ERGOJENİK YARDIM Yunancada Ergon = İŞ Genon = ÜRETMEK anlamına gelir. İş üretmeye yada iş yapmaya yardım eden maddeler yada yöntemler Sportif performansı arttırmak amacıyla yetenek ve antrenmanın dışında madde, yöntem ve malzemelerin kullanımı
Ergojenik yardımcılar 5 ana grupta toplanır. 1- Fizyolojik Yardımcılar 2- Psikolojik Yardımcılar 3- Mekanik ve Biyomekanik Yardımcılar 4- Besinsel Yardımcılar 5- Farmakolojik Yardımcılar
1- Fizyolojik Yardımcılar Yüklenme organizmayı uyuma zorlayarak akut ve kronik uyum meydana getirir. Fizyolojik yardımcılar bu stresin tolere edilmesi ve kronik uyumla organizmada meydana gelecek değişimleri kolaylaştıran madde ve uygulamalardır. * Masaj * Fizyoterapi Uygulamaları * Sauna * Kreatin * Akupunktur * Karnitin * Herbal İlaçlar * Alkali Tuzlar, Fosfat Tuzlar
2- Psikolojik Yardımcılar Sporcu yarışma ve maç performansının daha iyi olması için antrenmanlarla fiziksel olarak hazırlandığı gibi psikolojik olarak da hazırlanmalıdır. Psikolojik olarak eksik hazırlanma yada hazır olamama durumu performansın düşmesinde önemli bir etken olabilir. - Motivasyon Teknikleri - Alkış - Stres Terapisi - Zihinsel Antrenman - Müzik Dinleme - Doğru Nefes
3- Mekanik ve Biyomekanik Yardımcılar Performansın artımını amaçlayan mekanik bilimi esasına dayanılarak üretilen alet, cihaz ve uygulamalardır. Bunlar sadece antrenmanlar sırasında değil yarışma ve maçlarda da kullanılabilir. - Termofit Malzemeler - Ağırlık Yelekleri - Ayakkabılar - Koşu Paraşütleri - Eldivenler - Burun Bantları - Kasklar, Tekerlekler, Ayaklar, Bacaklar - Performans Ölçüm Cihazları
4- BESİNSEL YARDIMCILAR 2 ana grup 1- Besinsel Yardımcılar 2- Ergojenik Yardımcılar 1- Besinsel Yardımcılar: Antrenman, müsabaka ve seyahatler gibi günlük beslenme düzeni ve gereksinimini zorlayan negatif etkileri ortadan kaldırmak amacıyla performans artırıcı olarak değil sporcunun gereksinimini karşılamak amacı ile kullanılan maddelerdir.
1- Besinsel Yardımcılar - Kafein - Ginseng - Protein tozları - Antioksidanlar - Amino asit karışımları - Krom - Arjinin - Glutamin - Co-enzim Q-10 - Kreatin - İnozin - L - karnitin - Arı poleni - L triptofan - Gliserol - Lizin - Ornitin
4- BESİNSEL YARDIMCILAR 2- Ergojenik Yardımcılar: Performans arttırmak amacıyla diyetin yanı sıra kullanılan ek maddelerdir. Ergojenik Yardımcıların Kullanılma Amaçları; Dayanıklılığın geliştirilmesi Kas kitlesi ve kas gücünü arttırmak Yağ kitlesini azaltmak Toparlanmayı hızlandırmak Kasılma için gerekli enerji kaynaklarını geliştirmek Egzersizde oluşan maddelerin zararlı etkilerini ortadan kaldırmak
5- Farmakolojik Yardımcılar Hastalığı geçirmek amacıyla kullanılan ilaçların yanı sıra sporcular tarafından performansı arttırmak amacıyla kullanılılan maddelerdir. Hap, toz ve sıvı şeklinde bulunabilir. Diğer ergojenik yardımcı maddelere göre olumsuz ve yan etkileri daha fazladır. Dünya Anti Doping Ajansı (WADA) tarafından sporcular için kullanılması yasaklı maddeler 11 ana grupta toplanılarak ilan edilmiştir.
DOPİNG Bir sporcunun müsabaka sırasında zihinsel, fiziksel başarısını artırmak amacıyla, yasaklanmış maddeleri kullanmasıdır. Sağlık yönünden Sağlığa zararlı yan etkileri vardır. Sportif performansa ise faydalı etkisi ya yoktur veya şüphelidir. Spor ahlakı yönünden Başarı için yapay yollara başvurmak spor kurallarına ve ahlakına aykırıdır, kötü bir davranış örneği oluşturur. Yasal yönden Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve Uluslararası Spor Federasyonları Doping kullanımını yasaklamıştır.
DOPİNG-TARİHÇE Doping kelimesi Güney doğu Afrika kökenli Sporda ilk uygulamalar, Romada, savaş arabaları yarışlarında atlara su ve bal karışımı hidromel sıvı 18.yy sonlarında bisiklet sporunda kafein, alkol, kokain kullanımı, at ve köpeklerde morfin afyon kullanımı Modern olimpiyatlarla performans arttırıcı
DOPİNG-TARİHÇE İlk kurban yüksek doz trimetil kullanımı 1896, Bordo-Paris yarışından birkaç ay sonra ölen Arthur Lindon 1930 larda Amfetamin üretilmiş, Berlin olimpiyatlarında, 3 ölüm 1960,1967 bisiklet turlarında ve 1968 de futbol oynarken ölümler Ölüm vakalarının artması, haksız rekabet, fair-play felsefesine uymaması IAAF ilk yasakları koyan kuruluş 1968 Mexico Olimpiyatlarında resmi savaş 1999 WADA, Kanada
DOPİNG - TARİHÇE