TÜRKİYE DE YAPILAN ÇALIŞMALAR VE UYUM SÜRECİ

Transkript

1 ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ TÜRKİYE DE YAPILAN ÇALIŞMALAR VE UYUM SÜRECİ T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ A. Teoman SANALAN Entegre Kirlilik Önleme Şube md. V. AB Komisyonu IPPC Uzmanlar Grubu (IEG) ve Endüstriyel Emisyonlar Uzmanlar Grubu (IEEG) Üyesi

2 ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ İÇERİK Avrupa Birliğinde süreç Türkiye de uygulamalar ve gelişmeler Gelecek perspektifi

3 ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ

4 Avrupa Birliği U P O Unidentified Political Object-Tanımlanamayan Politik Cisim (Jacques Delors)

5 Avrupa Birliği Zafer kavramının Savaşçılardan gümrük uyumu ve salatalık ticareti standartları hazırlayan isimsiz memurlara dönüşümü (Roger Cohen)

6 Avrupa Birliği Çevre Politikası 3. Çevre Eylem Planı (ÇEP) (1983), ağırlığı kirlilik kontrolünden kirlilik önlenmesine kaydırmıştır. Ayrıca, çevre koruma kapsamını, arazi kullanım planlaması ve çevresel kaygıların diğer AB politikalarıyla bütünleşmesini de içerecek şekilde genişletmiştir. 4. ÇEP, mevcut ve yeni mevzuatın pratikte uygulanması üzerinde durmuştur. 5. ÇEP, kirlilik ve atıklara karşı savaşmaya, yenilenebilir olmayan enerjinin kullanımının azaltılmasına, ve sağlık ve güvenlikle ilgili iyileştirmelere öncelik vermiştir. 6. ÇEP, iklim değişikliği probleminin çözülmesini, doğanın ve biyolojik çeşitliliğin, çevrenin ve sağlığın korunmasını, ve doğal kaynakların sürdürülebilir olarak kullanılması ile atık idaresini, öncelikleri olarak belirlemiştir

7 Avrupa Birliği Çevre Politikası Temel İlke: sürdürülebilir kalkınma Temel Araçlar Komuta Kontrol Kirleten Öder Ekonomik Araçlar Gönüllü Katılım

8 Avrupa Birliğinde Endüstriyel Kirlilik Kontrolü Gelişimi 1984: Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü (84/360/AET) 1985: ÇED (85/337/AAT) 1988: Büyük Yakma Tesisleri (88/609/AET) 1996: Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü (IPPC-96/61/AT) 1996: Seveso (1996/82/AT) 2001: Büyük Yakma Tesisleri (2001/80/AT) ve Ulusal Emisyon Tavanları (2001/81/AT) 2008: Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (IPPC-96/61/AT) (2008: CAFE (2008/50/AT) 2010: Endüstriyel Emisyonlar (2010/75/AB)

9 Avrupa Birliği İlgili Mevzuat Endüstriyel Emisyonlar Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (IPPC) Direktifi (2010/75/AB) Solvent Direktifi (99/13/AT) Büyük Yakma Tesisleri Direktifi (2001/80/AT) Atık Yakma Direktifi (2000/76/AT) Avrupa Birliği nin Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim ve Sürdürülebilir Sanayi Politikası Eylem Planı(SCP/SIP, 2008) Eko-Yönetim ve Denetim Programı Tüzüğü (EMAS) (761/2001) Eko Etiketleme Tüzüğü (1980/2000) CAFE Direktifi (2008/50/AT) Enerji Kullanan Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımı Direktifi (2005/32/AT) Bazı Zararlı Maddelerin Kullanılmasının Sınırlandırılması (RoHS) Direktifi Kimyasallar için Kayıt, Değerlendirme Yetkilendirme ve İzin (REACH) Tüzüğü (1907/2006) Su Çerçeve Direktifi (2000/60/AT) Bazı Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresine Deşarjı Direktifi (76/464/AET) Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Direktifi (85/337/AET, 97/11/AT) Emisyon Ticaret Sistemi Direktifi (2003/87/AT)

10 Türkiye de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi

11 Tesislerin dağılımları

12 Türkiye de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi 1986: Endüstriye yönelik kirlilik kontrolü mevzuatı 1999: AB Tam Üyelik Adaylığı süreci (Helsinki) 2001: AB Külliyatı (Acquis communautaire) 2004 Endüstriyel Hava Kirliliği Mevzuatı (2004, 2006, 2009, 2010 güncellemeler) 2005: Müzakere Tarama Süreci 2009: Çevre Faslı müzakereleri açılması

13 Türkiye de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi Kontrol edilen endüstriyel faaliyetlerin tanımlamaları AB ile paralel Sınır değerler geliştirilmekte ve güncellenmekte Önceden verilmiş izinler güncellenmekte Kirlilik kontrolünden kirlilik önlemeye geçiş Verimliliğin teşviki (Kombine sistemlerde verim kriteri)

