KANADA SIĞINMACI ( REFUGEE ) BAŞVURULARI HAKKINDA SIK SORULAN FAKAT ZOR CEVAPLANAN SORULAR 1. Kanada dışından sığınmacı ( refugee ) başvurusu yapabilir miyim? Kanada ya sığınmacı ( refugee ) olarak gelebilmek için BM Mülteci Örgütü ne (UNHCR) başvuru yapıp, onlar tarafından yönlendirilebilir veya, özel sponsor bir grup tarafından sığınmacı ( refugee )) olarak sponsor edilebilirsiniz. Kanada dışındayken direkt olarak Kanada Göçmenlik Yetkililerine sığınmacı (refugee) başvurunuzun kabul edilmesi için başvuru yapamazsınız. 2. Amerika Birleşik Devletleri nde turist olarak (veya statüm olmadan) yaşıyorum. Kanada ya gelip sığınmacı ( refugee ) başvurusu yapabilir miyim? Evet, eğer geçerli Kanada vizeniz var ise, veya Kanada vizesinden muafsanız Kanada ya gelebilirsiniz. Eğer Kanada vizeniz yoksa ve Kanada-Amerika sınır kapısında sığınmacı ( refugee ) korunma başvurusu yapmak istiyorsanız, başvurunuz sadece aşağıda ki şartlar içerisinde işleme alınabilir: a. 18 yaşından küçükseniz ve anne babanız veya yasal refakatçiniz yoksa, bekar iseniz ve anneniz, babanız veya yasal refakatçiniz Kanada veya Amerika içindeyse. b. Kanada da aile bireylerinizden biri veya birden fazlası var ise, ve bu kişi kanada vatandaşı, oturum sahibi ( permanent resident ), öğrenci, sığınmacı (refugee) veya sığınmacı ( refugee ) başvurusu yapmış biri ise. Bu istisnai durum için aile bireylerini kapsayan kişiler: a. Anne Baba (yasal refakatçi dahil); b. Anneanne (veya babaanne) ve dede; c. Amca, dayı ve yenge, teyzeler; d. Çocuklar; e. Torunlar; f. Yeğenler; g. Eş ve müşterek hukuki partner. Yukarıdaki tanımlara uymayan kişilerin başvuruları alınmadan Kanada ya girişleri izin verilmeyecektir. Kanada, sığınmacılar için Amerika Birleşik Devletleri ni güvenli ülke olarak tanımladığı için Amerika- Kanada sınır kapısında yapılacak çoğu sığınmacı başvurularına kapılarını kapatmıştır. 1 / 8
3. Amerika Birleşik Devletlerinden Kanada ya kanunsuz yollarla birçok kişinin girdiğini duydum. Kanada yetkilileri bu tür kanunsuz giriş yapanlara muamelesi nedir? Son zamanlarda birçok insan sığınmacı başvurusu yapmak için Amerika-Kanada sınır kapısından kanun dışı giriş yaptı. Genelde bunu Amerika Birleşik Devletleri ne geri gönderilmemek için yapıyorlar. Uluslararası ve Kanada Hukuku sığınmacıların göçmenlik yasalarını ihlal ederek bir ülkeye girmeleri de dahil olmak üzere, güvenli bir şekilde kaçma haklarını korur. Kanada da, söz konusu güvenlik olduğunda, sığınmacı başvurusu yapan kişiler ülkeye göçmenlik yasalarına aykırı bir şekilde girdiklerinde ceza verilmez. Fakat, şunu da belirtmeli ki, sığınmacı başvurusu yapmak üzere kanun dışı bir şekilde ülkeye girildiğinde, kişinin başvurusu alınana kadar, birkaç hafta olabilecek süreçte, sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere devlet hizmetlerinden yararlanamayabilinir. 4. Başka bir ülkede sığınmacı (refugee) korunma talebine başvurdum, Kanada da sığınmacı (refugee) başvurusu yapabilir miyim? Başvurunuz sonuçlanmadı ise veya negatif sonuç aldıysanız, Kanada da sığınmacı başvurusu yapabilirsiniz. Kanada da sığınmacı başvurunuz değerlendirilirken diğer ülkede yaptığınız önceki başvurunuzda geçen bilgiler veya başka bir ülkede bulunduysanız ve orada başvuru yapmamanız da değerlendirilir. Bu bilgiler sığınmacı başvurunuzda ki diğer bilgiler ile birlikte değerlendirilir. 