1
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 STRATEJİK PLANLAMA EKİBİ Dr. Ahmet Zeki HÜRDOĞAN Karantina Daire Başkanı Dr. Ali AY Ali Ulvi ÜLKER Şube Müdürü Ayhan ÇAKIR, Şube Müdür V. Aysel KOÇAŞ, Mali Hizmetler Uzmanı TOPLANTI TARİHLERİ ve ÇALIŞMA MEKANLARI 20/02/2009 tarihinde Stratejik Plan Ekibi oluşturuldu. Bu tarihten itibaren her salı günü saat 14.00 de genel müdürlük toplantı salonunda stratejik plan detayları üzerinde çalışmalar yapıldı. Kurum dışında ise, Afyon Korel Otel / 10-15 Mayıs 2009 ve İzmit Kartepe The Green Park / 1-5 Haziran 2009 tarihlerinde iki toplantı ile plan üzerindeki çalışmalar sürdürüldü. Dr. Cemal AYAZOĞLU Koordinatör Ekrem Ali AKGÜN, Şube Müdürü İsmail HOCA Memur Şükran YİĞİT Şube Müdürü D. Yıldız ÖZHİM Yüksek Hemşire Yusuf GOCUK APK Uzmanı 2
İÇİNDEKİLER BAKAN SUNUŞU 3 ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU 4 STRATEJİK PLANLAMA EKİBİNİN SUNUŞU 5 BÖLÜM I : PLAN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 6 İLK (2005-2009) STRATEJİK PLANIN DEĞERLENDİRMESİ 6 I. VE II. PLANLARIN KARŞILAŞTIRILMASI 8 PLANLAMA SÜRECİ VE YAPILAN ÇALIŞMALAR 10 BÖLÜM II : DURUM ANALİZİ 11 KURULUŞUN TARİHÇESİ VE DEĞERLENDİRMESİ 11 YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER VE MEVZUAT ANALİZİ 12 FAALİYET ALANLARI, ÜRÜN VE HİZMETLER 13 Faaliyet Alanları 13 Ürün ve Hizmetler 14 PAYDAŞ ANALİZİ 16 İç Paydaşlar 16 Dış Paydaşlar 20 KURUM İÇİ ANALİZ VE ÇEVRE ANALİZİ 24 Kurum İçi Analiz 24 Çevre Analizi 28 Faaliyet / Paydaş İlişkisi 28 BÖLÜM III: GELECEĞE BAKIŞ 30 MİSYONUMUZ (VAZİFEMİZ) 30 VİZYONUMUZ (ÜLKÜMÜZ) 30 TEMEL İLKELERİMİZ VE DEĞERLERİMİZ 31 KRİTİK BAŞARI FAKTÖRLERİ VE STRATEJİK KONULAR 31 STRATEJİK AMAÇ VE HEDEFLER 34 AMAÇ-1 : Uluslararası giriş noktalarında sağlık denetimlerini ve kontrol önlemlerini etkin bir şekilde yürüterek uluslararası norm belirlemede söz sahibi olmak. 35 AMAÇ-2 : Bireylerin yurt dışı seyahatlerinde, bulaşıcı hastalıklar başta olmak üzere karşılaşabilecekleri tüm sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak ve korunmalarına yardımcı olmak. 42 AMAÇ 3 : Değişen mevzuata uygun olarak sağlık denetimlerinin yapılması, gerektiğinde kontrol önlemlerinin alınması belgelendirilmesi ve sağlık işlemlerinde uygulama birliğini sağlamak 47 AMAÇ-4 : Ulusal ve uluslararası işbirliği ve kurumsal tanıtım faaliyetlerinin teşvik edilmesi ile kurum ve kurum faaliyetlerinin tanınırlığını artırmak. 52 AMAÇ 5 : Kurumsal yönetim anlayışını kurum çalışmalarına ve yönetimine hâkim kılmak. 54 AMAÇ 6 : Tele sağlık hizmetini geliştirerek hizmeti dünya markası haline getirmek 58 PERFORMANS GÖSTERGELERİ 60 MALİYETLENDİRME 64 İZLEME VE DEĞERLENDİRME 68 EKLER 69 3
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 4
BAKAN SUNUŞU Yeni kamu mali yönetim sürecinin ana unsurlarından olan stratejik plan ve performans programının gerçekleştirilmesinde öncü kurumlardan biri olmasından dolayı haklı bir gurura sahip olan Bakanlığıma bağlı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, hazırladığı 2010-2014 dönemini kapsayan ikinci stratejik planı ile de bu misyonunu devam ettirmektedir. Ülkemiz adına olumlu gelişmelerin istikrarlı bir şekilde sürdürülmesi elbette tavizsiz uygulanan mali ve siyasi politikaların bir ürünüdür. Bu anlayıştaki Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü nün tarihine yakışır bir biçimde birinci stratejik planını başarıyla gerçekleştirmiş olması, ardından yapmış olduğu gayretli çalışmalar neticesinde ikinci stratejik planını kamuoyuna sunması, kamu yönetimine yapmış olduğu katkılar açısından oldukça önemlidir. Dünya çapında her alanda söz sahibi olma yolunda etkinliğini her geçen gün daha da artıran ülkemiz, Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü nün uluslararası sunmuş olduğu kaliteli hizmeti ile alanında norm belirleyen bir otorite olma vizyonuna ulaşmasına ve kurumsal yönetim anlayışının gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır. Fedakâr çalışmalar sonucu ortaya çıkan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 2010-2014 Stratejik Planı nın gelecek beş yıllık döneme ışık tutması, diğer kamu kurumlarına rehber olması temennisi ile çalışmalarda emeği geçen tüm birim ve paydaşlarımıza teşekkür eder, uygulamada kolaylıklar ve başarılar dilerim. Prof. Dr. Recep AKDAĞ Sağlık Bakanı 5
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 6
