.."'. AVRUPA BIRLIGI'NE UYUM SURECINDE TURK TEKSTIL SEKIORU'NUN DURUMU Prof. Dr. O. Bülent ÖZİPEK DilekBORA YAYlN NO: 2010-44 İstanbul, 2010
Copyright İTO Tüm haklar saklıdır. Bu yayının hiç bir bölümü, yazarın ve İTO''nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak, fotokopi yoluyla veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılaınaz. Eserin bazı bölümleri veya paragrafları, sadece araştırma veya özel çalışmalar amacıyla, yazann adı ve İTO belirtilmek suretiyle kullan'ılabilir. ISBN: 978-9944-60-671-4 (Basılı) ISBN: 978-9944-60-672-1 (Elektronik) İTO ÇAGRI MERKEZi Tel: (212) 444 O 486 İTO yayınları için ayrıntılı bilgi Bilgi ve Döküman Yönetimi Şubesi Dökümantasyon Servisi'nden alınabilir. Tel : (212) 455 63 29 Faks : (212) 512 06 41 E-posta : ito.yayin@ito.org.tr İnternet : www.ito.org.tr Odamız yayııılarına tam metin ve ücretsiz olarak internetten ulaşabilirsiniz. YAYINA HAZlRLlK, BASKI, CİLT Altınoluk Yayın San. A.Ş. Tel: (212) 671 07 07 Fax: (212) 671 07 17 info@erkammatbaasi.com www.erkammatbaasi.com
..". AVRUPA BIRLIGI'NE UYUM SURECINDE TURK TEKSTIL SEKIORU'NUN DURUMU
Prof. Dr. Osman Bülent ÖZiPEK Prof. Dr. Osman Bülent Özipek, 1955 yılında İzmir'de doğdu. 1977 yılında Ege Üniversitesi, Tekstil Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu..ooktorasını İngiltere, Leeds Üniversitesi, Tekstil Endüstrileri Bölümü'nde tamamladı. 1982 yılında Uludağ Üniversitesi, Tekstil Mühendisliği Bölümü'nde Yardımcı Doçent olarak çalışmaya başladı. 1984 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi, Makine Fakültesi, Tekstil Mühendisliği Bölümü'ne naklen atandı. 1985 yılında Doçent, 1991 yılında Profesör unvanını aldı. 1994-1998 yıllan arasında İ.T.Ü. Makine Fakültesi Dekan Yardımcılığı; 1998-2004 yıllan arasında İ.T.Ü. Makine Fakültesi, Tekstil Mühendisliği Bölüm Başkanlığı görevlerinde bulundu. 2004 yılında i. T. Ü. ile F ashion Institute oftechnology (New York) arasında imzalanan anlaşma çerçevesinde Uluslararası Çift Diploma Programları olan "Moda Tasarımı" ve "Tekstil Geliştirme ve Pazarlama" programlarını açtı. Bu programlar halen başarıyla yürütülmektedir. 2004 yılında İ.T.Ü. ;nün 12. Fakültesi olan "Tekstil Teknolojileri ve Tasarımı Fakültesi"ni kurdu ve 2005-2008 yıllan arasında "Kurucu" Dekanlığı'nı yaptı. Türkiye' de ilk defa "1. Tekstil Makine ve Yan Sanayi Kongresi"ni düzenledi. Öte yandan, "Textile Research Journal" dergisinin "Scientific Advisory Board" üyesidir. Ayrıca, birçok mesleki yayınların Yayın Kurulu üyesidir. Çok sayıdaakademik yayını olup birçok mesleki danışmanlık faaliyeti mevcuttur. Dilek BORA Dilek Bora, 1977 yılında İstanbul' da doğdu. 1999 yılında İstanbul Teknik Üni- versitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu. Yüksek Lisansını İstanbul Ticaret Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü'nde birincilik derecesiyle tamamladı. 2003 yılında İstanbul Ticaret Odası 'nda Raportör olarak çalışmaya başladı. Halen İstanbul Ticaret Odası Ekonomik ve Sosyal Araştırinalar Şubesi'nde Uzman Yardımcısı olarak görevine devam etmektedir.
içindei<iler Sunuş... 7 Tekstil Sektörüne Genel Bakış... 9 Türkiye'de Durum... 12 Türkiye -Avrupa Birliği İlişkilerinin Gelişimi... 13 Türkiye-AB İlişkilerinde Son Dönem Gelişmeler ve Katılım Müzakerelerinde Son Durum... 37 Katılım Öncesi Mali Yardımlar... 42 Mali Yardırnlara Yönelik Hukuki ve İdari Düzenlemeler... 43 Merkezi Olmayan Uygulama Sisteminin Ayrıntılan... 45 Mevcut Projelere İlişkin Bilgiler... 46 AB Destekli Projelerden Bazı Örnekler... 47 Türkiye -AB Gümrük Birliği Antıaşması ve Etkileri.... 51 Gümrük Birliği Ertesinde Gerçekleştirilen Uyum Çalışmalan... 54 AB Tekstil ve Hazır Giyim Pazarı- Fırsatlar ve Tehditler... 57 Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sanayi ve AB Standartlarına Uyum... 57 Ürün Standartları... 57 Kalite Yönetim Standartları... 59 Çevre ve Sağlık Standartları... 59 Sosyal Sorumluluk Standartları... 63 Çevre Uygulamalarında Gelişmeler ve Etkileri... 64 Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sanayi'nin Gelişim Süreci... 65 Mevcut Durum... 65 Türkiye'nin mevcut Tekstil ve Hazırgiyim Teknolojisi... 66 Pamuk... 66 Organik Pamuk... 68
İşgücü Maliyetlerinin Değerlendirilmesi... 77 Tekstil ve Hazırgiyim İhracatının Gelişimi... 79 Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü'nün Ekonomiye Sağladığı Döviz Katkısı... 81 Tekstil ithalatı.... 88 Ev Tekstili Dış Ticareti... 98 Teknik Tekstil Dış Ticareti... ~... ı 00 İhracat... 100 İthalat... 104 Hazırgiyim ithalatındakiartışa YolAçan Faktörler... 110 İstihdam... 111 İhracatta Devlet Yardımları... 112 İşgücü Ücretleri ve Rekabet Gücü... ı 12 AB ile Ticari ilişkilerde GZFT Analizi... 114 Dünyada LifTüketiminde Değişim (2008/2009)... ıı7 AB 'nin Gelecek İçin Öngördüğü Strateji... 128 Genel Değerlendirme... ı30 İTO Yayınları (2009)... 137 İTO Yayınları (2010)... 141
SUNUŞ Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sanayi kökleri Osmanlı iınparatorluğuna dayanan bir sanayi dalımızdır. Cumhuriyetin kurulmasını takiben yapılan düzenlemeler ile büyük bir kısmı Sümerbank çatısı altmda toplanmış ve günümüz Tekstil sektörünün gelişmesine yönelik ilk adımlar bu dönemde atılmıştır. 1960' h yıllarda özel sektör girişimleri artmaya başlamış ve günümüze dek gelişmesini sürdürmüştür. 197 O' li yıllarda sırasıyla iplikten başlayan yatırım patlamalan ortaya çıkmış, 1980'li yıllarda ihracata yönelik destekierin de artmasıyla gelişmesini sürdürmüştür. Şüphesiz tüm bu gelişmeler ülkemizin Avrupa Birliği üyesi olma yönündeki çabalarına paralel bir şekilde gelişmiştir. Diğer bir ifade ile söz konusu politika Tekstil ve Hazırgiyim Sanayiınİzin motoru olmuştur. Güncel bir değerlendinne yapıldığında Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sanayii altyapısı ile son derece kuvvetli olan ve uluslararası rekabet yeteneği en üst düzeyde bulunan sanayi dallanmızdan birisidir. İhracatta en büyük pazanmızı halen Avrupa Birliği ülkeleri oluşturmaktadır. Türkiye devlet politikası olarakavrupa Birliği'ne üye olma hususunda kararhhğım sürdürmektedir. İçinde bulunduğumuz uyum sürecinde Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sanayimiz de bu yönde kendisini hızla geliştinnektedir. Bugün gururla ifade edilebilir ki Sanayimiz Avrupa B irliği' nin gereksinim duyduğu vasıflara sahip bir durumdadır. Türkiye' nin ihracatında uzun bir dönem lokomotif görevini üstlenmiş ve bugün hala önemli bir paya sahip olan Sanayimizin ülke ekonomisine katkısı yadsınarnaz. İstihdam bakımından da çok önemli olan katkısı ile Tekstil ve Hazırgiyim Sanayimizin gelecekte çok daha önem kazanınası kaçınılmazdır. Zira Tekstil Sanayi artık Hazırgiyimin yanı sıra İnşaat, Tıp, Makine, Otomotiv başta olmak üzere tüm diğer sektörlere yönelik üretim yapar hale gelmiştir. Dünya çapmda olan bu dönüşüm kapsamında Tekstil ürünleri teknik tekstil, akıllı tekstil gibi ifadelerle anılmaktadır ve hayatımızın her aşamasında yer almaktadır. Artık Tekstil disiplinler arası bir hüviyete sahip olup elektronik, kimya, makine sanayileri ile iç içedir. Günümüzde Tekstil malzemeleri tamamen kompozit malzemeler olmuşlardır. Dolayısıyla bu yönde kendisini geliştirmek sürecinde olan Sanayimize verilecek her türlü destek milli ekonomiye verilen destek olarak nitelendirilrnektedir.