5. Kanada vizesi başvurusu yaparken sahte evrak kullanmış olmam sığınmacı (refugee) başvuruma zarar verir mi? Kanada, güvenli bir yere ulaşmak için ülkeye göçmenlik kanunlarına aykırı şekilde giriş yapan sığınmacı başvurusu yapacak kişilere cezai işlem uygulamaz. Fakat, Kanada ya gelmek için kullandığınız herhangi bir doküman orijinal değil ise, avukatınızı derhal bilgilendirmeniz gerekmektedir. Sığınmacı başvurusu yapılırken bu bilgilerinde paylaşılması büyük önem taşır. Avukatınız Kanada ya gelirken veya vize başvurunuzda kullanılan sahte evrak ile ilgili açıklamaları Basis of Claim formunuza ekleyeceği açıklama ile izah edecektir. Göçmenlik ve Sığınmacı Kurul u (Immigration and Refugee Board - IRB) kullanılan sahte evraklar ile ilgili yapılan bu açıklamaları da dosyanız içinde değerlendirecektir. 6. Başvurum karar aşamasındayken çalışabilir miyim? Evet. Sığınmacı başvurusu yapmak için uygun şartlara sahip olduğunuz kabul edildiği andan itibaren, çalışma izni başvurusu yapabilirsiniz (İznin çıkması birkaç ay sürebilir). Bu süreçte geçimlerini sağlayamayacak kişiler ikamet ettikleri eyalette sosyal yardıma başvurabilirler. 7. Sığınmacı ( Refugee ) korunma başvurum olumsuz sonuçlandı. Şimdi ne yapmam gerekiyor? Sığınmacı başvurunuz olumsuz sonuçlandıysa, verilen karara Sığınmacı Temyiz Dairesi ne ( Refugee Appeal Division - RAD ) başvurarak itiraz edilebilir. Fakat bazı durumlarda verilen olumsuz karar itiraza 2 / 8
açık olmaz. Başvurunuz sonlandığında size gelen gerekçeli kararda itiraz yolunun açık olup olmadığı bilgisi de yazar. RAD a yapılacak itiraz başvurusu 15 gün içinde yapılmalıdır. Eğer RAD a itiraz etmeniz için başvuru hakkı tanınmamışsa, kararın yargısal denetimi için Federal Mahkemeye başvuru hakkınız olabilir. Federal Mahkeme ye başvuru yine 15 gün içinde yapılmalıdır. Eğer IRB den gelen olumsuz sonucunuzun üzerinden 1 yıl geçtiyse ve Kanada dan çıkmanız gerektiği söylendiyse, Gönderilme Öncesi Risk Değerlendirmesi ne ( Pre-removal risk assessment ) başvurma hakkına sahip olabilirsiniz. Yetkili dosyanızın tüm içeriğini ve oluşmuş olabilecek tüm yeni delilleri inceler ve Kanada da kalıp kalmamanız hakkında karar verir. Kanada da ayrıca İnsanlık ve Merhamet programı başvurusu yaparak kalıcı statü elde edebilirsiniz. 8. Sığınmacı başvurum olumlu sonuçlandı. Ailemi ne kadar erken Kanada ya getirebilirim? Son verilere göre, sığınmacı başvurusu yapıp IRB den olumlu sonuç alan kişilerin kalıcı oturum ( permanent resident ) başvuru işlemleri ortalama 25 ay sürüyor. Ayrıca, yine son verilere göre, aile bireylerinin başvurularının sonuçlandırılması yaklaşık 38 ay sürüyor. 9. Oturum, yani Permanent Residence, başvurumu hızlandırmanın ve ailemi Kanada ya daha hızlı getirmenin bir yolu var mı? Aile bireylerinin bulundukları ülkede risk altında olmaları gibi bazı istisnai durumlarda, Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bürosu ( Immigration, Refugees and Citizenship Canada IRCC ) başvuru sahibinin ve ailesinin oturum (permanent residence) başvurularını hızlandırabilir. 