BAKAN SUNUŞU Yeni kamu mali yönetim sürecinin ana unsurlarından olan stratejik plan ve performans programının gerçekleştirilmesinde öncü kurumlardan biri olmasından dolayı haklı bir gurura sahip olan Bakanlığıma bağlı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, hazırladığı 2010-2014 dönemini kapsayan ikinci stratejik planı ile de bu misyonunu devam ettirmektedir. Ülkemiz adına olumlu gelişmelerin istikrarlı bir şekilde sürdürülmesi elbette tavizsiz uygulanan mali ve siyasi politikaların bir ürünüdür. Bu anlayıştaki Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü nün tarihine yakışır bir biçimde birinci stratejik planını başarıyla gerçekleştirmiş olması, ardından yapmış olduğu gayretli çalışmalar neticesinde ikinci stratejik planını kamuoyuna sunması, kamu yönetimine yapmış olduğu katkılar açısından oldukça önemlidir. Dünya çapında her alanda söz sahibi olma yolunda etkinliğini her geçen gün daha da artıran ülkemiz, Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü nün uluslararası sunmuş olduğu kaliteli hizmeti ile alanında norm belirleyen bir otorite olma vizyonuna ulaşmasına ve kurumsal yönetim anlayışının gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır. Fedakâr çalışmalar sonucu ortaya çıkan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 2010-2014 Stratejik Planı nın gelecek beş yıllık döneme ışık tutması, diğer kamu kurumlarına rehber olması temennisi ile çalışmalarda emeği geçen tüm birim ve paydaşlarımıza teşekkür eder, uygulamada kolaylıklar ve başarılar dilerim. Prof. Dr. Recep AKDAĞ Sağlık Bakanı 7
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 8
ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU Günümüzde kamu yönetiminde uygulamaya geçilen stratejik yönetim anlayışının temeli olan stratejik plan çalışmalarında birinci beş yıllık dönemi başarı ile tamamlamış, öncü kurum olma sorumluluğunun bilinciyle 2010-2014 dönemi stratejik planını kamuoyuna sunmuş bulunmaktayız. Bugün kamuda stratejik planlama uygulamasının sonuçlarını ilk izleyen ve değerlendiren kurum olarak stratejik amaçlarımıza, saptadığımız ölçülebilir hedeflerle ve stratejilerle ulaştığımızı görmek bizim için büyük bir onur ve güçtür. Dünya Sağlık Örgütü nün 41 yıl aradan sonra ilk kez küresel grip salgını uyarısı yapması, köklü bir geçmişe sahip olan Genel Müdürlüğümüzün, ne denli öneme sahip olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır. Bu meyanda, başta ülkemizin tüm giriş noktalarında sağlık denetim ve kontrollerinin uluslararası mevzuatlara uygun olarak yerine getirilmesi, seyahat sağlığının yaygınlaştırılması, Montrö Boğazlar Sözleşmesine göre transit pratikanın yapılması, belgelendirme ve sertifikalandırma işlemlerinin ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılması, denizlerimizde acil sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi gibi stratejik konular tespit edilmiştir. Kısa bir süre içerisinde bu özverili çalışmanın gerçekleştirilmesinde emeği geçen iç ve dış paydaşlarımıza, Stratejik Planlama Ekibine teşekkür eder, hazırlanan stratejik planın Kurumumuz kaynaklarının daha etkin kullanılmasında, faaliyetlerindeki etkinliğinin artırılmasında ve kurumsal kimliğinin güçlendirilmesinde katkı sağlamasını dilerim. Op. Dr. İbrahim ŞENTÜRK Genel Müdür V. 9
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 10
STRATEJİK PLANLAMA EKİBİNİN SUNUŞU Ülkemizde kamu yönetiminin etkinlik düzeyinin yükseltilmesi amacıyla yapılan çalışmalar bünyesinde stratejik planlama temel araçlardan biri olarak kabul edilmiştir. Küreselleşme, gelişen teknoloji ve iletişimin hızlanarak yaygınlaşması kamu kurum ve kuruluşlarından beklentileri arttırmıştır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile yasal çerçevesi çizilen stratejik plan, istisnai kurumlar hariç olmak üzere kamu kurumlarında zorunlu hale getirilmiştir. Geleceğe yönelik bir yönetim anlayışı olan stratejik yönetim, gelişim ve değişimi yönetmeyi, stratejik hedeflere yönelerek etkinlik ve verimliliği yakalamayı amaçlamaktadır. Genel Müdürlüğümüzün 2010 2014 yıllarını kapsayacak stratejik planının hazırlanması çerçevesinde başlatılan çalışmaları yürütmek üzere Karantina Daire Başkanının başkanlığında, tüm birimlerin temsil edildiği toplam 11 kişiden oluşan Stratejik Planlama Ekibi kurulmuştur. Stratejik Planın katılımcı bir anlayışla oluşturulmasına imkân verecek bir ekip yapısı amaçlanmış, çalışmalarda tüm kurumu kapsama, her birim ve düzeyden katılımın sağlanması prensibine dikkat edilmiştir. Stratejik plan ekibimiz, iç ve dış paydaşlarımızdan gelen katkıların ışığında, var oluş nedenimizden hareket ederek nerede olmak istiyoruz? sorusunun cevabını aramakla plan hazırlık çalışmalarına başlamıştır. Kurum içi ve kurum dışı analizlerle şu an nerede olduğumuz tespit edilmiş, paydaş beklentileri, içsel nedenlerin yarattığı güçlü ve gelişmeye açık alanlarımız, dış ortamdan kaynaklanan fırsat ve tehditler de dikkate alınarak ulaşmak istediğimiz yere basamak oluşturacak stratejik amaç ve hedeflerimiz belirlenmiştir. Stratejik Planlama Ekibi olarak; kısa sürede, planlı yoğun bir çalışma sonucunda hazırlayıp bitirmiş olduğumuz ikinci stratejik planın kurumumuz tarafından etkin şekilde uygulanacağından, öngörülen sonuçlara ulaşılacağından eminiz. Fedakâr, gayretli, verimli, etkin, katılımcı bir ekip ruhu ile kurumumuz adına iyi bir plan yaptığımıza inanıyoruz. Çalışmalarımız boyunca katkılarını esirgemeyen bütün iç ve dış paydaşlarımıza teşekkür ederiz. Stratejik Planlama Ekibi 11
