SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Sema Umut

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Sema Umut"

Yonca Okur
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Sema Umut

2 SPİROMETR ROMETRİK İNCELEME Solunum fonksiyonlarını değerlendirmede erlendirmede kullanılan lan temel testtir.

3 Spirometre soluk alıp verme sırasında oluşan akım veya volüm değişikliklerini ikliklerini zamanın türevi olarak ölçer.

4 Spirometrik Ölçümler Basit spirometre Akım-vol volüm m halkası Maksimal volenter ventilasyon Reversibilite Bronş provokasyon testi

5 ENDİKASYONLAR Tanı Pulmoner Semptomlar Dispne, wheezing Öksürük, k, balgam Göğüs s ağrısı,ortopnea Fizik Muayene Bulguları Laboratuar Bulguları

6 Bilinen Bir Hastalığı ığın n Solunum Fonksiyonlarına na Etkisini saptamak Akciğer Hastalıklar kları KOAH Astım İnterstisyel Akciğer Hastalıklar kları Kardiyak Hastalıklar Nöromuskuler Hastalıklar

7 Çevresel ve Mesleksel Maruziyetin Saptanması Sigara İşyeri kirliliği

8 Tedavinin Etkinliğinin inin Saptanması Bronkodilatörler rler, steroidler Kardiyak ilaçlar lar Akciğer rezeksiyonu, transplantasyon Pulmoner rehabilitasyon

9 Preoperatif Değerlendirme erlendirme Akciğer rezeksiyonları Toraks cerrahisi Abdominal cerrahi Maluliyet- Yetersizlik Durumlarının Saptanması

10 Relatif Kontraendikasyonlar Hemoptizi Pnömotoraks Yeni geçirilmi irilmiş MI veya pulmoner emboli Torasik, abdominal vaya serebral anevrizma Yeni geçirilmi irilmiş göz z operasyonu Ağır r bulantı ve kusma atakları Yeni geçirilmi irilmiş torasik ve abdominal cerrahi Tüberküloz ve bulaşı şıcı akciğer hastalıklar kları

11 Spirometri Öncesi 24 saat önce sigara içmemelii 4 saat önce alkol almamalı Kısa etkili bronkodilatör ilaçlar ları 2 saat Uzun etkili bronkodilatör ilaçlar ları 12 saat önceden kesmiş olmalı En az 2 saat aça kalmalı Testten önce 30 dakika egzersizden kaçınmal nmalı

12 Spirometri Öncesi Kilo ve boy mutlaka ölçülmeli Dik durması olanaksız z olan veya kifoskolyozu olan hastalarda kollar açılıp ölçülüp p 1.06 ya bölünerek b boy hesaplanabilir

13 STANDARDİZASYON Cihazın n uygunluğu Kalibrasyon kontrolü Ölçüm Kabul edilebilirlik Tekrar edilebilirlik Referans değerleri erleri Değerlendirme erlendirme

14 FVC Manevrası Hastayı bilgilendirme Düzgün postürde oturma Burun klibi takılacak Ağızlık k yerleştirilecek Tam ve hızlh zlı bir inspirasyon TAK de 1 saniye duraklama Maksimal ve tam bir ekspirasyon

15 ZORLU VİTAL V KAPASİTE Force Vital kapasite (FVC): Maksimal bir inspirasyondan sonra yapılan hızlh zlı ve zorlu maksimal ekspirasyon ile çıkarılan hava hacmi.

16 ZORLU EKSPİRATUVAR VOLÜM 1.saniye FEV1: Zorlu vital kapasite manevrasında nda ilk bir saniyede çıkarılan hava hacmi.

18 Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri Spirogramda artefakt bulunmamalıdır: Test sırasında öksürmemeli veya glottis kapatılmamalı Test erken bitirilmemeli Efor değişkenlik göstermemeli Ağızlıktan kaçak olmamalı Ağızlık dille veya ısırmak yoluyla kapatılmamalı.

19 Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri Test başlangıcı düzgün olmalıdır: Ekstrapolasyon volümü FVC nin %5 i veya 0.15 L den az olmalıdır. Zirve akıma ulaşma süresi 120 msn den kısa olmalıdır.

