ICS TÜRK STANDARDI TS 5536/Mart 1988 İÇİNDEKİLER

Transkript

1 İÇİNDEKİLER 0 - KONU, TARİF, KAPSAM, AMAÇ, UYGULAMA ALANI KONU TARİFLER Çelik Konstrüksiyon Taşõyõcõ Sistemi Genel Konstrüksiyon veya Montaj Resimleri Çelik Konstrüksiyon Sistem Resimleri Detay İmalat Resimleri Pafta KAPSAM AMAÇ UYGULAMA ALANI KURALLAR ÇELİK KONSTRÜKSİYON PROJELERİNİN ÇİZİMİNDE KULLANILACAK PAFTALARIN GENEL FORMU Paftalarõn Büyüklüğü Paftalarõn Ozalit Kopyalarõnõn Katlanmasõ YAZI VE ÇİZGİ KURALLARI Yazõ Kurallarõ Çizgi Kurallarõ ÇELİK KONSTRÜKSİYON PAFTALARINDA KULLANILAN ÖLÇEKLER RESİM TEKNİĞİ Kesit ve Görünüşler Ölçülendirme İşaret ve Semboller ÇİZİM PAFTALARI BAŞLIKLARININ ŞEKLİ Paftalara Verilecek isimler ÇELİK KONSTRÜKSİYON SİSTEM, GENEL KONSTRÜKSİYON VEYA MONTAJ, DETAY İMALAT KESİMLERİNİN ÇİZİM VE TANZİMİ GENEL KONSTRÜKSİYON VEYA MONTAJ RESİMLERİ SİSTEM RESİMLERİ DETAY İMALAT KESİMLERİ Detay Resimlerinin Tertibi Bayrak Levhalarõ (Bayrak Şablonlarõ) Poz Numaralarõnõn Verilişi Paftalarõn Birbirine Bağlanmasõ Malzeme Listelerinin Hazõrlanmasõ Çelik Yapõ Aksamõna İşaret Konulmasõ Temel Ankraj Resimleri ve Yük Tablosu... 4 FÖY FÖY FÖY

2 ÇELİK KONSTRÜKSİYON PROJELERİNİN ÇİZİM VE TANZİMİ KURALLARI 0 - KONU, TARİF, KAPSAM, AMAÇ, UYGULAMA ALANI KONU Bu standard, çelik konstrüksiyon projelerinin çizim ve tanzimi kurallarõna dairdir TARİFLER Çelik Konstrüksiyon Taşõyõcõ Sistemi Çelik konstrüksiyon taşõyõcõ sistemi, çelik profiller ve levhalarõn perçin, civata veya kaynakla birbirlerine bağlanmanõ ile meydana getirilen, çelik yapõlardõr Genel Konstrüksiyon veya Montaj Resimleri Genel konstrüksiyon veya montaj resimleri, yapõnõn bütününe ait mimariyi, konstrüktif esaslarõ ve muhtelif üniteleri bir bütün olarak gösteren resimlerdir Çelik Konstrüksiyon Sistem Resimleri Çelik konstrüksiyon sistem resimleri, bir yapõnõn veya bu yapõya ait bir veya birkaç ünitesinin sistem ve genel durumunu gösteren resimlerdir Detay İmalat Resimleri Detay imalat resimleri, bir çelik konstrüksiyonun parçalarõnõn atölyede imal edilebilmesi için yeterince ayrõntõlõ olarak büyük ölçekle çizilen resmidir Pafta Pafta, proje çizimlerinin yer aldõğõ resim levhasõdõr KAPSAM Bu Standard, çelik konstrüksiyon projelerinin çizim ve tanzimi kurallarõnõ kapsar AMAÇ Bu Standard, çelik konstrüksiyon projelerinin çizim ve tanziminde birlik sağlayarak imalat ve uygulamayõ kolaylaştõrmak ve bunlardan doğacak hatalarõ en düşük bir düzeye indirmeyi amaçlar. 0.5 UYGULAMA ALANI Bu Standard, taşõyõcõ sistemi çelik olan her türlü yapõlarõn ve yük aktaran çelik imalatõn projelerinde uygulanõr. 1 - KURALLAR ÇELİK KONSTRÜKSİYON PROJELERİNİN ÇİZİMİNDE KULLANILACAK PAFTALARIN GENEL FORMU Paftalarõn Büyüklüğü Paftalar, TS 506 1) dizisi esasõna göre A 0 veya A 1 ebadõnda olmak üzere aydõnger kağõdõna çizilmeli, A 0 ve A 1 ebadõ, dõşõnda paftalar kullanõlmamalõdõr Paftalarõn Ozalit Kopyalarõnõn Katlanmasõ Paftalar ozalit kopyalarõnõn standard dosya veya zarflara sõğmasõnõ sağlamak ve incelenmek istendiğinde diğer paftalarõ açmak zorunda kalmamak için TS 88'de gösterilen esaslara göre katlanmalõdõr. 1)Bu standard metninde atõf yapõlan Türk Standardlarõnõn numaralarõ metnin sonunda verilmiştir. 1

