Finansal Sistem ve Bankalar. 1. Bankacılık İşlemleri ve Banka Türleri. 2. Dünya da ve Türkiye de Bankacılığın Gelişimi

Transkript

1

2 Finansal Sistem ve Bankalar 1. Bankacılık İşlemleri ve Banka Türleri 2. Dünya da ve Türkiye de Bankacılığın Gelişimi 3. Türk Finans Sektöründe Bankacılık Sistemi 4. Bankacılıkta ve Sigortacılıkta Risk 5. Sigortacılığın Genel İlkeleri ve Yapısı 1 6. Dünya da ve Türkiye de Sigortacılığın Gelişimi 8. Türk Finans Sektöründe Sigortacılık Sistemi

3 Dersin Adı : Bankacılık Ve Sigortacılığa Giriş Dersin Kodu : BSİ101U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :3 Dersin Soru Sayısı : 20 2 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri:

4 ÜNİTE:1 Finansal Sistem ve Bankalar 'Kendi omzuna tırman; başka nasıl yükselebilirsin ki! Nietzche Sigorta, temelde, benzer riske maruz kalan kişilerin (sigortalılar) maddi güçlerini birleştirerek yardımlaşmasıdır. Sigorta şirketlerinin işlevi, bu kişilerin birbirlerini bulmasını ve gerçekleşen zararların giderilmesini organize etmektir. ÖRNEK SORU: Vadesi bir yılı aşan fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalara ne ad verilir? A - Birincil piyasa B - İkincil piyasa C - Organize piyasa D - Para piyasası E - Sermaye piyasası Doğru Cevap:E 3 Piyasa malların, hizmetlerin, üretim faktörlerinin veya fonların arz ve talebinin karşılaştığı ortamlardır. Fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalara finansal piyasalar denilmektedir. Finansal sistemin unsurları tasarruf sahipleri, yatırımcılar, finansal araçlar, yardımcı kuruluşlar ve hukuki ve idari düzenden oluşmaktadır. Finansal piyasalar farklı kriterler kullanılarak sınıflandırılabilir. En çok kullanılan sınıflandırmalar borç ve öz kaynak piyasaları, para ve sermaye piyasaları, spot ve vadeli piyasalar, örgütlenmiş ve örgütlenmemiş piyasalar ile birincil ve ikincil piyasalar şeklindedir. Piyasa, genel anlamda arz ve talebin karşılaştığı ortamlardır Reel piyasaları; tüketicinin herhangi bir ihtiyacını giderecek mal ve hizmetlerin alım satımının yapıldığı mal ve hizmet piyasaları ile mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan doğal kaynaklar, emek, sermaye ve girişimcilik gibi üretim faktörlerinin

5 oluşturduğu üretim faktörleri piyasaları oluşturur. Finansal piyasalar ise reel piyasaların parasal yönünü oluşturmaktadır. Finansal piyasalar, ellerindeki tonları etkin kullanma olanağına sahip olmayan birimlerden, bu fonları etkin kullanacak birimlere aktarılmasına olanak sağlayan ortamlardır. Finansal piyasalarda işlem gören finansal araçların getiri, risk, vade, paraya çevrilebilirlik ve bölünebilirlik ile ilgili önemli özellikleri vardır. ÖRNEK SORU: Devletlerin kısa vadeli kamu harcamalarını karşılamak üzere çıkarmış olduğu, likidite ve ödenmeme riski sıfır olarak kabul edilen finansal varlığa ne ad verilir? A - Hazine bonosu B - Devlet tahvili C - Finansman bonosu D - Varlığa dayalı menkul kıymet E - Özel sektör tahvili Doğru Cevap:A Finansal sistemi oluşturan unsurlar; Tasarruf sahipleri (Fon arz edenler), Yatırımcılar (Fon talep edenler), Yatırım ve finansman araçları, Yardımcı kuruluşlar, Hukuki ve idari düzenlemeler şeklinde sayılabilir. Finansal piyasaların sınıflandırılması Finansal varlığın niteliğine göre; Borç piyasaları: Finansal piyasalarda en yaygın kullanılan finansman yöntemi borçlanmalardır. Borçlanma araçlarının iki temel özelliği, belirlenmiş bir vadesinin ve faizinin olmasıdır. öz sermaye piyasaları Finansal varlığın süresine göre;. Para piyasaları: Vadesi en fazla bir yıl olan fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalara para piyasasıdır. Para piyasasının temel araçları mevduat, hazine bonoları, finansman bonoları, mevduat sertifikaları, repo, banka kabulleri, banka bonoları, euro dolarlar, varlığa dayalı menkul kıymetler gibi finansal varlıklardır. Sermaye piyasaları Orgütlenme durumuna göre; Organize piyasalar: Belirli bir fiziki meknın olduğu, belirli kurallar, ilkeler çerçevesinde işlemlerin yapıldığı, araçları nın ve kurumlarının olduğu piyasalara örgütlenmiş piyasalardır. Para piyasasının örgütlenmiş temel kurumu bankalar sistemidir. Sermeye piyasalarının örgütlenmiş temel kurumu ise borsalardır. Organize olmamış piyasalar (tezgah üstü piyasalar): Kapalı çarşı piyasası da tezgah üstü piyasaya örnek verilebilir

