TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER

Transkript

1 TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER Prof.Dr. Murat UTKUCU Yrd.Doç.Dr. ŞefikRAMAZANOĞLU

2 TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE Haritalar KESİTLER Yeryüzü şekillerini belirli bir yöntem ve ölçek dahilinde plan konumunda gösteren şekillere harita denir. Türleri» Topoğrafik haritalar» Jeolojik haritalar» Çeşitli amaçlar için hazırlanmış haritalar

3 TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER Topoğrafik Haritalar: Yapılma yöntemleri» Arazi ölçmeleri (Takeometri)» Hava fotoğrafları (Fotoğrametri)

4 TOPOĞRAFİK KONTURLAR EŞYÜKSELTİ EĞRİLERİ Topoğrafik konturlar (eşyükselti eğrisi, münhani, izohips) referans bir düzleme göre aynı yükseklikteki noktaları birleştiren eğrilerdir

5

6 EŞYÜKSELTİ EĞRİLERİ (münhani, kontur, izohips)

7 Harita elemanları Ölçek Ölçeklerin gösterilmesi» Çizgisel ölçek» Oransal Ölçek» Harita üzerinde iki noktanın gerçek uzaklığı Yön İşaretler» Eş yükselti eğrileri (konturlar)» Drenaj ağı ve arazi şekilleri» Su noktaları» Bitki örtüsü» Yerleşme yerleri» Ulaşım ağı» Mezarlıklar vbg.

8 Harita elemanları ÖLÇEK Haritalarda 2 tür ölçek vardır. Çizgisel ölçek Oransal Ölçek

9 Çizgisel ve Oransal Ölçek 500 ÇİZGİSEL ÖLÇEK ORANSAL ÖLÇEK 1/100 1/1000 1/5000 1/10000

10 Harita üzerinde iki nokta arasındaki gerçek uzaklığın hesaplanması Gerçek Uzunluk = Harita Uzunluğu x Ölçeğin Paydası ÖRNEK: 1/ ÖLÇEKLİ haritada iki nokta arası 8 cm ölçülmüşse gerçek uzaklık ne kadardır? G.U.= 8 x = cm = metre

11 Fakat arazide cm ile ölçü alınmaz, arazi ölçüleri metre üzerinden değerlendirildiği için cm cinsinden bulunan uzaklıkların metreye çevrilmesi gerekir. Zaman zaman bu çevrimin yapılması unutulabilmektedir.

12 Böyle bir hatayı önlemek için ölçeğin paydasından 2 basamak atılır ve harita üzerinde ölçülen uzaklık ile çarpılır. Haritanın ölçeği 1/25000 ise yerine 250 dikkate alınır Bu değer harita üzerindeki 1 cm uzunluğun gerçek arazide 250 m olduğunu gösterir. Bu durumda G.U.= 8 x 250 = metredir.

13 Soru 1/50 ölçekli bir bina planında 1 cm kaç metreyi gösterir? Plan üzerinde ölçülen 1 cm 50, 5,0 0,50 (cm) (dm) (m) 1 cm = 0,50 m

14 K Harita elemanları YÖN K K B D B D G G

15 Bir haritada kuzey oku yoksa, haritanın kenarları kuzey-güney doğrultusunda olup yukarısı KUZEYİ gösterir. Özel durumlarda haritanın kenarları K-G doğrultusunda olmayabilir.

16 ÖRNEK TOPOĞRAFİK HARİTA

17

18 ARAZİ ÖLÇÜMLERİNDEN KONTUR HARİTASI ÇIKARMA

19 Topoğrafik haritalardan topoğrafik kesit çıkarımı Kesit doğrultusu harita üzerinde işaretlenir Yatay ve düşey ölçek seçimi yapılır Kesit doğrultusu kesitin çıkartılacağı (grafik kağıdı) ile çakıştırılır. Kesit doğrultusu boyunca kesit doğrusunu kesen eş yükselti eğrilerinin kesim noktaları işaretlenerek kesim noktalarındaki kotlar (yükselti değerleri) grafik kağıdına işaretlenir. İşaretlenen kotlar seçilen ölçeğe göre grafik kağıdına yerleştirilir. İşaretlenen noktalar, topoğrafik haritadaki diğer bilgiler de kullanılarak birleştirilerek kesit çizilir. Kesit üzerindeki önemli yerler, kesit doğrultusu ve ölçek bilgileri yazılarak kesit tamamlanır.

20 ÖRNEK

21 Düşey ölçek seç Örn: 1/ cm 100 metre A-A KESİTİ

22 900 ÖRNEK KB GD A A Yatay Ölçek: 1/10000 Düşey Ölçek: 1/10000

23 Arazinin fazla engebeli olmadığı durumlarda belirgin olmayan unsurların vurgulanması için düşey ölçek abartılabilir.

24 B-B kesiti derste çizilecek

25 Eğimli tabakada kalınlığın bulunuşu x =Mostra, Yüzlek z=görünür (zahiri) kalınlık Tavan Taban Problem hem grafik hem de trigonometrik yöntemlerle çözülebilir

26 ÖDEV Tek numaralı öğrenciler mostra genişliğini x = 50 m ve eğim açısını θ= 40 derece, Çift numaralı öğrenciler mostra genişliğini x = 40 m ve eğim açısını θ= 50 derece alarak bu problemi hem çizim hem de sayısal olarak çözeceklerdir. Ayrıca zahiri kalınlık ta bulunacaktır. Ölçek 1/1000

27 50 m Problem. Düz ve yatay bir topoğrafyada 45 derece batıya eğimli bir klavuz tabaka bulunmaktadır. Mostradan 50 m uzakta açılmış bir düşey sondajla kaç m derinlikte klavuz tabakaya ulaşılacağını çizim yoluyla bulunuz. Ölçek 1:1000 B topoğrafya 50 m D sondaj 45 Klavuz tabaka

28 Problem. Kuzeye 15 derece eğimli bir topoğrafyada güneye 50 derece eğimli bir klavuz tabaka bulunmaktadır. Mostraya 40 m uzaklıkta açılan düşey bir sondaj bu tabakayı kaç metre sonra keser. Ölçek 1:1000 K 40 m 15 G 50 sondaj Klavuz tb 57 m

29 Problem. K-G doğrultulu ve 60 derece doğuya eğimli bir kömür tabaksının mostra genişliği 10 m olup topoğrafya düz ve yataydır. Kömür tabakasının hakiki kalınlığı ile en yakın kömür mostrasına 50 m mesafedeki bir noktadan yapılan düşey sondajla tabakanın tavanına ve tabanına olan derinliği bulunuz. Ayrıca kesilen kömür kalınlığını çizim yolu ile bulunuz. Ölçek 1:1000 B 10 m 50 m 60 S D Kömür tb. Hakiki kalınlık 9 m Kesilen kalınlık 20 m 8 7 m 107 m