3 1.2 - YAZI VE ÇİZGİ KURALLARI Yazõ Kurallarõ Çelik konstrüksiyon resimlerinde yazõlar siyah çini mürekkeple, serbest elle veya şablonla, temiz ve okunaklõ, eğik veya dik yazõ şeklinde TS 88'de belirtilen yazõ tekniğine uygun olarak yazõlmalõdõr Çizgi Kurallarõ Çelik konstrüksiyon projelerinin çiziminde kullanõlacak çizgi gruplarõ ve tarzlarõ TS 88'de belirtilen kurallara uygun olmalõdõr ÇELİK KONSTRÜKSİYON PAFTALARINDA KULLANILAN ÖLÇEKLER Çelik konstrüksiyon resimlerinde kullanõlacak ölçekler TS 3532'ye göre seçilmelidir, RESİM TEKNİĞİ Kesit ve Görünüşler Çelik konstrüksiyon projelerinde planlar, görünüşler (Plan görünüşü, ön, yan ve arka görünüşler), kesitler (en ve boy kesitler) yer almalõdõr. Konuyla ilgili plan, kesit ve görünüş alanlarõnõn belirtilmesinde TS 88 ve TS 3434 de belirtilen hususlar esas alõnmalõdõr Ölçülendirme Çelik konstrüksiyon projelerinin öiçülendirilmesinde çizilen ünite veya aksamõn adedi, uzunluğu, alanõ ve hacmi resim üzerinde verilen ölçülerle veya bu resimle ilgisi olan diğer resimlerin yardõmõ ile kolaylõkla ve hatasõz bir şekilde bulunabilmelidir. Uygulayõcõnõn hesaplayarak veya ölçerek herhangi bir boyutun ölçüsünü bulmaya çalõşmasõna meydan verilmemeli, gereksiz ölçüler vermek veya aynõ ölçüleri tekrarlamak suretiyle resim karõşõk hale getirilmemelidir, ölçülendirme işaretleri olarak nokta, eğik çizgi ve oklar kullanõlmalõ ve TS 88 ve TS 4929'da belirtilen esaslara göre hareket edilmelidir (Şekil-1a ve Şekil-1b) İşaret ve Semboller Perçin ve Civatalar Deliklere takõlan perçin ve civatalarõn çap ve boylarõ, kenar ve ara mesafeleri resim üzerine yazõlmalõ, atölye ve montaj-perçin ve civatalarõ usulüne göre ayrõ ayrõ işaretlenmelidir. Perçin ve civatalar için Föy - 1 'de Föy - 1'de bulunmayanlar içinde TS 4929'daki işaretler kullanõlmalõdõr Kaynak işaretleri ve Ölçümlendirilme Kaynaklar TS 3004'e göre gösterilmeli ve her kaynağõn dikiş kalõnlõğõ ve boyu ölçümlendirilmelidir. Gereken yerlerde kaynak ağzõ hazõrlõğõ için TS 3357'ye göre yazõlarak ayrõntõ çizilmelidir Parçalarõn işaretleri, Ölçüleri ve Boyutlarõ Her parçanõn profil cinsi, parçalara ait poz numarasõndan sonra gösterilir ÇİZİM PAFTALARI BAŞLIKLARININ ŞEKLİ Başlõk, pafta yaprağõnõn sağ alt köşesine yerleştirilmelidir. Başlõğõn genişliği klasörlere konulacak paftalarõn katlanma genişliği olan 190 mm 'yi geçmemelidir. Proje müellifi, kuruluş veya firmanõn ismi ve paftalara vereceği numaralar başlõkta ayrõlmõş özel bölmelere yazõlõr, paftalarõ hazõrlayanlara ait haneler ise aşağõdaki şekilde doldurulur: - Yapan hanesine projeyi yapan mühendisin - Çizen hanesine resmi çizen ressam veya konstrüktörün - Kontrol hanesine ise proje muhteviyatõnõ firma veya kuruluş adõna kontrol edecek yetkililerin isimleri orijinal paftalarõna yazõlõr ve ozalit kopyalarõ imzalanõr Paftalara Verilecek isimler Föy-2'de gösterilen örneğin nisbetlerine uygun olacak şekilde sõrasõyla önce işverenin, altõna proje müellifi, kuruluş veya firmanõn ismi, daha sonra projenin esas ismi büyük harfler ile, onun altõna 2

