Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA 2018 Yenilenebilir Enerji Kaynakları
SUNU İÇERİĞİ 1-DÜNYADA ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 2-TÜRKİYEDE ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 3-YENİLENEBİLİR KAYNAKLAR
HEDEF YAŞANABİLİR BİR DÜNYA
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İklim değişikliği FOSİL YAKIT TÜKETİMİ SERA GAZI EMİSYONLARINI ARTIRARAK KÜRESEL ISINMAYI ARTIRMAKTADIR. İklim değişikliği, bugün küresel ölçekte karşılaşılan en büyük sorunlarından biri olarak kabul edilmektedir.
Atmosferdeki CO 2 emisyonu ve sıcaklık değişimi Atmosfer içinde CO 2 artışına paralel olarak sıcaklık artışı olmaktadır. Önümüzdeki 100 yılda sıcaklık artışı en yüksek değerine ulaşacaktır.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ Yasal Önlemler Japonya'nın Kyoto kentinde 11 Aralık 1997 yılında, dünya çapında sera gazlarının azaltılması için bağlayıcı hedefler içeren Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ne İlişkin Kyoto Protokolü imzalanmıştır. 24 Mayıs 2004 tarihinde Türkiye resmen sözleşmeye katılan 189. taraf olmuştur. Türkiye, Kyoto Protokolü nün 25 inci maddesi uyarınca Katılım Belgesi nin tevdii tarihini izleyen doksanıncı gün olan 26 Ağustos 2009 tarihinde Protokole resmen taraf olmuştur.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ Yasal Önlemler 2015 yılı Aralık ayında Fransa nın Paris kentinde 2020 yılında devreye girecek olan yeni anlaşmanın müzakerelerine başlanmıştır. Müzakereler sonunda yeni anlaşma nihai hale getirilmiş, Paris Anlaşması adıyla kabul edilmiştir. Paris Anlaşması 22 Nisan 2016-21 Nisan 2017 tarihleri arasında New York taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezinde imzaya açılmıştır. 22 Nisan 2017 tarihinde Türkiye Paris Anlaşmasını imzalamıştır.
Dünya Birincil Enerji Tüketim Oranlarının Yüzde olarak Kaynak Bazlı Dağılımı (2016) Dünya Birincil Enerji Tüketimi %1 artış ile 13276,3 MTEP ulaşmıştır. Kömür+Doğalgaz+Petrol= %85.52 Yenilenebilir+Hidroelektrik =%10.02 Nükleer enerji : %4.46
Dünyanın Birincil Enerji Tüketimi (MTEP) Million tonnes oil equivalent Kömür Hidroelektrik Yenilenebilir Nükleer Doğalgaz Petrol BP Statistical Review of World Energy 2017 BP p.l.c. 2017
Bölgesel Birincil Enerji Tüketimi (2016) Yüzde olarak KÖMÜR YENİLENEBİLİR KÖMÜR KÖMÜR YENİLENEBİLİR HİDROLİK NUKLEER DOĞAL GAZ HİDROLİK DOĞAL GAZ YENİLENEBİLİR HİDROLİK NUKLEER DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ HİDROLİK DOĞAL GAZ KÖMÜR YENİLENEBİLİR HİDROLİK DOĞAL GAZ PETROL PETROL PETROL PETROL PETROL PETROL BP Statistical Review of World Energy 2017 BP p.l.c. 2017
Bölgesel kaynak tüketimi (2016) Yüzde olarak ASYA ASYA ASYA ASYA ASYA AFRİKA AVRUPA AVRASYA ORTADOĞU AVRUPA AVRASYA ASYA AVRUPA AVRASYA AVRUPA AVRASYA AVRUPA AVRASYA KUZEY AMERİKA KUZEY AMERİKA KUZEY AMERİKA G ve Ort. AMERİKA KUZEY AMERİKA KUZEY AMERİKA BP Statistical Review of World Energy 2017 BP p.l.c. 2017
Birincil küresel enerji tüketim payları Yüzde olarak FOSİL KAYNAKLAR KÖMÜR + DOGALGAZ + PETROL = %86 BP Statistical Review of World Energy 2017 BP p.l.c. 2017 HIDROELEKTRIK + YENİLENEBİLİR = %10
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI Güneş enerjisi potansiyeli; dünyadaki enerji tüketiminin 2850 katı, Rüzgar enerjisi potansiyeli; dünyadaki enerji tüketiminin 200 katı, olarak değerlendirilmektedir. German Advisory Council on Global Change to the Federal Government (WBGU)
2016 yılında CO2 üretimi Ham petrol fiyatları 1861-2016 Varil başına ABD doları, dünya olayları Kuzey Amerika 19% Asya Pasifik 48% Güney Amerika 4% Avrupa /Avrasya 19% Afrika 4% Ortadoğu 6% BP Statistical Review of World Energy 2017 BP p.l.c. 2017
ENERJİ Türkiye nin Enerji Durumu Türkiye de hızlı ekonomik büyüme, sanayileşme ve nüfus artışına bağlı olarak Enerji tüketimi artmaktadır. Enerji kaynakları sınırlı olan ülkemizde dışa bağımlı olarak fosil yakıta olan ihtiyaç giderek artmaktadır.
