Restriktif Akciğer Hastalıklarında Spirometrik Veriler ve Hasta Örnekleri

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Restriktif Akciğer Hastalıklarında Spirometrik Veriler ve Hasta Örnekleri"

Elmas Karatay
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Restriktif Akciğer Hastalıklarında Spirometrik Veriler ve Hasta Örnekleri Dr. Candan Öğüş Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

2 AC lerin mekanik özellikleri Kompliyans Elastik recoil SPİROMETRİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER AC lerin dirençsel özellikleri Hava yolu çapı ile belirlenir AC volümü, bronş düz kasları, hava yolu kollapsından etkilenir

3 AC kompliyansında azalma Elastik recoil basıncında artma AC ekspansiyonunda kısıtlanma AC volümlerinde azalma RESTRİKTİF TİP VENTİLASYON BOZUKLUĞU

Restriktif tip ventilasyon bozukluğu nedenleri İnterstisyel AC hastalığı IPF Sarkoidoz Pnömokonyozlar Kollagen doku hastalıkları Nöromusküler hastalıklar

4 Restriktif tip ventilasyon bozukluğu nedenleri İnterstisyel AC hastalığı IPF Sarkoidoz Pnömokonyozlar Kollagen doku hastalıkları Nöromusküler hastalıklar Amiyotrofik lateral skleroz Motor nöron hastalığı Polinöropati N. Frenicus lezyonları Poliomyelit Gullian Barre sendromu Miyopatiler Myastenia gravis Eaton Lambert sendromu

5 Restriktif tip ventilasyon bozukluğu nedenleri (2) Akciğer ödemi KKY, ARDS AC lerin yer kaplayan lezyonları Tümör, Pnömoni Toraks duvarı hastalıkları Plörezi Pnömotoraks Plevral fibrozis Kifoskolyoz Diyafragma hareketlerinin kısıtlanması Obesite, Gebelik Asit, N. Frenicus felci

6 Restriktif Ventilatuar Bozukluk En iyi tanımlayan özellik TLC de azalmadır KLASİK SPİROMETRİK RESTRİKTİF PATERN VC FEV 1 /FVC oranı N veya (>% 85-90) FVC ve onunla orantılı olarak FEV 1 azalır, bu nedenle oran korunur

7 Akım-volüm eğrisi, sağlıklı erişkinden elde edilen akım-volüm eğrisinin küçük bir modelidir VC azaldığı için FEF de sıklıkla beklenenin altındadır Erken dönemde MVV: normal İleri dönemde (FVC< %50) MVV de azalır

8 Volüm-zaman eğrisi Restriktif Volüm Zaman Azalmış maksimum volümle birlikte platoya erken ulaşma

9 En yaygın kullanılan pulmoner fonksiyon testi SPİROMETRİ; Hava yolu obstrüksiyonunu tanımada temel araçlardan iken, Restriksiyonu saptamada bir dereceye kadar katkı sağlar Jan Vandevoorde, et al. CHEST 2005; 127:

10 Restriktif bir ventilatuar bozukluğu dışlamada çok yararlı VC normal sınırlarda restriktif defekt olasılığı: < %3 NPV: % 95.4 RESTRİKTİF AC HASTALIĞI ÖN PLANDA DÜŞÜNÜLMEDİKÇE TLC ÖLÇÜMÜ GEREKSİZ Shawn D. et al. How accurate is spirometry at predicting restrictive pulmonary impairment? Chest 1999; 115:

İnterstisyel AC hastalığında; VC nin spirometrik ölçümü restriksiyonu belirlemede yeterli değil Olguların % 10 unda restriksiyon gözden kaçabilir Spirometride restriktif

11 İnterstisyel AC hastalığında; VC nin spirometrik ölçümü restriksiyonu belirlemede yeterli değil Olguların % 10 unda restriksiyon gözden kaçabilir Spirometride restriktif patern saptanmasa bile TLC ölçümü yapılmalıdır Boros PW. Value of Spirometry in Detecting Volume Restriction in Interstitial Lung Disease Patients Respiration 2004;71:

12 AC restriksiyonunu tahmin etmede yetersiz Klasik spirometrik restriktif patern saptanan olguların sadece % 58 inde; AC volümleri ölçümüyle doğrulanan gerçek pulmoner restriksiyon (+) Shawn D. et al. How accurate is spirometry at predicting restrictive pulmonary impairment? Chest 1999; 115:

13 Ekspiratuar eforun erken sonlandırılması FVC Aşırı hava hapsinin eşlik ettiği hava yolu obstrüksiyonu Gerçek pulmoner restriksiyon Restriksiyonu doğrulamak için TLC ölçümüne ihtiyaç vardır GOLD STANDART Saiprakash B, et al. The Utility of Spirometry in Diagnosing Pulmonary Restriction Lung (2008) 186:19 25

14 Restriktif AC hastalıkları, AC volümlerinde azalma ile karakterizedir Normal VC TLC FRC RV RV/TLC N Restriktif

15 İnspiratuar restriktif AC hast: Pulmoner fibrozis, plevral fibrozis veya sıvı, diyafragmatik zayıflık,.. Ekspiratuar restriktif AC hast: Asit, obesite, gebelik, abdominal kas zayıflığı,.. Nöromüsküler hastalıklarda RV olabilir

16 TLC, RV, FRC basit spirometreyle ölçülemez Statik AC volümleri ölçümü Gaz dilüsyon yöntemi Pletismografi yöntemi Cihazlar yaygın değil Pahalı AC volümleri ölçümünü ne zaman isteyelim?

