Klinik Temelli Topografik nsan Anatomisi

Transkript

1 Deomed Medikal Yay nc l k Schumacher / Aumüller Klinik Temelli Topografik nsan Anatomisi Türkçe Editörleri / Salih Murat Akk n, Tania Marur 16.5 x 24 cm, X Sayfa 350 fiekil ISBN Türkçe birinci bask Deomed, 2010.

2 Çeviri: S.M. Akk n, M. Demir Üst Taraf, Membrum Superius Omuz ve Koltukalt, Omos ve Axilla Omuz Ön Bölgesi, Trigonum Clavipectorale Omuz D flyan Bölgesi, Regio Deltoidea Omuz Eklemi, Articulatio Humeri Omuz Arka Bölgesi, Regio Scapularis Koltukalt Bölgesi, Regio Axillaris Plexus Brachialis in Yap lanmas Plexus Brachialis in Dallar Arteria Axillaris Nodi Lymphoidei Axillares Çal flma Sorular Kol, Brachium Kolun Fasya ve Kas Kompartmanlar Kolun Damar ve Sinirleri Dirsek Bölgesi, Regio Cubitalis Articulatio Cubiti, Dirsek Eklemi. 410 Çal flma Sorular Önkol, Antebrachium Önkolun Fasya ve Kaslar Önkol Kemikleri Aras ndaki Ba lant lar Önkolun Damar ve Sinirleri Çal flma Sorular El, Manus Elin Kompartmanlar ve Kaslar Elin Palmar Yüzünün Tendon K l flar El Ayas n n Damar ve Sinirleri El S rt, Dorsum Manus El Eklemleri, Articulationes Manus El Parmaklar, Digiti Manus Çal flma Sorular Klinik Olgu Klinik Olgu 69 yafl nda emekli bir bayan so uk bir k fl günü sokakta yürürken, buz tutmufl yolda düflerek sa kolunun d flyan taraf n kald r - m n kenar na çarpar. Kafa travmas bulunmayan hastan n sadece avuç içlerinde hafif s yr klar oluflur ancak sa kol ve sa omuzunda fliddetli a r meydana gelir. Fizik muayenesinde kolun dorsal ve lateral taraflar nda hareket k s tl l ve ödem saptan r. Hasta a r yan kolunu di er eliyle tutmak suretiyle vücuduna do ru çekerek bast rmakta ve palmar fleksiyon konumundaki sa elini dorsal fleksiyona getirememektedir. Sa el fovea radialis derisinde duyu kayb ve kar ncalanma (parestezi) vard r. Di- rekt radyografide sa humerus ta, proksimal ve orta 1/3 lük bölümlerinin birleflme düzeyinde, uçlar birbirlerinden uzaklaflm fl transvers k r k ve artm fl yumuflak doku belirginleflmesi saptan r. Hasta n. radialis lezyonu flüphesi ile ameliyata al n r. Ameliyatta a. profunda brachii nin küçük bir dal nda y rt lma (rüptür) ve büyük bir kan birikimi (hematom) bulunur. N. radialis te sinirin devaml l n bozacak herhangi bir lezyon saptanmaz, ancak sinirin k r k uçlar aras ndaki mesafede yer ald görülür. Hematomun temizlenmesi, n. radialis in yerine yerlefltirilmesi (repozisyonu) ve üst ve alt k r k uçlar n n çivi ile ba lanmas yla yap lan k r k onar m sonras nda yara kapat l rken sinir ateli yerlefltiri-

