Ders içeriği (5. Hafta)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ders içeriği (5. Hafta)"

Coskun Eyüboğlu
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 5. Elastikiyet 5.1 Elastikiyet kavramı Talebin Fiyat elastikiyeti Arz elastikiyeti 5.2. Arz ve taleple ilgili bazı analizler Tüketici ve üretici rantı Örümcek ağı kuramı King kanunu Ders içeriği (5. Hafta)

2 Elastikiyet (esneklik): Bir malın fiyatında ortaya çıkan bir değişikliğin o malın miktarını da ne ölçüde değişikliğe yol açtığı elastikiyet ile anlaşılır. Basit bir ifade ile B de meydana gelen % bir değişmenin A da meydana getirdiği oransal değişmeye elastikiyet denir. Talebin Fiyat Elastikiyeti Öncelikle talep kanununu hatırlayalım. Tüm diğer faktörler sabit olduğu kabul edildiğinde (ceteris paribus), bir malın fiyatı yükseldiğinde talep düşecektir.

3 Talebin fiyat elastikiyeti, fiyat değişmelerine karşı, talebin duyarlılığının ölçülmesi olacağından, bunun değerlendirilmesi için bir ölçü olması gereklidir. Bu ölçü(-1) ile gösterilen birim elastikiyettir. Bu katsayının negatif olmasının nedeni talep eğrisinin negatif eğimli olmasından kaynaklanmaktadır. Elastikiyet birim değeri olan (-1) den büyük veya küçük olması fiyat değişkenleri karşısında talepteki duyarlılığın yüksek veya düşük olması şeklinde yorumlanır. Ürün % Fiyat % Talep edilen miktar Elastikiiyet % Q D /% Q p İnsulin +%10 % 0 0 Tam inelastik Telefon Hizmeti +%10 -% İnelastik Sığır eti +%10 -% Birim Elastik Ananas +%10 +%10 -% Elastik

4 Elastikiyet hesaplaması % Q D = Q D Q 1 = Q 2 Q 1 Q 1 =? % P= P P 1 = P 2 P 1 P 1 =? e= q p q p (elastikiyet formülü)

7 Nokta ve yay elestikiyetleri Herhangi bir noktanın elastikiyeti yerine, iki nokta arasındaki elastikiyetlerin ortalamasına yay elastikiyeti denir. Şu şekilde hesaplanır: Y. elas = q D q 1 + q P D 2 p 1 + p 2 2 2

8 Örnek Y. elas = q D q1+q2 2 P D p1+p2 2 =?

9 Gelir elastikiyeti: gelir düzeyindeki değişmeye karşılık talep edilen miktarda oluşan değişime gelir elastikiyeti denir. Gelir elastikiyeti = Talep Edilen Miktardaki % değişim Gelirdeki % değişim = % Q d % Y Çapraz elastikiyet: Başka bir malın fiyatında meydana gelen değişmenin, talep edilen mal miktarında meydana getireceği değişime çapraz elastikiyet denir. Çapraz elastikiyet= A malınnın talep edilen miktardaki % değişim B malındaki % değişime = %D A d %DP B

10 Örnek : Gelir elastikiyetleri hesaplayıp yorumlayın A malının talep edilen miktarı Gelirdeki değişim q1 10 P1 50 q2 5 P2 100 A malının talep edilen miktarı Gelirdeki değişim q1 10 P1 50 q2 30 P2 100 Örnek : Çapraz elastikiyetleri hesaplayıp A malının talep edilen miktarı B malının fiyatındaki değişim q1 5 P1 1 q2 15 P2 2 yorumlayın A malının talep edilen miktarı B malının fiyatındaki değişim q1 10 P1 1 q2 5 P2 2

11 Arz elastikiyeti Arz kanununu hatırlayalım Arz kanunu: Diğer faktörler değişmez olarak kabul edildiğinde, malın fiyatı yükseldikçe arz artar, malın fiyatı düştükçe arzı azalır. Buna ARZ KANUNU denir. Arz kanununa göre bir malın arz fiyatı ile arz miktarı arasında doğru orantı vardır. Bu nedenle arz elastikiyeti pozitif değer taşır, yani eğimi pozitiftir. arz elastikiyeti Arz edilen miktardaki % değişim Fiyattaki % değişim = % Q s % P

13 e=0 0<e<1 e >1

Aynı şekilde, üreticilerin önceden denge fiyat seviyesinin altında mal satmaya hazır olmaları halinde mallarını piyasa fiyatına

14 Tüketici ve üretici rantı Tüketicilerin fiilen satın almaya hazır oldukları fiyat ile satın aldıkları fiyatlar arasındaki farka Tüketici rantı denir. Aynı şekilde, üreticilerin önceden denge fiyat seviyesinin altında mal satmaya hazır olmaları halinde mallarını piyasa fiyatına satmaları durumunda elde ettikleri avantaja ise Üretici Rantı denir. Tüketici kaybı= 2+3 Üretici kazancı=2-8 Toplumun net kaybı=3+8 Tüketicinin kazancı=7+8+9 Üreticinin kazancı=2+3+4 Vergi ödeyenlerin kaybı= Toplumun net kaybı=5+6

Örümcek ağı teoremi Örümcek ağı teoremine göre bu

denge Talep esnekliği arz esnekliğinden küçük

15 Örümcek ağı teoremi Örümcek ağı teoremine göre bu yılın arzı, geçen yılın fiyatına veya gelecek yılın arzı, bu yılın fiyatına bağlıdır. Talep esnekliği arz esnekliğinden büyük İstikrarlı denge Talep esnekliği arz esnekliğinden küçük İstikrarsız denge Talep esnekliği arz esnekliği aynı İstikrarlı denge

16 King Kanunu Tarımsal ürünler zorunlu gereksinim maddeleridir. Bu nedenle esnek olmayan bir talebe sahiptir. Tarım kesiminde fiyat artışları ile arz artışları mümkün olmadığından arz tam inelastik yapıdadır. Bu durumda ürünün bol olduğu dönemde üretici gelirlerinde önemli azalışlar olur. Diğer bir ifade ile ürün miktarı aritmetik bir dizi şeklinde azalırsa fiyatlar ters orantılı olarak geometrik bir şekilde artacaktır.

Benzer belgeler

SAY 203 MİKRO İKTİSAT

SAY 203 MİKRO İKTİSAT Esneklikler YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN SAY 203 MİKRO İKTİSAT - YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN 1 ESNEKLİKLER Talep Esneklikleri Talep esneklikleri: Bir malın talebinin talebi etkileyen