İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ULUSAL BİLDİRİMLERİNİN HAZIRLANMASI PROJESİ 6. ULUSAL BİLDİRİM EĞİTİM, ÖĞRETİM VE KAMUOYUNUN BİLİNÇLENDİRİLMESİ BÖLÜMÜ Tuğba Doğan Araştırmacı 19 Kasım 2014 Ankara
Sunum Planı İklim Değişikliği 1. ve 5. Ulusal Bildirimi BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu BMİDÇS nin 1. Ulusal Bildirime Yönelik Yorumları İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Talep Edilen Bilgiler Verilerin Değerlendirilmesi Veri İhtiyaçları 2
İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi ve Eğitim Alanında Genel Politikalar ve Yasal Dayanak Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi ve Eğitim Uluslararası Faaliyetler Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi, 2007 3
İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi ve Eğitim Alanında Genel Politikalar ve Yasal Dayanak Çevre Kanunu Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde Verimliliğin Arttırılması İçin Alacakları Önlemler Hakkında Yönetmelik Enerji Verimliliği ile ilgili Kanun Taslağı Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi ve Eğitim Merkezi Yönetimler Yerel Yönetimler Sivil Toplum Kuruluşları İş Dünyası Medya o Çevre ve Orman Bakanlığı (Mülga) o Türkiye İstatistik Kurumu o Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü o Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (Mülga) o Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı (Mülga) o Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğretim Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi, 2007 4
İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi Uluslararası Faaliyetler BM Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri Merkezi UNDP Türkiye GEF FNC Projesi Kapasite Geliştirme Faaliyetleri Diğer Çalışmalar Kaynak: İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi, 2007 5
İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Genel Politikalar Öğretim Eğitim Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi Kamuoyunun Bilgiye Erişimi Kamuoyu Katılımı Uluslararası İş Birlikleri Planlanan Çalışmalar Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi, 2013 6
İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Genel Politikalar Çevre Kanunu BMDİÇS ve Kyoto Protokolü Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi (2010-2020) Öğretim, Eğitim, Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi İklim Değişikliği Örnek Faaliyetleri (Proje Adı, Yürütücü Kurum/Kuruluş, Hedef Kitle, Proje Çıktıları, Ulaşılan Hedef) Kamuoyunun Bilgiye Erişimi İnternet, TV programları, gazete ve dergiler Kamuoyunun bilgiye erişim kaynaklarına örnekler (proje/aktivite, Aktivite sahibi, Hedef Kitle, Proje Çıktısı/ Ulaşılan Hedef Kitle) Kadınlar ve iklim değişikliği Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi, 2013 7
İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirimi Kamuoyu Katılımı Uluslararası Müzakereler Ulusal Süreçlere Katılım Özel Sektörün Katılımı Yerel Yönetimlerin Katılımı Uluslararası İş Birlikleri WMO Bölgesel Eğitim Merkezi İklim Değişikliği Eğitimlerine Örnekler Planlanan Çalışmalar İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı (2011-2023) Türkiye Ulusal Kapasitesinin Değerlendirilmesi Projesi- Ulusal Kapasite Eylem Planı Raporu Kaynak: İklim Değişikliği Beşinci Ulusal Bildirimi, 2013 8
BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu BMİDÇS Madde 4.1 (i) Madde 6 Madde 12.1 (b) Konu ile ilgili genel politikalar İlk, orta ve yüksek öğretim Kamu bilgilendirme kampanyaları Eğitim programları Çözüm ve bilgilendirme merkezleri Kamu ve STK nın katılımı Uluslararası etkinliklere katılım (iş birliği anlaşmaları) Kaynak: BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu, 2000 9