10. Hızlandırılmış başvuru işlemi uygulanan ülkelerden birinden geliyorum. Sığınmacı başvurusu mahkemesine katılmayacak mıyım? Hızlandırılmış işlem uygulaması ( Expedited Process ), bu uygulamanın geçerli olduğu belirlenen ülkelerden gelen insanların otomatikman sığınmacı olarak kabul edileceği veya tüm sığınmacı başvurusu yapanların sadece evraklarını devlet e teslim ederek korunan kişi statüsüne sahip olacağı anlamına gelmez. IRB bu belirlenen ülkelerden olan sığınmacıların başvurularını değerlendirmeye alır ve başvurunun hızlandırılmış işleme uygun ise karar verir. Dosyayı inceledikten sonar, eğer IRB başvurunuzun hızlandırılmış işleme uygun olmadığına karar verirse, başvurunuz mahkemeye yönlendirilerek normal süreçten devam eder. Siz veya avukatınız Kurul dan dosyanızın hızlandırılmış işlem için seçilmesini talep edemezsiniz. Başvuruyu hızlandırma kararı iki şeye dayanmaktadır: başvurunuzda geçen iddia ile alakalı bilinen gerçekler ve sunduğunuz deliller. IRB, dosyanız ile alakalı herhangi bir soruları olup olmadığına bağımsız bir şekilde karar verecektir. 11. Sığınmacı başvurusu yapacağım ve bu süreçte bana yardımcı olacak bir avukata ihtiyacım var. Finansal olarak karşılayacak gücüm az, ne yapabilirim? 3 / 8
Böyle durumlarda iki seçeneğiniz var: kendiniz avukatınızla anlaşarak özel olarak avukatınızı tutabilirsiniz veya avukatınızın hukuki ücretini karşılaması için Legal Aid Sertifikası almak için başvurabilirsiniz. Avukatların sizi temsil etmek ve dosyanızı almak için uyguladıkları standart bir ücret yoktur. Vekalet ücreti dosyanın içeriği, deneyim, oluşabilecek sorunların karmaşıklığı gibi farklı faktörlere bağlıdır. Bazı avukatların ücretleri çok yüksek iken, bazılarının ki daha makul oranlarda olabilir. Bu her başvuru sahibi için kişisel bir karardır. Legal Aid devlet tarafından ekonomik statü gözetmeksizin bütün insanların kendi seçtikleri avukatı tutabilmesi için kurulmuştur. Kendiniz özel olarak avukat tutup vekalet ücretini ödeyemiyorsanız ve avukatınız Legal Aid dosyası kabul ediyorsa, avukatınıza vermek üzere Legal Aid Sertifikası temin edebilirsiniz. Fakat şunu da belirtmeli ki, Legal Aid Sertifikası genellikle avukatınızın dosyanız üzerinde yaklaşık 16 saat çalışmasına tekabul edecek süreyi karşılar. Bu yüzden lütfen avukatınızın vaktini en iyi şekilde kullanmaya özen gösterin. Hukuk büromuz geliri düşük ve Legal Aid Sertifikası temin edemeyen kişiler için uygun fiyatlandırma seçenekleri uygulamaktadır. Eğer bu opsiyonlardan birine ihtiyacınız varsa, randevu alırken veya fiyat için değerlendirme yapıldığı aşamada lütfen bizi bilgilendirmeyi unutmayın. 12. Sığınmacı başvurum için verilen mahkeme günüm ertelendi, yeni bir gün almak için ne yapmam gerekiyor? Sığınmacı başvurularında oluşan ciddi bir artış ile beraber IRB ye bağlı olan Sığınmacı Koruma Bürosu ( Refugee Protection Division RPD) mahkemelerin büyük bir kısmını, kapasite yetersizliğinden, planlanan zaman çizelgesinden çıkarmak durumunda kaldı. Şubat 2018 den itibaren Kurul, sığınmacı başvurularını değerlendirmek için verilen çizelge programını değiştirdi. Artık gelen başvurular