Bu çalışma kapsamında Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sanayiınİzin ayrıntılı olarak yapısı değerlendirilmiş ve tüm Tekstil Merkezlerimizin yapısı göz önünde bulundurularakavrupa Birliği'ne tam üyelik sürecinde sürdürülebilir bir başarı için öneriler geliştirilmiştir. Ayrıca, çalışma kapsamı içinde yeni kullanım alanı oluşturan tekstil liflerine değinilmiş ve bu liflerden üretilen çeşitli sanayi ürünleri hakkında bilgi verilmiştir. Araştırmanın gerek analiz gerekse değerlendirme sürecinde Sanayicilerimizin görüşlerine başvurulmuş ve bu görüşlere yer verilmiştir. Görülen odur ki Sanayicilerimizin bu hususlardaki değerlendirmeleri ortak bir görüş oluşturmakta ve Tekstil ve Hazırgiyim Sanayiınİzin geleceği ile ilgili olarak girişimlerini kararlı bir şekilde sürdürecekleri anlaşılmaktadır. Bu vesile ile değerli görüşleri ile katkıda bulunan Sanayicilerimize çok teşekkür ederiz. Bu çalışmayı hazırlayan Prof. Dr. Bülent Özipek ve İstanbul Ticaret Odası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi U zman Yardımcısı Dilek Bora'ya teşekkürlerimi sunar, tüm tekstilcilerimize yararlı olmasını dilerim. Dr. Cengiz Ersun Genel Sekreter
Tekstil Sektörüne Genel Bakıs T ' ekstil Sanayi, sağladığı istihdam imkanı, üretim sürecinde oluşturduğu katma değer ve uluslararası ticaretteki ağırlığı nedeniyle ülkelerin ekonomik kalkınma sürecinde önemli rol oynayan bir sanayi dalı olagelmiştir. Gelişmiş ülkelerin 18. yüzyılda gerçekleştirdikleri sanayileşme sürecine damgasını vuran tekstil ve daha sonra hazır giyim sanayi, günümüzde de gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarında benzer bir rol oynamaktadır. Tekstil, gelişmiş pazar ekonomilerinde sağladığı katma değer sıralamalarında da, -bu ülkelerdeki yüksek teknoloji sektörlerinin ağırlığına rağmen-, ilk sıralarda yer almaktadır. Tekstil ve hazır giyim ticareti, uluslararası ticaretteki küresel kısıtlamalara rağmen, üretimin önünde gelişmektedir. Bloldar içi (AB, N AFTA, Uzakdoğu) tercilıli ticaret giderek daha fazla ağırlık kazanmakta; bu da bloklar arası ticaret ve özellikle bloklar dışında kalan ekonomiler için yeni ve büyük boyutlu bir rekabet engeli oluşturmaktadır. Diğer bir önemli husus, işgücü maliyetlerinin düşük olduğu gelişmekte olan ülkelerin, tekstil ve hazır giyim üretim ve ticaretindeki paylarını, gelişmiş ülkelere kıyasla giderek artırmalandır. Bugün 70 milyon ton dolaylarında olan yıllık küresellif (ve filarnent iplik) tüketiminin 2023 yılında 100 milyon tona erişmesi, ilk madde (hammadde) üretiminin% kadarınınasya'da gerçekleştirilmesi ve bu hammaddenin yaklaşık yansının gene Asya ülkelerinde işlenmesi beklenmektedir. 1950'li yıllarda dünyada tüketilen elyafın %70'inden fazlasım tek başına pamuk oluştururken, II. Dünya Savaşı sonrası sentetik elyafve iplik üretiminin artmaya başlamasıyla bu oran, 1970'li yıllarda %50'nin biraz altına düşmüş, 1990'lı yıllarda ise %40'ın da altına inmiştir. Günümüzde% 30 civarındadır. Bu arada yapay lifterin hızla artan üretimi, gelecekte dünya'da en fazla üretilen ve tüketilen lifterin yapay lifler olacağı beklentisine yol açmıştır. Başta poliester olmak üzere yapay lif ve iplik üretimindeki bu hızlı artış önümüzdeki yıllarda da devam edecek; yüzyılın ortasında dünya lifüretiminin %80'ini yapay lifler oluşturacaktır. Buna ilaveten, önümüzdeki dönemde, son yıllarda olduğu gibi, filament iplik
1 Ü İSTANBUL TİCARET ODASI üretim ve tüketimi, kesikli elyafın üretim ve tüketimine göre daha fazla artacağından, 2023 yılında dünyada tüketilecek tüm ipiikierin yarıya yakınını filament iplikler oluşturacaktır. Başlangıçta Batı Avrupa ülkeleri, ABD ve Japonya'nın tekelinde bulunan yapay lifüretiminin şu anda %60'a yakın kısmı, başta Çin, Tayvan, G.Kore ve Hindistan olmak üzere Güney ve Güneydoğu Asya ülkelerinde gerçekleşmektedir. Bu eğilim önümüzdeki yıllarda da devam edecek ve 2023 yılında ı 00 milyon ton dolaylarına yaklaşması beklenen yapay lif ve iplik üretiminin %80'ini Güney ve Güneydoğu Asya ülkeleri gerçekleştireceklerdir. Ancak, 2023 ve sonrasında AB, ABD ve Japonya'nın dünya yapay lifüretimindeki payı miktar olarak% ı O civarına düşerken, değer olarak bununla kıyaslanamayacak kadar yüksek bir oranda olacaktır. Çünkü bu ülkelerin standart poliester, polipropilen gibi ucuz lif ve iplik üretimini terk ederek, tamamen yeni nesil yüksek performanslı, büyük olasılıkla selülozik bazlı, özellifleri geliştirmeye yönelecekleri ve bunu başaracakları tahmin edilmektedir. Tekstil ürünleri üretiminde meydana gelen ve gelebilecek olan önemli değişikliider açısından, hazırgiyim dahil tüm tekstil ürün yelpazesindeki mevcut durum ve olası gelişmeler, ana hatları ile aşağıdaki gibidir: 1. Moda-marka ürünlerinin pazar payı %10'i geçmese de, sağladıkları katma değerin yüksekliği nedeniyle şu anda bütün tekstilcilerin rüyası olmaya devam etmektedir. 2. Modaya yönelik, parti üretimi yapılan ve sağladığı katma değer daha yüksek olan ürünlerin pazar payı %25 dolaylarındadır. 3. Ucuz, sıradan, seri üretilen tekstil ürünleri ( commodity textiles ), halen hacim olarak pazarın yaklaşık %50-55 kadarını oluşmaktadırlar. Tekstil sektöründe mevcut kapasite fazlasının hemen hemen tamamı bu gruba aittir. Bir diğer deyişle, bu türden ürünlerin üretimini artırmaya imkan sağlayacak atıl kapasite, dünyanın çeşitli yerlerinde mevcuttur. Kaynak: TÜBİTAK 2023, Vizyon Çalışması
AVRUPA BiRLİGi'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU ll 4. Tekstil pazarının geri kalan yaklaşık %20'sini teknik tekstiller olarak anılan fonksiyonel ve sadece giysi amaçlı olmayıp inşaat, çevre, tıp, otomotiv, malüne gibi diğer sektörlerde kullanılan ürünler oluşturmaktadır. Başlangıçta urgan, halat, çuval, yelkenbezi, keçe gibi kısıtlı miktar ve kullanım yeri olan teknik tekstillerin kullanım alanları, bugün, tanından inşaata, taşıt ve taşıma araçlarından savunma sanayiine ve sağlık sektörüne kadar geniş bir alana yayılmaktadır. Tekstil lif ve malzemelerinin başta po limerler olmak üzere diğer malzemelerle karıştınlmasıyla oluşturulmuş kompozit malzemelerin önemi büyük ölçüde artmaktadır. Yakın gelecekte tekstil ifadesinin yerini kompozit malzeme ifadesinin alması beklenebilir. 