2KALITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2KALITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ"

Transkript

1 T T ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım BÖLÜM KLITIM Kalıtımla İlgili Kavramlar Mendel İlkeleri ve Uygulamaları Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım Kromozom Sayısında ve KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Sayfa No Yapısındaki Değişmeler Mini Sınavlar ( 9) Konu Testleri ( 9) Mendel Genetiği ve Uzantıları {Test(-4)} 7 Kan Grupları {Test(5-8)} Eşeye Bağlı Kalıtım {Test-(9 - )} Karma {Test(-9)} Üniversite Sınav Soruları Sayfa No BÖLÜM GENETİK BİLGİ TŞIYN MOLEKÜLLER Nükleik sitler Genetik Şifre Protein Sentezi Gen ve Çevre Mini Sınavlar ( 5) Konu Testleri ( 0) Nükleik sitler {Test( 4)} Genetik Şifre ve Protein Sentezi {Test(5 8)} Karma {Test(9 0)} Üniversite Sınav Soruları BÖLÜM BİYOTEKNOLOJİ VE GEN MÜHENDİSLİĞİ Gen Klonlanması Rekombinant DN Teknolojisi Gen Mühendisliği Uygulamalarının Sağladığı Yararlar Mini Sınavlar () Konu Testleri ( ) G C T C nm C G T G G C.4 nm T T T

2 Mendel bezelyelerle yaptığı çalışmalar sonucu kalıtımın mekanizmalarını açıklamıştır. KLITIM KONU ÖZETI Özelliklerin bir kuşaktan bir sonraki kuşağa aktarımına kalıtım, bunu inceleyen biyoloji alt dalına ise genetik adı verilir. Kalıtım mekanizmalarını açıklayan ilk bilimsel çalışmalar 860'lı yıllarda Mendel tarafından gerçekleştirilmiştir. KLITIML İLGİLİ KVRMLR DN molekülü içinde yer alan ve belirli bir proteinin sentezi için şifre veren bölüme gen, aynı karaktere etki eden genlerden her birine ise alel gen adı verilir. Bir karaktere ait anne ve babadan aynı alelleri alan bireyin genotipi o karakter bakımından homozigot ( veya aa), farklı alelleri alan bireyin genotipi o karakter bakımından heterozigottur (a). Bir canlının sahip olduğu genlerin tamamına genotip, çevre ve genotipin etkisiyle oluşan dış görünüşüne ise fenotip adı verilir. Farklı karakterlere ait genlerin farklı kromozomlar üzerinde bulunmasına bağımsız genler, farklı karakterlere ait genlerin aynı kromozom üzerinde bulunmasına bağlı genler denir. Genler bağımsız ise gamet çeşidi n formülü ile bulunur (n = heterozigot kromozom sayısı). I MENDEL İLKELERİ VE UYGULMLRI BÖLÜM Mendel bezelye bitkileri ile yaptığı çaprazlamalarla günümüzde "Mendel İlkeleri" olarak adlandırılan bir dizi sonuca ulaşmıştır. Bezelyelerin kolay yetiştirilmesi, hızlı üremesi, karakterlerinin kolay izlenmesi ve üreme sistemlerinin kolayca kontrol edilebilmesi gibi etkenler Mendel'in çalışmalarında bu bitkiyi tercih etmesini sağlamıştır. ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım Mendelʼin bezelyeler üzerinde yaptığı çaprazlamalar iki grupta incelenir. Monohibrit Çaprazlama Mendel çalışmalarına tek bir karakter bakımından faklı bezelyeleri çaprazlayarak başlamıştır. Homozigot mor (MM) ve beyaz (mm) çiçekli bezelyelerin çaprazlanması ile oluşan F dölündeki tüm bezelyelerin mor (Mm) çiçekli olduğu görülmüştür. F bitkilerinin (Mm) kendi aralarında döllenmeleri sonucu oluşan F bitkilerinde ise mor: beyaz fenotip oranı elde edilmiştir. 05

3 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım Karakter Baskın özellik Çekinik özellik Çiçek rengi Tohum rengi Tohum şekli Tohum zarfı şekli Tohum zarfı rengi Gövde uzunluğu Çiçek durumu Mor Sarı Düz Yassı Yeşil Uzun ksiyal Beyaz Yeşil Buruşuk Kıvrık Sarı Kısa Terminal Mendelʼin bezelyelerle yaptığı genetik çalışmalarda izlediği yedi karakter. F x F Fenotip Genotip Gametler F kufla Dihibrit Çaprazlama Mendel monohibrit çaprazlamanın bir uzantısı olarak, iki karakterin aynı anda aktarımını inceleyen deneyleri de tasarlamıştır. Bu amaçla homozigot sarı ve düz (SSDD) tohumlu bir bezelye ile homozigot yeşil ve buruşuk (ssdd) tohumlu bir bezelyeyi çaprazlamış ve F dölündeki tüm bezelyelerin sarı ve düz (SsDd) tohumlu olduğunu görmüştür. F bitkilerinin kendi aralarında döllenmeleri sonucu oluşan F bitkilerinde ise 9 sarı düzgün: sarı buruşuk: yeşil düzgün: yeşil buruşuk fenotip oranını elde etmiştir. F x F Fenotip Genotip Gametler F kufla Sar düz tohum Ss Dd Mor çiçek Sar düz tohum Ss Dd 4 SD 4 Sd 4 sd 4 sd 4 SD 4 Sd 4 sd 4 sd SD Sd sd sd X Mm X Mor çiçek Mm / M / m / M / m / M / m Punnet karesinin kurulmas / M / m /4 MM /4 Mm /4 Mm /4 mm Fenotip Fenotip çeflidi = Fenotip oran = : (/4 mor çiçek, /4 beyaz çiçek) Genotip Genotip çeflidi = Genotip oran = :: (/4 homozigot baskın (MM), / heterozigot bask n (Mm), /4 homozigot çekinik (mm)). Punnett karesinin kurulmas 4 SD SS DD SS Dd Ss DD Ss Dd 4 4 Sd sd SS Dd SS dd Ss Dd Ss dd Ss DD Ss Dd ss DD ss Dd 9/6 Sar düz /6 Yeflil düz 4 sd Ss Dd Ss dd ss Dd ss dd /6 Sar burufluk /6 Yeflil burufluk 06

4 Bezelye'de (Pisum sativum) mor renkli ve beyaz renkli çiçekler. Mendel bezelyeler ile yaptığı monohibrit ve dihibrit çaprazlamalar ile aşağıdaki sonuçlara ulaşmıştır: Karakterlerin nesilden nesile aktarımını sağlayan birimlere gen adı verilir. Kalıtsal karakterler her bir organizmada çiftler halinde bulunan genler tarafından kontrol edilmektedir. Biri anneden diğeri babadan gelen ve aynı karaktere etki eden bu genlere alel gen adı verilir. Bir karaktere ait iki farklı alele sahip bir bireyde fenotipte etkisini gösteren gene baskın (dominant) gen, fenotipte etkisini gösteremeyen gene çekinik (resesif) gen adı verilir. Her bir karakterin iki aleli, gamet oluşumu sırasında ayrılır. Gamet oluşumu sırasında farklı karakterleri denetleyen alel genler birbirinden bağımsız olarak ayrılır. Mendel Genetiğinin Genişletilmesi: Baskın özelliği gösteren bireyin genotipini öğrenmek amacıyla aynı karakter bakımından homozigot çekinik bireyle çaprazlanmasına kontrol çaprazlaması denir. Bir özelliği kontrol eden iki alelin birbirlerine baskın ya da çekinik olmaması durumuna eksik baskınlık denir. Bu durumda, heterozigot genotipteki bireylerin fenotipi iki alelin arasındaki bir değere sahiptir. Endülüs tavuklarındaki tüy rengi ile aslanağzı ve akşam sefası bitkilerindeki çiçek rengi eksik baskınlığa örnektir. Eş baskın olarak adlandırılan durumda ise heterozigot genotipteki bireylerde, her iki alel de fenotipi ayrı ayrı ve farklı bir biçimde etkiler. İnsanlardaki B ve MN kan grupları eş baskınlığa örnektir. Bir popülasyonda, aynı karaktere etki eden ikiden fazla alelin bulunması durumuna çok alellik denir. Bir bireyde ise bu alellerden sadece iki tanesi bulunur. Çok alellik durumunda popülasyonda oluşacak genotip çeşidi sayısı hesaplanır (n = alel gen sayısı). KN GRUPLRI n. ^n + h c m formülü ile Kan grupları, B ve O olmak üzere üç faklı alel gen tarafından denetlenen bir karakterdir. Bu alel genler arasındaki baskınlık durumu = B > O şeklinde ifade edilir. Kan grubunu alyuvarların zarında bulunan antijenler belirler. Plazmada bulunan antikorlar ise uygun olmayan kan alış verişlerinde çökelmeye neden olurlar. ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım Fenotip Genotip lyuvardaki antijen Plazmadaki antikor, O nti B B BB, BO B nti B B, B O OO nti-, nti-b İnsanların kan grubu açısından genotip ve fenotipleri Rh + kan grubundan olan bireylerin alyuvar zarında Rh antijeni bulunurken, Rh kan grubundan olan bireylerin alyuvar zarında Rh antijeni bulunamaz. Rh olan bireyler, Rh antijenine karşı Rh antikoru (nti Rh) oluştururlar. nne Rh, bebek Rh + olduğunda kan uyuşmazlığı ortaya çıkar. 07