21 Spirometri kabul edilebilirlik kriterleri Yeterli bir ekspirasyon yapılmalıdır: Ekspirasyon süresi altı saniye olmalı ve/veya volüm-zaman eğrisinde bir plato çizdirilmelidir VEYA; Kişi ekspirasyonu bitirdiğinde en az bir saniye süreyle volümde değişme olmamalıdır VEYA; Yaşlı veya obstrüksiyonu olanlarda ekspirasyon 15 saniyeye uzatılır.

22 STANDARDİZASYON Her hastaya en az 3 test yaptırılmal lmalı Eğer 8 kez tekrarlanmasına na karşı şın kabul edilebilir bir sonuç elde edilemiyorsa test sonlandırılmal lmalı

23 Spirometri tekrar edilebilirlik kriterleri En yüksek iki FVC arasındaki fark 0.15 L den az olmalı En yüksek iki FEV1 arasındaki fark 0.15 L den az olmalı ATS/ERS 2005

24 STANDARDİZASYON En iyi FVC ve FEVı arasındaki fark %5 veya 100ml den az olmalı Ekspirasyon 15 s kadar uzayabilir GOLD 2006

25 SPİROMETR ROMETRİ STANDARDİZASYON Spirometri cihazının n uygunluğu Kalite kontrolu Spirometrik manevra Ölçümler Kabul edilebilirlik Tekrar edilebilirlik Prediksiyon Cetvelleriyle Değerlendirme erlendirme Klinik Değerlendirme erlendirme Kalite Değerlendirmesi erlendirmesi Teknisyenle görüşme

27 Obstruksiyon Erkek FEV1/FVC < % 88 beklenen Kadın FEV1/FVC <% 89 beklenen ERS,1995

28 Obstruksiyon FEVı /FVC < %70 GOLD 2006

29 Obstruksiyon Eriskin FEVı /FVC < % Çocuk FEVı /FVC < % 90 GİNA 2006

30 Obstruksiyon FEVı /VC < Beklenen Değerin erin alt %5 Persantilinin altında olması ATS/ERS 2005

31 FEV1/FVC Ratio of 70% Misclassifies Patients With Obstruction at the Extremes of Age Scott D. Roberts,, MD; Mark O. Farber,, MD, FCCP; Kenneth S. Knox, MD, FCCP; Gary S. Phillips,, MAS; Nitin Y. Bhatt,, MD; John G. Mastronarde,, MD, FCCP and Karen L. Wood,, MD, FCCP Chest 2006;130:

35 Spirometric Criteria for Airway Obstruction Use Percentage of FEV1/FVC Ratio Below the Fifth Percentile,, Not < 70% James E. Hansen,, MD, FCCP; Xing-Guo Sun, MD and Karlman Wasserman, PhD,, MD, FCCP GOLD Kriterleri yaşlılar ların n yarısında, gençlerin %20 sinde yanılt ltıcı. Chest ; 131:

36 DERECE FEV 1 beklenen ATS/ERS FEV beklenen 1 Postbronkodilatör GOLD HAFİF %70 %80 ORTA Şiddetli ORTA %60-%69 %69 % %50-80 AĞIR %35-%49 %49 %30-50 ÇOK AĞIRA <35 < %30

37 FEVı/ / FEV 6 Tekrar edilebilir Hasta için i in manevra kolaylığı Daha çok çalışmaya ihtiyaç var!

38 Obstruktif Vantilasyon Bozukluğu Astım KOAH Kistik fibrosis Bronşektazi

39 BRONŞ DUYARLILIK TESTLERİ REVERSİBİLİTE BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİ

40 REVERSİBİLİTE Obstrüksiyonu olan olgularda, farmakolojik bir ajan verilerek obstrüksiyondaki değişimin imin incelenmesi.