6 Finansal varlığın ilk kez alınıp satılmasına göre; Birincil piyasalar: Finansal varlıkların ilk kez ihraç edilerek alıcılara satıldığı piyasaya birincil piyasa denir. Ikincil piyasalar: Daha önce alınıp satılan finansal varlıkların tekrar işlem gördüğü piyasalardır. IMKB gibi borsalar ikincil piyasalardır. Ödemelerin hemen ya da gelecekte yapılmasına göre; Nakit ya da spot piyasalar: Odemenin ve teslimatın hemen ya da 2 işgününde yapıldığı piyasalara spot piyasa denir. Vadeli piyasalar: Gelecekteki bir tarihte ödemenin ve teslimatın yapıldığı, fakat fiyatın bugünden belirlendiği piyasalara ise vadeli piyasalar denir. Vadeli işlemler genellikle gelecekte karşılaşılabilecek riskeri ortadan kaldırmak için yapılırlar. Ulkemizin ilk vadeli piyasası Izmir'de faaliyet gösteren Vadeli Işlem ve Opsiyon Borsası (VOB)'dır. Bu kurumlardan gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde finansal sistemin temel kurumu olan bankaların ekonomideki fonksiyonları şu şekilde özetlenebilir: Mevduat Para piyasasında işlem gören araçların başında mevduat gelir. Mevduat; kişi ya da kurumların istendiğinde ya da belirlenmiş bir vade sonunda geri alınmak üzere bankalara yatırdıkları Türk Lirası ya da yabancı paralardır. Resmi mevduat; genel ve katma bütçeli daire ve kuruluşlara, yerel yönetimlere, kanunla kurulmuş döner sermayeli kuruluşlara, mahkemelere, savcılıklara, icra ve iflas dairelerine, tereke hakimlerine ve kanunla kurulmuş sosyal kurumlara ait mevduatlardır. Ticari mevduat; kooperatifler dahil her türlü ortaklıklara, tüccarların ticarethane v firmalarına, vakıflar ve derneklere, sendikalara, birlikler ve mesleki kuruluşların kurdukları ve katıldıklaı ticari işletmelere, kamu iktisadi teşebbüsleri ile yerel yönetimlerin ticari işletmelerine ait mevduatlardır. Tasarruf mevduatı; gerçek kişiler tarafından açtırılan, ticari işlemlere konu olmayan mevduattır. Bankalararası mevduat ise, bankaların ve özel kanunla kurulmuş mevduat kabulüne izin verilmiş kurumların birbirlerine yatirdikiari mevduatlardır. Bu mevduatlar dışında kalan mevduatlar ise diğer mevduatlar olarak sınıflandırılmaktadır. Hazine Bonosu Hazine bonoları devletlerin kısa vadeli kamu harcamalarını karşılamak üzere çıkarmış olduğu 3, 6 ve 12 ay vadeli olarak ihraç edilen borçlanma senetleridir. Hazine bonoları, likidite ve ödenmeme riski sıfır olarak kabul edilen finansal varlıklardır. Finansal aracılık, kaynaklara akıcılık sağlama, kaynak kullanımında etkinliği sağlama, kaynaklarda vade ve miktar ayarlaması yapma, kaydi para ya da banka parası yaratma, uluslararası ticareti geliştirme,