5 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım Eşey Genotip Fenotip Dişi Erkek X R X R X R X r X r X r X R Y X r Y Normal Taşıyıcı Renk körü Normal Renk körü (X R : Normal görme geni, X r : Renk körü geni) Eşey Genotip Fenotip Dişi Erkek X H X H X H X h X h X h X H Y X h Y Normal Taşıyıcı Hemofili Normal Hemofili X H : Normal gen, X h : Hemofili geni Dişi ve erkeklerde renk körlüğü ve hemofili bakımından genotip ve fenotip durumları II MODERN GENETİK ) EŞEYE BĞLI KLITIM İnsanlarda cinsiyeti belirleyen X ve Y kromozomlarına gonozom, X ve Y kromozomu dışındaki kromozomlara ise otozom adı verilir. Gonozom kromozomları üzerinde yer alan genlere eşeye bağlı genler denir. III I X kromozomu Hemofili Renk körlü ü Tam renk körlü ü Retinitis pigmentosa Y kromozomu X ve Y kromozomunun homolog kısmında (I) taşınan özellikler iki genle belirlenip, hem dişi hem erkeklerde görülür. Y kromozomunun homolog olmayan kısmında (II) taşınan özellikler tek bir gen ile belirlenip sadece erkeklerde görülür. Bu kısımdaki özellikler (balık pulluluk, yapışık parmaklılık) babadan erkek çocuğa geçer. X kromozomunun homolog olmayan kısmında (III) taşınan özellikler dişide iki, erkekte ise tek gen ile belirlenir. Hemofili ve renk körlüğü, X kromozomunun homolog olmayan kısmında taşınan çekinik genler ile belirlenen hastalıklardır. Bu hastalıklar ile ilgili genleri erkek çocuklar anneden, kız çocuklar hem anne hem de babadan alırlar. Bozuk dentin X kromozomunun homolog olmayan kısmında taşınan ve baskın genle belirlenen bir özelliktir. Dişilerde görülme oranı erkeklere göre daha çoktur. II Bal k pulluluk Yap fl k parmakl l k K ll kulakl lık I B) KROMOZOM SYISIND VE YPISINDKİ DEĞİŞMELER Mayoz bölünme sırasında gerçekleşen ayrılmama olayı sonucunda, kromozom sayısı bir fazla (n + ) ya da bir eksik (n ) olan gametler oluşur. yrılmama otozom kromozomlarda olabileceği gibi gonozom kromozomlarda da görülebilir. Otozomlarda ayrılmama sonucu oluşan gametlerin döllenmesi sonucu Down sendromlu (45 + XX ya da 45 + XY) bireyler oluşur. Gonozomlarda ayrılmama sonucu oluşan gametlerin döllenmesi ile Süper dişi (44 + XXX), Klinefelter erkek (44 + XXY) ve Turner dişi (44 + XO) sendromuna sahip bireyler oluşur. Kromozom sayısındaki değişimlerin dışında, kromozom yapısında da değişmeler olabilir. Bir kromozomun kırılması, kromozom yapısında delesyon, duplikasyon, inversiyon ve translokasyon olarak adlandırılan dört çeşit değişime neden olabilir. Bir hücrenin sahip olduğu kromozomların büyüklüğüne ve şekline göre dizilmesine karyotip adı verilir. Bu yöntem kullanılarak kromozom sayısı ve yapısındaki bazı anormallikler tespit edilebilir. 08

6 . şağıdaki I numaralı sütunda kalıtımla ilgili bazı kavramlar, II numaralı sütunda bu kavramlarla ilişkili açıklamalar verilmiştir. Uygun eşleştirmeleri yapınız.. şağıda genotipi verilen bireylerin oluşturabileceği gamet çeşidi sayılarını ve gamet çeşitlerini yazınız. (Tüm genler bağımsızdır). Genotip Gamet çeşidi sayısı Gamet çeşitleri abb RRnnHHgg MmNNCcDd RrssEe KKIITtZZ Mendel Genetiği ve Uzantıları I. Gen a. Bir genin kromozom üzerinde bulunduğu bölge. Fenotip b. ynı karaktere etki eden genlerden her biri. lel gen c. Belirli bir proteinin sentezinden sorumlu DN bölümü 4. Baskın gen d. Bir karaktere ait anne ve babadan farklı alellerin gelmesi durumu 5. Heterozigot e. Canlının genetik yapısı 6. Lokus f. Sadece homozigot durumda etkisini fenotipte gösterebilen gen 7. Genotip g. Homozigot veya heterozigot durumda etkisini fenotipte gös te rebilen gen 8. Çekinik gen h. Canlının görünür özellikleri II Mini Sınav. 4. Uzun I Uzun II K sa III Uzun gövdeli () iki bezelyenin çaprazlanması sonucunda kısa gövdeli (a) bir bezelye oluşmuştur. Buna göre numaralı bireylerin genotipini yazınız I.... II.... III.... Huntington otozom kromozomlardaki baskın bir alelin () sorumlu olduğu ölümcül bir sinir sistemi hastalığıdır. Bireyde 5 ya da 45 yaşlarına gelinceye kadar, belirgin hiç bir fenotipik etki gözlenmez. Bu yaşlarda sinir sistemi geri dönüşümsüz bir şekilde bozulmaya başlar ve sonuçta birey ölür. Huntington hastalığı ile ilgili yukarıda verilen bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına "D", yanlış olanların yanına "Y" harfi yazınız.. Belirli bir yaştan sonra ölüme yol açması bu hastalığa neden olan alelin, gen havuzundan elenmesini önler.. Sadece homozigot baskın genotipteki bireylerin ölümüne neden olur.. Bu hastalıkla ilgili gen içermeyen anne ve babanın, hastalığa sahip çocukları olabilir. 4. Hastalık X kromozomunda taşındığından dişilerde görülme oranı erkeklere göre daha fazladır. 5. Bu hastalıkla ilgili heterozigot genotipteki anne ve babanın, hastalıkla ilgili baskın gen taşımayan bir çocuklarının olma ihtimali /4'tür. 6. Hastalığın etkisini gösterebilmesi için otozom kromozomlardan birinde baskın alelin bulunması yeterlidir. ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım 09

7 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım 5. şağıda Mendel'in yaptığı monohibrit çaprazlama verilmiştir. P kufla F kufla F X F F kufla ı Sar tohum Tamam sar tohumlu Yeflil tohum Deney sonuçlarına göre aşağıdaki soruları cevaplayınız (Baskın alel için, çekinik alel için a simgelerini kullanınız). a) Sarı ve yeşil tohum alelleri arasındaki baskınlık durumunu belirtiniz. b) F kuşağındaki bireylerin oluşturabileceği gamet çeşidini ve oranlarını yazınız. c) F kuşağındaki fenotip ve genotip oranlarını yazınız. i) Fenotip oranı: ii) Genotip oranı: 6. İki karakter bakımından heterozigot genotipteki düzgün ve sarı tohumlu iki bezelyenin çaprazlanması sonucunda, I. düzgün yeşil, II. buruşuk yeşil, III. buruşuk sarı, IV. düzgün sarı fenotipe sahip bezelyelerin oluşma oranlarını yazınız. (Düzgün tohum şekli ve sarı tohum rengi genleri baskındır) Mendel "bağımsız dağılım" olarak adlandırılan kanununa monohibrit çaprazlama sonucu ulaşamazken dihibrit çaprazlama sonucu ulaşmıştır. Bu durumu açıklayınız. 8. İki karakter bakımından da homozigot genotipteki sarı ve düz tohumlu bir bezelye ile yeşil ve buruşuk tohumlu bir bezelye bitkisinin çaprazlanması ile F dölü elde ediliyor. F dölündeki iki bezelyenin çaprazlanması ile elde edilen F dölü ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. (Genler bağımsız olup, sarı tohum rengi () ve düz tohum şekli (B) baskındır). fenotip çeflidi a) F dölündeki; oranı kaçtır? genotip çeflidi b) F dölünde sarı ve buruşuk tohumlu bir bezelyenin oluşma ihtimali kaçtır? c) F dölünde tohum rengi bakımından homozigot, tohum şekli bakımından ise heterozigot genotipli bir bezelyenin oluşma ihtimali kaçtır? 9. ve B karakterleri bakımından genotipi bilinmeyen iki bireyin çaprazlanması sonucunda oluşan oğul döllerin ʼnin B, 8 ʼnin b, ʼnin ab, ʼnin ab fenotipinde olduğu saptanmıştır Buna göre, çaprazlanan ata bireylerin genotipini bulunuz. 0

8 . İki bezelyenin çaprazlanması sonucu elde edilen tohumların fenotip çeşit ve oranları aşağıdaki grafikte verilmiştir.. Miktar Mendel Genetiği ve Uzantıları Fenotip çeflitleri : Düzgün sarı : Düzgün yeflil : Burufluk sarı : Burufluk yeflil Grafiğe göre çaprazlanan bireylerin fenotiplerini yazınız (Bezelyelerde düzgün tohum şekli (D) ve sarı tohum rengi (S) genleri baskındır). Karakter Baskın Çekinik Tohum şekli Düz (D) Buruşuk (d) Çiçek durumu ksiyal () Terminal (a) Çiçek rengi Mor (M) Beyaz (m) Mendel'in çalıştığı üç karakterin alel genleri arasındaki baskınlık ve çekiniklik durumları yukarıdaki tabloda verilmiştir. Bu üç karakter bakımından heterozigot genotipte olan bir bezelye bitkisi kendileştiriliyor (Genler bağımsızdır). a) Çaprazlama sonucu kaç çeşit fenotip oluşur? b) Çaprazlama sonucu kaç çeşit genotip oluşur? c) Çaprazlama sonucunda düz tohumlu, terminal çiçek durumlu, beyaz çiçek rengine sahip bir bezelyenin oluşma olasılığı kaçtır? d) Çaprazlama sonucunda anne ve babayla aynı genotipe sahip bir bezelyenin oluşma olasılığı kaçtır? Mini Sınav. şağıdaki tabloda Bb genotipli bir dişi ile abb genotipli bir erkek bireyin çaprazlama sonuçları Punnett karesinde gösterilmiştir. 4. B b ab ab B BB I abb II b III bb abb IV Tabloda I, II, III ve IV ile gösterilen bireylerden fenotipleri aynı olanlar (i) ile genotipleri aynı olanları (ii) yazınız. i) ii) tasal kuflak I. kuflak II. kuflak Yukarıdaki soyağacında otozomal çekinik bir özelliği (n) fenotipinde gösteren bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) tasal kuşaktaki bireylerin olası genotiplerini yazınız. b) I. kuşaktaki hangi bireyler kesin olarak heterozigot genotiptedir? 5 4 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım c) II. kuşaktaki hangi bireylerin genotipi tam olarak bulunamaz?