yapıldıkları sıraya göre değerlendirmeye alınacaklar (önce gelen dosya önce değerlendirilecektir). Kurul öncelikli başvurular için (mesela, refakatçisiz olan küçükler veya diğer muhtaç insanlar) istisnalar yapacaktır. Ayrıca, sığınmacı başvuruları değerlendirme sürecinin bütünlüğü ve etkinliği açısından belirli zamanlama stratejileri uygulamaya karar verdiği bazı dosyalar veya gruplandırılmış başvurular hakkında istisnalar yapabilir. Eğer başvurunuzun bu başlıklardan biri altında değerlendirilmesi gerektiğine inanıyorsanız, IRB ile bağlantıya geçip öncelikli mahkeme talebinde bulunabilirsiniz. IRB ile yapacağınız tüm görüşmeler avukatınızın bilgisi dahilinde olmalı. 13. Sığınmacı başvurumun güçlü olduğuna ve avukata ihtiyacım olmadığına inanıyorum. Kendi kendimi temsil edebilir miyim? Evet, kendinizi temsil edebilirsiniz. Fakat bir sığınmacı başvurunuzu yapmadan önce muhakkak bir avukat tutmanızı tavsiye ederiz. Hukuki çerçevede Sığınmacı tanımları karmaşık olduğu gibi, gerekli delilleri toplama süreci de bir hayli zorlu ve kritik olabilir. Avukatınız size Convention Refugee ile Person in need of Protection arasındaki yasal anlamların farklılarını anlamanıza ve başvurunuzun en önemli parçası olan Basis of Claim formunuzda hangi detayların öne çıkması gerektiği ile alakalı yardımcı olacaktır. Avukatınız yine aynı şekilde hangi delilleri toplamanız gerektiği ile alakalı sizi bilgilendirecek ve mahkemede sizi temsil edecektir. 4 / 8
14. Sığınmacı mahkemesine kendimi en iyi şekilde hazırlamak için ne yapabilirim? Avukatınız olması yanı sıra, müvekkillerimize formları doldurma ve Basis of Claim formuna eklenen açıklama hikayesini yazma, delil toplama, dosyayı inceleme, ülkeye ait güncel gelişmeler ve durumlar ile ilgili bilgi toplama ve ifade vermek için hazırlık yapma dahil, başvuru süreçlerinin her aşamasında aktif ve ilgili olmalarını öneriyoruz. Ayrıca, kendinizi mahkeme günü için daha iyi hazırlamak adına aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz. I. Avukatınız ile düzenli olarak görüşün ve mahkeme düzeni, başvurunuz ile alakalı oluşabilecek potansiyel sorular ve problemleri anlamak, üzerinde çalışmak ve nasıl ifade vermeniz gerektiği ile alakalı en az 2 kere mahkeme öncesi hazırlığı yapın. II. Tüm dokümanlarınıza dikkatlice yeniden göz atın ve sunduğunuz delillerin sığınmacı başvurunuzu nasıl desteklediğini bildiğinizden emin olun. Ayrıca, İngilizce veya Fransızcaya çevirisi yapılmış tüm kimliklerinizin, delil belgelerinizin (dokümanlar, videolar, makaleler, haberler vb.) mahkemenizden en az 10 gün önce IRB-RPD ye teslim edilmiş olmasına özen gösterin. Eğer teslim edildiği süreden sonraki aşamada yeni bir bilgi veya belge ortaya çıkarsa, çevirisini yaptırdıktan sonra avukatınız aracılığı ile en yakın sürede teslim edin. III. Basis of Claim form unuz başvurunuzda ki en önemli ve tüm hikayenizi içeren bir formdur. Bu formu ve hikayenizi tekrar okuyup içindeki bilgilerin tam ve doğru olduğundan emin olun. Eğer eksik veya yanlış bir bilgiye rastlarsanız, derhal avukatınızı bilgilendirin. IV. Mahkeme günü yanınızda götürmeniz gereken tüm evrakları hazır edin. (Kimliklerinizin orijinalleri, içeriye teslim