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 12
Plan Hazırlık Çalışmaları BÖLÜM 1 PLAN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI İlk (2005-2009) Stratejik Planın Değerlendirmesi Genel Müdürlüğümüz, stratejik plan ve performans esaslı bütçeleme konusunda 2003/14 ve 2004/37 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararları ile tespit edilen 8 pilot kurumdan biri olarak belirlenmişti. Bu konularla ilgili çalışmaları Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığının yönlendirmesi doğrultusunda yürütmüş, 2005-2009 yıllarını kapsayan ilk stratejik planını tamamlayarak kamuoyuna açıklamıştı. Bu ilk Stratejik Planda beş amaç ve bunlara bağlı olarak ta 10 hedef belirlenmişti. İlk stratejik planla 2009 yılı sonunda; sonuç odaklı ve müşteri memnuniyetine dayalı, amaç ve hedefleri doğrultusunda limanlarda standartlara uygun pratika ve patenta işlemlerini yapan, Türk Boğazlarından geçen gemilere pratika işlemini %90 ın üzerinde yapan, otomasyon sistemini bankacılık sistemine entegre etmiş ve müşterilerinin kullanımına açmış olan, seyahat sağlığı hizmetlerine ihtiyaç duyan tüm insanların erişebileceği tüm aşı ve ilaçları temin edebilen, uluslararası geçerliliği olan belgeleri standartlara uygun olarak veren, belgeler yüzünden gemilerin yurt dışında tutulmalarını ve ceza almalarını önleyen, küresel normlarda etkin sağlık denetimi yapan, müşteri odaklı, şeffaf ve saygın bir kamu kuruluşu olan bir kurum olmak amaçlanmıştı. Plan döneminde beş performans programı hazırlanarak stratejik planda yer alan amaç ve hedeflere uygun kaynak tahsisi yapılmış ve bütçelenmesi sağlanmıştır. 2005-2008 yılı verilerine göre yıllık ortalama limanlarımıza 40.531 gemi gelmiş, Türk Boğazlarını 50.664 gemi kullanmış ve 26.209 gemiye transit pratika verilmiştir. Planda, bütün limanlarımıza gelen gemilerde uygulanan pratika işleminin standartlara uygun olarak yapılma oranının plan dönemi sonunda %99 a çıkarılması hedeflenmişti. Standart pratika; bir doktor başkanlığında en az iki kişiden oluşan bir sağlık ekibiyle Türkiye limanlarına gelen gemilerin kara ile temas etmelerinden önce denetimi ve ardından geminin kara ile temasına izin verilmesi işlemi olarak tanımlanmıştı. Aynı şekilde bütün limanlarımıza gelen gemilerde uygulanan sağlık denetimi ve patenta işlemlerinin standartlara uygun olarak yapılma oranının plan dönemi sonunda %99 a çıkarılması hedeflenmişti. Standart gemi denetimi; serbest pratika alıp limanlarımıza yanaşan gemilere bir tabip başkanlığında en az 2 kişiden oluşan bir sağlık ekibiyle yapılan sağlık denetimi; standart patenta ise geminin mevcut mürettebatının, taşıdığı yolcuların ve hareket limanının sağlık durumlarının iyi olduğunu gösteren, gemide bulaşıcı ve salgın hastalık olmadığını bildiren, geminin uğradığı limanlarda uygulanan sağlık tedbirleriyle ilgili bilgileri kapsayan ve limandan ayrılmasında sağlık yönünden sakınca olmadığını ifade eden belgenin verilmesi işlemi olarak tanımlanmıştı. Performans programlarında bunlara yönelik hedefler belirlenmiş olmasına karşın hedefin ölçümü konusundaki problemler plan dönemi boyunca çözülememiş ve bir bilgi sistemine bağlanamamıştır. Bu hedefleri karşılamak için gerekli sağlık personeli, Sağlık Bakanlığına sağlanan bazı bölgelerde sözleşmeli sağlık personeli istihdamını öngören mevzuat çerçevesinde sağlanmış, doktor ve sağlık görevlisi istihdamı yapılarak personel ihtiyacı giderilmiş, plana etkinlik kazandırılmaya çalışılmıştır. 13