5. Gelecekte, giyeniere ve kullananlara örtünme ve süslemenin ötesinde, başta sağlık, güvenlik ve enformasyon alanlarmda olmak üzere, başka hizmetler de sunabilen çok işlevli akıllı tekstil ürünlerinin üretimi ve kullamını sağlanacak ve gelişecektir. Bu tip ürünlerin önemli bir kısmının halen sahip olunan teknolojilerde yapılabilecek modifikasyonlarla kolaylıkla üretilebileceğini göz ardı etmemek gerekmektedir. Dolayısıyla Türkiye gibi modem tekstil teknolojilerine sahip ülkeler için çok önemli avantajlar bulunmaktadır. Uzun dönemde çok işlevli akıllı tekstil ürünlerinin ciddi boyutlu pazar payı alacağı beklenmektedir. Tasanm-Araştınna-Geliştinne-Uygulama çalışmalan sonucu geliştirilecek bu ürünlerin üretimi, uzun yıllar güçlü Tasarım-Ar-Ge-Uygulama imkanlarına sahip bilgi toplumu ülkelerin tekelinde kalacak ve dolayısıyla sağladıkları katma değer de yüksek olacaktır. Önümüzdeki yirmi yılda bireylerin ve toplumlarm yaşamındaki temel itici güç, bilgi (üretme, paylaşma, işleme) ve teknoloji (Tasarım-Araştırma-Geliştirme Uygulama) olacaktır. Buna bilişim teknolojisinin gelişmesi ile artan küreselleşme olgusu ve dünya ticareti eklendiğinde, tekstil sektörünü etkileyecek temel eğilimler; Bireysel, kurumsal, toplumsal boyutta küresel etkileşimin, işbirliklerinin ve rekabetin artacağı, disiplinler ve sektörler arası yeni çalışma alanlannın ve ürünlerin ortaya çıkacağı;
12 İSTANBUL TİCARET ODASI Küresel nüfus artışının yavaşlayacağı; çevre bilincinin ve evrensel değerlerin önem kazanacağı; demokrasinin ve yönetime katılımın, insan yaşamının süresinin ve kalitesinin artacağı; farklı/alternatif düşünce ve yaşam biçimlerinin ortaya çıkacağı; boş zamanın, çok amaçlı seyahatlerin ve Idimatize ortamların artacağı; Üretim süreçlerinde otomasyonun artacağı, iş gücü talebinin üretimden hizmet sektörüne kayacağı; iş ve üretim süreçlerinin küresel paylaşımının ve uzmanlaşmanın, part-time, ofis dışı, proje bazlı çalışmaların, yaratıcı, yenilikçi ve nitelikli beyin gücü talebinin artacağı; Arzın talebi aşacağı, kişiye özgü üretim ve hizmet sağlanacağı, üretimin ekonomik ölçek boyutlarının küçüleceği, erişim, dağıtım ve iletişim kanal ve ortamlarının çeşitleneceği, iş ve yönetirnde bilgi sistem ve teknolojileri kullanımının artacağı; İnsan, ortam, araç, alan, barınak giydirmesinde akıllı, çok amaçlı ve işlevli; kullanım kolaylığı, estetik ve optik zenginliği olan tekstil bazlı ürünlere; bir kere giyilip atılan, geri dönüşümlü, yıpranmayan, buruşmayan, vücut ısısını dengeleyen, hastalıkları teşhis ve tedavi edebilen, bireysel talebe göre anında üretilen, ultra hafif, dayanıklı giysilere talebin artacağı; resmi giyimin azalacağı, genelde yapay lif talebinin, gelişmekte olan ülkelerde artacağı yönündedir. Türkiye'de Durum Türk Tekstil Sektörü teknoloji düzeyi, ekonomik etkinliği ve sosyal etkileşimi itibariyle ülkenin önde gelen sosyo-ekonomik faaliyet alanlarından biridir. Tekstil sektörümüzün ürün kalitesi ve üretim teknolojisi çağdaş dünya standartlarındadır. Üretiminin yaklaşık%' ü on yaşından daha genç makine ve teçhizatla gerçekleştirilmektedir. Üretim kapasitesi açısından Avrupa Birliği'nde Kurulu kapasitenin yaklaşık yarısı Türkiye'dedir. Pamuk tipi kısa elyafkapasitesine bakılırsa, Türkiye'de lrurulu kapasite tek başına AB kurulu kapasitesine denktir. Dokuma ve örgü kumaş üretiminde, kurulu dokuma kapasitesi AB toplamının Wüdür. Kumaş işleme (ter-
AVRUPA BİRLİGİ'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 13 bi ye) kapasitesi, kurulu ham bez üretim kapasitesini (dokuma + örgü) rahatlıkla işieyecek seviyededil Terbiye (boya, baskı, ap re) sanayimiz gerek boyutu ve teknoloji düzeyi, gerekse ürün kalitesi açısından AB leurulu kapasitesine en azından denk düzeydedir. Tekstil sektörünün bugünkü konumunu daha da güçlendirerek sürdürebilmesi ise, teknolojisini çağın önünde tutabilecek düzeyde geliştirmesine ve bilgi yoğunluğu ve katma değeri yüksek ürünlere yönelmesine bağlıdır. Diğer taraftan, tekstil sanayi, teknoloji ve girdiler açısından önemli ölçüde diğer sektörlere bağımlıdır. Sektörün önemli girdilerinden olan pamuk üretimi tarım sektörünün; sentetik hammaddelerin ve tekstil terbiyesinde kullamlan b oyar maddeler ve kimyasalların üretimi kimya sanayiinin faaliyet alanma girmektedir. Ayrıca, ülkemizde tekstil makinesi üretimi yalnızca sınırlı sayıda ve daha çok teknolojik olarak göreceli basit bazı makineler ile sınırlıdır. Ürün kalitesinin yükseltilmesinde önemli mesafeler kat edilmiş olsa da, tekstil sanayinin hızla gelişmesi ve topluma refah sağlamasında anahtar olan bu alanlarda yeterli teknolojik gelişmelerin sağlanmasının gerekliliğidir. Makine, kimya ve malzeme alanlarıyla etkileşim içinde sağlanabilecek böyle bir teknolojik gelişimin, yaratacağı görevdeşlik ile tekstil sektörünü olduğu kadar diğer sektörleri de etkileyeceği açıktır. Topluma yüksek oranda istihdam sağlayan tekstil sektöründeki gelişmenin, toplurnun refahı üzerindeki olumlu etkisi yadsınamaz. Ancak, tekstil sanayinin ucuz işgücü avantajından yararlanacağı dönemler geride kalmaktadır. Bizden çok daha ucuz işgücüne sahip ülkeler, tekstil ve hazırgiyimde hızla ilerlemekte ve bu alana büyük boyutlu teknolojik yatırımlar yapmaktadırlar. Dünyada oluşacak serbest rekabet ortamında Türk Tekstil Sektörü'nün rekabetçi olması, ancak sektörün teknolojik düzeyinin ve ilgili alanlardaki eğitimin yükseltilmesi ve moda-marka oluşumunun hızlandırılması ile mümkün görülmektedir. Türkiye- Avrupa Birliği ilişkilerinin Gelişimi Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki ilişkilerin oluşturulması ve günümüze dek gelişimi kronolojik olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:
ı 4 İSTANBUL TİCARET ODASI 31 Temmuz: Türkiye, AET'ye ortaklık için başvurdu. 11 Eylül: AET Bakanlar Konseyi, Ankara ve Atina'nın ortaklık başvurularını kabul etti. 28-30 Eylül: Türkiye ile Avrupa Toplulukları Komisyonu arasındaki ilk hazırlık görüşmesi yapıldı. 12 Eylül: Türkiye ile AET arasında Ortaklık Anlaşması (Ankara Anlaşması) imzalandı. 12 Eylül: I. Mali Protokol imzalandı. 1 Aralık: Türkiye-AET AnkaraAnlaşması yürürlüğe girdi. Türkiye-AET Ortaklık Konseyi ı. dönem toplantısı yapıldı. 16-17 Mayıs: Türkiye-AET Karma Parlamento Komisyonu (KPK) 1. dönem toplantısı yapıldı. 9 Aralık: Katma Protokol görüşmeleri başladı. 26 Ekim: Türkiye-AET Gümrük İşbirliği Komitesi (GİK) 1. dönem toplantısı yapıldı. 19 Kasım: Ortaklık Konseyi'nde Katma Protokol metni kabul edildi. " 23 Kasım: Katma Protokol Brüksel'de imzalandı. 23 Kasım: II. Mali Protokol imzalandı.