BMİDÇS nin 1. Ulusal Bildirime Yönelik Yorumları BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu ndaki maddelere yer verilmelidir. Eğitim ve Öğretim o Gazete ve dergilerde yayınlanmış makaleler, gazete ve dergi yayınları, özel etkinlikler ve internet tabanlı iletişim o STK ların katılımı o ÇOB ve STK lar arasındaki işbirliği Uluslararası Aktivitelere Katılım o İlk, orta ve yükseköğretimde çevre eğitim programları o Bakanlıklarda yöneticiler, planlamacılar ve teknik uzmanlara yönelik eğitim programları o Enerji tüketimi ve iklim değişikliği arasındaki ilişki Kaynak: Report of the in-depth review of the first national communication of Turkey, 2009 Kamuoyunun Bilinçlendirmesi o Dış fonların yardımı ile, hükümet temsilcileri, STK lar ve diğer uzmanların BMİDÇS faaliyetlerine katılımı o UNDP Desteği 10
İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi 24-26 Haziran 2014 Kapsam Belirleme Çalıştayları Genel Politikalar Eğitim ve Öğretim Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi ve Bilgiye Erişimi Kamuoyu Katılımı Uluslararası İş Birlikleri Planlanan Çalışmalar 11
İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Genel Politikalar Eğitim, Öğretim ve Kamuoyu Bilinçlendirme çalışmalarının tarihsel gelişimi Yasal düzenlemeler Mevcut eğitim ve öğretim politikası Hedeflenen politikalar Getirilebilecek yenilikler 12
İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Eğitim ve Öğretim Temel Eğitim Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Eğitim Hayat Boyu Öğrenme Yüksek Öğretim İklim Değişikliği ile ilgili olan Program, Müfredat, Beceri Kazanma Projeleri Projeler amaç ve hedeflerine göre kategorize edilmeli, toplam faydalarından bahsedilmelidir. 2012 Ocak tan itibaren uygulanan projelerden bahsedilmelidir 13
İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi ve Bilgiye Erişimi ÖNERİ: Özel Sektörde İklim Değişikliği ile Mücadele ve Uyuma Yönelik Bilinç Arttırma ve Kapasite Geliştirme Çalışmaları Basılı ve görsel yayın (TV, Radyo, internet, vs.) Kampanya ve seferberlikler Anketler Kültür sanat faaliyetleri aracılığı ile gerçekleştirilen bilinçlendirme çalışmaları Bilgiye erişim kaynakları ÖNERİ: Toplumsal cinsiyet konusu bu bölümde ele alınmalı mıdır? 14
İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Kamuoyu Katılımı ÖNERİ: Bu bölümde uluslararası müzakereler ve ulusal süreçler başlıkları kaldırılmalıdır Kamuoyu katılımı o İlgili kurum ve kuruluşlar o Yerel Yönetimler o Akademiler o Özel Sektör o Sivil Toplum Örgütleri başlıkları üzerinden değerlendirilmelidir. 15
İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirimi Uluslararası İşbirlikler, Planlanan Çalışmalar Uluslararası İşbirlikleri o İlgili kurum ve kuruluşlar o Yerel Yönetimler o Akademiler o Özel Sektör o Sivil Toplum Örgütleri başlıkları üzerinden değerlendirilmelidir. Planlanan çalışmalar revize edilmelidir. 16
Talep Edilen Bilgiler Genel politikalar Okul öncesi eğitim, Temel eğitim, Orta öğretim, Mesleki ve teknik öğretim o Program, müfredat ve beceri kazanma projeleri İklim değişikliği etkileri, Etkilerinin değerlendirilmesi ve Uyum tedbirleri o Bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları, o Kapasite geliştirme çalışmaları o Kamu bilgilendirme kampanyaları, o Basılı ve görsel yayınlar, anketler, o Kültür sanat faaliyetleri, o Sosyal medyanın kullanımı 17
Talep Edilen Bilgiler Uluslararası müzakerelere katılan o Kurum ve kuruluşlar, o Yerel yönetimler, o Akademiler, o Özel sektör ve sivil toplum örgütleri Uluslararası işbirlikleri sonucu o Tamamlanan iş birliği projelerinin çıktıları o Devam eden iş birliği projelerinin güncel durumu o Planlanan iş birliği projeleri ve çalışmaları Kamu ve özel sektörü bir araya getiren kurumsal yapılar ve projeler Özel sektörde gönüllülük esasına göre gerçekleştirilen projeler Önceki ulusal bildirimlerde yapılması öngörülmüş faaliyetlerin mevcut durumu 18