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 2005-2008 yıllarında Boğazlardan geçiş yapan gemi sayısı 202.657 dir. Bunlardan 104.835 gemi transit olarak geçmiştir. İlk stratejik planda Türk Boğazlarından geçen gemilere transit pratika yapılamama oranının, plan dönemi sonuna kadar %5 e indirilmesi hedeflenmişti. Bu hedefe ulaşma çerçevesinde 4 adet yeni motorbot yaptırılmış ve imalat sürecine uygun olarak da -ilki 2005 yılında olmak üzere- yıllar itibariyle hizmete sunulmuştur. Ancak bu motorbotlar çalışma şartlarına uymadığından eski motorbotlar yeniden devreye sokulmuştur. Yeni motorbotlar ise deniz ambulansı ihtiyacının ortaya çıkmasından dolayı bu hizmete uygun hale getirilmiştir. İstanbul daki Marmaray Projesi ve ekonomik krizden dolayı boğaz trafiğinde azalma meydana gelmesi nedeniyle transit pratikanın etkili bir şekilde yapılması, yine İstanbul ve Çanakkale de etkin personel politikası ve noksanların büyük ölçüde tamamlanması, 2008 yılı sonu itibariyle transit pratika yapılma oranını %85,51 lik bir seviyeye ulaştırmıştır. Deniz dışında ülke giriş noktaları olan kara ve hava hudut kapılarında, risk analizleri sonucunda, riskli ülkelerden gelen araç ve kişilerin denetiminin plan dönemi sonunda %99 oranına ulaşması hedeflenmişti. Plan dönemi içinde karahudut kapıları genelge ile tasfiye edilmiştir. Havaalanlarında ise etkin sağlık denetimleri arttırılarak sürdürülmüştür. Halk sağlığı riskleri çerçevesinde kapılarda gerekli önlemler alınmış, teçhizat destekleri sağlanmış ve bu hedefe büyük bir oranda ulaşılmıştır. Seyahat sağlığı hizmeti çerçevesinde, plan dönemi sonunda hizmet alanların sayısının üç katına çıkarılması hedeflenmiştir. 2005-2008 yıllarında seyahat sağlığı hizmeti alan kişi sayısı 44.405 olmuş, söz konusu hizmeti alanların sayısı 2005 yılında 6.906 iken 2008 yılı sonunda 14.058 kişiye ulaşmıştır. Plan dönemi sonunda ise hedefe ulaşılacağı düşünülmektedir. 2005-2008 yıllarında 32.797 uluslararası aşı belgesi, 14.392 gemi sağlık kontrol/muafiyet belgesi, 7.396 gemi ilaç ve tıbbi donanım sertifikası, 111.499 Gemiadamı sağlık yoklama belgesi ve 16.154 yıllık gemi sağlık cüzdanı verilmiştir. Bu arada 2005 yılında yeni Uluslararası Sağlık Tüzüğü yürürlüğe girmiş, 2007 yılından itibaren de uygulanmaya geçilmiştir. Bu değişikliklere uygun olarak mevzuat değişiklikleri yapılmıştır. 2005-2009 yılları Stratejik Planı nda ödeme sistemini kolaylaştırmak ve gelirleri tam olarak tahsil etmek amaçlanmış ve bu çerçevede 2006 yılı sonuna kadar takip ve yerinde denetim sistemi kurularak gelir kayıplarının önlenmesi, 2009 yılı sonunda da tahsilâtların tamamının bankalar aracılığıyla yapılması hedeflenmiştir. Bu hedefe 2009 yılı başında ulaşılmıştır. 01.01.2009 tarihi itibarıyla tahsilatların tamamı bankalar aracılığıyla yapılmaya başlamış ve kayıp kaçağın önüne geçilmesi sağlanmıştır. Plan döneminde kurumun örgütsel etkinliğini arttırmak amaçlanmış ve örgütsel etkinliği artırmak için gerekli yönetsel ve hukuki düzenlemelerin yapılması ve ulusal kalite ödülüne başvuru yapacak hale gelmek üzere 2009 yılı sonuna kadar toplam kalite uygulamalarına yönelik hazırlık çalışmalarının bitirilmesi hedeflenmiştir. Bu çerçevede Türkiye Kalite Derneği (KALDER) ile birlikte EFQM Mükemmellik modeli çalışmaları yapılmış ve 2008 yılında Kurum olarak Mükemmellikte Kararlılık Ödülü alınmıştır. Teşkilat Kanun Taslağı hazırlanmış olmasına rağmen plan döneminde kanunlaşması sağlanamamıştır. Genel Müdürlüğümüz ulusal ve uluslararası nitelikte belgeler vermekte olup plan dönemi sonunda uluslararası nitelikli belgelerin standart prosedürlere uygun olarak verilmesinin sağlanması hedeflemiştir. 14
I. ve II. Planların Karşılaştırılması I. ve II. Planların Karşılaştırılması 2005-2009 STRATEJİK PLANI 2010-2014 STRATEJİK PLANI AMAÇ 1 : Uluslararası temasın olduğu yerlerde sağlık denetimlerini standartlara uygun, etkili ve eksiksiz olarak yerine getirmek. HEDEF 1.1 : Bütün limanlarımıza gelen gemilerde uygulanan pratika işleminin standartlara uygun olarak yapılma oranı 2009 yılı sonuna kadar %99 a çıkarılacaktır. HEDEF 1.2 : Bütün limanlarımıza gelen gemilerde uygulanan sağlık denetimi ve patenta işlemlerinin standartlara uygun olarak yapılma oranı 2009 yılı sonuna kadar %99 a çıkarılacaktır. HEDEF 1.3 : Türk Boğazları nı kullanan gemilerde pratika yapılamama oranı 2009 yılı sonuna kadar %5 e indirilecektir. HEDEF 1.4 : 2009 yılı sonuna kadar kara ve hava hudut kapılarında, risk analizleri sonucunda riskli ülkelerden gelen araç ve kişilerin denetimi %99 oranında yapılacaktır. AMAÇ 1 : Uluslararası giriş noktalarında sağlık denetimlerini ve kontrol önlemlerini etkin bir şekilde yürüterek uluslararası norm belirlemede söz sahibi olmak. HEDEF 1.1: Yurtdışından gelen bütün gemilere uluslararası standartlara uygun olarak sağlık denetimlerinin yapılma oranı 2014 yılı sonuna kadar %100 e çıkarılacak. HEDEF 1.2 : Türk Boğazları nı kullanan gemilerde transit pratika yapılma oranı 2014 yılı sonuna kadar %99 a çıkarılacak. HEDEF 1.3 : Ülke sağlığının korunması için giriş noktalarında araç ve insanların 2014 yılı sonuna kadar %99 unun sağlık gözlem ve denetimi yapılacak. HEDEF 