir. Kuruluşlar Kendi hesaplarından, Hesap Kalitelerinden ve Kontrolünden, Belirsizlik ve Tutarlılıklarından sorumludur. (TACCC) Metod: 1996 IPCC Rehber Dökümanları ve (GPG) İyi Uygulama Rehberi Ulusal Envanter Sistemi: TÜİK, Ulusal Emisyon Sisteminin kurulması çalışmaları devam etmektedir (Konu KP)

o UB (Ulaştırma sektörü) İlgili kuruluşlar veri kalitesinden sorumlu olup, veriler kuruluşlar tarafından resmi olarak toplanarak, işlenmektedir.

3 SİSTEM TÜİK tarafından yürütülen Ulusal Envanter Sistemi çalışmaları IPCC tarafından belirlenen altı başlıkta devam etmektedir. TÜRKİYE ULUSAL EMİSYON ENVANTER SİSTEMİ Enerji Endüstriyel İşlemler Solvent ve Diğer Ürün Kullanımı Tarımsal Faaliyetler Arazi kullanım ve arazi kullanım değişikliği Atık

TÜRKİYE ULUSAL EMİSYON ENVANTER SİSTEMİ 1 2 3 4 5 6 Enerji Endüstriyel İşlemler

5 Veriler (Aktivity Data) SİSTEM

6 Veriler (Aktivity Data) EF (Faktörler) SİSTEM

7 Veriler (Aktivity Data) EF (Faktörler) Hesaplamalar SİSTEM =ABS((ABS('2005'!C74)+ABS('2005'!C75)+ ABS('2005'!C76)+ABS('2005'!C78))*41,868* 'EMIS FAKTOR'!B5*'EMIS FAKTOR'!C5*'EMIS FAKTOR'!D5)/

8 Veriler (Aktivity Data) EF (Faktörler) Hesaplamalar Analizler SİSTEM

9 Veriler (Aktivity Data) EF (Faktörler) Hesaplamalar Analizler CRF Tabloları SİSTEM

10 Veriler (Aktivity Data) EF (Faktörler) Hesaplamalar Analizler CRF Tabloları NIR SİSTEM

11 ARŞİVLEME Bütün veri ve emisyonlar TÜİK de depolanır. Verilerin ve sonuçların saklandığı bir ana (main) server bulunmaktadır ve sadece 5 kişinin bu server a erişimi mevcuttur

12 HABER BÜLTENİ Envanterin tamamlanmasından sonra her yıl Haziran ayında yıllık haber bültenleri ile TÜİK İngilizce ve Türkçe internet sayfası aracılığı ile kamuya emisyon hesaplamaları duyurulur

İngilizce ve Türkçe internet sayfası aracılığı ile

13 HABER BÜLTENİ

14 TÜRKİYENİN ENVANTER SİSTEMİNDEKİ GELİŞMELER ve EKSİKLİKLER

15 GENEL Ülkemizin Kyoto Protokolünü imzalanması (2009) ile beraber, Ulusal Emisyon Sisteminin oluşturulması zorunlu hale gelmiştir (Konu 5.1-KP). Bunun anlamı özellikle emisyonların azaltılması sürecinde en önemli araç olarak gözüken emisyon envanterinin güncel, amaca hizmet eden, kalitesi yüksek, uygun metodoloji ile tahmin edilmesidir

Bunun anlamı özellikle emisyonların azaltılması sürecinde en önemli araç olarak gözüken

16 SERAGAZI EMİSYONLARI Ulusal sera gazı envanteri; Verinin Derlenmesi, Veri işleme ve analiz, Emisyon faktörlerinin seçimi, Anahtar sera gazı emisyon kaynaklarının belirlenmesi, Sonuçların değerlendirilmesi (belirsizlik ve trend analizleri). gibi temel faaliyetleri içermektedir. Envanter ülkeye özgü şartlara göre değişiklik gösterebilir. Her yıl, yukarda geçen listeyi doğrudan etkileyen bir takım değişiklikler meydana gelmektedir

(belirsizlik ve trend analizleri). gibi temel faaliyetleri içermektedir.