Talep Edilen Bilgiler Eğitim/Proje/Aktivite vb. Türü* Yürütücü kurum/kuruluş Hedef Kitle Proje çıktısı/ulaşılan hedef Proje kısa açıklaması * Eğitim/Öğretim/Proje/Aktivite ve/veya bilgilendirme kampanyası, kapasite geliştirme çalışması vb. 19
Talep Edilen Bilgiler Dağıtım Listesi Bakanlıklar Büyükşehir Belediyeleri Belediyeler Diğer kurum ve kuruluşlar olmak üzere toplam 280 kuruma resmi yazı gönderilmiştir. 20
Verilerin Değerlendirilmesi Veri Sağlayan Kurum ve Kuruluşlar GTHB-Eğitim, Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı GTHB-Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü OSİB-Meteoroloji Genel Müdürlüğü OSİB-Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü UDHB-Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü UDHB-Dış İlişkiler ve AB Genel Müdürlüğü MEB-Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü MEB- AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü ETKB-Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 21
Verilerin Değerlendirilmesi Veri Sağlayan Kurum ve Kuruluşlar Türk Kızılay Deneği Türkiye Yenilenebilir Enerji Birliği- EUROSOLAR Türkiye Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Sakarya Büyükşehir Belediyesi 22
Verilerin Değerlendirilmesi GTHB-Eğitim, Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı Tarımsal Yayım Hizmetleri Projesi- Devam eden Çiftçi Eğitim ve Yayım- Devam eden Çiftçi Eğitim ve Yayım- Planlanan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Türkiye Ziraat Odaları Birliği Arasında Kadın Çiftçi Eğitimi İşbirliği Protokolü- Devam eden Eğitim Kampanyaları-Eğitim Filmleri Kuraklık Serisi- Planlanan GTHB-Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Eğitim, Yayım ve Bilinçlendirme Hizmetleri Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma (ÇATAK) Programı 23
Verilerin Değerlendirilmesi OSİB-Meteoroloji Genel Müdürlüğü Türkiye Akarsu Havzaları İçin İklim Projeksiyonları Türkiye Kuraklık Değerlendirmesi Yeni Senaryolarla Türkiye için İklim Değişikliği Projeksiyonları Değerlendirmesi İklim Modeli Çıktılarının Yorumlanması Eğitimi Bölgesel İklim Modeli Uygulamaları ve İklim Projeksiyonlarının Geliştirilmesi Eğitimi Bunlar dışında çalıştaylar, kapasite geliştirme toplantıları ve bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. 24
Verilerin Değerlendirilmesi OSİB-Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Çölleşme ile Mücadele Eylem Programı, Çölleşme İle Mücadele Ulusal Strateji Belgesi Erozyonla Mücadele Eylem Planı, Yukarı Havza Sel Kontrolü Eylem Planı ve Baraj Havzaları Yeşil Kuşak Ağaçlandırma Eylem Planı Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda Ağaçlandırma ve Erozyon Rehberi Kurak Alanlarda Küresel Değişimlere Dayanıklı Peyzajların Oluşturulması Rehberi Afrika da Bulunan En Az Gelişmiş Ülkelerin Çölleşme, Arazi Bozulması ve Kuraklıkla (ÇABUK) Mücadele Kapasitelerinin Geliştirilmesi Projesi Kuraklık ve Ekstrem Şartlara Dayanıklı Türlerin Tespiti ve Adaptasyonu Projesi 25
Verilerin Değerlendirilmesi OSİB-Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Rüzgâr Erozyonu Risk Değerlendirmesi Projesi Havza İzleme ve Değerlendirme Sistemi Kurulumu Projesi Sürdürülebilir Arazi Yönetimi ve İklim Dostu Tarım Uygulamaları Projesi Çeşitli uluslararası sempozyum ve çalıştaylar Ulusal eğitimler (Kurak Mıntıka Ağaçlandırmaları Eğitimi, Kurak ve Yarı kurak Alan Eğitimi vb.) 26
Verilerin Değerlendirilmesi UDHB-Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü Sera Gazı Yönetimi, Karbon Ayak İzi Raporu ve İklim Değişikliği Programı Eğitimi Sera Gazı Hesaplama Uzmanı Eğitimi UDHB-Dış İlişkiler ve AB Genel Müdürlüğü Ulaştırma Sektöründe İklim Değişikliğine Uyum Çalıştayı 27