AVRUPA BİRLİÖİ'NE UYUM SÜRECİNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU ı 5 5 Temmuz: Katına Protokol, TBMM' de 69' a karşı ı 49 oyla kabul edildi. 22 Temmuz: Senato, Katına Protokol 'ü kabul etti. ı Eylül: Katına Protokol 'ün ticari hükümleri "Geçici Anlaşma" ile yürürlüğe konuldu. 13 Ocak: OrtaklıkAnlaşması'nın Topluluğa katılacak yeni ülkelere teşmiline yönelik müzakereler başladı. 20 Temmuz: Ortaklık Konseyi, ı Eylül ı 972 tarihinde sona erecek olan "Geçici Anıaşma"nın süresini yılsonuna kadar uzattı. ı Ocak: Katına Protokol yürürlüğe girdi. Birinci gümrük indirimi ve konsolide liberasyon listesi uyumu yapıldı. ı Ocak: İngiltere, Danimarka ve İrlanda Topluluğa tam üye oldular. 2ı Mayıs: Türkiye-AET genişleme görüşmeleri mutabakat ile sonuçlandı. 30 Haziran: I. Genişleme Anlaşması (Tamamlayıcı Protokol) Ankara' da imzalandı. ı Ocak: Tamamlayıcı Protokol ile ilgili Geçici Anlaşma yürürlüğe girdi. ı Ocak: Türkiye, Katına Protokol' den kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirerek ikinci gümrük indirimi ve konsolide liberasyon listesi uyumunu gerçekleştirdi.
16 İSTANBUL TİCARET ODASI 12 Mayıs: III. Mali Protokol Brüksel'de imzalandı. ı Temmuz: Topluluk tarafından tanınan yeni tarım tavizleri yürürlüğe konuldu. 4-11 Ekim: Türkiye 4. Beş Yıllık Planı süresince yükümlülüklerinin dondurulması. ve aynı dönem için yaklaşık sekiz milyar dolarlık yardım yapılması talebinde bulundu. 30 Ekim: III. Mali Protokol'ün onay işlemleri tamamlandı. 30 Haziran: Ortaklık Konseyi tarım ürünlerinin tamamına yakın bir kısmında Türkiye'ye uygulanan gümrük vergilerinin 1987 yılına kadar sıfıra indirilmesini kararlaştırdı (1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı). ı Ocak: Yunanistan Topluluğa tam üye oldu. 22 Ocak: Avrupa Parlamentosu, Türkiye' de genel seçimlerin yapılması ve TBMM'nin oluşmasına kadar Karma Parlamento Komisyonu'nunAvrupa kanadının görevinin yenilenmemesi konusunda karar aldı. ı Ocak: İspanya ve Portekiz Topluluğa tam üye oldular. ı6 Eylül: Türkiye-AET Ortaklık Konseyi toplandı. Böylece 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren dondurulmuş bulunan Türkiye-AET ilişkilerinin canlandmiması süreci başladı.
AVRUPABİRLİÖİ'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 17 '" 14 Nisan: Türkiye, Roma Antiaşması'nın 237., AKÇT Antiaşması'nın 98. veeuratom Antiaşması'nın 205. maddelerine istinaden, Avrupa Topluluğu'na tam üye olmak üzere müracaat etti.., 27 Nisan: Türkiye'nin tam üyelik talebi Topluluk Bakanlar Konseyi tarafından incelenmek üzere Komisyon' a havale edildi.., 7 Kasım : Türkiye-AET arasındaki ticari ve iktisadi sorunlarm ele alınması amacıyla oluşturulan ad hac Komite, birinci toplantısını gerçekleştirdi... 20-21 Aralık: ad hac Komite ikinci kez toplandı ve Türkiye, 1978 yılında askıya aldığı yükümlülüklerini yerine getirrnek üzere, hızlandırılmış bir takvimi Topluluğa verdi ve bu takvime işlerlik kazandırdı. 18 Aralık: AT Komisyonu, Türkiye'nin tam üyelik başvurusu konusundaki Görüş 'ünde, Topluluğun, kendi İç Pazarı 'nı tamamlayabilme sürecinden önce (1992) yeni bir üye kabul edilerneyeceği ve Türkiye'nin katılımdan önce, ekonomik, sosyal ve siyasal alanda gelişmesine ihtiyaç bulunduğu hususlarına yer verdi. " 6 Haziran: Topluluklar Komisyonu, Türkiye ile her alanda işbirliğinin başlatılması ve hızlandırılması konusundaki önlemleri içeren bir "İşbirliği Paketi"ni hazırlayarak Konsey'in onayına sundu... 30 Eylül: Ortaklık Konseyi 1986 yılından sonra ilk kez toplandı. 6 Aralık: Ortaklık Komitesi 1 986 yılından sonra ilk kez toplandı.
18 İSTANBUL TİCARET ODASI 21 Ocak: Türkiye-AT arasında bir Teknik İşbirliği Programı imzalandı. 29-30 Haziran: KPK 34. dönem toplantısı yapıldı. 16 Ekim: Ortaklık Komitesi 99. dönem toplantısı yapıldı. 9 Kasım: Ortaklık Konseyi 33. dönem toplantısı yapıldı. 25-27 Kasım: KPK 35. dönem toplantısı yapıldı. 3 Aralık: 12 Kasım 1982 'den beri toplanamayan Gümrük İşbirliği Komitesi, ı O. dönem toplantısını gerçekleştirdi. 24-25 Şubat: 9 Kasım 1992 tarihli Ortaklık Konseyi'nde, Ortaklık Komitesi gözetimi altında çalışması kararlaştırılan teknik komitelerden Gümrük Birliği Alt Komitesi toplantısı Brüksel' de yapıldı. 5-7 Nisan: KPK 36. dönem toplantısı yapıldı. 16 Nisan: Ortaklık Komitesi ı 00. dönem toplantısı yapıldı. 10 Haziran :GİK ll. dönem toplantısı yapıldı. 11-13 Ekim: KPK 37. dönem toplantısı yapıldı. 22 Ekim: Ortaklık Komitesi 1 O 1. dönem toplantısı yapıldı. 8 Kasım: Ortaklık Konseyi 34. dönem toplantısı yapıldı. 3 Aralık: GİK ı2. dönem toplantısı yapıldı. 17 Mayıs: GİK 13. dönem toplantısı yapıldı. 14 Ekim: Ortaklık Komitesi ı 02. dönem toplantısı yapıldı. '" 2 Aralık: GİK 14. dönem toplantısı yapıldı.