17 TÜİK Bu doğrultuda TÜİK bir portal aracılığıyla emisyon envanterini bir veritabanı (veri, EF ve hesaplama) haline getirmek üzere çalışmalara başlamış ve iki sektör haricinde veritabanı tamamlanmıştır. (termik santraller karayolları) EB, UB Envanteri hesaplamalarında bazı sektörlerde eksiklikler bulunmaktadır. Bunlara yönelik eksikliklerin tamamlanması çalışmalarıda 2011 yılında 2009 yılı emisyon envanteri için başlatılmış ve son olarak Çözücü kullanımlarından kaynaklanan NMVOC hesaplamaları da yılı için tamamlanmıştır

(termik santraller karayolları) EB, UB Envanteri hesaplamalarında bazı sektörlerde eksiklikler bulunmaktadır.

18 GELİŞMELER Aşağıdaki eksik sektörler İlgili yıllarda 1990 yılından itibaren zaman serisi olarak tamamlanmıştır yılında tamamlanan eksiklikler Tarımsal toprak (N 2 0) Atık su kullanımı (N 2 0) Gübre Yönetimi (N 2 0) (Hayvansal Gübre, Sentetik Gübre) Anızdaki (Residue) Nitrojen (N 2 0) Atık bertarafı ve Atıksu (evsel atıksu emisyon çalışmaları tamamlanmıştır) ile ilgili metodolojik çalışmalar halen yürütülmektedir yılında tamamlanan eksiklikler Solvent ve diğer ürün kullanımı (NMVOC)

Sentetik Gübre) Anızdaki (Residue) Nitrojen (N 2 0) Atık bertarafı ve Atıksu (evsel atıksu emisyon çalışmaları tamamlanmıştır)

19 GELİŞMELER Şu ana kadar, Ulusal Emisyon Envanterimiz, UNFCCC tarafından birkez Country ülkemizde, 4 kezde Central merkezde gözden geçirme sürecinden geçmiştir. Raporlar doğrultusunda envanter üzerinde TÜİK tarafından yapılan çalışmalar kapsamında düzenlemeler, bu raporlar dikkate alınarak yapılmaktadır. Sağlıklı bir envanterin oluşturulması aynı zamanda iyi bir planlama ile yapılabilmektedir. Bu yüzden diğer kurumların bu plana uyması, sistemin oturması ve başarısı için mutlak surette gereklidir. Kurumların takvime uyması ve çalışmaları ile ilgili bazı tedbirlerin alınması, uluslarası sürece uyulması için öncelikli bir adımdır

Sağlıklı bir envanterin oluşturulması aynı zamanda iyi bir planlama ile yapılabilmektedir.

20 GELİŞMELER Taslak KG/KK (QA/QC) Planı oluşturulmuştur (UNDP, TÜİK, ÇŞB)

21 MART TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Envanterin oluşturulmasına yönelik Çalışma Takvimi (Avrupa Birliğine üye olduktan sonra değişecektir) UNFCCC HAZİRAN 1 Eylül: Veri toplanmaya başlanması 31 Aralık: Veri toplama sürecinin son bulması Ocak 1-15: Ulusal Envanter Sistemine veri girişi 30 Ocak: Arazi kullanımı ve değişimi (OSİB), ulaştırma (UB), F-gazlar (ÇŞB) için emisyon hesaplarının alınması Şubat 1-30: Kalite kontrolü, anahtar kaynak, belirsizlik hesapları, CRF tabloları hazırlanması Mart 1-30: Kalite Kontrolü ve NIR in yazılması Nisan 12-15: CRF Tablolarının UNFCCC ye teslimi 1-30 Haziran: Emisyon envanteri haber bülteninin yayını ARALIK EYLÜL Başlangıç

22 EKSİKLİKLER Yeterli sayıda sektörel uzmanlar bulunmamakta ve kurumların uzmanları çok sık değişebilmektedir. (İlgili kurumlarca sektör uzmanlarının yetiştirilmesine önem verilmelidir) Veri kalitesi arttırılmalıdır (enerji denge, sanayi verileri detaylandırılmalıdır) Mevcut Veritabanı, UNFCCC kapsamındaki çalışmalara hizmet etmektedir. ÇŞB verileri bu sisteme entegre edilmelidir. Ulusal EF belirleme çalışmaları, Üniveristeler ile işbirliğinde bir an önce başlatılmalıdır

Benzer belgeler

ULUSAL SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ SİSTEMİ

ULUSAL SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ SİSTEMİ Dr. Ali CAN 14.06.2012 1 GENEL Ulusal Emisyon sistemi genel işlemler; Veri: Envanterin ana veri sağlayıcıları, o TÜİK (sanayi, tarım, atık); o ETKB (enerji ve