GWh ENERJİ Türkiye nin net elektrik tüketimi 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 Son yıllarda yıllık Artış %5 civarındadır. 0 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
ENERJİ Sektörel elektrik tüketimi-2015 yılı Diğer 6% Aydınlatma 2% Mesken 22% Sanayi 47% Ticaret 19% Resmi daire 4%
ENERJİ
TÜRKİYENİN ELEKTRİK ENERJİSİ KURULU GÜCÜNÜN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI (KASIM-2017) Rüzgar GüneşRüzgar Jeotermal Güneş 7,8% Jeotermal 2,7% 1,2% Akarsular Akarsular 8,9% Barajlar Barajlar 23,7% Diğer Diğer 2,1% Kaynak MW Linyıt Linyıt 11,7% Doğalgaz Doğalgaz 32,1% İthal Kömür İthal Kömür 9,8% Doğalgaz 26750 İthal Kömür 8134 Linyıt 9773 Barajlar 19776 Akarsular 7436 Jeotermal 1020 Güneş 2246 Rüzgar 6479 Diğer 1787 Toplam 83139
ENERJİ Enerji tüketimi Türkiye enerji konusunda gittikçe artan ve önem arz eden bir taleple karşı karşıyadır. Son 20 yılda enerji tüketimi yılda ortalama %4 civarında bir oranla ile sürekli olarak artmıştır. Türkiye dünyada en fazla enerji tüketen 25 ülkeden biri haline getirmiştir. CO 2 eşdeğeri olarak 2010 yılı sera gazı emisyonlarında en büyük payı %71 ile enerji kaynaklı (üretim/tüketim/iletim/çevrim vb) emisyonlar oluştururken, ikinci sırayı %13 ile endüstriyel işlemler almaktadır.
ENERJİ Elektrik üretimi Fosil yakıtlar: Termik santraller ile elektrik üretiminin %68 i sağlanıyor. Yenilenebilir enerji kaynakları ile %32 i karşılanıyor. %26 Hidrolik+%4 RES+%1 GES +%1 JES
ENERJİ TÜRKİYE NİN PETROL İTHALATI Yıllar İthalat (Milyar dolar) 2017 26,5 (9aylık) 2016 27,2 2015 37,8 2014 54,9 2013 55,9 2012 60,1 2011 54,1 2010 38,5 2009 29,9 2008 48,3 2007 33,9 2006 28,8 2005 21,2 Enerji faturasında düşüş var. Yenilenebilir enerji yatırımlarının artması (2017 yılının kasım ayı verilerine göre artan kapasitenin yaklaşık %75 i YE %30 GES+%15RES+%5JES+%12HES) Petrol fiyatlarının düşmesi Yerli kömür kullanımı
ENERJİ Enerji tüketimi SÜREKLİ ARTIYOR Türkiye de hızlı ekonomik büyüme, sanayileşme ve nüfus artışıyla ülkenin fosil yakıta bağlı olarak enerji ihtiyacı artıyor Bu nedenle, emisyon artış oranlarının yükselmesi kaçınılmazdır.
ENERJİ Enerji tüketimi SÜREKLİ ARTIYOR NE YAPMALIYIZ? en önemli ve maliyet etkin önlem ve girişim Enerji verimliliği dir. Böylece; enerji tüketimindeki artan talebin karşılanması, enerji yoğunluğunun düşürülmesi sera gazı emisyonlarının azaltılması sağlanabilir.
Yenilenebilir enerji Yenilenebilir enerji; doğal kaynaklardan elde edilebilen ve kendini sürekli yenileyebilen bir enerji kaynağı olarak tanımlanmaktadır. Yenilenebilir enerji; Ülkelerin enerji ihtiyaçlarını yerli kaynaklarla karşılayarak dışa bağımlılıklarının azaltılması, Kaynakları çeşitlendirerek sürdürülebilir enerji kullanımının sağlanması, Enerji Arz Güvenliği Enerji tüketimi neticesinde çevreye verilen zararların en aza indirilmesi, açılarından son derece önemli bir yere sahiptir.
Hydroelectricity consumption by region Million tonnes oil equivalent BP Statistical Review of World Energy 2017 BP p.l.c. 2017
Bölgesel yenilenebilir enerji kaynak kullanımı Other renewables consumption by region Million tonnes oil equivalent Other renewables share of power generation by region Percentage BP Statistical Review of World Energy 2017 BP p.l.c. 2017
YE HEDEF Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti enerjide dışa bağımlılığı azaltmak amacı ile enerji üretim ve tüketiminde kaynak çeşitliliğini ve yerli enerji projelerini desteklemektedir. 2023 yılı itibari ile doğalgaza dayalı elektrik üretim oranının %50 den %30 lar seviyesine çekilmesi yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim oranını da %30lara ulaşması hedeflenmektedir.