41 KLİNİK K KULLANIM Astım m tanısı Astım-KOAH ayırımı Hastanın n en iyi değerini erini saptamak KOAH ta prognoz tahmini Tedavi etkinliğinin inin belirlenmesi 1.Bronkodilat Bronkodilatör 2.Kortikosteroid Araştırma rma

42 REVERSİBİLİTE ÖLÇÜM PARAMETRELERİ FEV 1 (En sık s k kullanılan) lan) FVC PEF FEF (Δ%20-30) Raw (> Δ%35)

43 MUTLAK DEĞİŞ ĞİŞKENLİK Bronkodilatör sonrası ve ilk FEV 1 değerleri erleri arasındaki ml cinsinden fark. (post bron FEV 1 ilk FEV 1 )

44 BAŞLANGI LANGIÇ DEĞER ERİNE GÖRE G DEĞİŞ ĞİŞKENLİK post FEV 1 -ilk FEV 1 ilk FEV 1 x100 Başlang langıç değerinden erinden etkilenir. Predikt değere ere oranla daha kolay reversibilite saptanır.

45 PREDİKT DEĞERE ERE GÖRE G DEĞİŞ ĞİŞKENLİK post FEV 1 ilk FEV 1 x 100 pred FEV 1 Başlang langıç değerinden erinden etkilenmez. Daha zor reversibilite saptanır.

46 Beta-2 agonist 400 mcg Antikolinerjik 160 mcg Ya da ikisinin kombinasyonu dakika sonra FEV 1 de; Bazal değere göre %12 ve mutlak değer olarak 200mL artış. GOLD-2006,G 2006,GİNA 2006

47 Beta-2 agonist 400 mcg 15 dakika sonra FEV 1 de; Bazal değere göre %12 ve mutlak değer olarak 200mL artış. Hiperinflasyonda azalma da olabilir. ATS/ERS 2005

48 REVERSİBİLİTEN TENİN N ANLAMI Bronkodilatör sonrası FEV1 predikt değere dönüyorsa büyük olasılıkla astımdır!

49 GEÇ REVERSİBİLİTE İnh Steroid 6 hafta-3ay Oral steroid 2 hafta ΔFEV 1 %15, mutlak değer er 200mL 14 gün g Prednizolon 30 mg/gün ΔFEV 1 %15, mutlak değer er 200mL (BTS-2003) (GOLD )

50 GEÇ REVERSİBİLİTE 1-88 hafta bronkoaktif tedavi sonrası değerlendirilmeli. erlendirilmeli. ATS/ERS 2005

51 SONUÇ Reversibilite testi yardımc mcı bir testtir. Astım- KOAH ayırımında ya da tedavi etkinliğinin inin önceden belirlenmesinde tek başı şına yeterli olamamaktadır.

52 Astım - KOAH ayırımında DEĞİŞ ĞİŞKENLİK K (VARIABILITY) Reversibilite kadar önemlidir.

53 BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİ Astım m düşündd ndüren fakat solunum fonksiyon testleri normal olanlarda; Negatif test astımı reddettirir. Pozitif test astımı destekler.

54 Alerjik rinit Kistik fibroz Bronşektazi KOAH ÜSYİ de Bronş Hiperreaktivitesinin olabileceği i unutulmamalıdır!

57 AKIM-VOL VOLÜM M HALKASI

58 Volüm-zaman eğrisi Akım-volüm halkası

59 AKIM-VOL VOLÜM M HALKASININ ÇİZDİRİLMESİ

60 Akım-vol volüm m halkasının n kalitesini etkileyen hatalar İnspirasyonun yavaş ve maksimum güçg üçle yapılmam lmamış olması

61 Akım-volüm m halkasının n kalitesini etkileyen hatalar Yeterli efor uygulanmaması

62 ~ Akım-vol volüm m halkasının n kalitesini etkileyen hatalar Ekspirasyonun RV seviyesine aniden kesilmesi

64 Zorlu ekspirasyonun istemli azaltılmas lması nasıl önlenir?

65 OBSTRUKTİF F hastalıklarda akım-vol volüm m halkası

66 FEVı/PEF 8 FEVı Normal PEF DüşükD BÜYÜK K HAVA YOLU OBSTRUKSİYONU ARAŞTIRILMALI

68 EKSTRATORASİK K HAVAYOLU DARLIKLARI

Benzer belgeler

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Solunum fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan testler nelerdir? Solunum