9 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım 5. Birbirinden bağımsız dört karakter ile ilgili yapılan çaprazlama sonucunda F 'deki tüm bireylerin genotipinin abbccdd olduğu görülmüştür. Buna göre F 'deki (F xf ) bireylerin aşağıdaki genotiplere sahip olma olasılıklarını hesaplayınız. a) BB CC DD... b) a BB Cc Dd... c) aa bb cc dd... d) aa Bb Cc DD... e) a Bb Cc DD a geni homozigot durumda iken öldürücü bir gendir. Buna göre abb genotipindeki iki bireyden meydana gelen sağlıklı bir çocuğun Bb genotipinde olma olasılığını çaprazlamaları göstererek hesaplayınız. 7. Fenilketonuri otozomal kromozomlardaki çekinik bir alel gen ile ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır. Bu hastalık bakımından taşıyıcı bir anne ve babanın çocukları ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Üç çocuğununda sağlıklı olma olasılığı kaçtır? b) Üç çocuğununda hasta olma olasılığı kaçtır? c) Üç çocuktan ikisinin sağlıklı birinin hasta olma olasılığı kaçtır? Birinci kuflak kinci kuflak Üçüncü kuflak Yukarıdaki soyağacında otozomal kromozomlarda taşınan bir özelliği fenotipinde gösteren bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Taralı bireylerin fenotipinde görülen özelliğin aktarımını sağlayan gen çeşidini (baskın / çekinik), nedenini açıklayarak yazınız. b) Soyağacındaki numaralı bireylerden hangileri kesin olarak heterozigot genotiptedir? c) Soyağacındaki numaralı bireylerden hangilerinin genotipi kesin olarak bulunamaz? ( ) BbccDD X ( ) Gamet Zigot a) Yukarıda genotipleri verilmiş dişi ve erkek bireylerin oluşturacağı gamet çeşitlerini yazınız. i) Dişi birey: ii) Erkek birey: b) Dişi ve erkek gametlerin döllenmesi sonucu oluşan zigotun sahip olabileceği dört genotip çeşidini yazınız. I. Olasılık: II. Olasılık: III. Olasılık: IV. Olasılık: 4 aabbccdd ( ) Gamet ( )

10 .. Kontrol çaprazlamanın amacını tahtadaki örneği kullanarak açıklayınız. P kufla F kufla Mendel Genetiği ve Uzantıları K rm z I K I K? M x mm Yukarıda kırmızı ve beyaz çiçekli aslanağzı bitkilerinin çaprazlanması sonucu F kuşağının oluşumu gösterilmiştir. a) Şemaya göre aslanağzı bitkilerinde kırmızı ve beyaz çiçek alellerinin baskınlık durumunu açıklayınız. b) Heterozigot genotipteki aslanağzı bitkilerinin çiçek rengi nedir? c) F x F çaprazlaması sonucu oluşacak F kuşağı ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. i) Fenotip çeşidi:... ii) Genotip çeşidi:.... iii) Fenotip oranı:... iiii) Genotip oranı:... Gametler I K I B Mini Sınav Beyaz I B I B. Tavşanlarda kürk rengi yabanıl ( ), chinchilla ( ), himalaya ( ) ve albino ( 4 ) olmak üzere dört farklı alel gen ile denetlenir. Bu genler arasındaki baskınlık durumu > > > 4 olduğuna göre, aşağıda fenotipi verilen tavşanların olası genotiplerini yazınız. Yabanıl: Himalaya: Chinchilla: lbino: 4. Elinizde sarı ve düz tohumlu genotipi bilinmeyen bir bezelye bitkisi bulunmaktadır. Sarı tohum renginin (S) yeşil tohum rengine (s) ve düz tohum şeklinin (D) buruşuk tohum şekline (d) baskın olduğu bilinmektedir. Buna göre; a) Bu bitkinin olası tüm genotiplerini yazınız. b) Bu bitkinin genotipini saptayabilmek için çaprazlanması gereken bitkinin fenotipini ve genotipini yazınız. c) Kontrol çaprazlaması ile elde ettiğiniz yavruların /4'ü sarı ve düz tohumlu, /4'ü sarı ve buruşuk tohumlu, /4ʼü yeşil ve düz tohumlu, /4ʼü yeşil ve buruşuk tohumlu ise, bilinmeyen bitkinin genotipi nedir? 5 4 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım

11 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım 5. slanağzı bitkisinde aksiyal çiçek durumu () baskın, terminal çiçek durumu (a) ise çekiniktir. Kırmızı çiçek rengi (Ι K ) ile beyaz çiçek rengi (Ι B ) alelleri ise eksik baskın olup heterozigot genotipteki bireyler pembe çiçek rengine sahip olmaktadır. 6. Homozigot aksiyal kırmızı ve terminal beyaz aslanağzı bitkilerinin çaprazlanması sonucunda F dölü, F dölündeki bireylerin çaprazlanması ile de F dölü elde ediliyor. Bu çaprazlamalar ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız (Genler bağımsızdır). a) F dölündeki bitkilerin sahip olabileceği fenotip çeşitlerini yazınız... b) F dölündeki fenotip ve genotip çeşidi sayılarını yazınız. Fenotip çeşidi:.. Genotip çeşidi:.. c) F dölündeki fenotip oranını yazınız. Fenotip oranı:. d) F dölünde her iki karakter bakımından da heterozigot genotipe sahip bir bitkinin oluşma olasılığı kaçtır? slanağzı bitkisine ait yukarıdaki soy ağacında pembe renkli tüm bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Numaralandırılmış bireylerden hangi ikisinin farklı yönde homozigot genotipte olduğu kesindir? b) Kaç numaralı bireylerin çiçek rengi 9 numaralı bireyle kesin olarak aynıdır? c) Soyağacındaki heterozigot genotipli bireylerin homozigot genotipli bireylere oranı kaçtır? Eş baskınlık ve eksik baskınlık arasındaki farkı birer örnek vererek açıklayınız. Siyah bir deney faresi () albino bir fare (B) ile çaprazlanmış ve sonuçta 4 siyah fare oluşmuştur. lbino olan (B) başka bir siyah fare (C) ile çaprazlandığında ise 8 yavru siyah ve 6 yavru albino olmuştur. Bu durumu açıklayıp, B ve C farelerinin genotiplerini yazınız. (Baskın alel için "D", çekinik alel için "d" harfini kullanınız). B 4

12 . şağıda beş farklı bireyin kanlarındaki antijen ve antikor çeşitlerine ait bilgiler verilmiştir. Bu bilgileri kullanarak bireylerin kan gruplarını bulunuz.. Birey no I II III IV V Kan Grupları Kanlarındaki antijen ve antikor çeşitleri Kan plazmasında nti, nti B ve nti Rh antikorları bulunur. lyuvarında sadece B antijeni bulunur. Kan plazmasında sadece nti Rh antikoru bulunur. lyuvarında, B ve Rh antijenleri bulunur. lyuvarında sadece Rh antijeni bulunur. nti Rh nti B nti Kan grubu : Çökelme var : Çökelme yok Mini Sınav. B B B 4 Yukarıda soyağacında, bireylerin kan grubu fenotipleri verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Kaç numaralı bireylerin genotipi tam olarak bulunamaz?... b) 5 ve 6 numaralı bireylerin B kan grubunda bir kız çocuğunun olma ihtimali kaçtır?... c) Kaç numaralı bireyler kesin olarak heterozigot genotiptedir?... d) Hangi ailelerin "O" kan grubunda çocuklarının olma ihtimali vardır? B ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım Yukarıda sağlıklı bir bireye ait kan örnekleri üzerine nti Rh, nti B ve nti içeren serumlar damlatıldığında oluşan çökelme durumları verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Bireyin kan grubu nedir?... b) Bireyin sahip olabileceği genotip çeşitlerini yazınız Kan grubu ile ilgili, B ve Rh antijenlerinden sadece birine sahip bir bireyin kan grubu ile ilgili sahip olabileceği tüm genotip çeşitlerini yazınız c) Bu bireyden elde edilen kan serumunda B antikoru bulunma ihtimali kaçtır?... 5

13 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım 5. Kan grupları ile ilgili deney yapmakta olan bir öğrenci hangisinin nti, hangisinin nti B olduğunu bilmediği için, nti X ve nti Y olarak adlandırdığı kan serumlarını kullanmıştır. Bu serumları I, II, III ve IV numaralı bireylerden aldığı kan örneklerine ayrı ayrı damlattığında oluşan çökelme reaksiyonları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Kan örneği numarası Çökelme reaksiyonları nti X Tablodaki sonuçları değerlendirerek aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına "D", yanlış olanların yanına "Y" harfi yazınız.. I numaralı birey B kan grubundadır.. II numaralı bireyin plazmasında B antikoru bulunma ihtimali /4'tür.. III numaralı bireyin alyuvar zarında antijeni bulunma ihtimali /'dir. 4. IV numaralı birey O kan grubundadır. nti Y I Çökelme var Çökelme var II Çökelme yok Çökelme var III Çökelme var Çökelme yok IV Çökelme yok Çökelme yok 5. I numaralı birey II, III ve IV numaralı bireylere kan verebilir. 6. II ve III numaralı bireyler arasında kan alış verişi olamaz. 6. kan grubundaki bir anne ile kan grubu bilinmeyen bir babanın çocuklarının kan grubu ʼdır. Buna göre babanın BO genotipinde olma ihtimali kaçtır? Yukarıdaki soyağacında, bir ailedeki bireylerin kan grupları ile ilgili fenotipleri verilmiştir. Buna göre,,, 4 ve 5 numaralı bireylerin genotip olasılıklarını yazınız.. bireyin genotipi:.... bireyin genotipi:.... bireyin genotipi: bireyin genotipi: bireyin genotipi: Sağlıklı bir anne ile babanın. çocuğunda kan uyuşmazlığı görülürken. çocuğunda kan uyuşmazlığı görülmemiştir. 9. Rh + B Rh Rh + B Rh B Rh + Rh Rh O Rh + Buna göre anne, baba,. ve. çocuğun Rh grubu ile ilgili genotiplerini yazınız. nne:.... çocuk:... Baba:.... çocuk:... ile no. çocuk. çocuk. çocuk I B B II O B III O B B IV B B O V O B nne ve babanın kan grubu ile ilgili aynı genotipte oldukları bilinen ailelerin çocuklarının kan grupları yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre hangi ailelerdeki üç çocuğun öz kardeş olma ihtimali yoktur?

14 .. Eşeye Bağlı Kalıtım Yukarıda erkek bir bireye ait X ve Y gonozomları verilmiştir. Bu kromozomların I, II ve III ile gösterilen kısımlarında bulunan genlere ikişer tane örnek veriniz. I.... II.... III.... I II III Mini Sınav. Renk körü bir anne ile sağlıklı bir babanın normal kromozom sayısına sahip kız çocuklarının renk körü olduğu görülmüştür. 4. nne ve babanın gamet oluşturmaları sırasında kromozomlarında ayrılmama olduğuna göre normal kromozom sayısına sahip ancak renk körü kızlarının nasıl oluştuğunu açıklayınız ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım Yukarıdaki soyağacında X kromozomunda çekinik olarak taşınan hemofili hastalığına sahip bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre numaralı bireylerin olası genotiplerini yazınız Yukarıdaki soyağacında hemofili bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Kaç numaralı dişi bireylerin taşıyıcı olduğu kesindir? b) Kaç numaralı bireylerin genotipi kesin olarak belirlenemez? c) Kaç numaralı bireylerde hemofili geni bulunamaz?