AVRUPA BİRLiGi'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 19 19 Aralık: Ortakhk Konseyi 35. dönem toplantısı yapıldı.., 1 Ocak: Avusturya, Finlandiya ve İsveç Topluluğa tam üye oldular. " 6 Mart: Türkiye ile AB arasmda Gümrük Birliği'nin tamamlanması ve uygulanmasına ilişkin usul, esas ve süreleri belirleyen 1/95 sayılı Karar, Ortakhk Konseyi'nin 36~ dönem toplantısında kabul edildi. " 29 Mayıs: GİK 15. dönem toplantısı yapıldı. " 27 Temmuz: Ortakhk Komitesi 103. dönem toplantısı yapıldı. " 23 Ekim: Ortaldık Komitesi 104. dönem toplantısı yapıldı. " 27 Ekim: Ortaklık Komitesi 105. dönem toplantısı yapıldı. " 30 Ekim: Ortakhk Konseyi, 1/95 sayılı Karar çerçevesinde, Türkiye 'nin Gümrük Birliği'nin iyi işlemesi için gerekli teknik koşulları yerine getirdiğini tespit eden 37. dönem toplantısım gerçekleştirdi. " 8 Kasım: GİK 16. dönem toplantısı yapıldı. 1 Aralık: KPK Genişletilmiş Başkanlık Divam toplantısı yapıldı... 13 Aralık: 1/95 sayılı Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı, Avrupa Parlamentosu tarafından onaylandı (343 Kabul, 149 Ret, 36 Çekimser). '" 21 Aralık: AB ile Türkiye arasında, AKÇT ürünlerinde tercilıli ticaret koşullarını düzenleyen Serbest Ticaret Anlaşması parafe edildi.., 31 Arahk: Türkiye'nin AB ile entegrasyonunda 22 yıl süren "Geçiş Dönemi" tamamlandı... 1 Ocak: Sanayi ürünleri ile işlenmiş tarım ürünlerini kapsayan Türkiye-AB Gümrük Birliği yürürlüğe girdi.
20 İSTANBUL TİCARET ODASI 19 Şubat: Gümrük Birliği Ortak Komitesi (GBOK) 1. dönem toplantısı yapıldı. 14 Mart: Türkiye-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı. 20 Mayıs: GİK 17. dönem toplantısı yapıldı. 30 Mayıs: GBOK 2. dönem toplantısı yapıldı. 24-26 Haziran: KPK 38. dönem toplantısı yapıldı. 17 Temmuz: GBOK 3. dönem toplantısı yapıldı. 25 Temmuz: Türkiye-AKÇT Serbest TicaretAnlaşması Brüksel'de imzalandı. 1 Ağustos: Türkiye-AKÇT Serbest TicaretAnlaşması Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 9 Ağustos: Türkiye ile AB gümrük alanları arasında uygulanacak geçiş hükümlerini düzenleyen 1/96 sayılı GİK Kararı yürürlüğe girdi. 10 Ekim: GBOK 4. dönem toplantısı yapıldı. 19-20 Kasım: KPK 39. dönem toplantısı yapıldı. 4 Aralık: GİK ı 8. dönem toplantısı yapıldı. 19 Aralık: GBOK 5. dönem toplantısı yapıldı. 8 Ocak: Türkiye-Macaristan Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı. 20 Mart: Ortaklık Komitesi ı 06. dönem toplantısı yapıldı. 14-16 Nisan: KPK 40. dönem toplantısı yapıldı. 24 Nisan: Ortaklık Komitesi 107. dönem toplantısı yapıldı. 25 Nisan: Türkiye ile AB arasında tarım tavizlerine ilişkin Protokol ve taviz listeleri parafe edildi.
AVRUPABİRLİGİ'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 21 " 29 Nisan: Ortaklık Konseyi 39. dönem toplantısı yapıldı... 29 Nisan: Türkiye-Romanya Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. " 1 Mayıs: Türkiye-İsrail Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi, " 30 Mayıs: GİK 19. dönem toplantısı yapıldı. ~ 2 Haziran: Türkiye-Litvanya Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 3 Haziran: Türkiye-Estonya Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. " 23 Temmuz: GBOK 6. dönem toplantısı yapıldı.., 3 Ekim: Türkiye-Çek Cumhuriyeti Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. " 23 Ekim: Türkiye-Slovak Cumhuriyeti Serbest TicaretAnlaşması imzalandı... 21 Kasım: GİK 20. dönem toplantısı yapıldı. " 12-13 Arahk: Lüksemburg Zirve Toplantısı'nda, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Güney Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Romanya, Slovak Cumhuriyeti ve SlovenyaAB üyeliği için aday ülkeler olarak belirlendi. Aday ülkeler arasında yer almayan Türkiye'nin üyeliğe ehil olduğu teyit edildi. " 1 Ocak: Türkiye ile AB arasında karşıhldı tarım tavizlerine ilişkin 1/98 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı yürürlüğe girdi. 1 Şubat: Türkiye-Romanya Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi... 9-1 O Şubat: KPK 41. dönem toplantısı yapıldı. " 16 Şubat: GBOK 7. dönem toplantısı yapıldı... 1 Mart: Türkiye-Litvanya Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi.
22 İSTANBUL TİCARET ODASI 3 Mart: Türkiye-AB ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik olarakavrupa Komisyonu tarafından hazırlanan "Türkiye içinavrupa Stratejisi" başlıklı belge açıklandı. " 1 Nisan: Türkiye-Macaristan Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi. 20-22 Nisan: KPK 42. dönem toplantısı yapıldı. 5 Mayıs: Türkiye-Slovenya Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 28 Mayıs: GİK 21. dönem toplantısı yapıldı. 16 Haziran: Türkiye-Letonya Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 30 Haziran: OrtaklıkKomitesi 108. dönem toplantısı yapıldı. 1 Temmuz: Türkiye-Estonya Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi. 11 Temmuz: Türkiye-Bulgaristan Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 1 Eylül: Türkiye ile Çek ve Slovak Cumhuriyetleri arasındaki Serbest Ticaret anlaşmaları yürürlüğe girdi. " 4 Kasım: Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ilk İlerleme Raporu yayımlandı... 9-10 Kasım: KPK43. dönem toplantısı yapıldı. 15 Aralık: GİK 22. dönem toplantısı yapıldı. " 1 Ocak: Türkiye-Bulgaristan Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi. 18-19 Şubat: KPK 44. dönem toplantısı yapıldı. " 23 Şubat: Türkiye-AKÇT Ortak Komitesi'nin çalışma usullerinin kabul edildiği ilk toplantısı yapıldı. 26 Şubat: GBOK 8. dönem toplantısı yapıldı.
AVRUPABiRLiGi'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 23.. 30 Mart: Ortakhk Komitesi 109. dönem toplantısı yapıldı... 28 Mayıs: GİK 23. dönem toplantısı yapıldı... 8 Temmuz: Türkiye-AKÇT Ortak Komitesi'nin ikinci toplantısında Türkiye-AKÇT Serbest Ticaret Anlaşması'nın Menşe Protokolü'nde menşe kümülasyonu sistemi çerçevesinde gerekli değişiklikler yapıldı.., 7 Eylül: Türkiye-Makedonya Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı. " 4 Ekim: Türkiye-Polonya Serbest TicaretAnlaşması imzalandı... 13 Ekim: Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ikinci İlerleme Raporu yayımlandı... 11-12 Aralık: Helsinki'de gerçekleştirilen Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda Türkiye'ye adaylık statüsü tamndı. " 13 Aralık: GİK 24. dönem toplantısı yapıldı. " 25 Şubat: GBOK 9. dönem toplantısı yapıldı. " 11 Nisan: Ortaklık Konseyi 39. dönem toplantısı yapıldı. " 5-6 Haziran: KPK 45. dönem toplantısı yapıldı. " 13 Haziran: GİK 25. dönem toplantısı yapıldı. " 26 Temmuz: Avrupa Komisyonu, 2000-2004 döneminde Avrupa Yatırım Bankası tarafından idare edilmek üzere Türkiye için 450 milyon Euro tutannda bir kredi finansman paketini onayladı... 13 Ekim: Avrupa Komisyonu Türkiye için üçüncü İlerleme Raporu'nu açıkladı... 17-18 Ekim: Türkiye ile AB arasında Hizmetler ve KamuAlımları alanlannda müzakerelere başlandı.
24 İSTANBUL TİCARET ODASI 8 Kasım: Avrupa Komisyonu Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi Taslağı'nı ve Genişleme Stratejisi'ni açıkladı. 15 Kasım: Türkiye'nin ekonomikve sosyal reform programını desteklemek amacıyla, Avrupa Komisyonu, MEDA programı çerçevesinde ı5ü milyon Euro tutarında olan ve 200 ı yılı içerisinde ödenmesi tamamlanacak olan bir hibe yardımına onay verdi. 21-22 Kasım: KPK 46. dönem toplantısı yapıldı. 4 Aralık: Genel İşler Konseyi Türkiye için Katılım Ortaklığı taslağını kabul etti. 8 Aralık: GBOK ı O. dönem toplantısı yapıldı. 19 Aralık: GİK 26. dönem toplantısı yapıldı. 4 Ocak: AB Konseyi Türkiye'ye 2üüı-2003 yılları içinde verilecek olan toplam ı35 milyon Euro tutarındaki hibeyi onayladı. 18-19 Ocak: Hizmetler ve Kamu Alımları müzakerelerinin ikinci turu gerçekleştirildi. 26 Şubat: Katılım Ortaklığı'na ilişkin usuller ile Katılım Ortaklığı çerçevesinde Türkiye'nin alacağı yardımların temelini oluşturan Çerçeve Yönetmelik Genel İşler Konseyi'nin toplantısında kabul edildi. 8 Mart: AB Bakanlar Konseyi Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi'ni kabul etti. 19 Mart: TBMM "Topluluk Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı"nı kabul etti. 1 Haziran: GBOK 11. dönem toplantısı yapıldı. 12 Haziran: GİK27. dönem toplantısı yapıldı.