3 386 9/ Üst Taraf, Membrum Superius lir. Birkaç ay içinde sa eldeki paresteziler azal r ve fizyoterapi sayesinde el parmaklar - n n ekstansiyonu ile elin dorsal fleksiyon ifllevi yavaflça yerine gelir. Üst ekstremite omuz kemeri arac l yla gövde ile ba lant dad r ve alt ekstremiteye göre daha büyük bir hareket serbestisine sahiptir. Omuz kemerinin kemik bölümü, köprücük kemi i, clavicula ve kürek kemi i, scapula taraf ndan oluflturulur. Her iki kemik birbirleri ile art. acromioclavicularis arac l yla eklemleflir. Clavicula, art. sternoclavicularis arac l yla gö üs kemi i, sternum ile ba lan rken, scapula bir kas yata içinde as l durumdad r. Do umsal klaviküla anomalileri total yokluk (aplazi) ya da az geliflme (hipoplazi) fleklindedir. Sonuncusu s kl kla di er desmal kemikleflme bozukluklar yla iliflkilidir. Klaviküla desmal kemikleflen yegane uzun kemiktir. Orta bölümü (diafiz), kranyal kemikler gibi desmal kemikleflir. Bilateral aplazisinde her iki omuz, gö sün ön taraf nda birbirlerine de dirilebilir. Orta bölümünün parsiyel yoklu u yanl fl eklem konfigürasyonuna yol açar (psödoartrit). Üst ekstremite, gövdenin öne do ru eklentisi olarak spinal sinirlerin ön dallar yla innerve olur. Bu özellik, sekonder olarak gö üs ön duvar nda ve s rtta yer alan öne do ru göç etmifl bütün kaslar için de geçerlidir. Üst ekstremite topografik olarak omuz, kol, dirsek, önkol ve el olarak ayr l r (fiekil 279). 9.1 / Omuz ve Koltukalt, Omos ve Axilla Omuz, omuz kemeri kemikleri, humerus bafl ve bunlar örten yumuflak dokulardan oluflur. Topografik aç dan ön, d flyan ve ar- fiekil 279. Üst taraf bölgeleri.

4 9.1 / Omuz ve Koltukalt, Omos ve Axilla 387 ka omuz bölgeleri ile koltukalt (axilla) bofllu u ay rt edilir. Gö üs ön duvar ndaki yerleflimleri dolay s yla omuz ön bölgesi gövdeye (fiekil 130), omuz arka bölgesi s rta (fiekil 230) aittir. Ancak ifllevsel iliflkileri nedeniyle ikisi de üst taraf konusunda ele al - nacakt r / Omuz Ön Bölgesi, Trigonum Clavipectorale (fiekil 130 ve 280) Trigonum clavipectorale, clavicula n n alt nda, m. deltoideus ile m. pectoralis major aras nda yer al r. Bu üçgen alan n derisi, fossa infraclavicularis ad verilen bir çukurluk oluflturur. fiekil 280. Trigonum clavipectorale. Yüzeysel (üstte) ve derin (altta) plan.

5 388 9/ Üst Taraf, Membrum Superius fiekil 281. Art. sternoclavicularis ve topografik iliflkileri. Ön omuz bölgesinin 2 fasyas vard r: n Fascia pectoralis: M. pectoralis major u örter ve yukar da platysma taraf ndan örtülmüfltür. n Fascia clavipectoralis: M. pectoralis major un derininde, m. pectoralis minor ile m. subclavius u örter (fiekil 280). Clavicula n n alt kenar ve proc. coracoideus tan m. coracobrachalis e atlayarak devam eder. Sinirler (fiekil 131 ve 301). Deri innervasyonu; n Nn. supraclaviculares (plexus cervicalis ten gelir) ve n Nn. intercostales in rr. cutanei anteriores pectorales adl dallar taraf ndan gerçeklefltirilir: n N. pectoralis medialis ve lateralis (plexus brachialis ten gelir), m. pectoralis major ve minor u innerve eder. n N. subclavius ayn adl kas innerve eder. S kl kla n. phrenicus ile anastomoz yapar (n. phrenicus accessorius). Arterler (fiekil 280 ve 297) a. axillaris in dallar d r: n A. thoracoacromialis as l arteryel kayna oluflturur. Mohrenheim çukurunda (fossa deltopectoralis) rr. pectoralis, r. deltoideus, r. clavicularis ve r. acromialis adl dallar na ayr l r. A. thoracica superior, m. subclavius, I. ve II. mm. intercostales ile m. serratus anterior u besleyen de iflken bir dald r. Venler. V. cephalica (kolun yüzeysel veni, fiekil 296), v. axillaris e aç lmadan hemen önce fascia clavipectoralis i deler. Trigonum clavipectorale de yer alan damar ve sinirler plexus brachialis, a. ve v. subclavia d r. Sinir a en arkada, a. subclavia ortada ve v. subclavia önde yer al r (fiekil 280). V. subclavia fascia clavipectoralis taraf ndan s k - ca sar lm fl ve böylece venin iç bofllu u (lümeni) koruma alt na al nm flt r. Bununla birlikte yaralanmas nda dolafl ma hava kaçabilir ve akci er, beyin, kalp gibi organlar n kapiller damarlar nda