4 paftanõn (sistem, genel konstrüksiyon, temel planõ vs) veya paftaya ait ünite ismi (çerçeve, kolon, kalkan duvar, ana kiriş vs) şeklinde, paftada gösterilen elemanlarõn isimleri (...numaralõ makas,... numaralõ kolon vs) en alt sõraya yazõlõr. 2 - ÇELİK KONSTRÜKSİYON SİSTEM, GENEL KONSTRÜKSİYON VEYA MONTAJ, DETAY İMALAT KESİMLERİNİN ÇİZİM VE TANZİMİ GENEL KONSTRÜKSİYON VEYA MONTAJ RESİMLERİ Genel konstrüksiyon resimlerinde yapõnõn planlarõ görünüşleri (ön, arka ve yan görünüşleri), kesitleri (plan, en, boy kesitleri), eksenlerin durumu gerçek görünüş ve büyüklükleri ile orantõlõ olarak çizilmelidir. Bir paftaya sõğmayan genel konstrüksiyon resimleri iki veya daha fazla paftalara bölünmek suretiyle çizilebilir. Genel konstrüksiyon resimlerinde kullanõlacak ölçekler 1:20, 1:50 veya en küçük 1:100 olmalõdõr SİSTEM RESİMLERİ - Detaylarõ bir veya birkaç paftada çizilmiş bir ünitenin bir bütün olarak genel durumu bu paftalarda gösterilmemiş ise, - Çelik yapõnõn bir veya birkaç ünitesi sistem ve stabilite yönünden birbirini tamamlõyor ise, bu gibi durumlarda tüm veya kõsmi sistem resimleri ayrõ bir pafta olarak hazõrlanmalõ ve ilgili genel konstrüksiyon ve detay imalat resimleri ile irtibatõ sağlanmalõdõr. Sistem resimleri 1:50, 1:100 veya 1:200 ölçeğinde çizilmelidir DETAY İMALAT KESİMLERİ Detay Resimlerinin Tertibi - Detay imalat resimlerine ait paftalar yapõnõn bir bütün olarak düşünülebilecek aksamõndan bir veya birkaçõnõ tamamen ihtiva edecek şekilde tertiplenmelidir. Her paftada, detaylarõn ait olduğu yapõ aksamõnõn sistem planlarõ ve ölçüleri ile yapõnõn neresine (hangi ünitesine) ait olduğunu gösteren vaziyet planlarõ bulunmalõdõr. - Detay imalat resimleri imalat cinsine göre ayrõ ayrõ tertiplenmeli, yapõnõn tüm sistemini veya genel konstüksiyonunu gösteren sistem ve genel konstrüksiyon resim paftalarõnõn bir bölümüne detay resimleri çizilmemelidir. - Detay imalat resimlerinde 1:10, zaruret halinde 1:15 ve gereken yerlerde 1:5, 1:2,5, 1:2 ölçekleri kullanõlmalõdõr Bayrak Levhalarõ (Bayrak Şablonlarõ) - Üzerinde yatay ve düşey eksenlerden başka bu eksenler ile açõ teşkil ederek eğik eksenleri bulunan delikli bayrak levhalarõ için ayrõca 1:1 ölçeğinde bayrak şablonu paftasõ çizilebilir (Şekil-2). - Şablon resimlerinde parçanõn tam görünüşünden başka o parçanõn işaretlenmesi için sistem ve delik ölçüleri de bulunur. - Bayrak şablonlarõ temiz ve hassas bir şekilde aydõnger kağõdõna çizilmeli ve esas resimlerde işaretlenen resim numaralarõndan farklõ resim numaralarõ verilmelidir Poz Numaralarõnõn Verilişi Yapõnõn bir bütün teşkil eden aksamõna ait her pafta birden itibaren poz numarasõ almalõ ve poz numaralarõnõn verilişinde aşağõdaki kurallara uyulmalõdõr. - Malzeme, profil cinsleri aynõ olan parçalar bir arada bozlandõrõlmalõdõr. - Profil cinsi, büyüklüğü aynõ olduğu halde üzerindeki delikleri farklõ parçalara ayrõ poz numarasõ verilmelidir. - Parçalar kaynak, perçin veya civata ile birleştirilmek suretiyle tek bir parça haline getirilmiş olsa dahi ayrõ poz numarasõ verilmelidir (Şekil-1a ve Şekil-1b) Paftalarõn Birbirine Bağlanmasõ - Her resim paftasõnda resim başlõğõnõn üst kõsmõna malzeme liste numarasõ, bayrak şablonlarõ pafta numarasõ, 3