AVRUPABİRLİÖi'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 25 " 26 Haziran: Ortaklık Konseyi 40. dönem toplantısı yapıldı. 26-27 Haziran: KPK 47. dönem toplantısı yapıldı... 13 Ka:sım: Avrupa Komisyonu Türkiye için dördüncü İlerleme Raporu 'nu yayınladı. " 26-27 Kasım: KPK 48. dönem toplantısı yapıldı... 29 Kasım: GBOK 12. dönem toplantısı yapıldı. 5 Aralık: GİK 28. dönem toplantısı yapıldı. " 24 Ocak: Ortakhk Komitesi 110. dönem toplantısı gerçekleştirildi ve adaylık sürecinde Türkiye ile AB arasında gerçekleştirilecek ayrıntılı mevzuat incelemesi için gündem belirlendi. 16 Nisan: Ortaklık Konseyi 41. dönem toplantısı gerçekleştirildi ve adaylık sürecinde yürütülen çalışmalar ele alındı. 17-18 Haziran: KPK 49. dönem toplantısı yapıldı... 23 Temmuz: AKÇT Antiaşması sona erdi. 4 Ekim: GİK 29. dönem toplantısı yapıldı.., 9 Ekim: Avrupa Komisyonu Türkiye için beşinci İlerleme Raporu'nu yayınladı. " lo Aralık: GBOK 13. dönem toplantısı yapıldı. " 12-13 A:rahk: Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı Kopenhag'da gerçekleştirildi. Zirve Sonuç Bildirgesi'nde, "Avrupa Komisyonu'nun raporu ve önerisi temelinde, Türkiye'nin Kopenhag siyasi kriterlerini karşıladığına karar verilmesi halinde, 2004 Aralık ayında toplanacak olan Avrupa Konseyi'nin, Türkiye ile AB arasındaki müzakereleri gecikme olrnaksı-
26 istanbul TiCARETODASI zın başlatacağı" ifadesi yer aldı. Böylelikle, Türkiye 'nin AB 'ye katılım sürecine yönelik olarak ilk kez somut bir perspektif belirlendi. 30 Ocak: GİK 30. dönem toplantısı yapıldı. 13 Mart: Ortaklık Komitesi ı ı ı. dönem toplantısı yapıldı. " 15 Nisan: Ortaklık Konseyi 42. dönem toplantısı yapıldı. 19 Mayıs: AB Bakanlar Konseyi Türkiye için Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi'ni kabul etti. 27 Mayıs: GİK31. dönem toplantısı yapıldı. " 16-17 Haziran: KPK 50. dönem toplantısı yapıldı. 24 Temmuz: AB Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı Resmi Gazete'de yayımlandı. 8 Ekim: Türkiye'ninAB tarafından sağlanan mali kaynakları kendi ihtiyaçları doğrultusunda, kendi inisiyatifi ile kullanması için oluşturulan Merkezi Olmayan Yapılanma Sistemi Avrupa Komisyonu tarafından akredite edildi. 28 Ekim: GBOK 14. dönem toplantısi yapıldı. 5 Kasım: Avrupa Komisyonu Türkiye için 6. İlerleme Raporu'nu açıkladı. 2-3 Aralık: KPK 51. dönem toplantısı yapıldı. " 12 Aralık: GİK 32. dönem toplantısı yapıldı. 16 Mart: Ortaklık Komitesi 1 ı2. dönem toplantısı yapıldı. 6-7 Nisan: KPK 52. dönem toplantısı yapıldı.
AVRUPA BİRLİÖİ'NE UYUM SÜRECİNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 2 7 7 Nisan: Türkiye-Fas Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 1 Mayıs: Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polanya, Slovak Cumhuriyeti, GKRY, Malta ve Slovenya Topluluğa tam üye oldular. Türkiye ile Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polanya, Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya arasında yürürlükte bulunan serbest ticaret anlaşmaları, bu ülkelerin AB üyesi olmaları nedeniyle feshedildi. 6 Mayis: GBOK 15. dönem toplantısı yapıldı. 18 Mayıs: Ortaklık Konseyi 43. dönem toplantısı yapıldı. 9 Haziran: Gümrük İşbirliği Komitesi 33. dönem toplantısı yapıldı. 20 Temmuz: Türkiye-Filistin Serbest TicaretAnlaşması İstanbul' da imzalandı. 21 Temmuz: 4. Avrupa-Akdeniz Ticaret Bakanları Konferansı İstanbul' da gerçekleştirildi. 6 Ekim: Avrupa Komisyonu Türkiye için 2004 Paketi'ni açıkladı. Paket'te yer alan, Tavsiye Kararı'nda, Türkiye'nin siyasi kriterleri yerine getirdiği yönünde bir değerlendirme yapıldı ve Türkiye ile katılım müzakerelerinin açılması tavsiye edildi. 29 Ekim: AvrupaAnayasası Roma'da imzalandı. Anayasa ile birlikte iınzaya açılan Nihai Senet ise, üye ülkelerin yanı sıra, Anayasa'ya ilişkin çalışmaları yürüten Hükümetlerarası Konferans'a katılan aday ülkeler (Türkiye, Bulgaristan ve Romanya) tarafından imzalandı. 25 Kasım: Türkiye-Tunus Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı. 29 Kasım: Katılım Öncesi Ekonomik Program kabul edildi. 29-30 Kasım: Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi'nin 18. Toplantısı yapıldı.
28 İSTANBUL TİCARETODASI 15 Aralık: Avrupa Komisyonu'nun 2004 yılı Türkiye İlerleme Raporu ve Tavsiye Kararı 'na ilişkin olarak Avrupa Parlamentosu tarafından hazırlanan rapor Parlamento 'nun Genel Kurul toplantısında kabul edildi. Rapor' da, siyasi alanda gerçekleştirilen reformlar dikkate alınarak, Avrupa Konseyi'nin Türkiye ile üyelik müzakerelerine gecikmeksizin başlaması çağrısında bulunuldu. 16-17 Aralık: Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı Brüksel'de gerçekleştirildi. Zirve' de, Türkiye'nin Kopenhag siyasi koşullarını yerine getirdiği teyit edildi ve Türkiye ile katılım müzakerelerinin 3 Ekim 2005 tarihinde başlaması karara bağlandı. 22 Aralık: Türkiye-Suriye Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı. 23-24 Şubat: KPK 53. dönem toplantısı yapıldı. 28 Şubat: GBOK 16. dönem toplantısı yapıldı. 17 Mart: Ortaklık Komitesi 113. dönem toplantısı yapıldı. 26 Nisan: Ortaklık Konseyi 44. dönem toplantısı yapıldı. 1 Haziran: Türkiye-Filistin Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi. 2 Haziran: GİK 34. dönem toplantısı yapıldı. 13-14 Haziran: KPK 54. dönem toplantısı yapıldı. 29 Haziran: Avrupa Komisyonu, Türkiye ile katılım müzakerelerinin genel ilkelerini tespit etmeye yönelik Müzakere Çerçeve Belgesi taslağını açıkladı. 29 Haziran: AB ve aday ülkeler sivil toplumları arasındaki diyalogu geliştirmeyi hedefleyen ve Türkiye ile AB vatandaşlarını yakınlaştırmaya yönelik mekanizmalar da içeren Tebliğ, Avrupa Komisyonu tarafından açıklandı.