15 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım 5. X kromozomunun homolog olmayan kısmında taşınan çekinik bir hastalığı (a) fenotipinde göstermeyen anne ve babanın ilk çocuklarında bu özellik görülmüştür. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) İlk çocuğun cinsiyeti nedir?... b) Bu ailenin ikinci çocuklarının hasta olma ihtimalinin sağlıklı olma ihtimaline oranı kaçtır?... c) Bu ailenin üçüncü çocuğunda hastalıkla ilgili genin bulunma ihtimali kaçtır? Hemofili bakımında taşıyıcı bir anne ile hemofili bir babanın çocuklarının olası genotiplerini yazınız ( ) OX H X h BX H Y ( ) Yukarıda genotipleri verilen anne ve babanın B kan grubunda hemofili genini taşıyan çocuklarının olma olasılığı kaçtır? şağıdaki soyağaçlarında taralı bireyler belirli bir özelliği fenotiplerinde göstermektedir. Buna göre kaç numaralı ailelerde taralı bireylerin fenotipinde görülen bu özelliğin X'e bağlı baskın bir gen tarafından kontrol edilme ihtimali vardır? 9. Sirke sineklerinde göz rengi X'e bağlı kalıtım gösterir ve kırmızı göz rengi, beyaz göz rengine baskındır. Buna göre dişi ve erkek sirke sineklerinin bu özellikle ilgili genotip ve fenotiplerine ait aşağıdaki tabloyu doldurunuz (Baskın özellik için "" harfini kullanınız). 0. Genotip X X X X X X X Y X Y H r nne h R Baba X X X Y Yukarıda bir anne ve babadaki hemofili ve renk körlüğü genlerinin, X kromozomları üzerindeki dizilimleri şematize edilmiştir. Bu ailenin birinci çocukları hem renk körü hem de hemofili olan bir kızdır. Bu durumu açıklayınız. (Hemofili ve renk körlüğü çekinik hastalıklardır) h r Fenotip I II III... IV... 8

16 . Yanda sağlıklı bir erkeğe ait X ve Y gonozomlarının kısımları, B ve C ile gösterilmiştir. Bu kısımlarda taşınan genler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına "D", yanlış olanların yanına "Y" harfi yazınız.. kısmında taşınan bir özellik dişi bireylerde görülemez.. Erkek bireylerde B ve C kısmında bulunan özellikler tek bir gen ile fenotipe yansır.. C kısmında taşınan özelliklerin dişi ve erkeklerde görülme olasılıkları eşittir. 4. B kısmında taşınan çekinik bir genin dişilerde etkisini gösterebilmesi için homozigot olması gerekir. 5. Erkek çocuklar C kısmındaki genleri babadan, B kısmındaki genleri anneden alırlar. 6. Kız çocuklar B kısmındaki genleri hem anne hem de babadan alırlar.. şağıda bir canlıda beş ayrı karaktere ait genlerin kromozomlar üzerindeki dizilimi gösterilmiştir. a Eşeye Bağlı Kalıtım D D F f m m X B C Mini Sınav Y. şağıdaki soyağaçlarında, üç farklı ailede anne, baba ve. çocuklarında renk körü olanlar taralı olarak verilmiştir. I. aile II. aile?? III. aile. çocuk. çocuk. çocuk. çocuk. çocuk. çocuk (X) (Y) (Z) Buna göre bu ailelerdeki. çocukların renk körü olma olasılıklarını karşılaştırınız El ve ayaklarda oluşan altı parmaklılık Y kromozomunun homolog olmayan kısmında taşınan ve baskın bir gen tarafından kontrol edilen bir özelliktir. Elleri ve ayakları altı parmaklı olan bir baba ile bu özelliği fenotipinde göstermeyen bir annenin kız ve erkek çocuklarında bu özelliğin görülme olasılıkları kaçtır? şağıdaki soyağaçlarında taralı bireyler belirli bir özelliği fenotipinde göstermektedir. Buna göre kaç numaralı ailelerde taralı bireylerin fenotipinde görülen bu özelliğin renk körlüğü olma ihtimali yoktur? (Renk körlüğü X'e bağlı çekinik bir hastalıktır).? ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım B b Bu canlıda belirtilen karakterler ile ilgili olarak aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Bağlı genler arasında krossing over olmazsa oluşabilecek tüm gamet çeşitlerini yazınız.... I II III b) Bağlı genler arasında krossing over olursa abdfm genlerini taşıyan bir gametin oluşma olasılığı kaçtır?... IV V VI... 9

17 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım 6. kan grubunda hemofili olmayan anne ile B kan grubunda hemofili olmayan babanın erkek çocukları B kan grubunda olup, hemofili hastasıdır. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. 7. a) nne ve babanın genotipini yazınız.... b) Bu ailenin kan grubunda sağlıklı çocuklarının olma ihtimali kaçtır?... c) Bu ailenin çocuklarında bu iki özellik bakımından kaç farklı genotip oluşabilir?... ailesi B ailesi Yukarıdaki soyağaçlarında ve B ailelerindeki renk körü bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre ve B ailelerindeki; I. ve 4, II. ve 5, III. ve 6 numaralı bireylerin evliliklerinden doğacak çocuklar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına "D", yanlış olanların yanına "Y" harfi yazınız.. I numaralı ailenin renk körü kız çocukları olamaz.. II numaralı ailenin tüm erkek çocukları renk körü olur.. III numaralı ailenin renk körü bir erkek çocuğunun olma ihtimali /4'tür. 4. II numaralı ailenin renk körü bir çocuğa sahip olma ihtimali I numaralı aileden fazladır. 5. Renk körü bir çocuğa sahip olma ihtimali en düşük olan aile III'tür. 6. II ve III numaralı ailelerin renk körü kız çocukları olabilir. 7. Her üç aileninde renk körü erkek çocukları olabilir. 8. X kromozomunun homolog olmayan kısmında taşınan ve baskın genle fenotipe yansıyan bir hastalıkla ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına "D", yanlış olanların yanına "Y" harfi yazınız. 9.. Baba hasta ise tüm kız çocukları hasta olur.. Hastalıkla ilgili geni taşımayan bir annenin erkek çocuklarında hastalık görülemez.. Heterozigot genotipli bir anne ile sağlıklı bir babanın hasta bir çocuğa sahip olma ihtimali /4'tür. 4. Kız çocuklar hastalıkla ilgili geni sadece anneden alabilirler. 5. Hasta olmayan anne ve babanın tüm çocukları sağlıklı olur. 6. Hasta anne ve babanın sağlıklı çocukları olamaz Yukarıdaki soyağacında, X ve Y kromozomlarının homolog kısmında taşınan eş baskın bir özelliği fenotipinde gösteren bireyler taralı olarak verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Taralı olmayan bireylerden hangilerinin ilgili özellik bakımından aynı fenotipte olduğu kesin olarak söylenir?... b) Hangi bireyler ilgili özellik bakımından anne ve babalarından farklı alel genleri almıştır?... c) 6 ve 7 numaralı bireylerin üçüncü çocuklarının bu özelliği fenotipinde gösteren bir erkek çocuğu olma ihtimali kaçtır?

18 . şağıdaki soyağaçlarında taralı bireyler belirli bir özelliği fenotipinde göstermektedir. Soyağaçlarında aktarılan bu özelliğin otozomal kromozomlarda, I. çekinik, II. baskın, III. eksik baskın, kalıtım biçimlerinden aktarılma ihtimali olanlarının yanına ( ), aktarılma ihtimali olmayanların yanına (X) işaretini koyarak örnekteki gibi çözünüz. (, Örnek: Soyağaçları ) I. II. X III. X a) I. b) I. II. III. II. III. Mini Sınav e) f) g) I. II. III I. II. III. I. II. III. ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım c) I. II. III. d) I. h) I. II. II. III. III.

19 ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım. şağıdaki soyağaçlarında taralı bireyler belirli bir özelliği fenotipinde göstermektedir. Soyağaçlarında aktarılan bu özelliğin, I. X kromozomuna bağlı çekinik, II. X kromozomuna bağlı baskın, III. Y kromozomuna bağlı çekinik kalıtım biçimlerinden aktarılma ihtimali olanlarının yanına ( ), aktarılma ihtimali olmayanların yanına (X) işaretini koyarak örnekteki gibi çözünüz. (, Örnek: ) I. II. X III. X a) I. b) I. II. III. II. III. e) I. II. III. f) I. II. III. g) I. II. III. c) I. II. III. d) I. II. III. h) I. II. III.

20 Mini Sınav.. hücresi B hücresi Mayoz I Mayoz II Gametler Bir ördek türünde tüy rengi üç alel gen tarafından belirlenmektedir. ve alelleri eş baskın, aleli ise bu genlerin her ikisine de çekinik durumdadır. Bu üç alelin tüm kombinasyonlarını bulunduran bir ördek sürüsü ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. n+ n+ n n n+ n n n Yukarıda diploit iki hücrenin mayoz bölünmesi sırasında meydana gelen ayrılmama olayları şematize edilmiştir. yrılmama sonucu hücresinden (n + ) ve (n ) kromozom sayısına sahip gametler oluşurken, B hücresinden (n + ), (n ) ve (n) kromozom sayısına sahip gametler oluşmuştur. Bu farklılığın nedenini açıklayınız. a) Kaç farklı tüy rengi bulunur? ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Karma abb genotipine sahip bir bireyde mayoz bölünme sonucu B gametinin oluşma oranı %8'dir. Buna göre bu bireyle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Hangi genler bağlıdır? a G g N n r r B B b) Gamet oluşumu sırasındaki krossing over yüzdesi kaçtır? c) Bu bireyde ab gametinin oluşma oranı kaçtır?... a N n r r I II B B g G a B B N n r r G g III Yukarıda aynı genotipe sahip üç farklı bireye ait genlerin kromozomlar üzerindeki dağılımı verilmiştir. Bu bireylerin krossing over olmadan (a) ve krossing over varken (b) oluşturabilecekleri gamet çeşidi sayılarını yazınız. a) I. b) I II. II III. III. Bölüm Kalıtım b) Tüy rengi ile ilgili oluşabilecek tüm genotip çeşitlerini yazınız.