5 - Genel konstrüksiyon resim numarasõ - Resmin ait olduğu diğer pafta numaralarõ yazõlõr Malzeme Listelerinin Hazõrlanmasõ Malzeme listeleri Föy-3'de örnekte verilen A4 ebadõnda çizilmiş çizelge şeklinde hazõrlanmalõdõr. - Her resim için hazõrlanacak malzeme listesine bir numara verilmeli, bu liste numarasõ ait olduğu resim paftasõ üzerine kaydedilmelidir. - Liste üzerinde ait olduğu resmin numarasõ da bulunmalõdõr. - Listelerin doldurulmasõ poz numarasõna göre olmalõdõr. - Poz no hanesine parçalarõn poz numaralarõ, malzeme hanesine malzemenin cinsi TS 2162 ve TS 4929'a uygun olarak yazõlmalõdõr. - isim hanesine parçanõn ismi ve boyutlarõ yazõlmalõdõr. Hadde profillerinde, profil işareti, ölçüsü ve kesim ebatlarõnõ yazmak yeterlidir. - Not hanesine parçaya ait özel durumlar yazõlmalõdõr (parçanõn sağ sol durumu, özel işleme vs) - Ağõrlõk kg/ad, hanesine parçanõn bir adedinin ağõrlõğõ veya malzeme cinsine göre m 2 /ad veya m 3 /ad yazõlmalõdõr. - Poz toplam ağõrlõk hanesi kg/ad hanesindeki ağõrlõk, parçanõn toplam adedi ile çarpõlarak doldurulmalõdõr. Bu sütundaki değerler toplanarak ait olduğu resimde kullanõlmõş bütün malzemelerin toplam ağõrlõğõ bulunur. - Malzeme listesinin her sayfasõ sonuna o sayfanõn toplam ağõrlõğõ yazõlõr. Birden fazla sayfadan meydana gelen malzeme listelerinin son sayfasõnda listenin ait olduğu resimdeki bütün poz numaralarõnõn toplam ağõrlõğõ gösterilmelidir. - Konstrüksiyonda kullanõlan atölye perçinleri, montaj perçinleri, civatalar (uygun veya kaba civatalar), kancalõ civatalar, somunlar, rondelalar, ahşap kaplama, cam vs malzemeler malzeme listelerinde esas çelik malzemeden ayrõ olmak üzere bölümler halinde tertiplenerek yazõlmalõ ve her birine ait poz ve toplam metrajlarõ verilmelidir Çelik Yapõ Aksamõna İşaret Konulmasõ Bir çelik yapõnõn her bir ünitesi taşõnõlabilen (çatõ, yan duvarlar, kalkan duvar) ve montajda birleştirilerek bir veya birkaç kõsõmdan, biri