17 Spirometrede FVC < % 85, FEV 1/ FVC oranı % 55 AC volümleri ölçümü Restriksiyonu öngörmede sensitivite % 96, NPV % 98 AC volümleri ölçümü gereksinimini % Maliyeti % 30 Glady CA, et al. A Spirometry-Based Algorithm To Direct Lung Function Testing in the Pulmonary Function Laboratory Chest 2003; 123:

18 Restriksiyonun sınıflandırılması VC (%),TLC (%) Normal 81 Hafif restriksiyon Orta restriksiyon İleri restriksiyon 50

19 Spirometrik anormalliğin derecesinin FEV 1 e göre sınıflandırılması Ağırlık derecesi Hafif Orta Orta-ağır Ağır Çok ağır Beklenen % FEV < 35 ATS/ERS Task Force ERJ 2005; 26:

20 Spirometride restriktif paternin sınıflaması için algoritmalar Ağırlık derecesi Hafif Orta Orta-ağır Ağır Çok ağır ATS/ERS 2005 FEV 1 % 70 FEV 1 % FEV 1 % FEV 1 % FEV 1 % < 35 ATS 1991 VC% 70 VC% <70 ve 60 VC% <60 ve 50 VC% < 50 ve 35 VC% <35 Son algoritmada restriktif AC hastalığı ağırlık düzeyi olguların % 25 inde daha düşük saptanıyor Ashutosh N. Et al. Respirology 2007; 12:

21 FEV 1 / FVC oranı Obstrüksiyon kriteri; ERS: FEV 1 / FVC oranının beklenen değerinin kadınlarda < % 89, erkeklerde <% 88 GOLD: FEV 1 / FVC< % 70 GINA 2006: FEV 1 / FVC < % 80 FEV 1 / FVC oranı genç erişkinde % 75 in üzerindedir, yaşla azalır, bu nedenle beklenen oranla karşılaştırılması önerilir FEV 1 /FVC oranı: Beklenen oranın % 5 i içinde ERS (Eurepean Respiratory Society) GOLD (Global initiative for obstructive lung disease) GINA (The Global Initiative for Asthma )

22 Spirometrik ölçüm Akım volüm eğrisi RESTRİKSİYON? AC volümleri Difüzyon testi P I max ve P E max

23 VC, TLC FRC, RV ve düşük DLCO İnterstisyel AC hastalığı Volümlerde yaklaşık aynı miktarlarda azalma VC, TLC, FRC RV relatif korunma ve normal DLCO Göğüs duvarı hastalığı Plevra hastalığı Nöromusküler hastalık Kötü efor

düzeyde İleri kifoskolyozda Ateklektazi ve şanta bağlı

24 Kifoskolyoz Restriktif patern DLCO azalır, DLCO/VA artar P I max ve P E max : Hafif kifoskolyozda orta düzeyde İleri kifoskolyozda Ateklektazi ve şanta bağlı hipoksemi İleri dönemde havayolu obstrüksiyonu gözlenebilir

25 Nöromüsküler hastalıklar Solunum kas güçsüzlüğü Restriktif patern VC Supin pozisyonda dik pozisyona göre VC > %25 : kas güçsüzlüğü İnspiratuar kas güçsüzlüğü TLC. Ekspiratuar kas güçsüzlüğü ERV, RV P I max ve P E max : normal ağır düzeyde Hipoventilasyonabağlı nokturnal desatürasyon Akım volüm eğrisinin inspiratuar kolunda yassılma MVV erken, duyarlı gösterge P I max, P E max izlemde kullanılan en önemli parametreler

tanımlamalıdır. Her fonksiyonel parametre için frekans dağılımında 5.