Mendel Genetiği ve Uzantıları {Test(1-4)}... 141. Kan Grupları {Test(5-8)}... 149. Eşeye Bağlı Kalıtım {Test-(9-12)}... 157

Mendel Genetiği ve Uzantıları {Test(1-4)}... 141. Kan Grupları {Test(5-8)}... 149. Eşeye Bağlı Kalıtım {Test-(9-12)}... 157 2 KALITIMIN GENEL İLKELERİ BÖLÜM- KALITIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK... 9 BÖLÜM-2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI... 95 Kalıtımla İlgili Kavramlar... 9 Mendel İlkeleri ve Uygulamaları... 9 Modern Genetik... 22

Detaylı

2014-2015 II.DÖNEM BİYOLOJİ 10. SINIF ÇALIŞMA SORULARI (I )

2014-2015 II.DÖNEM BİYOLOJİ 10. SINIF ÇALIŞMA SORULARI (I ) 2014-2015 II.DÖNEM BİYOLOJİ 10. SINIF ÇALIŞMA SORULARI (I ) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Kahverengi gözlü anne ve babanın ilk çocukları yeşil gözlü

Detaylı

Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır.

Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır. Allel: Bir genin seçenekli biçimi Wild Tip: Normal allel. Bireylerin çoğunda bulunan Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda

Detaylı

10.Sınıf Biyoloji. Genetik. cevap anahtarı

10.Sınıf Biyoloji. Genetik. cevap anahtarı 10.Sınıf Biyoloji 4 Genetik cevap anahtarı 4 1 KALITIM Canlı bireylere ait olan özelliklerin, yavru bireylere aktarılmasını inceleyen bilim dalına kalıtım denir. Aristo m.ö. 350 yılında kalıtımın kan yoluyla

Detaylı

KALITIMIN GENEL İLKELERI. Mendel Genetiği Eksik baskınlık Eş baskınlık Çok alellilik Kontrol Çaprazlaması

KALITIMIN GENEL İLKELERI. Mendel Genetiği Eksik baskınlık Eş baskınlık Çok alellilik Kontrol Çaprazlaması KALITIMIN GENEL İLKELERI Mendel Genetiği Eksik baskınlık Eş baskınlık Çok alellilik Kontrol Çaprazlaması Kontrol Çaprazlaması Çekinik fenotipli bir bireyin genotipi kesinlikle bellidir ve homozigot çekiniktir

Detaylı

10. Sınıf II. Dönem Biyoloji Dersi 1. Yazılı Sınavı

10. Sınıf II. Dönem Biyoloji Dersi 1. Yazılı Sınavı Ad Soyadı: No: Tarih: 10. Sınıf II. Dönem Biyoloji Dersi 1. Yazılı Sınavı 1) Modern genetik veya biyoteknoloji çalışmalarına 4 örnek veriniz. İstediğiniz birini açıklayınız. (10p) 2) Diploit bir erkek

Detaylı

Mendel Genetiği, Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji

Mendel Genetiği, Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Mendel Genetiği, Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji MENDEL GENETİĞİ Ebeveyn (ana-baba) ile oğul bireyler arasındaki benzerlik ve farklılıkların nasıl veya hangi oranlarda ortaya çıkabileceğini

Detaylı

BÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI... 169

BÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI... 169 2 KLITIMIN BÖLÜM KTILIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK.... 07 GENEL İLKELERİ BÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULMLRI.... 69 Genetik Nedir?... 07 Olasılık İlkeleri ve Uygulamaları... 08 Mendel İlkeleri ve Uygulamaları...

Detaylı

8. Sınıf Fen ve Teknoloji

8. Sınıf Fen ve Teknoloji Canlı vücudunu oluşturan karakterleri üremeyle nesilden nesile aktarılmasını inceleyen kalıtım birimine genetik denir. Anne ve babadan gelen eşey hücreleri zigotu oluşturur. Bu hücrelerle birlikte gelen

Detaylı

14 HhBbeeAa X HhBbEeAa genotipli bireylerin çaprazlanmasından oluşacak bireyler kaç farklı genotipte olabilir? A) 16 B) 54 C) 27 D) 11 E) 4

14 HhBbeeAa X HhBbEeAa genotipli bireylerin çaprazlanmasından oluşacak bireyler kaç farklı genotipte olabilir? A) 16 B) 54 C) 27 D) 11 E) 4 KALITIM 1 AaBb X AaBb şeklindeki çaprazlanmadan 256 oğul birey oluşmuştur. ab fenotipindeki bireyler oluştuktan kısa bir süre A) 32 B) 64 C) 128 D) 192 E) 240 2 2) Bir karakter üzerinde A, B, C, D, E şeklinde

Detaylı

KALITIM-2 MENDEL İN ÇALIŞMALARI SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ

KALITIM-2 MENDEL İN ÇALIŞMALARI SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ KALITIM-2 MENDEL İN ÇALIŞMALARI SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ Gregor MENDEL kalıtımın esaslarını belirleyen bilim adamıdır. Kalıtımın kurucusu olarak bilinir.yaptığı çalışmalar MENDEL KANUNLARI adını

Detaylı

BÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI... 169

BÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI... 169 2 KALITIMIN BÖLÜM KATILIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK.... 07 GENEL İLKELERİ BÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI.... 69 Genetik Nedir?... 07 Olasılık İlkeleri ve Uygulamaları... 08 Mendel İlkeleri ve Uygulamaları...

Detaylı

FEN ve TEKNOLOJİ / KALITIM KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

FEN ve TEKNOLOJİ / KALITIM KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 1 Kalıtım : Bir canlının sahip olduğu özelliklerin nesilden nesile aktarılması olayına kalıtım denir. Genetik: Canlı soyları arasındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya çıkmasını

Detaylı

CİNSİYETE BAĞLI KALITIM

CİNSİYETE BAĞLI KALITIM CİNSİYETE BAĞLI KALITIM *Cinsiyetin belirlenmesi: Eşeyli üreyen hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi farklı şekillerde olabilmektedir. Bazı hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi, çevre koşulları tarafından

Detaylı

KALITIMIN GENEL İLKELERI. Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım-1

KALITIMIN GENEL İLKELERI. Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım-1 KALITIMIN GENEL İLKELERI Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım-1 Eşey Tayini Kromozoma dayalı eşey saptanması çok hücreli canlılarda gerçekleştirilebilir. Otozomal kromozomlar üzerinde her iki eşeye ait özellikleri

Detaylı

A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ

A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ Modern Genetik Biyoloji Ders Notları A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ Bazı omurgasız hayvanlarda ve tam çiçek bulunduran bitkilerin büyük çoğunluğunda hem dişi hem de erkek organ birlikte bulunur. Bazı canlılarda

Detaylı

KALITIMLA İLGİLİ KAVRAMKAR

KALITIMLA İLGİLİ KAVRAMKAR KALITIMLA İLGİLİ KAVRAMKAR KALITIM Anne ve babanın karakterlerinin oğul döllere nasıl aktarıldığı, döller arasında benzerlik ve farklılıkların nasıl ortaya çıktığını araştıran bilim dalına kalıtım veya

Detaylı

*Bağlı genler: *Krossing over oranı ve kromozom haritası: BAĞLI GENLER VE KROMOZOM HARİTASI

*Bağlı genler: *Krossing over oranı ve kromozom haritası: BAĞLI GENLER VE KROMOZOM HARİTASI BAĞLI GENLER VE KROMOZOM HARİTASI *Bağlı genler: Bağlı genler, aynı kromozom üzerinde bulunan genlerdir. Örnek: Aşağıda bağlı genlerin krossing over oranları verilmiştir. Kromozom haritasını çıkarınız.

Detaylı

1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK 4. KONTROL ÇAPRAZLAMASI

1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK 4. KONTROL ÇAPRAZLAMASI 1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK 4. KONTROL ÇAPRAZLAMASI Eksik baskınlık (ekivalentlik): Bazı karakterlerde allel genler, birbirine tam baskınlık göstermezler. Bireyler, bu karakterler

Detaylı

3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir?

3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir? 1) 3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir? A) Genetik yapısı aynı hücreler oluşur. B) Tür içi çeşitliliğin ortaya çıkmasını sağlar. C) Eşeyli üreme için

Detaylı

LYS ANAHTAR SORULAR #7. Kalıtım

LYS ANAHTAR SORULAR #7. Kalıtım LYS ANAHTAR SORULAR #7 Kalıtım 1) Bir bitki türünde mavi çiçek rengi geni (A), gri çiçek rengi genine (a) baskındır. Bu bitki türünde çiçek rengi karakteri açısından farklı fenotiplere sahip bitkilerin

Detaylı

Sınıf ; Çalışma yaprağı 4

Sınıf ; Çalışma yaprağı 4 Öğrencinin Adı ve soyadı ; Sınıf ; Çalışma yaprağı 4 F.8.2.2. Kalıtım Önerilen Süre: 10 ders saati Konu / Kavramlar: Gen, genotip, fenotip, saf döl, melez döl, baskın, çekinik, çaprazlama, cinsiyet, akraba

Detaylı

*Soy ağacı: Bireylerin atalarını şekil ya da sembollerle gösteren tabloya soy ağacı denir. Dişiler; yuvarlak erkekler ise kare şekli ile gösterilir.

*Soy ağacı: Bireylerin atalarını şekil ya da sembollerle gösteren tabloya soy ağacı denir. Dişiler; yuvarlak erkekler ise kare şekli ile gösterilir. SOY AĞAÇLARI *Soy ağacı: Bireylerin atalarını şekil ya da sembollerle gösteren tabloya soy ağacı denir. Dişiler; yuvarlak erkekler ise kare şekli ile gösterilir. Evlenmeler, iki birey arasında yatay çizgiyle

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji. genotipine sahip organizma kaç çeşit gamet. yapılabilir? a. 4 b. 8 c. 16 d. 32 e. 64

Ayxmaz/biyoloji. genotipine sahip organizma kaç çeşit gamet. yapılabilir? a. 4 b. 8 c. 16 d. 32 e. 64 Mor çiçekli bir bitki kendini polenleri ile tozlaştırıldığında, sadece mor çiçekli yeni nesil üretilmiştir. Bu çaprazlama.. örnektir 1. hibridleşmeye. 2. eksik baskınlığa 3. Trihibrid kalıtıma. 4. ayrılma

Detaylı

Bir çiftin dört çocuğunun kan grubu yukarıdaki gibidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi anne ve babanın kan gruplarından olamaz?