ettiğiniz delil evraklarının elinizde olan orijinalleri, Basis of Claim Formunuz ve diğer tüm CIC formlarınız ve CBSA, CIC, IRB-RPD ile yapılan tüm iletişim.) V. Mahkeme günü yanınızda size destek için birini (arkadaş, aile) çağırmak isteyip istemediğinize karar verin. Eğer bu kişilerden biri de katılacaksa, onlara mahkemenin günü, saati ve adresini önceden bildirin. Gelecek olan kişilerin isim soy isimlerini avukatınıza da haber vermeniz önerilir. VI. Çocuklarınız varsa, mahkeme esnasında onlara bakacak birini ayarlayın. Mahkemenizde yetkili olan IRB-RPD kurul üyesi sadece mahkeme başlangıcında çocukları görmek isteyecektir. VII. Mahkemeniz için muhakkak hazırlanın ve ülkenize dönmekten neden korktuğunuzu en net ve detaylı şekilde anlatabildiğinizden emin olun. Avukatınız, arkadaşınız veya aileden biri ile sorulabilecek muhtemel sorulara çalışabilir ve onlarla alıştırma yapabilirsiniz. 15. Sığınmacı ( Refugee ) başvuru süreci içerisindeyken ailemi Kanada ya beni ziyaret etmeleri için davet edebilir miyim? Başvuru süreci içerisindeyken aile bireylerinizi Kanada ya sizi ziyaret etmeleri için davet edebilirsiniz. Fakat, çok büyük ihtimal ile ailenizin yaptığı vize başvurusu reddedilir. Vize memurları vize 5 / 8
başvurularında değerlendirdiği ve dikkat ettiği unsurlardan bir tanesi de kişinin izin verilen ziyaret süreci sonucunda Kanada dan gidip gitmeyeceğidir. Sizin kendi adınıza süreci devam eden (veya kabul edildikten kısa bir süre sonra) bir (refugee) sığınma başvurunuz olduğunda, vize memuru ailenizin ziyaretleri sonrası sizin güvenlik arayışı içinde Kanada ya sığınmış olduğunuz ülkeye döneceklerine ikna etmek biraz güç olabilir. 16. Kanada da geçici statüm var ama ciddi zorluklarla karşılaşacağımı düşündüğüm ülkeme geri dönmek istemiyorum. Fakat, sığınmacı başvurusu yapma konusunda da emin olamıyorum. Kanada da kalıcı ikamet etmek için başka bir yol var mı? Evet. H&C denilen İnsanlık ve Merhamet başvurusu altında tabi olan gerekçelerle oturum başvurusu yapmayı düşünebilirsiniz. Genellikle bu program üzerinden başarılı olmak için, ülkenizde yaşayabileceğiniz ciddi zorlukları, Kanada da bir hayat kurduğunuzu ve Kanada da olan bağlarınızı göstermeniz gerekecektir. H & C başvurunuzu değerlendirirken göçmenlik memurunun dikkate alacağı bazı faktörler vardır, bunlardan birkaçı: Ülkenize dönmeniz durumunda ve bu durumdan direkt olarak etkilenecek bir çocuk varsa, söz konusu çocuk için en faydalı olacak seçenek; Kanada da kurduğunuz hayatınız; Kanada ya olan bağlarınız, aile bağları dahil; Aile bireyleri birbirinden ayrılırsa ne olabileceği; Fiziksel ve ruh sağlığınız ile ilgili kaygı; Ülkenize dönmeniz durumunda yaşayacağınız muhtemel zorluklar ve güçlükler. H&C başvurularında verilecek karar tamamen memurun takdirine bağlıdır. Bu da demek oluyor ki, göçmenlik memurları bu başvurular hakkında karar verirken çok fazla özgürlüğe sahiptirler. Fakat, başvurunun yeterince güçlü olup olmadığı ile alakalı kararlarını sunulan kanıtlara dayandırarak vermeli ve bütün kanıtları bütün olarak göz önünde bulundurmalıdırlar. Lütfen H&C başvuruları ile sığınmacı (refugee) başvurularının aynı olmadığını unutmayın. H&C BAŞVURUSU İLE SIĞINMA TALEBİ ARASINDAKİ FARKLAR: Unsurlar H&C Başvurusu Sığınma Talebi Karar veren & süreç H&C başvurusu yapanlar mahkemeye tabi tutulmazlar. Göçmenlik makamlarına kâğıt üzerinden başvuruda bulunurlar ve Sığınmacı ( Refugee ) başvuruları genelde mahkemede kurul üyesi tarafından görülür ve Göçmenlik ve Sığınmacı Kurul u (Immigration and 6 / 8