AVRUPA BiRLiGi'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 29 " 1 Temmuz: Türkiye-Tunus Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girdi. " 29 Temmuz: Türkiye-AB ile ilişkilerinin hukuki temelini oluşturan 1963 tarihli Ankara Anlaşması'nın, AB 'nin 1 Mayıs 2004 tarihli genişlemesi doğrultusunda uyarlanması ve Gümrük Birliği uygulamalannın yeni AB üyelerini de kapsayacak şekilde genişletilmesine yönelik Ek Protokol Türkiye tarafından imzalandı. Protokol, söz konusu imzanın Ek Protokol'de atıfta bulunulan Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin tanınması anlamına gelmeyeceğine ilişkin bir Deklarasyon eşliğinde İngiltere Dönem Başkanlığı'na iletildi. " 21 Eylül: AB, Türkiye'nin 29 Temmuz 2005 tarihli Deklarasyonu'na c evaben bir Karşı Deklarasyon yayınladı. Deklarasyon' da, "tüm AB üyesi ülkelerin tanınması, katılım sürecinin zaruri bir parçasıdır" ifadesi yer aldı. " 3 Ekim: AB, Türkiye ile katılım müzakerelerinin genel ilkelerini ortaya koyan Müzakere Çerçeve Belgesi'ni onayladı. Belge kapsamında, "müzakerelerin paylaşılan hedefinin katılım olduğu" teyit edildi. 3 Ekim: Türkiye ile AB arasındaki katılım müzakereleri Lüksemburg'da yapılan törenle resmen başladı.., 20 Ekim: Katılım müzakerelerinin ilk aşaması olan tarama süreci "Bilim ve Araştırma" faslındaki tanıtıcı tarama toplantısı ile başladı. " 26 Ekim: Eğitim ve Kültür faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı.., 7 Kasım: Kamu Alımlan faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 8-9 Kasım: Rekabet Politikası faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı... 9 Kasım: Avrupa Komisyonu Türkiye için hazırladığı 8. İlerleme Raporu ve gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi'ni yayınladı. "' 14 Kasım: Bilim ve Araştırma faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı.., 16 Kasım: Eğitim ve Kültür faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı.
3 Ü İSTANBUL TİCARET ODASI " 23 Kasım: KPK 55. dönem toplantısı yapıldı. 25 Kasım: Sermayenin Serbest Dolaşımı faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 28 Kasım: Kamu Alımları faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 1-2 Aralık: Rekabet Politikası faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 5-8 Aralık: Tarım ve Kırsal Kalkınma faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 13 Aralık: GBOK 17. dönem toplantısı yapıldı. 19-20 Aralık: İş Kurma Haldu ve Hizmet Sunum Serbestisi faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 22 Aralık: Sermayenin Serbest Dolaşımı faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 27 Aralık: Türkiye-Mısır Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 1 Ocak: Türkiye-Fas Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi. 16-20 Ocak: Malların Serbest Dolaşımı faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 20 Ocak: GİK 35. dönem toplantısı yapıldı. 23 Ocak: 9 Kasım 2005 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı BelgesiAvrupa Konseyi tarafından kabul edildi... 23-25 Ocak: Adalet, Özgürlük ve Güvenlik faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 23-27 Ocak: Tarım ve Kırsal Kalkınma faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı.
AVRUPA BiRLiGi'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 31 '" 31 Ocak- 1 Şubat: Gümrük Birliği faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı.., 6-7 Şubat: Fikri Mülkiyet Hukuku faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı... 8-9 Şubat: Sosyal Politika ve İstihdam faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 13-15 Şubat: Adalet, Özgürlük ve Güvenlik faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 16 Şubat: Ekonomik ve Parasal Politika faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı.., 20-24 Şubat: Malların Serbest Dolaşımı faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı... 24 Şubat: Balıkçılık fashnda tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 2-3 Mart: Fikri Mülkiyet Hukuku faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 9-15 Mart: Gıda Güvenliği, Hayvan ve Bitki Sağlığı faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. <> 13-14 Mart: Gümrük Birliği faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 20-22 Mart: Sosyal Politika ve İstihdam faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı, " 23 Mart: Ekonomik ve Parasal Politika faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 27 Mart: Ortaklık Komitesi 114. dönem toplantısı yapıldı.., 27-28 Mart: İşletme ve Sanayi Politikası faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı.
32 İSTANBUL TİCARETODASI 29-30 Mart: Mali Hizmetler faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 31 Mart: Balıkçılık faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 3-11 Nisan: Çevre faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 24-28 Nisan: Gıda Güvenliği, Hayvan ve Bitki Sağlığı faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 2-3 Mayıs: Mali Hizmetler faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 3-4 Mayıs: KPK 56. dönem toplantısı yapıldı. 4-5 Mayıs: İşletme ve Sanayi Politikası faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 15-17 Mayıs: Enerji faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 18 Mayıs: Mali Kontrol faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 29 Mayıs- 2 Haziran: Çevre faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 6-7 Haziran: Vergilendirme faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 8-9 Haziran: Tüketici ve Sağlığının Korunması faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 9 Haziran: GİK 36. dönem toplantısı yapıldı. 12 Haziran: Bilim ve Araştırma faslında müzakereler açıldı ve geçici olarak kapatıldı. 12 Haziran: Ortaklık Konseyi 45. dönem toplantısı yapıldı. 12-13 Haziran: Bilgi Toplumu ve Medya faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 14-16 Haziran: Enerji faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 19-20 Haziran: İstatistik faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı.
AVRUPA BİRLİGİ'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 3 3 21 Haziran: Şirketler Hukuku faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldl " 26-29 Haziran: Ulaştırma faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı... 30 Haziran: Trans-Avrupa Şebekeleri faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. "' 30 Haziran: Mali Kontrol faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı... 6-7 Temmuz: Tüketici ve Sağlığının Kororunası faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı... 10 Temmuz: Dış İlişkiler faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. " 11-12 Temmuz: Vergilendirme faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 13-14 Temmuz: Bilgi Toplumu ve Medya faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 17-18 Temmuz: İstatistik faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı, " 19 Temmuz: İşçilerin Serbest Dolaşımı faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı, " 20 Temmuz: Şirketler Hukuku faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 6 Eylül: Mali ve Bütçesel Hükümler faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldl ~ 7-8 Eylül: Yargı ve Temel Haklar faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı... 11 Eylül: İşçilerin Serbest Dolaşımı faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı... 11-12 Eylül: Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı, " 13 Eylül: Dış İlişkiler faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı.
3 4 İSTANBUL TİCARET ODASI 14 Eylül: Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları faslında tanıtıcı tarama toplantısı yapıldı. 25-28 Eylül: Ulaştırma faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 29 Eylül: Trans-Avrupa Şebekeleri faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 4 Ekim: Mali ve Bütçesel Hükümler faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 6 Ekim: Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. " 9-10 Ekim: Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu faslında ayrıntılı tarama toplantısı yapıldı. 12-13 Ekim: Müzakerelerin ilk aşaması olan tarama süreci Yargı ve Temel Haklar faslında yapılan ayrıntılı tarama toplantısı ile sona erdi. " 8 Kasım: Avrupa Komisyonu Genişleme Strateji Belgesi ve Türkiye için 9. İlerleme Raporu'nu yayımladı. 27-29 Kasım: KPK 57. dönem toplantısı yapıldı. 29 Kasım: Komisyon tarafından Türkiye'nin Ek Protokol'den kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirdiğine dair tavsiye kararı alıncaya kadar GKRY ile ilgili yükümlülüklerine ilişkin politika alanlarını kapsayan sekiz fasılda (Malların Serbest Dolaşımı, İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunum Serbestisi, Mali hizmetler, Tarım ve Kırsal Kalkınma, Balıkçılık, Ulaştırma Politikası, Gümrük Birliği, Dış İlişkiler) müzakerelerin başlatılmaması ve hiçbir fasılda müzakerelerin kapatılmamasını öneren Türkiye ile katılım müzakerelerinin sürdürülmesine ilişkin Komisyon'un Tavsiye Belgesi açıklandı. 1 Aralık: GBOK 18. dönem toplantısı yapıldı.