1.4 : Ülkemizin, yoğun trafiği olan 15 giriş noktasında Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirlenen çekirdek kapasitelerin oluşturulması sağlanacak. AMAÇ 2 : Yurtdışına seyahat eden vatandaşlarımızın gittikleri ülkelerde bulaşıcı hastalıklardan etkin korunmasını sağlamak HEDEF 2.1 : 2009 sonuna kadar seyahat sağlığı hizmeti alanların sayısıüç katına çıkarılacaktır. AMAÇ 2 : Bireylerin yurtdışı seyahatlerinde, bulaşıcı hastalıklar başta olmak üzere karşılaşabilecekleri tüm sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak ve korunmalarına yardımcı olmak. HEDEF 2.1 : Yaygın bir hizmet sunabilmek amacıyla, mevcut durumda 27 adet olan Seyahat Sağlığı hizmeti veren merkezlerin sayısı 2014 yılı sonuna kadar 40 a çıkarılacak. 15
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 HEDEF 2.2 : 2006 yılından itibaren seyahat sağlığı merkezlerinden hizmet alanların, halihazırda ülkemizde aşı ve ilacı temin edilemeyen küresel yayılımgösteren bulaşıcı hastalıklardan korunması sağlanacaktır. AMAÇ 3 : HSSGM tarafından verilen uluslararası geçerliliği olan belgelerin standartlara uygun olarak düzenlenmesini sağlamak HEDEF 3.1 : 2009 yılı sonuna kadar uluslararası nitelikli belgelerin standart prosedürlere uygun olarak verilmesi sağlanacaktır. AMAÇ 4 : Ödeme sistemini kolaylaştırmak ve gelirleri tam olarak tahsil etmek HEDEF 4.1: 2009 yılı sonuna kadar tahsilatların tamamı bankalar aracılığıyla yapılacaktır. HEDEF 4.2: 2006 yılı sonuna kadar takip ve yerinde denetim sistemi kurularak gelir kayıplarının önlenmesi sağlanacaktır. HEDEF 2.2 : Seyahat sağlığı hizmetinin tanınırlığını artırarak hizmetten yararlanan kişi sayısının 2014 yılı sonuna kadar 30.000 e çıkarılması sağlanacak. AMAÇ 3 : Değişen mevzuata uygun olarak sağlık denetimlerinin yapılmasını, gerektiğinde kontrol önlemlerinin alınmasını, belgelendirilmesini ve sağlık işlemlerinde uygulama birliğini sağlamak HEDEF 3.1: Değişen ulusal ve uluslararası mevzuata uygun sağlık işlemleri, sağlık denetimleri, kontrol önlemleri ve belgelendirmelerde standardizasyonu sağlamak üzere eğitim programları ve dokümanlar hazırlanarak ilgili tüm sağlık personeline 2010 yılı sonuna kadar gerekli eğitimler verilecek HEDEF 3.2: Belgelendirmeler, denetim ve kontrol önlemleri ve sağlık işlemlerinde 2014 yılı sonuna kadar uygulama birliği %99 a çıkarılacak. AMAÇ 4 : Ulusal ve uluslararası işbirliği ve kurumsal tanıtım faaliyetlerinin teşvik edilmesi ile kurum ve kurum faaliyetlerinin tanınırlığını arttırmak. HEDEF 4.1: Etkin ve etkili tanıtım faaliyetleri yürüterek kurumun tanınırlığı 2014 yılı sonuna kadar %50 arttırılacak. HEDEF 4.2: Benzer faaliyet misyonuna sahip yurtiçi ve yurtdışı kuruluşlar ile işbirliği sayısı 2014 yılı sonuna kadar 10 a çıkarılacak. HEDEF 4.3: Hizmet mükemmelliği çerçevesinde paydaşımız olan yurtiçi kurum ve kuruluşların katılımını sağlayarak 2014 yılı sonuna kadar 5 özel tanıtım etkinliği düzenlenecek. AMAÇ 5 : Örgütsel etkinliği artırmak HEDEF5.1 : Örgütsel etkinliği artırmak için gerekli yönetsel ve hukuki düzenlemeler 2006 yılı sonuna kadar yapılacaktır. AMAÇ 5 : Kurumsal yönetim anlayışını kurum çalışmalarına ve yönetimine hâkim kılmak. HEDEF 5.1: Kurumsal hizmetlerde etkinlik ve verimliliği arttırma çerçevesinde yeni yönetim merkezleri ile karantina hastanesinin projelendirme 16
Planlama Süreci ve Yapılan Çalışmalar HEDEF 5.2: Ulusal kalite ödülüne başvuru yapacak hale gelmek üzere, 2009 yılı sonuna kadar toplam kalite uygulamalarına yönelik hazırlık çalışmaları bitirilecektir. çalışmalarının tamamlanması sağlanacak. Urla Karantina Adası nın bir Eğitim Merkezi ve Karantina Müzesi haline dönüştürülmesi 2014 yılı sonuna kadar sağlanacak. HEDEF 5.2 : Kurumun Teşkilat Kanunu Tasarı Taslağı hazırlanarak 2011 yılına kadar kanunlaşması sağlanacak. HEDEF 5.3 : Kurum kültürü kimliğini oluşturmak amacıyla kurumun tüm faaliyetlerini içeren kurumsal yönetim el kitabı 2014 yılı sonuna kadar hazırlanacak, elektronik ortamda izlenmesi sağlanacak. HEDEF 5.4: Paydaşlarının memnuniyetini en üst seviyede tutan güçlü ve dinamik bir kurum olma gayesiyle çalışanlarının memnuniyet oranı 2014 yılı sonuna kadar %40 dan %65 e çıkarılacak. AMAÇ 6 : Tele sağlık hizmetini geliştirerek hizmeti dünya markası haline getirmek. HEDEF 6.1 : Uluslararası deniz trafiğinin yoğun olduğu bölgelerde, acil tıbbi yardım hizmetinde kullanılmak üzere 2014 yılı sonuna kadar 7 farklı liman bölgesinde konuşlanacak 7 yeni deniz ambulansının alımı yapılarak hizmete sunulacak. HEDEF 6.2: Tele sağlık hizmetinin tanınırlılığı artırılarak ulusal ve uluslararası sularda seyreden gemilere verilen