Unsurlar H&C Başvurusu Sığınma Talebi IRCC genellikle yazılı başvuruya dayanarak karar verir. Refugee Board - IRB) tarafından karara bağlanır. Yasal test: Başarılı bir sonuç için ne gereklidir? Kanada da kurulu bir düzen (genelde, iş geçmişi veya eğitim görmüş olmak veya sağlam aile bağları, küçük çocuk olması) ve ülkenizde yaşanan zorluk (ayrımcılık, yoksulluk gibi) Zulüm veya işkence tehlikesi, yaşama riski veya insanlık dışı, acımasız muamele görme riski Başvuru karar sürecinde iken, Kanada da kalma hakkı H & C başvurusu yapmak, başvurana, IRCC karar verene kadar Kanada'da kalma hakkını vermez. Ancak, başvuranlar, H&C uygulaması devam ederken, Kanada da yasal statüleri (varsa) uzatabilirler. Sığınmacı başvurusu yapan kişi, IRB başvurusunu kabul edene kadar Kanada da kalabilir. Başvuru karar sürecinde iken, okuma ve çalışma izni H&C başvurusu yapan kişi, sadece başvuru ilk aşamada onaylandıktan sonra çalışma veya okuma izni alabilir. IRB nin başvurularına karar vermelerini bekleyen çoğu sığınmacı başvuru sahipleri, geçim sağlamak için çalışma iznine başvurabilir, ayrıca okuma iznine de başvurabilirler. Diğer şartlar H&C başvurusu yapan kişi, Oturum Sahibi ( Permanent Resident ) için gerekli olan tüm şartlara uymalıdır (sağlıklı olmak, kendi geçimini sağlamak gibi), veya yerine getirmedikleri herhangi bir şart için istisna talep etmelidir. Başarılı sonuçlanan sığınmacı başvurusu sonucunda, başvuru sahibi normal şartlarda Oturum Sahibi olmak için gerekli olan şartlara uymakla yükümlü değillerdir. Mesela, finansal olarak kendi geçimlerini sağlayabildiklerini göstermek veya sağlık için gerekli olarak kriterlere uymak gibi. 7 / 8
Unsurlar H&C Başvurusu Sığınma Talebi Kendi ülkesine seyahat edebilme Başarılı H&C başvurusu sonucunda, başvuru sahibi Oturum Sahibi ( Permanent Resident ) olur ve kendi ülkelerine diledikleri zaman gidebilir ve o ülkeden pasaport alabilirler. Korunan insan oturum sahibi olduktan sonra gönüllü olarak ülkelerine geri döndüklerinde veya o ülkeden pasaport aldıklarında Oturum Haklarını kaybedebilirler. Daha sonradan da Kanada yı terketmek zorunda kalabilirler. Başvuru Ücretleri H&C başvurusu yapan kişi başvuru ücreti ödemek zorundadır. Mevcut ücretler: $550; yetişkin/kişi başı $150; başvuruda adı geçen 22 yaşından küçük bireyler/kişi başı Başvurunun ilk aşaması başarılı olarak sonuçlandığında, H&C başvuru sahibi Oturum Sahibi olma Hakkı Ücreti ödemelidir. Bu ücret her yetişkin için kişi başı $490. Sığınmacı ( Refugee ) başvurusu yapmak için ödenen bir ücret yoktur. Korunma altında olan ve Oturum Başvurusu yapan kişi başvuru yaparken işlem ücreti ödemek zorundadırlar fakat Oturum Sahibi olma Hakkı ücretinden muaf tutulurlar. 3817 Bloor Street West Toronto, Ontario, Canada M9B 1K7, +1 (647) 689 2296, wecare@sobirovs.com www.sobirovs.com 8 / 8