diğeri ile aynõ veya farklõ olan elemanlardan teşkil edilmiş olabilir. Montaj esnasõnda komple olarak yerlerine konacak olan ve muhtelif eleman ve pozlardan teşkil edilen bu yapõ aksamõna bir işaret numarasõ verilerek, nakliye ve montaj esnasõnda poz numaralarõ yerine bu işaret numaralarõnõn kaim olmasõ temin edilmelidir. - Bu markalar önce ait olduğu ünitenin sistem planõ üzerine, daha sonra kendisine ait olan detay resminin uygun bir yerine büyük harfler ile yazõlmalõdõr. - Her değişik aksama en küçük bir farklõlõk halinde dahi ayrõ bir işaret numarasõ verilmeli, bu işaretler genel konstrüksiyon resimlerine de konulmalõdõr Temel Ankraj Resimleri ve Yük Tablosu - Temellerin ankraj sistemi ve yük tablosu resimlerinde çelik elemanlarõn temellere bağlanõş şekli ve temellere gelen yükler gösterilir. - Bu resimlere, yapõnõn değişik tipteki her kolon tabanõnõn temellere ankrajõnõ gösteren detaylar çizilmelidir. - Kolon ve mesnet eksenleri ile temel eksenleri arasõndaki bağlantõlar, çizilen detaylarõn hangi temel veya mesnede ait olduğu resimlerde belirtilmelidir. - Aynõ resimde kolon ve mesnetlerden temellere gelen tesirlerin cinsi, yeri, yönü ve büyüklüğü de gösterilmelidir. - Yük tablosu aynõ veya ayrõ bir paftaya çizilebilir. - Temel ankraj resimleri 1:5 1:10 veya 1:20 ölçeklerinde çizilmelidir. 4

6 ŞEKİL 1a Bir Kafes Kiriş Düğüm Noktasõ ( Perçinli Birleşim ) 5

7 ŞEİKL 1b Bir Kafes Kiriş Düğüm Noktasõ ( Kaynaklõ Birleşim ) 6

8 ŞEKİL 2 Bayrak Şablonu Örneği 7

9 FÖY - 1 ÇELİK YAPILARDA PERÇİN VE CİVATA İŞARETLERİ DENOMİNATİON FOR RIVETS AND BOLTS IN STEEL STRUCTURES ÇELİK YAPILARDA PERÇİN İŞARETLERİ ÇELİK YAPILARDA CİVATA İŞARETLERİ 8

10 FÖY - 2 ÇİZİM PAFTALARINDA BAŞLIK FORMU ÖRNEĞİ NAME PLATE FORMAT EXAMPLE FOR DRAWINGS 9

11 FÖY - 3 MALZEME LİSTESİ ÖRNEĞİ EXAMPLE OF MATERIALS REQUIREMENT FORM 10

12 ATIF YAPILAN TÜRK STANDARDLARI TS 88 TS 506 TS 2162 TS 3004 TS 3357 TS 3434 TS 3532 TS