tele sağlık hizmetleri 2014 yılı sonuna kadar 4 katına çıkarılacak. Planlama Süreci ve Yapılan Çalışmalar 2010 2014 yıllarını kapsayan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü stratejik planlama çalışmalarını yürütmek üzere; Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu uyarınca, birimlerin temsil edildiği Plan Kurulu ve Yürütme Komitesinden oluşan Stratejik Planlama Ekibi (SPE) oluşturulmuştur. Stratejik Planlama Ekibi ilk olarak çalışmalarına Genel Müdürlük bünyesinde başlamış, 2005-2009 yıllarını kapsayan Stratejik Plan çalışmaları ve verileri toplanarak gelinen nokta tespit edilmiş, paydaş analizi çalışmasını yaparak paydaşlardan bilgi edinmek üzere hangi yol ve yöntemlerin uygulanacağı belirlenmiş, anket formaları hazırlanmış, iç ve dış paydaşlara bu anketler uygulanmıştır. Anket sonuçlarını değerlendirmek, ku- 17
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 rumun mevcut durumunu tespit etmek ve gelecek yönelimini belirlemek üzere kurum dışında 2 kez üçer günlük tam günlü çalışma yapılmıştır. Stratejik planlama ekibi çalışmaları için başlangıçta rutin olarak haftada bir gün düzenli toplanmış, son haftalarda ise çalışma temposunu arttırarak daha sık toplanıp planı tamamlamıştır. Bu çalışmalarda bilgi edinimi konusunda form ve belgeler oluşturulmuş, kurumsal yapı analizi çalışmaları yapılmış; kurumun tarihçesi, görevleri, organizasyon yapısı ve ilgili mevzuat ile birlikte insan kaynakları, bilgi iletişim teknolojileri, araç, bina ve diğer varlıkları, kurum tarafından gerçekleştirilen ve yürütülmekte olan projeler incelenmiştir. Ayrıca, katılımcılık ön planda tutularak paydaş analizi çalışmaları, iç paydaş analizi ve dış paydaş analizi olmak üzere iki başlık altında gerçekleştirilmiştir. Anketler haricinde de dış paydaşlarla birebir görüşmeler yapılarak onların görüş ve önerileri alınmıştır. Kurumun misyon, vizyon, temel ilkeler ve değerler ile stratejik amaçları, yönetici ve çalışanların görüş ve önerileriyle belirlenmiş, üst yönetim tarafından değerlendirilerek son şeklini almıştır. Elde edilen tüm bu çalışmaların sonucunda Devlet Planlama Teşkilâtı (DPT) kılavuzu doğrultusunda Stratejik Plan hazırlanmış ve üst yönetimin onayına sunularak nihai halini almıştır. 18
Kuruluşun Tarihçesi BÖLÜM 2 DURUM ANALİZİ Kuruluşun Tarihçesi ve Değerlendirmesi Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı nın bağlı kuruluşu olarak kamu hizmeti veren özel bütçeli bir sağlık kurumudur. Kuruluşunun esası, bulaşıcı ve salgın hastalıkların yayılmasını önlemektir. Genel Müdürlüğün tarihi gelişimi şu şekilde olmuştur: Bulaşıcı hastalıklarla örgütlü mücadele Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 1800 lü yıllarda başlamıştır. Sultan II. Mahmut, İstanbul un bulaşıcı hastalıklara, özellikle de vebaya karşı korunması amacıyla bir meclis kurulmasını emretmiş, bu emre binaen 1838 yılında Meclis-i Tahaffuz adıyla bir Meclis kurularak göreve başlatılmıştır. Bu meclis, Meclis-i Tahaffuz-i Ula (Yüksek Karantina Meclisi) ve Meclis-i Tahaffuz-i Sani (Yüksek Karantina Bürosu) olmak üzere iki meclisten meydana gelmiştir. Meclis, öncelikle Akdeniz den gelen gemi ve yolcularının Çanakkale de sağlık kontrolünden geçirildiği ve gerekli tedbirlerin alındığı bir merkez tesis ettirmiştir. Bu merkez yetkilileri, Akdeniz tarafından gelecek imtiyazlı veya imtiyazsız her gemiyi, İstanbul a gelmeden önce karantina altına alacak, bu gemilerde bulunan istisnasız herkesin aynı kayda tabi tutulması sağlanacaktı. Bu işlemin devamı olarak gemilere karantina sonunda İstanbul a gitmelerinde bir sakınca bulunmadığına dair vesika almaları emredilerek, emri dinlemeyen gemilere zor kullanılması, karantinadan kaçarak İstanbul a gelecek gemilerin tekrar boğaza iade edilmesi talimatı verilmiş, ayrıca İmparatorluğun her tarafı için bir Karantina Talimatnamesi hazırlanıp dağıtımı yapılmıştır. 1839 yılında Meclis-i Tahaffuz-i Ula, Meclis-i Umur-i Sıhhiye adını almış, ilk olarak da İstanbul Limanı hakkında bir tüzük hazırlamıştır. 26 maddeden oluşan bu tüzükte gemilerin uymak zorunda oldukları mecburiyetler, şüpheli veya bulaşık gemilerin durumları, patentalar ve karantina sırasında uyulacak kurallar açıklanmıştır. 1840 da da karadan gelecek olanlar için ayrı bir tüzük çıkarılmıştır. İlk kuruluşunda hizmetlerini Kuleli Askeri Kışlası nda sürdüren bu meclis, ordunun ihtiyacı nedeniyle 1842 yılında kışlayı boşaltmış ve halen aynı amaçla kullanılan İstanbul Karaköy deki Yeraltı Camii nin üstünde bulunan bugünkü yerine taşınmıştır. Ülkeler, genel sağlık için gerek görülen bazı karantina tedbirlerinin düzenlenmesi amacıyla 1851 de Paris te toplanmış, karantina hastalıklarını veba, çiçek, kolera ve sarıhumma ile sınırlandırmıştır. Aynı toplantıda karantina süresi tüm ülkeler için 15 gün olarak belirlenmiştir. Bu arada, 1865 yılında İzmir-Urla da bulunan Ada da tahaffuzhane yapımı tamamlanarak ülkemizde bir Karantina Adası meydana getirilmiştir. 1914 te kapitülasyonların kalkması ile birlikte Meclis-i Umur-i Sıhhiye de kapatılmış, yerine bağımsız Türk doktor ve bilim adamlarının yönetiminde Hudut Sıhhiye Müdüriyeti kurulmuştur. Birinci Dünya Savaşı sonunda (1918) ise İstanbul İtilaf Dev- 19