14 Yapılan Çalışmalar Projeler AB Çalışmaları Ulusal Çalışmalar

15 Projeler Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direktifinin (IPPC- 96/61/EC) İç Mevzuata Kazandırılmasında İnsan Kaynakları Açısından Kapasite Artırımı Projesi Türkiye de IPPC Yönergesinin Uygulanması Projesi Türkiye de IMPEL Ağı Aracılığıyla Çevre Mevzuatının Uygulanması ve Yaptırımı Konusunda Kapasite Geliştirme Projesi Tekstil sektöründe Avrupa Birliği IPPC Direktifi ile uyum çalışmaları: Su ve atıksu alanında BAT uygulamaları

16 IPPC-1; Kapasite Geliştirme Yasal ve Kurumsal Durum Değerlendirmesi Eğitim ve kapasite geliştirme Pilot tesiste çalışmalar

17 IMPEL Ağı İzin ve denetim konusunda eğitimler Kapsam listeleri (IPPC Ek-1) Kılavuzlar ve şablonlar

18 IPPC-2; Yol Haritası Yasal ve kurumsal çerçevede son durum Kapsam envanteri ve uygulama seçenekleri Uygulama stratejisi Pilot tesis çalışmaları ve eğitimler

19 Projeler-IPPC-3 Eşleştirme Uyumlaştırma İzin süreçleri oluşturma Kurumsal, idari ve teknik kapasite belirleme Teknik Yardım Tesis Envanteri Düzenleyici Etki Değerlendirmesi Kapasite Geliştirme

20

21 Entegre Çevre İzni (IPPC izni) Planlanan Süreç Akışı HALKIN KATILIMI ÇED Yetkili K: ÇOB İZİN BAŞVURUSU Diğer Teknik ve İdari Süreçler Yer seçimi ve Tesis Kurma İzni Duyuru İZİN SÜRECİ YK: ÇOB Diğer Kurumlar? Diğer İzinler? Görüşlerin Alınması Yargıya Erişim Taslak İzin Tüm Görüşlerin Değerlendirilmesi izin Sağlık Koruma Bandı Tesis Kurma İzni (ÇSGB) Kurma ya da Kuruluş İzni (TKİB) Yapı Kullanma İzni Yapı Ruhsatiyesi Yapı Kullanma İzni İşletme Belgesi İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı Çalışma İzni ve Gıda Tescil Belgesi (TKİB) Çalışma İzni (TKİB)

22 ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ OSA

23 AB Kapsamındaki Çalışmalar IPPC Uzmanlar Grubu IPPC nin güncellenmesi-endüstriyel Emisyonlar Yönergesinin hazırlanması Sevil Süreci (Sevilla Process) ve BREF ler IEF-IPPC-BAT Bilgi Değişim Forumu TWG-Teknik Çalışma Grupları

24 Ulusal Çalışmalar Entegre Kirlilik Önleme Biriminin kurulması Endüstriyel Sektörlerle İşbirliği Tekstil terbiye Çimento Demir-Çelik Enerji Kimya ve petrokimya Otomotiv, boya ve solvent BREF lerin Sanayicilere tanıtılması, çevrilmesi ve paylaşımı BREFlerle ilgili ilgili sanayiler ve araştırma kuruluşlarının görüşlerinin alınması Görüşlerin Avrupa Komisyonuna aktarılması İkinci kuşak BREF ler için görüşler Teknik mevzuatta yaklaşma, planlanan faaliyetlere BAT değerlendirmesi

25 Politik İlgi Bilgilenme Politika SUBCOMMITTEE NO.6 TRANSPORT, ENVIRONMENT, üretme ENERGY IPPC-III AND TRANS-EUROPEAN NETWORKS ENVIRONMENT IPPC-II 2005 Çözüm Kontrol IPPC-I Buradasınız 2008 Uzlaşmazlık Zaman

26 Entegre Kirlilik Önleme Şubesi Sanayi kaynaklı kirliliği bütüncül olarak önleme ve kontrolüne yönelik çalışmalar yapmak, Mevcut en iyi teknikler (BAT), temiz üretim (CP) ve En İyi Çevresel Uygulamalar (BEP) konusunda eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerini yürütmek, Kılavuzlar ve rehber dokümanlar hazırlamak, Ulusal ve uluslar arası çalışmaları izlemek ve yürütmek, AB Mevzuatını uyumlaştırmak, Endüstriyel kirlilik kontrolü kapsamında yer alan işletmelerin envanterini oluşturmak,

27 Türkçeye çevirisi yapılan BREF ler Büyük Yakma Tesisleri İzleme Sistemleri Depolama Ekonomik ve Ortamlararası Etkiler Endüstriyel Soğutma Sistemleri Tekstil Çimento ve Kireç Demir-Çelik