Bir çiftin dört çocuğunun kan grubu yukarıdaki gibidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi anne ve babanın kan gruplarından olamaz? 4) İnsanlarda kahverengi gözlülük yeşil gözlülüğe baskındır.aşağıda verilen göz genotiplerinden hangisine sahip olan aileden, yeşil gözlü çocuk olma ihtimali yoktur? 1) Himalaya tavşanı, tüyü kazınıp buz

Detaylı

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM Mitoz Bölünme Hücreler neden mitoz bölünme geçirir? 1 Büyüme ve gelişme için 2 Yıpranan doku ve organların onarılması için 3 Eşeysiz üreyen canlılarda üremenin sağlanması için.

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM B KALITIM (6 SAAT) 1 Gen 2 Kalıtım ve Kalıtsal Özelliklerin Kazanılması 3 Mendel in Kalıtıma Kazandırdığı Bilgiler ve Mendel Yasaları

Detaylı

Fenotip: Bir canlının gözle görülebilen tüm özelliklerine fenotip adı verilir. Canlının dış görünüşüdür. Genotip ve çevre etkisiyle meydana gelir.

Fenotip: Bir canlının gözle görülebilen tüm özelliklerine fenotip adı verilir. Canlının dış görünüşüdür. Genotip ve çevre etkisiyle meydana gelir. Kalıtım(Genetik) Nedir? İnsanlar çevreleriyle ilgilenmeye başladıktan sonra her dölün daima atasına benzediğini gözlemişlerdir. Bir çocuğun bazı halleri, davranışları, yetenekleri anne ve babasına benzer.

Detaylı

11. SINIF BİYOLOJİ YAZ TATİLİ ÖDEV KİTAPÇIĞI

11. SINIF BİYOLOJİ YAZ TATİLİ ÖDEV KİTAPÇIĞI 11. SINIF BİYOLOJİ YAZ TATİLİ ÖDEV KİTAPÇIĞI *** Sevgili öğrenciler; yorucu bir çalışma döneminden sonra hepiniz tatili hak ettiniz. Ancak sizlerin de bildiği gibi konu tekrarı yapmak, soru çözerek pekiştirmek,

Detaylı

Kalıtım. Mendel in Çalışmaları

Kalıtım. Mendel in Çalışmaları Canlı vücudunu oluşturan karakterleri üremeyle neilden neile aktarılmaını inceleyen kalıtım birimine genetik denir. Anne ve babadan gelen eşey hücreleri zigotu oluşturur. Bu hücrelerle birlikte gelen kromozomlar

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS. 91. Adım KALITIM -17 GENETİK VARYASYON MUTASYON MODİFİKASYON ADAPTASYON - REKOMBİNASYON

ADIM ADIM YGS LYS. 91. Adım KALITIM -17 GENETİK VARYASYON MUTASYON MODİFİKASYON ADAPTASYON - REKOMBİNASYON ADIM ADIM YGS LYS 91. Adım KALITIM -17 GENETİK VARYASYON MUTASYON MODİFİKASYON ADAPTASYON - REKOMBİNASYON GENETİK VARYASYON Aynı türün bireyleri arasındaki farklılığa VARYASYON denir. Varyasyonların hepsi

Detaylı

Aşağıda mitoz bölünme safhaları karışık olarak verilmiştir.

Aşağıda mitoz bölünme safhaları karışık olarak verilmiştir. 2015/2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖRNEK 8.SINIFLAR 1.DÖNEM 1.YAZILI Adı Soyadı : No: Sınıf: Resimdeki türlerin bazı hücrelerindeki kromozom sayılarını yazınız. (4x2p) Aşağıda mitoz bölünme

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 2015-2016 8.SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1 2015-2016 8.SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1 FEN VE TEKNOLOJİ Adı ve Soyadı :... Sınıfı :... Öğrenci Numarası :... SORU SAYISI : 20

Detaylı

ÇAPRAZLAMALAR ve MENDEL KURALLARI

ÇAPRAZLAMALAR ve MENDEL KURALLARI ÇAPRAZLAMALAR ve MENDEL KURALLARI Bir canlının erkek üreme hücreleri (sperm veya polen) ile diğer bir canlının yumurtalarının birleştirilmesine çaprazlama denir. A. ÇAPRAZLAMALARIN ELEMANLARI P : Çaprazlanacak

Detaylı

Eksik baskınlık sığırlarda da görülür. Kırmızı bir sığır ile beyaz bir sığır çiftleştirilirse, meydana gelen yavrular demir kırı rengin de olur.

Eksik baskınlık sığırlarda da görülür. Kırmızı bir sığır ile beyaz bir sığır çiftleştirilirse, meydana gelen yavrular demir kırı rengin de olur. ALELLER ARASINDAKİ DOMİNANTLIĞIN DERECESİ 1. EKSİK BASKINLIK Bazı özelliklerin ortaya çıkmasında genlerden biri diğerine tam baskınlık kuramaz. Bu nedenle heterozigot bireylerde her iki genin özelliği

Detaylı

MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI

MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI 2014 2015 MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI Ödevin Veriliş Tarihi: 12.06.2015 Ödevin Teslim Tarihi: 21.09.2015 1. Bir canlının mitoza hazırlanan hücresinde

Detaylı

Bunları Biliyor musunuz? MİTOZ

Bunları Biliyor musunuz? MİTOZ MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM B- KALITIM (6 SAAT) 1- Gen 2- Kalıtım ve Kalıtsal Özelliklerin Kazanılması 3- Mendel in Kalıtıma Kazandırdığı Bilgiler ve Mendel Yasaları

Detaylı

KALITIM MENDEL VE GEN FİKRİ

KALITIM MENDEL VE GEN FİKRİ KALITIM MENDEL VE GEN FİKRİ Orak hücreli anemi hastalığına sahip olan bireyler sıtma hastalığına karşı dirençli bireylerdir. Avrupa kraliyet ailelerinde akraba evlilikleri sonucu, hemofili hastalığı büyük

Detaylı

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Fen ve Teknoloji

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Fen ve Teknoloji MİTOZ -. Ünite 6. Deniz yıldızının kopan parçasının yenilenmesi (onarım), ağaç gövdesinin büyümesi (büyüme) ve zigotun embriyoya dönüşmesi mitoz bölünme ile gerçekleşirken insanlarda yumurta hücresinin

Detaylı

LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler

LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler Biçimlenmiş ve yoğunlaşmış kromatin materyaline kromozom denir. Kromozomlar Mitoz ve/veya Mayoz bölünmenin Profaz safhasında görülmeye başlar ve Metafaz

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2 1) Aşağıdaki grafikte, ph derecesi ile X, Y ve Z enzimlerin tepkime hızı arasındaki ilişki gösterilmiştir. 2) Aşağıdaki şemada kloroplast ile mitokondri arasındaki madde alış

Detaylı

8. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ

8. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ 8. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ 1.Ünite : Hücre Bölünmesi ve Kalıtım 2. KONU: KALITIM Canlılardaki karakterlerin oluşumunu, yavru döllere geçişini ve canlılarda gözlenen çeşitliliğin nedenlerini inceleyen bilim

Detaylı

Konu 4 Mendel Genetiğinin Uzantıları

Konu 4 Mendel Genetiğinin Uzantıları Konu 4 Mendel Genetiğinin Uzantıları Copyright Copyright 2009 Pearson 2009 Pearson Education, Education, Inc. Inc. Konular 4.1 Alleller fenotipi farklı şekillerde etkiler 4.2 Eksik baskınlık 4.3 Eşbaskınlık

Detaylı

AABB X aabb F1 ler daima AaBb

AABB X aabb F1 ler daima AaBb Mendel kurallarına uymayan durumlar: BAĞLI GENLER Mendel in dihibrid çaprazlamasına göre İki farklı karakter ile ilgili olarak, farklı kromozomlarda bulunan iki farklı gen varsa P AABB X aabb F1 ler daima

Detaylı

Chapter Konu 3 3 Lecture. Konu 3Mendel. Concepts of Genetics Tenth Edition. Mendel Genetiği

Chapter Konu 3 3 Lecture. Konu 3Mendel. Concepts of Genetics Tenth Edition. Mendel Genetiği Chapter Konu 3 3 Lecture Konu 3Mendel Concepts of Genetics Tenth Edition Mendel Genetiği Konular 3.1 Mendel kalıtım şekillerini incelemek için bir deneysel yaklaşım modeli kullanmıştır 3.2 Monohibrit çaprazlama

Detaylı

MENDEL DIŞI KALITIM. Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı

MENDEL DIŞI KALITIM. Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı MENDEL DIŞI KALITIM Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı Kalıtımla ilgili olarak Mendel kurallarına uymayan durumları içermektedir. Gen etkileşimleri Bağlı

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım. Bir hücreden, birbirinin aynısı iki hücre oluşur.