Verilerin Değerlendirilmesi MEB-Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Sera Gazlarını ve Su Ayak İzlerini Azaltma Temiz Enerji Kaynaklarını Geliştirme ve Kullanma Enerji ve/veya Su Verimliliğini Arttırma Ağaçlandırma, Çevre ve Yeşil Alanların Korunması Tüketimin Azaltılması, Geri dönüşüm ve Yerinde Kullanımın Teşviki Sanat Yapılarının Değişen İklim Şartlarına Göre İnşası 28
Verilerin Değerlendirilmesi MEB-AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Yaygın Eğitim Programları kapsamında verilen Aile ve Tüketici Bilimleri Alanı Çevre Eğiticisi Modüler Programı MEB ile OSİB arasında meteorolojik faaliyetlerin ve ürünlerin okullarda ve yaygın eğitim kurumlarında tanıtımına ilişkin iş birliği protokolü İlköğretim ve ortaöğretim programında yer alan kazanım listesi 29
Verilerin Değerlendirilmesi ETKB-Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Eymir ve Mogan Gölleri (Ankara) Çevresinin Pleyistosenden Günümüze Paleoiklim Kayıtlarının Araştırılması ve Modellenmesi Eğirdir Gölü ve Beyşehir Gölü Holosen Dönemi Gelişiminin Jeolojik ve Jeofiziksel Yöntemlerle Araştırılması 30
Verilerin Değerlendirilmesi Türk Kızılay Deneği Kızılay ile Güvenli Yaşamı Öğreniyorum Projesi Türkiye Yenilenebilir Enerji Birliği- EUROSOLAR Türkiye Planlanan Eğitimler Yenilenebilir Enerji Çözümleri Güneş Enerjisi Teknolojileri ve uygulamaları Rüzgar Enerjisi Teknolojileri ve Uygulamaları Biyoenerji Teknolojileri ve Uygulamaları Enerjinin Etkin Kullanımı İklim Değişikliği, Küresel, Ulusal Riskler Ve Çözümler Sürdürülebilir Kalkınma, Yeşil Dönüşüm Uluslararası Konferanslar Yenilenebilir Enerji Konferansları 31
Verilerin Değerlendirilmesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği AB- Türkiye Oda Forumu II Projesi (ETCF II) Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi, Raporlanması ve Doğrulanması Çalıştayı Pilot İklim Değişikliği Uyum Piyasası Araştırması: Türkiye Projesi Türkiye de Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direktifinin (IPPC- 2008/01/EC) Uygulamasının Desteklenmesi Projesine TOBB tarafından yapılan destek çalışmaları 32
Verilerin Değerlendirilmesi Sakarya Büyükşehir Belediyesi Bölgesel Çevre Merkezi (REC) ile birlikte Yarın Hava Nasıl Olacak iklim değişikliği eğitimleri Sürdürülebilir Şehir Protokolü Sürdürülebilir Sakarya İklim Dostu Aydınlatma Projesi Küresel Isınmanın Etkileri ve İklim Değişikliğine Uyum Konusunda Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Projesi Sera Gazı Emisyon Envanteri Oluşturma ve Hesaplama üzerine eğitim Sera Gazı Emisyonlarının IPCC Metodlarına Göre Hesaplanması Eğitimi Sürdürülebilir Şehir Sakarya - Çalıştay 33
Veri İhtiyaçları Resmi yazı gönderilen 280 kurumdan 13 tanesi veri sağladı Olumsuz 6% Veri 4% Kalan 90% Tamamlanmış, devam eden ve planlanan eğitim ve öğretim, bilinçlendirme çalışmaları, anketler, iklim değişikliği ile ilgili yapılan her türlü aktiviteye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda Ulusal Bildirimde yer alması gerektiğini düşündüğünüz veri ve bilgilerin 12 Aralık tarihine kadar bizlere ulaştırılması önem taşımaktadır. 34
Kaynaklar BMDİÇS. (2000). BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu. UNDP. (2007). Türkiye İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi. Ankara: Çevre ve Orman Bakanlığı. UNDP. (2013). Türkiye İklim Değişikliği Beşinci Bildirimi. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. UNFCCC. (2009). Report of the in-depth review of the first national communication of Turkey. 35
Teşekkür Ederim TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü PK. 21, 41470 GEBZE-KOCAELİ Tel: +90-262-677 29 75 ; Faks: +90-262-641 23 09 tugba.dogan@tubitak.gov.tr