6 9.1 / Omuz ve Koltukalt, Omos ve Axilla 389 t kanmaya yol açarak perfüzyon ve ifllev bozukluklar na neden olabilir (hava embolisi). Ven kostoklaviküler aral ktan aksiller bofllu a geçifli s ras nda klavikülaya karfl m. subclavius taraf ndan korunur. Bu nedenle klaviküla k r klar nda yaralanmas çok enderdir. Kateter uygulamas için v. subclavia ya klaviküla ile birinci kaburga aras ndan ulafl l r. Hava embolisini (bkz. yukar ) önlemek için ponksiyon, gövdenin üst yar s afla da kalacak flekilde uygulan r. A. subclavia, solda arcus aortae den, sa da truncus brachiocephalicus tan ayr l r (fiekil 157). nterskalenik aral ktan geçerek klavikülan n alt na gelir (fiekil 124 ve 129). Dallar flunlard r: n A. vertebralis: Boyun omurlar n n foramina transversaria s ndan geçerek beyine gider. n A. thoracica interna: Gö üs duvar n n iç yüzünde diaphragma ya uzan r (fiekil 137 ve 139). n Truncus thyrocervicalis: Çeflitli dallar vererek boyun organlar n besler (fiekil 297). n Truncus costocervicalis: Ense ve ilk iki interkostal aral a giden dallar verir (fiekil 139). Art. sternoclavicularis (fiekil 285), klavikülan n sternal ucunun sternum un düz eklem çukuru ile eklemleflmesi ile oluflur. Klavikülan n sternal ucu deri alt nda fark edilebilir ve palpe edilebilir durumdad r. Her iki tarafta eklemin hemen arkas nda plevran n ön s n r bulunur (fiekil 143). Burada ayr ca, v. jugularis interna ile v. subclavia n n birleflme yeri olan ve soldakine ductus thoracicus un döküldü ü Pirogoff aç s (angulus venosus) yer al r. Sa sternoklaviküler eklemin arkas nda truncus brachiocephalicus un a. carotis communis dextra ve a. subclavia dextra ya ayr lma noktas vard r (fiekil 123 ve 129). Eklem, discus articularis arac l yla 2 bölüme ayr l r. Ba lar n n özellikleri flunlard r: n Lig. sternoclaviculare anterius ve posterius eklem kapsülünü destekler. n Lig. interclaviculare her iki klavikülay birbirine ba lar. n Lig. costoclaviculare 1. kaburga ile klavikülay birlefltirir. Sternoklaviküler eklemde klaviküla ç k klar enderdir. Ç k k ço unlukla akromiyal uçta görülür (akromiyoklaviküler lüksasyon). Çocukluk ça k r klar n n yaklafl k 1/4'ünü oluflturan klaviküla k r klar, (komplet k r klarda) m. sternocleidomastoideus un çekme etkisiyle tipik dislokasyonla sonuçlan r. çyan parça, d flyan parçan n üzerinde ata biner flekilde yukar ya do ru kalkm flt r / Omuz D flyan Bölgesi, Regio Deltoidea (fiekil 279) Bu bölgenin s n rlar kabaca m. deltoideus un s n rlar na uyar. M. deltoideus genellikle deri alt ndan belirgindir. Kas n tutunma yerleri spina scapulae, acromion ve clavicula d r. Ön kenar proc. coracoideus u örter. Arka parças m. supraspinatus ve infraspinatus ile m. teres major ve minor un insersiyonlar n n yüzeyinde yer al r. Orta parças n n derininde, d flyanda tuberculum majus, içyanda ise tuberculum minus palpe edilebilir. Ad geçen iki yap sulcus intertubercularis ile birbirlerinden ayr lm flt r. Bu olukta m. biceps brachii nin caput longum unun tendonu (kirifli) yer al r. Art. acromioclavicularis (fiekil 282) clavicula ile scapula n n birleflti i eklemdir. Özellikleri flöyle s ralanabilir: n Eklem bofllu u büyük oranda discus articularis taraf ndan doldurulmufltur. n Lig. acromioclaviculare eklem kapsülünü arka taraftan destekler n Lig. coracoacromiale klavikülan n proc. coracoideus ile ba lant s n sa lar. 2 parçadan oluflur: n Yukar d flyan yöneltiyle proc. coracoideus tan clavicula ya uzanan lig. trapezoideum n Lig. trapezoideum un içyan taraf nda yer alan lig. conoideum