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım. Bir hücreden, birbirinin aynısı iki hücre oluşur. ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım Üreme: Canlıların kendilerine benzer bireyler oluşturarak nesillerini devam ettirmeleri olayı üreme olarak adlandırılır. Üreme olayı;

Detaylı

Kalıtım X R X R Sağlıklı dişi. X R X r Sağlıklı (taşıyıcı) dişi. 6. Y 44 + XXX (Triple X sendromu) Cevap B. G 44 + XXY (Klinifelter erkek)

Kalıtım X R X R Sağlıklı dişi. X R X r Sağlıklı (taşıyıcı) dişi. 6. Y 44 + XXX (Triple X sendromu) Cevap B. G 44 + XXY (Klinifelter erkek) Kalıtım 1 1. Mendelin bezelyeleri tercih etme nedenleri arasında; Kolay yetişmesi 5. X R X R Sağlıklı dişi X R X r Sağlıklı (taşıyıcı) dişi X R Y Sağlıklı erkek X r Y Hasta erkek Kısa zamanda çok döl vermesi

Detaylı

KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI. 4. Rabia renkkörlüğü yönünden bir ailenin soy ağacını şekilde verilen

KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI. 4. Rabia renkkörlüğü yönünden bir ailenin soy ağacını şekilde verilen KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI 1. Fatma, melez sarı bezelyeleri birbiri ile çaprazladığında oluşabilecek ihtimalleri pasta grafik ile gösteriyor. Fatma nın çizmiş olduğu grafik aşağıdakilerden hangisi

Detaylı

HAFTA II Mendel Kanunları

HAFTA II Mendel Kanunları Biyoteknoloji ve Genetik I HAFTA II Mendel Kanunları Prof. Dr. Hilal Özdağ hilalozdag@gmail.com 2225826/125 1822 de doğdu. Lise den sonra felsefe okudu. 1843 te manastıra kabul edildi. 1849 ta papazlık

Detaylı

Chapter Konu 3 3 Lecture. Konu 3Mendel. Concepts of Genetics Tenth Edition. Mendel Genetiği

Chapter Konu 3 3 Lecture. Konu 3Mendel. Concepts of Genetics Tenth Edition. Mendel Genetiği Chapter Konu 3 3 Lecture Konu 3Mendel Concepts of Genetics Tenth Edition Mendel Genetiği Konular 3.1 Mendel kalıtım şekillerini incelemek için bir deneysel yaklaşım modeli kullanmıştır 3.2 Monohibrit çaprazlama

Detaylı

TEOG1 DENEME SINAVI 2 ( DNA, Mitoz,Mayoz Kapsamlı)

TEOG1 DENEME SINAVI 2 ( DNA, Mitoz,Mayoz Kapsamlı) 1. TEOG1 DENEME SINAVI 2 ( DNA, Mitoz,Mayoz Kapsamlı) Yukarıdaki şekil için aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır? A) Hücre 2 kere mitoz bölünme geçirmiştir. B) Oluşan yavru hücreler ana hücrenin

Detaylı

Fen ve Teknoloji 8 1.ÜNİTE: HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 2. KALITIM MENDEL İN ÇALIŞMALARI. ? Mendel in bezelye bitkisini kullanma nedenleri

Fen ve Teknoloji 8 1.ÜNİTE: HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 2. KALITIM MENDEL İN ÇALIŞMALARI. ? Mendel in bezelye bitkisini kullanma nedenleri 1.ÜNİTE: HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 2. KALITIM Anahtar Kavramlar: Gen Genetik Fenotip Genotip Kalıtım Canlılardaki karakterlerin oluşumunu, yavru döllere geçişini ve canlılarda gözlenen çeşitliliğin nedenlerini

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 10. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 10. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 10. Sınıf 1) Hücre döngüsünün interfaz evresini yeni tamamlamış bir hücre ile bu hücrenin döngü sonunda oluşturduğu yeni hücrelerde; I. DNA miktarı II. Gen Sayısı III. Gen

Detaylı

A) Her ikisi de doğru bilgidir. B) 1. doğru, 2. yanlış bilgidir. C) 1. yanlış, 2. doğru bilgidir. D) Her ikisi de yanlış bilgidir. 5.

A) Her ikisi de doğru bilgidir. B) 1. doğru, 2. yanlış bilgidir. C) 1. yanlış, 2. doğru bilgidir. D) Her ikisi de yanlış bilgidir. 5. SINIF Mitoz - Mayoz Bölünme TEST. Mitoz bölünme, çekirdek bölünmesi ile başlar ve birbirini takip eden evrelerle devam eder. 4. Aşağıda mayoz bölünmenin özellikleriyle ilgili bilgiler veriliyor.. Bir ana

Detaylı

1- Aşağıda verilen mayoz bölünme geçirmekte olan hücrelerin evrelerini ve her birinin kromozom sayısını yazınız. (6*1,5=9 ) 5- Mayoz bölünmede kalıtsal çeşitliliği sağlayan olaylar nelerdir? (2*4=8 ) Profaz_I

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın X kromozomu üzerindeki genler için; Erkekler X e bağlı karakterler için hemizigottur Dişiler iki X kromozomuna sahip oldukları için mutant

Detaylı

MAHMUT ASLAN - FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ

MAHMUT ASLAN - FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ 1. Mayoz bölünme aşağıda verilenlerden hangisinde gerçekleşebilir? A) B) Yumurta Polen ana C) D) Mide Deri 4. Üreme ana hücrelerinde, biri anneden, biri babadan gelen iki takım (2n) kromozom bulunur. Aşağıda

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5 Miktar 1) I.Hemoglobinin yapısındaki karbon atomu sayısını tespit etmek II. Solunumda kullanılacak gazların hangi molekülle taşınacağını tespit etmek III. Kanın ph ını tespit

Detaylı

MARKER KROMOZOM. adı verilir. Daha büyük olanlar dengesizlik oluşturabilir.

MARKER KROMOZOM. adı verilir. Daha büyük olanlar dengesizlik oluşturabilir. MARKER KROMOZOM Normal kromozom setine ek olarak metafaz plaklarında gözlenir. Fazla sayıdaki kromozom ya da yapısal olarak anormal fazladan kromozom (extra structurally abnormal chromosome EISAC) adı

Detaylı

YAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ BİYOLOJİ

YAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ BİYOLOJİ YAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ BİYOLOJİ SORU 1: A türüne ait bir bitki (Yaprakları koparılmış) B türüne ait bir bitki (Yapraklı) cam fanus cam fanus su su Ortam sıcaklığı 10 C Ortam sıcaklığı 25 C Bir araştırmacı,

Detaylı

HAFTA II Mendel Genetiği

HAFTA II Mendel Genetiği GENETĐK 111-503 HAFTA II Mendel Genetiği Doç. Dr. Hilâl Özdağ 1865 Gregor Mendel kalıtım kurallarının temellerini attı. http://www.dnaftb.org/dnaftb/1/concept/ 1 Seçilen Özellikler Hartl DL, Jones EW,

Detaylı

DNA ve Özellikleri. Şeker;

DNA ve Özellikleri. Şeker; DNA ve Özellikleri Hücrelerdeki hayatsal olayların yönetimini çekirdek sağlar. Çekirdek içinde, hücrenin beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerin yönetilmesini sağlayan genetik madde bulunur.

Detaylı

Hardy Weinberg Kanunu

Hardy Weinberg Kanunu Hardy Weinberg Kanunu Neden populasyonlarla çalışıyoruz? Popülasyonları analiz edebilmenin ilk yolu, genleri sayabilmekten geçer. Bu sayım, çok basit bir matematiksel işleme dayanır: genleri sayıp, tüm

Detaylı

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D 1. DNA replikasyonu.. için gereklidir A) sadece mitoz B) sadece mayoz C) mitoz ve mayoz D) sadece gamet oluşumu E) sadece protein sentezi 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki

Detaylı

LYS ANAHTAR SORULAR #6. Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme

LYS ANAHTAR SORULAR #6. Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme LYS ANAHTAR SORULAR #6 Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme 1) 2n = 40 kromozomlu memeli türünde, Dişinin ovaryumlarında yumurta hücresi oluşurken anafaz I evresinde gonozomların

Detaylı

MENDEL VE GEN KARAMI

MENDEL VE GEN KARAMI MENDEL VE GEN KARAMI Karakter-Özellik Genetikçiler, bireyler arasında çeşitlilik gösteren çiçek rengi gibi kalıtılabilir özellikleri tanımlamak için karakter terimini kullanırlar. Çiçeklerde mor ya da

Detaylı

KALITIMIN İZLERİ MBG 111 BİYOLOJİ I. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER. Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER

KALITIMIN İZLERİ MBG 111 BİYOLOJİ I. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER. Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER KALITIMIN İZLERİ MBG 111 BİYOLOJİ I Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER Kalıtımın Gizemi Eski bitki biyologları, melezler bitkilerle yaptıkları çalışmalarda şaşırtıcı sonuçlar ortaya

Detaylı

Mayoz Bölünmenin Oluşumu

Mayoz Bölünmenin Oluşumu MAYOZ BÖLÜNME NEDİR? 03 Ocak 2012, 23:39 Osman BEDEL MAYOZ BÖLÜNME NEDİR? Kromozom sayılarının nesiller boyu sabit tutulması mayoz bölünme ile sağlanır. Mayoz özel bir hücre bölünmesidir. Bu bölünme ile

Detaylı

8. SINIF MERKEZİ ORTAK YAZILILARA HAZIRLIK SORULARI

8. SINIF MERKEZİ ORTAK YAZILILARA HAZIRLIK SORULARI 1. 4. Yukarıdaki şekil için aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır? A) Hücre 2 kere mitoz bölünme geçirmiştir. B) Oluşan yavru hücreler ana hücrenin aynısıdır. C) Kromozom sayısı değişmemiştir.

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım EVRİM

ADIM ADIM YGS LYS Adım EVRİM ADIM ADIM YGS LYS 191. Adım EVRİM EVRİM İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER Evrim, geçmiş ile gelecekteki canlıların ve olayların yorumlanmasını sağlayarak, bugün dünyada yaşayan canlılar arasındaki akrabalık derecesini

Detaylı

Johann Mendel 1822 yılında, Orta Avrupa daki Heinzendorf köyünde, köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.

Johann Mendel 1822 yılında, Orta Avrupa daki Heinzendorf köyünde, köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Johann Mendel 1822 yılında, Orta Avrupa daki Heinzendorf köyünde, köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1843 Olomouc Felsefe Enstitüsü nden mezun oldu. 1843 de Gregor adını alarak Çek Cumhuriyetinin

Detaylı

Kromozom nedir? kromozom mikronla

Kromozom nedir? kromozom mikronla KROMOZOM 2 Kromozom nedir? Çekirdeğin içinde ipliksi halde bulunan parçalara kromozom adı verilir. Çift olarak bulunup 2n ile gösterilirler. Kromozomlar, elektron mikroskobunda İ, V, J harfleri gibi biçimlerde

Detaylı

2006 ÖSS BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI

2006 ÖSS BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI 2006 ÖSS BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI 1. BÖLÜM 1. I. Adaptasyon II. Mutasyon III. Kalıtsal varyasyon Bir populasyondaki bireyler, yukarıdakilerden hangilerini "doğal seçilim ile kazanır? D) I veii E)

Detaylı

LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler

LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler Biçimlenmiş ve yoğunlaşmış kromatin materyaline kromozom denir. Kromozomlar Mitoz ve/veya Mayoz bölünmenin Profaz safhasında görülmeye başlar ve Metafaz

Detaylı

1. BÖLÜM: GENETİK BİLİMİNE GİRİŞ 2. BÖLÜM: MENDEL VE KALITIMIN İLKELERİ

1. BÖLÜM: GENETİK BİLİMİNE GİRİŞ 2. BÖLÜM: MENDEL VE KALITIMIN İLKELERİ İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM: GENETİK BİLİMİNE GİRİŞ 1.1. Genetiğin Tanımı... 1 1.2. Genetik Biliminin Tarihçesi... 2 1.2.1. Mendel Öncesi Dönem... 3 1.2.1.1. Linne ve Türlerin Değişmezliği Doktrini... 3 1.2.1.2.