26 Yorumlama Normalin alt ve üst sınırları Referans denklemleri üzerine yapılan yayınlar normalin üst ve alt sınırlarını net olarak tanımlamalıdır. Her fonksiyonel parametre için frekans dağılımında 5. persentilin altında kalan değerler normalden düşük kabul edilmelidir. LLN: Normalin alt sınırı

27 Evet FEV1/VC LLN Hayır VC LLN Evet Hayır TLC LLN Hayır Evet Evet Evet VC LLN Hayır TLC LLN Hayır Restriksiyon Normal Obstrüksiyon Mikst DLCO LLN DLCO LLN DLCO LLN Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Normal Göğüs duvarı, Nöromüsk.hast Astım, Kr. bronşit Pulmoner Vasküler hast. İPF Amfizem ATS/ERS Task Force ERJ 2005; 26:

28 Ülkemizdeki spirometrelerde kullanılan prediksiyon cetvellerimizde LLN değerine göre düzenleme yapılana kadar Parametre FEV 1 FVC FEV 1 /FVC oranı TLC FRC RV DLCO Normal değerler % 80 - % 120 % 80 - % 120 %75 % 80 - % 120 % 75 - % 120 % 75 - % 120 > % 75 - < % 120 Salzman ZH. J Resp Dis 1999;20:812 Barreiro TJ. Am Fam Physician 2004;69:

29 Olgu Örnekleri

30 Pred. PRE % FVC 3,9 1,95 50 FEV 1 3,41 1,95 57 FEV1% 84,4 100 FEF2575 4,17 5,4 115 PEF 7,38 4,80 65 Akım volüm eğrisinde; ekspiryumu sonuna kadar tamamlamamış Ekspiryum zamanı çok kısa Yorum: Kötü uygulama

31 Pred. PRE % FVC 5,49 3,46 63% FEV 1 4,61 3,2 70% FEV 1 % 82,7 92% FEF2575 5,16 3,51 68% PEF 10,25 9,84 96% Yorum: Restriktif tip fonksiyon bozukluğu

aritmi Devamlı ilaç: Cordarone, Coraspin FM: Kardiyak

32 65 Y, E 5-6 aydır hafif ama giderek artan nefes darlığı, öksürük ve kolay yorulma Özgeçmiş: Kardiyak aritmi Devamlı ilaç: Cordarone, Coraspin FM: Kardiyak aritmi Bibaziler raller Ön tanı: Kalp yetmezliği Tedaviye yanıtsız

33 Beklenen Ölçülen Beklenen % FVC FEV FEV 1 /FVC FEF Beklenen Ölçülen Beklenen % TLC VC ERV RV RV/TLC DLCO % 50 DLCO/VA N

34 Tanı: Amidarone AC toksisitesi

35 47 Y, E Tanıklı apne, gündüz uykululuk hali, efor dispnesi BMI 47 kg/m 2 SS muayenesi ve AC gr.de özellik yok Beklenen Ölçülen Beklenen % FVC (L) FEV 1 (L) FEV1/FVC FEF Beklenen % TLC VC ERV RV DLCO % 90 DLCO/VA N Obeziteye bağlı restriktif patern Obezite: TLC, VC, IC, FRC, RV ERV

36 58 y, K Sigara öyküsü yok 2 yıldır kuru öksürük, giderek artan efor dispnesi. FM: Bibaziler ince velcro raller AC gr: Her iki akciğer alanında yaygın retilulo nodüler infiltrasyon Beklenen Ölçülen Beklenen % FVC (L) FEV 1 (L) FEV1/FVC % FEF25-75 (L/S) Beklenen Ölçülen Beklenen % TLC (L) VC (L) RV (L) RV/TLC% İdiyopatik pulmoner fibrozis DLCO (ml/dk/mmhg) DLCO/VA (1/dk/mmHg)

37 45 y, K 6 aydır progresif nefes darlığı, güçsüzlük FM ve AC gr.de özellik yok Beklenen Ölçülen Beklenen % FVC (L) FEV 1 (L) FEV 1 /FVC % FEF Beklenen Ölçülen Beklenen % TLC (L) VC (L) RV (L) RV/TLC% FRC (L)

38 Beklenen Ölçülen Beklenen % MVV (L/dk) PImax (cmh 2 O) PEmax (cmh 2 O) Polimiyozit/ Solunum kas tutulumu

39 Restriktif Ventilatuar Bozukluk Parankim Plevra Nöromüsküler Göğüs duvarı FEV 1 FVC FEV 1 /FVC N veya N veya N veya Revers. (-) (-) (-) Volüm DLCO N N AC kompliyansı PI max,pe max

40 Kabul edilebilir spirogram FEV 1 /FVC oranı düşük mü? Evet Obstrüksiyon/mikst Hayır FVC düşük mü? Evet Obstrüksiyon/mikst TLC düşük mü? Evet Mikst DLCO FVC düşük mü? obstrüksiyon Beta agonist kullanımı ile geri dönüşümlü mü? Evet Hayır obstrüksiyon Astım Hayır DLCO ve TLC Evet Restriksiyon/obstrüksiyon Evet Hayır KOAH (amfizem?) TLC düşük mü? restriksiyon DLCO düşük mü Hayır Hayır Obstrüksiyon Evet İAH Hayır Göğüs Duvarı H N Müsk Hayır DLCO düşük mü? MIP/MEP Normal Evet PVH Anemi Skleroderma

Benzer belgeler

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya x eksenine ölçülen volüm, y eksenine ise akım hızı (volüm/zaman) konulur l Akım