AVRUPA BİRLİGİ'NE UYUM SÜRECiNDE TÜRK TEKSTiL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 3 5 "' 11 Aralık: Türkiye ile katılım müzakerelerinin sürdürülmesine ilişkin Komisyon'un Tavsiye Belgesi Genel işler ve Dış İlişkiler Konseyi toplantısında kabul edildi... 15 Arahk: Türkiye ile katılım müzakerelerinin sürdürülmesine ilişkin Komisyon'un Tavsiye BelgesiAvrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda onaylandı.., 1 Ocak: Türkiye ile Romanya ve Bulgaristan arasında yürürlükte bulunan serbest ticaret anlaşmaları, bu ülkelerin AB üyesi olmaları nedeniyle feshedildi. Söz konusu ülkelerle ticari ilişkiler Türkiye-AB Gümrük Birliği çerçevesinde yürütülmeye başlandı. 1 Ocak: Türkiye-Suriye Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girdi. " 27 Şubat: GİK 37. dönem toplantısı yapıldı. " 1 Mart: Türkiye-Mısır Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girdi. e 22 Mart: Ortaklık Komitesi 115. dönem toplantısı yapıldı. " 29 Mart: İşletme ve Sanayi Politikası faslında müzakereler açıldı.., 17 Nisan: AB Müktesebatına Uyum Programı açıklandı... 26 Haziran: İstatistik ve Mali Kontrol fasıllarında müzakereler açıldı. " 6 Kasım: Avrupa Komisyonu Genişleme Strateji Belgesi, Türkiye için İlerleme Raporu ve Katılım Ortaklığı Belgesi'ni yayımladı... 21 Kasım: Türkiye-Gürcistan Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. " 21-22 Kasım: KPK 58. dönem toplantısı yapıldı. " 28 Kasım: GBOK 19. dönem toplantısı yapıldı. " 19 Aralık: Tüketicinin ve Sağlığın Korunınası ve Trans-Avrupa Şebekeleri fasıllarında müzakereler açıldı.
3 6 İSTANBUL TİCARET ODASI 19 Şubat: GİK 38. dönem toplantısı yapıldı. 26 Şubat: Avrupa Konseyi Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi'ni onayladı. 6 Mart: Ortaklık Komitesi 116. dönem toplantısı yapıldı. " 1 Mayıs: Türkiye-Arnavutluk Serbest TicaretAnlaşması yürürlüğe girdi... 27-28 Mayıs: KPK 59. dönem toplantısı yapıldı. 27 Mayıs: Ortaklık Konseyi 46. dönem toplantısı yapıldı. 10 Haziran: GBOK 20. dönem toplantısı yapıldı. 17 Haziran: Fikri Mülkiyet Hukuku ve Şirketler Hukuku fasıllarında müzakereler açıldı. '" 18 Eylül: GİK 39. dönem toplantısı yapıldı. 14 Ekim: GBOK21. dönem toplantısı yapıldı. 1 Kasım: Türkiye-Gürcistan Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girdi. 5 Kasım: Avrupa Komisyonu Genişleme Strateji Belgesi ve Türkiye için İlerleme Raporu'nu yayımladı. 26 Kasım: Türkiye-Karadağ Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 27-28 Kasım: KPK 60. dönem toplantısı yapıldı. 19 Aralık: Sermayenin Serbest Dolaşımı ve Bilgi Toplumu ve Medya fasıllarında müzakereler açıldı. 16 Şubat Türkiye - AKÇT Temas Grubunun 9. dönem toplantısı İstanbul' da yapılmıştır.
AVRUPA BİRLİÖİ'NE UYUM SÜRECİNDE TÜRK TEKSTIL SEKTÖRÜ'NÜN DURUMU 3 7 19 Şubat: GBOK 22. dönem toplantısı yapıldı. 24 Şubat Türkiye-AKÇT Serbest TicaretAnlaşması'nın menşe kurallanna dair 1 sayılı Protokolü'nün Pan-AvrupaAkdeniz modeli çerçevesinde tadil edilmesine yönelik Türkiye -AKÇT Ortak Komitesi Kararı taraflarca benimsenmiştir. 3 Mart: GİK 40. dönem toplantısı yapıldı. 31 Mart-2 Nisan: KPK 61. dönem toplantısı yapıldı. 27 Mart: Ortaklık Komitesi 117. dönem toplantısı yapıldı. 19 Mayıs: Ortaklık Konseyi 47. dönem toplantısı yapıldı. 29 Mayıs Türk demir çelik sektörünün yeniden yapılandırılmasına dair Ulusal Yeniden Yapılandırma PlanıAvrupa Komisyonuna iletilrnek üzere Dışişleri Bakanlığı'na iletilmiştir. 1 Haziran: Türkiye-Sırhistan Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. 30 Haziran: Vergilendirme faslında müzakereler açıldı. 14 Temmuz: Türkiye-Şili Serbest TicaretAnlaşması imzalandı. Türkiye-AB ilişkilerinde Son Dönem Gelişmeler ve Katılım Müzakerelerinde Son Durum 10-1 ı Aralık ı 999 tarihinde Helsinki'de gerçekleştirilen Avrupa Konseyi Zirve toplantısı, Türkiye-AB ilişkileri bakımından bir dönüm noktası olmuştur. Helsinki'de Türkiye'ye resmi olarak adaylık statüsü verilmiş ve Türkiye'nin diğer aday ülkelerle eşit şart ve ölçütlerle değerlendirilmesi karara bağlanmıştır. Bu çerçevede, Türkiye 'nin, diğer adaylar ile beraber reformların hızlandırılması ve desteklenmesi için bir katılım öncesi stratejisinden yararlanması ve katılım öncesi mali yardım için bütün AB kaynaklarının tek bir çerçeve altında koordine edilmesi öngörülmüştür. Buna ek olarak, Türkiye diğer aday ülkelere açık olan Topluluk programiarına ve ajansıarına katılmaya hak kazanmıştır.
3 8 İSTANBUL TİCARET ODASI Türkiye 'nin Topluluk müktesebatına uyum seviyesinin incelenmesi amacıyla 11 Nisan 2000 tarihinde Türkiye-AB Ortaklık Konseyi tarafından 8 alt-komite kurulmuştur. Alt-komitelerin daha sonraki toplantılarında, Türkiye'nin katılım öncesi stratejisi çerçevesinde kaydettiği ilerleme değerlendirilmiş ve Türkiye'nin Topluluk programiarına katılımı ve TAIEX teknik yardımından faydalanmasına ilişkin çeşitli kararlar alınmıştır. Türkiye için ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 8 Mart 2001 tarihinde, Topluluk mali yardımına ilişkin Çerçeve Mevzuat ise 26 Şubat 2001 tarihinde AB Konseyi tarafından onaylanmıştır. Katılım Ortaklığı Belgesi, adaylık sürecindeki yükümlülükler ile bunların yerine getirilmesine ilişkin öncelikleri ve katılım sürecinin desteklenmesi için AB mali yardım planlarını belirlemektedir. Bu çerçevede, Türkiye'nin mevcut idari yapılarını güçlendirmek ve teknik mevzuat, devlet yardımları, kamu alımları ve gümrükler gibi alanlarda yeni yapılar oluşturmak üzere Topluluk müktesebatına uyum sağlaması gerekmektedir. Katılım Ortaklığı Belgesi'nin kabul edilmesinden sonra, Topluluk müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Ulusal Program 19 Mart 2001 tarihinde Bakanlar Kurulu'nda kabul edilmiştir. Katılım Ortaklığı Belgesi 'nde yer alan öncelikler çerçevesinde şekinendirilmiş olan kapsamlı döküman, Türkiye'nin Topluluğa katılım için gerekli olan her alanda Topluluk müktesebatına uyum niyetini göstermektedir. Bu çerçevede, Ulusal Program'da Türkiye'nin kısa ve orta vadede tamamlaması gereken görevler ve uyum sürecinde kurumlara düşen sorumluluklar belirlenmiştir. Aralık 2002 tarihinde düzenlenen Kopenhag Zirvesi'ne kadar, Türkiye'nin üyelik kriterlerine uyum çabaları ve üyelik kriterlerinin yerine getirilmesi amacıyla Ulusal Program kapsamındaki uyum süreci hız kazanmıştır. 2002 yılı Aralık ayında düzenlenen Kopenhag Zirvesi'nde, "Avrupa Komisyonu'nun raporu ve önerisi doğrultusunda, Türkiye'nin Kopenhag siyasi kriterlerini yerine getirdiğine kanaat getirilirse, 2004 Aralık ayında düzenlenecek olanavrupa Konseyi Zirvesi'nde, Avrupa Birliği Türkiye ile katılım müzakerele-