Detaylı

Mitoz Bölünme. 5. Bütün ökaryot canlılardaki hücre bölünmelerinde aşağıdaki. 6. Bir hücrenin bölünmesi sırasında gerçekleşen bazı olaylar

Mitoz Bölünme. 5. Bütün ökaryot canlılardaki hücre bölünmelerinde aşağıdaki. 6. Bir hücrenin bölünmesi sırasında gerçekleşen bazı olaylar BİYOLOJİ Mitoz Bölünme 10. SINIF GENEL 01 1. Mitoz bölünmedeki interfaz evresi ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) İnterfaz evresi mitotik evreye göre daha kısa sürer. 5. Bütün ökaryot canlılardaki

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7 1) 48 saat karanlıkta bekletilen bir saksı bitkisinden bu sürenin sonunda bir yaprak kopartılmış (1. yaprak) ve bitki aydınlık ortamda 12 saat bekletilmiştir. Bu sürenin sonunda

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4 1) Bir hücrenin X maddesini difüzyonla almakta olduğu görülmüştür. Bu hücre ve içerisinde bulunduğu ortamla ilgili, I. Ortamdaki X yoğunluğu hücreden daha fazladır. II. X in

Detaylı

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür.

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür. HÜCRE BÖLÜNMELERİ Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür. I. MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar bir çok canlı grubu

Detaylı

GENETİK I BİY 301 DERS 7

GENETİK I BİY 301 DERS 7 GENETİK I BİY 301 DERS 7 İçerik Kısım 1: Genler, Kromozomlar ve Kalıtım Kısım 2: DNA-Yapısı, Replikasyonu ve Varyasyonu Kısım 3: Genetik bilginin ifadesi ve düzenlenmesi Kısım 4: Genomik Analiz Kısım 5:

Detaylı

Biyoloji 8 Ders Notu

Biyoloji 8 Ders Notu T.C. M LLÎ E T M BAKANLI I AÇIK Ö RET M OKULLARI (AÇIK Ö RET M L SES - MESLEK AÇIK Ö RET M L SES ) Biyoloji 8 Ders Notu Haz rlayan Arife K Z ANKARA 2014 SUNUfi De erli Aç k Ö retim Lisesi Ö rencileri;

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #21

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #21 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #21 1) Aşağıda bazı dönüşüm tepkimeleri gösterilmiştir. a 2) Enzimlerin çalışma hızına etki eden faktörlerle ilgili; RH RH ADP + Pi ATP I II b Buna göre a ve b yönlerindeki değişimlerle

Detaylı

BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI. NASIL ÇALIfiMALIYIZ?

BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI. NASIL ÇALIfiMALIYIZ? ÜN TE I KALITIM I. KALITIM NED R? II. OLASILIK LKELER VE UYGULAMALARI III. MENDEL LKELER VE UYGULAMALARI A.Monohibrit Çaprazlama B. Dihibrit Çaprazlama IV. ÇOK ALELL L K V. EKS K BASKINLIK VI. GENOT PLER

Detaylı

3. Şekilde DNA, Kromozom, Gen ve Nükleotidi temsil eden vagonlar verilmiştir. basit yapılı vagondan en karmaşık yapılı vagona doğru takmak istiyor.

3. Şekilde DNA, Kromozom, Gen ve Nükleotidi temsil eden vagonlar verilmiştir. basit yapılı vagondan en karmaşık yapılı vagona doğru takmak istiyor. 1. 3. Şekilde DNA, Kromozom, Gen ve Nükleotidi temsil eden vagonlar verilmiştir. Yusuf bu vagonları lokomotife, en basit yapılı vagondan en karmaşık yapılı vagona doğru takmak istiyor. Yusuf un yapması

Detaylı

1.1. Canlılarda büyüme ve üremenin hücre bölünmesi ile meydana geldiğini açıklar.

1.1. Canlılarda büyüme ve üremenin hücre bölünmesi ile meydana geldiğini açıklar. 1.1. Canlılarda büyüme ve üremenin hücre bölünmesi ile meydana geldiğini açıklar. 1.2. Mitozu, çekirdek bölünmesi ile başlayan ve birbirini takip eden evreler olarak tarif eder. 1.3. Mitozda kromozomların

Detaylı

HÜCRE CANLILARIN, CANLILIK ÖZELLİĞİ GÖSTEREN EN KÜÇÜK YAPI BİRİMİDİR. TEMEL KISIMLARI YAŞAMSAL FAALİYETLERİN GERÇEKLEŞTİĞİ YERDİR.

HÜCRE CANLILARIN, CANLILIK ÖZELLİĞİ GÖSTEREN EN KÜÇÜK YAPI BİRİMİDİR. TEMEL KISIMLARI YAŞAMSAL FAALİYETLERİN GERÇEKLEŞTİĞİ YERDİR. HÜCRE Halil KOZANHAN TANIM CANLILARIN, CANLILIK ÖZELLİĞİ GÖSTEREN EN KÜÇÜK YAPI BİRİMİDİR. TEMEL KISIMLARI HÜCRE ZARI SİTOPLAZMA ÇEKİRDEK HÜCREYE ŞEKİL VERİR. MADDE ALIŞVERİŞİNİ SAĞLAR. YAŞAMSAL FAALİYETLERİN

Detaylı

Bölüm 3 Mendel Genetiği

Bölüm 3 Mendel Genetiği Anahtar resimler ile ders notlarının PowerPoint Sunumları Concepts of Genetics Sekizinci Baskı Klug, Cummings, Spencer Bölüm 3 Mendel Genetiği Copyright 2006 Pearson Prentice Hall, Inc. Bölüm 3 Mendel

Detaylı

Rekombinasyon ve Bağlantı Analizi (Recombination and Linkage Analysis)

Rekombinasyon ve Bağlantı Analizi (Recombination and Linkage Analysis) Rekombinasyon ve Bağlantı Analizi (Recombination and Linkage Analysis) Mayoz bölünme sırasında aynı kromozom (bir kromatid) üzerindeki genler gametlere beraberce, başka bir ifade ile bağlı (zincirlenmiş)

Detaylı

Kalıtımın iç yüzü ilk olarak bir buçuk asır önce keşfedilmiştir.

Kalıtımın iç yüzü ilk olarak bir buçuk asır önce keşfedilmiştir. Mendel Genetiği Mendel genetiği Kalıtımın iç yüzü ilk olarak bir buçuk asır önce keşfedilmiştir. 1866 da Gregor Mendel genetik disiplininin temelini aydınlatan biz dizi deney yayınlamıştır. 20. yüzyıl

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3

10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3 10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3 Mayoz Bölünmenin Genel Özellikleri Üreme ana hücrelerinde görülür. Üreme hücrelerinin oluşmasını sağlar. Sadece 2n kromozomlu hücrelerde görülür. 4 yeni hücre

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji. Şekil 2.

Ayxmaz/biyoloji. Şekil 2. Şekil 1. 1) Yukarıdaki üreme süreci aşağıdakilerden hangisine örnek gösterilir: a) hermafroditlik b) oogami c) sporlanma d) patenogenez e) izogami 2) Aşağıdakilerden hangisi eşeysiz üreme özelliği değildir?

Detaylı

GENLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER

GENLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER GENLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER BİR GENİN ALLELLERİ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER Heterozigotlarda farklı allellerin etkileşim biçimleri karakterlerin fenotipte ortaya çıkış ve kalıtımını etkiler. Mendel yasalarından

Detaylı

8.SINIF 1.ÜNİTE KAZANIM DEĞERLENDİRME ÇALIŞMA YAPRAĞI-3../10/2014

8.SINIF 1.ÜNİTE KAZANIM DEĞERLENDİRME ÇALIŞMA YAPRAĞI-3../10/2014 8.SINIF 1.ÜNİTE KAZANIM DEĞERLENDİRME ÇALIŞMA YAPRAĞI-3../10/2014 A Aşağıdaki ifadelerin yanındaki boşluklara doğru ise D yanlış ise Y harfini yazınız. 1. Hayvan hücresinde sitoplâzma bölünmesi ara lamel

Detaylı

Genetikçiler, bireyler arasında çeşitlilik gösteren çiçek rengi gibi kalıtılabilir özellikleri tanımlamak için karakter terimini kullanırlar.

Genetikçiler, bireyler arasında çeşitlilik gösteren çiçek rengi gibi kalıtılabilir özellikleri tanımlamak için karakter terimini kullanırlar. Mendel ve Gen Fikri Mendel, kalıtımın iki yasasını belirlemede bilimsel yaklaşımı kullandı. Mendel kalıtımında olasılık kuralları geçerlidir. Kalıtım şekilleri, genellikle basit Mendel genetiğinin öngördüğünden

Detaylı

B YOLOJ 8 ÜN TE I KALITIM

B YOLOJ 8 ÜN TE I KALITIM ÜN TE I KALITIM I. KALITIM NED R? II. OLASILIK LKELER VE UYGULAMALARI III. MENDEL LKELER VE UYGULAMALARI A. Monohibrit Çaprazlama B. Dihibrit Çaprazlama IV. ÇOK ALELL L K V. EKS K BASKINLIK VI. GENOT PLER

Detaylı

1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK

1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK 1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK Eksik baskınlık (ekivalentlik): Bazı karakterlerde allel genler, birbirine tam baskınlık göstermezler. Bireyler, bu karakterler yönünden heterozigot

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SETİ. 8. Sınıf FEN VE TEKNOLOJİ

YAZILIYA HAZIRLIK SETİ. 8. Sınıf FEN VE TEKNOLOJİ YAZILIYA HAZIRLIK SETİ 8. Sınıf FEN VE TEKNOLOJİ 1. Fasikül İÇİNDEKİLER 3 Mitoz 10 Kalıtım 17 Mayoz 2 DNA ve Genetik Kod 31 Adaptasyon ve Evrim 1. Fasikül Hücre Bölünmesi ve Kalıtım 1. 3 HÜCRE BÖLÜNMESİ

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın Dominant / resesif tanımları Otozomal ve gonozomal kalıtım nedir? İnkomplet dominant/ kodominant ne ifade eder? Pedigri nedir, Neden yapılır?

Detaylı