28 Ulusal Çalışmalar-Birleşik İzin Tek bir çevre izni Teknik inceleme-değerlendirme süreçleri ayrı ayrı, ancak başvuru ve belge tek. Elektronik başvuru İşletme faaliyette iken izin süreci Başvuru anında geçici faaliyet belgesi, süreç sonunda Çevre İzni

29 İzin Kavramı ve AB-TR Farklılıkları İşletmenin çalışma koşullarını ortaya koyar Sınır değerler ve koşullar izne ve işletmeye özel olabilir Önce izin alınır sonra çalışmaya başlanır ÇED-İzin-Denetim ayrımı İşletmelerin tasarımı ve yatırımları çevresel ilkelere uygun olma gerekliliği

30 Halkın Katılımı önder

31 Koku Kontrol Katılımcılık Yöntemleri

32 Çevre Faslı Müzakere Süreci-Takvim Tarama Toplantıları Nisan-Haziran 2006 Tarama sonu Raporu 3 Ekim 2007 Müzakere Pozisyon Belgesi Müzakere Faslının Açılması

33 ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ Türkiye; Avrupa Birliği Çevre Müktesebatının tümünü uyumlaştırmak ve uygulamak ile yükümlüdür. Müzakere edilecek tek husus ise, uygulama takvimi ve geçiş süreleridir. Bu süreler, işletmelerin durumuna göre belirlenecektir

34 Müzakere Süreci ve Uygulama Takvimi Uyumlaştırma 2012 Entegre izne geçiş 2015 Türkiye de IPPC tam uygulama

35 UÇES e Göre Toplam Yatırım İhtiyacı ( ) Sektör Yatırım İhtiyacı Milyar Euro Oran (%) Su 33,969 57,95 Atık 9,560 16,31 Hava 0,037 0,07 Endüstriyel Kirlilik 14,785 25,22 Doğa Koruma 0,264 0,45 Toplam 58, IPPC: 13 Milyar

36 YARARLAR Toplam kalite standartları ve enerji verimliliği uygulamaları ile sanayide üretim verimliliği artacak, ihracat daha da gelişecektir. Proje paketi hazırlama, hizmet (kapasite geliştirme) ve mal (su, atık su, atık, hava sektörü teçhizatı vb.) alımı ve inşaat ihalelerinin sayısı artacak, bu durum özel sektör için istihdam ve ticaret ortamı sağlayacaktır. 36

37 YARARLAR Özel sektörün doğrudan yararlanabileceği ve araştırma ve geliştirme faaliyetlerini hızlandıracak yenilikçi çevre fonlarının kullanımı artacaktır. Atıkların bertaraf edilmesine yönelik teknolojiler/yatırımlar artacak, özel sektöre yeni iş kolları imkanı oluşacaktır. 37

38 BAZI FİNANS ARAÇLARI Devlet desteği (genel olarak yasak) IPA (Instrument for Pre-Accession) Yetkili kurumlardsa kapasite oluşturulması Küçük yatırımlar ve donanım temini KOBİ destekleri (özellikle bölgesel rekabet gücü desteği) KOBİ ler için çok taraflı kredi/hibe programları (AB, AYB, AYYKB) Çeşitli kaynaklar (IFIs, Dünya Bankası, KfW, ADF) 7. Çerçeve Program (Kirlilk önleme konusunda yenilikçi ve Ar-Ge çalışmaları destekleri)

39 Direktif başına hesaplanmış personel gereksinimi Merkez IPPC LCP VOC WID İller IPPC LCP VOC WID Toplam 994

40 Sektörel Çalışmalar ve Müzakere Süreci Çalışmaların tüm sektörlere yayılması İşletme envanterinin çıkarılması İşletmelerin uyum durumu Uyum maliyetlerinin tahmini Yatırım planları ve uyum takvimi Olası geçiş sürelerinin belirlenmesi Bu bilgiler ışığında AB Komisyonu ile uyum ve uygulamanın müzakere edilmesi

41 Çalışmalardan Deneyimler Taraflar arası yatay ve düşey iletişim en önemli konu, Kavramsal algı bütünlüğü, En büyük hatalardan biri, süreç ve mevzuat körlüğü, BAT korkulu rüya değil, ortak oyun alanı, BAT işletmelere kısa/orta olmazsa uzun vadede ekonomik olarak yararlı, Tamamen ve kesin olarak herşey, çevre konusuna yeterli kaynak ve öncelik verilmesine bağlı

42 Endüstriyel kirlilik kontrolü öğeleri Hammadde Bacada emisyon kontrolü Hava Kalitesi standartları Ekosistem standartları Atıksu deşarj standardı atık Yer altı suyu kalitesi Toprak kirliliği

43 Boru sonu kontrolden temiz üretim tekniklerine

44 Mevcut En iyi Tekniklere

45 Teşekkürler a Küresel ısınmanın sorumluları sonunda bulundu teoman.sanalan@csb.gov.tr