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 letleri tarafından işgal edilince çoğunluğu yabancılardan oluşan Beynelmüttefikin Sıhhiye Kontrol İdaresi kurulmuştur. İstiklal Savaşı nın kazanılması sonucu İstanbul işgalden kurtarıldıktan sonra Beynelmüttefikin Sıhhiye Kontrol İdaresi dağıtılmış, 24 Temmuz 1923 te Lozan Barış Antlaşması imzalandıktan sonra yerine İstanbul Limanı ve Boğazları Sıhhiye Müdüriyeti kurulmuştur. Bu antlaşmada; danışman unvanıyla Türk memuru statüsündeki 3 Avrupalı doktorun karantina işlemlerinde 5 yıl süreyle çalışmasına izin verilmesi hükmü yer almıştır. Türkiye idaresi tarafından toplanan sıhhiye rüsumu gelirlerinin bağımsız Türkiye nin Umuru Sıhhiyesine tahsis edilmesine ve Sağlık Bakanlığı nca bu hususta tanzim edilecek bir katma bütçede yer almasına karar verilmiştir. 1924 yılında bu müdüriyetin adı Hudut ve Sevahil Sıhhiyesi Müdüriyeti Umumiyesi (Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü) olarak değiştirilmiştir. 20 Temmuz 1936 da Montrö de imzalanan Boğazlar Rejimi Hakkındaki Sözleşme ile de boğazlardan geçecek gemilerin tabi olacakları şartlar oluşturulmuştur. Osmanlı Döneminden Türkiye Cumhuriyeti nin bugününe kadar hizmetini kesintisiz sürdüren, 171 yıllık eski ve köklü bir geçmişe sahip olan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü; uluslararası giriş noktalarında ve dünya üzerinde bir başka eşi ve benzeri dahi olmayan Türk Boğazlarında sağlık denetimi hizmetlerini her geçen gün daha da titizlikle sürdürmektedir. Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi Genel Müdürlüğümüz; Lozan Barış Antlaşması, Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005), ILO Sözleşmeleri, Cenazelerin Nakli Anlaşması gibi uluslararası mevzuat; 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanunu, 3017 Sayılı Sıhhat Ve İçtimai Muavenet Vekaleti Teşkilat Ve Memurin Kanunu, 181 Sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu, 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu gibi ulusal mevzuat; Bu mevzuatlar doğrultusunda çıkarılmış yönetmelik, yönerge, genelgeler ile Dünya Sağlık Örgütü nün yayınlamış olduğu direktifler doğrultusunda faaliyetlerini yürütmektedir. Genel Müdürlüğümüzün mevzuata göre düzenlenmiş görevleri şunlardır; Ulusal ve uluslararası mevzuat ile belirlenen halk 20
Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi sağlığı risklerine karşı önlem almak ve ülkeyi bu tehditlere karşı korumak, Karantina hizmetlerini, hizmetin gerektirdiği prensip ve politikaları belirlemek, araştırma ve projeler yapmak, bunları uygulamak, Halk sağlığı tehditlerine karşı hudut kapılarında koruyucu önlemleri almak ve uygulamak, Gerektiğinde diğer idare ve kuruluşlarla işbirliği yapmak ve koordinasyonu sağlamak, Çevrenin kirlenmesini önleyici çalışmalar yapmak, önlemler almak ve mahalli çevre kurullarına katılmak. Yurt dışından bulaşık bölgelerden getirilen gıda maddelerinin ve suların kontrolünü yapmak, önlem almak, Bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek amacıyla deniz, hava, kara ulaşım ve taşıma araçlarının; dezenfeksiyon, deratizasyon ve dezensektizasyon işlemleri için yetkilendirmek, bu işlemleri yaptırmak ve denetlemek, Sınır kapılarındaki hac, göç veya seyahat gibi toplu nüfus hareketlerinde diğer kuruluşlarla koordinasyon sağlamak, gerekli önlemleri almak. Yurda giriş yapacak cenazelerin kontrollerini yapmak, giriş ve nakil belgesi düzenlemek, gerektiğinde Cumhuriyet Savcılıklarına sevk etmek. Gerekli hallerde muhtemel bir kaza olması ve hastalık görülmesi halinde acil yardım ve kurtarma işlemlerini yapmak, yaptırmak. Turizm ve seyahat sağlığı alanında çalışmalar yapmak, ilgili kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyon sağlamak. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile Gemi Sağlık Resmi Kanunu hükümlerine aykırı davranışlarda bulunanlara ceza uygulamak. Gemi Sağlık Resmi Kanunu gereği gemilerden alınan sağlık resimlerinin tahakkuk ve tahsil işlemlerini gerçekleştirmek. İhtiyaç duyulan arazi ve binaları kiralamak, satın almak, kamulaştırmak; kara, deniz ve hava araçlarını satın almak ve kiralamak. Genel Müdürlük personelinin insan gücü planlamasını yapmak, hizmet içi eğitimlerini yapmak, yeterli ve bu işe uygun personel seçimini yapmak. Ülkemize sınırları olan ülkeler ile uluslararası sağlık hizmeti ve eğitim konularında ortak toplantılar ve konferanslar düzenlemek ve uygun olan personelin katılımını sağlamak. Gemilere içme ve kullanma suyu satan tankerlerin ruhsatlandırma işlemlerini yapmak. Uluslararası antlaşmalar, yasalar, tüzük ve yönetmelikler ile Sağlık Bakanlığı tarafından verilecek görev ve emirleri yerine getirmek. 2005-2009 yıllarını kapsayan Stratejik Planda kurumumuzun Teşkilat Kanunu nun çıkarılmasının sağlanması öngörülmesine rağmen sözkonusu Kanunun plan döneminde çıkarılması sağlanamamıştır. 2010-2014 yıllarını kapsayan bu yeni planda da Kurumsal yönetim anlayışını kurum çalışmalarına ve yönetimine hâkim kılmak. olarak beşinci amacın altında bir hedef olarak Teşkilat Kanunu nun 2011 yılı sonuna kadar kanunlaşması öngörülmüştür. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler Faaliyet Alanları Genel Müdürlüğümüzün başlıca hizmetleri ve bu hizmetlere ilişkin bilgiler özet olarak şöyle verilebilir: 1. Pratika Hizmetleri: Limanlarımıza gelen gemilerin limana giriş, indirme veya bindirme, yük ve ambar yükleme veya boşaltma izninin gerekli işlemler sonucunda verilmesidir. 21
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 2. Sağlık Denetimi Hizmetleri: Limanlarımıza gelen gemilerin sağlık yönünden ulusal ve uluslararası mevzuata göre denetlenmesi işlemidir. 3. Patenta Hizmetleri: Geminin mevcut mürettebatının, taşıdığı yolcuların ve hareket limanının sağlık durumlarını gösteren, gemide bulaşıcı ve salgın hastalık olmadığını bildiren, geminin uğradığı limanlarda uygulanan sağlık tedbirleriyle ilgili bilgileri kapsayan ve limandan ayrılmasında sağlık yönünden sakınca olmadığını gösteren belgenin verilmesi işlemidir. 4. Acil Sağlık Hizmetleri: Denizlerde acil durumlarda tıbbi tahliye organizasyonunu diğer kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde gerçekleştirme işlemidir. 5. Seyahat Sağlığı ve Aşılama Hizmetleri: Uluslararası seyahat eden tüm insanların karşılaşabilecekleri sağlık sorunlarına karşı korunmalarını sağlamak amacıyla verilen hizmetlerdir. 6. Belgelendirme ve Sertifikalandırma Hizmetleri: Yapılan denetimler ve faaliyetler sonucu, ulusal ve uluslararası geçerliliği olan belge ve sertifikaların düzenlenmesidir. 7. Tele Sağlık Hizmetleri: Ulusal ve uluslararası seyir halindeki deniz ve hava araçlarının yetkili personelinden gelebilecek sağlık yardım taleplerine uzaktan tıbbi yardım danışmanlığı yapma işlemidir. 8. Uluslar arası cenaze giriş hizmetleri: Yurda giren cenazelerin halk sağlığı yönünden değerlendirilip belge verilmesi. Ürün ve Hizmetler Genel Müdürlüğümüzün ürün ve hizmetleri; Karantina hizmetleri, Pratika hizmetleri, TABLO-1 Paydaşlar / Faaliyetler Patenta hizmetleri, Gemi Sağlık Denetimi, Seyahat sağlığı hizmetleri, Uluslararası Aşı Belgesi, Gemi Sağlık Kontrol/Muafiyet Belgesi, İlaç Ve Tıbbi Donanım Sertifikası, Gemiadamı Sağlık Yoklama Belgesi, Yıllık Gemi Sağlık Cüzdanı, Çevre sağlığı hizmetleri, Uluslararası cenaze giriş işlemleri, Gemiadamı sağlık raporu vermek için yetkilendirme işlemi, 3D (deratizasyon, dezenfeksiyon, dezensektizasyon) işlemleri için yetkilendirme işlemi şeklinde sıralanabilir. Bu tespitlerden sonra paydaşların Kuruma olan ilgileri, ürün ve hizmetlerimiz ile ürün ve hizmetlerimizden etkinlik gösteren veya etkinlik gören paydaşlarımızın davranışları yukarıdaki tabloda gösterilmiştir: 22
Paydaş Analizi Paydaş Analizi İç Paydaşlar Stratejik Plan Ekibi tarafından çalışanlarımıza yapılan ankete toplam 295 kişi katılmıştır. Bu oran, Kurum çalışanlarının %48,3 ünün ankete katıldığını göstermektedir. Ankete katılan çalışanlarımız, boşluk doldurma şeklinde hazırlanan her soruya bir ya da birden fazla görüş bildirmişlerdir. Anket değerlendirmesi yapılırken aynı faaliyet alanını ifade eden kişi sayısı, ilgili soruya cevap veren kişi sayısına bölünmüştür. Ortaya çıkan yüzde rakamlar, ankete genel katılım sayısı üzerinden değil, ilgili soruya yanıt veren kişi sayısı üzerinden elde edilmiştir. Grafik-1 de görüleceği üzere; Sizce HSSGM nin en önemli faaliyetleri nelerdir? sorusuna cevap veren çalışanlarımızın %45,1 i bulaşıcı hastalıkların ülkemize girişinin önlenmesini en önemli faaliyet alanları arasında göstererek, bu kapsamda yer alan sağlık kontrol işlemlerinin ve karantina uygulamalarının önemini vurgulamışlardır. Ayrıca seyahat sağlığı hizmeti %21,57, gemi denetimleri %10,78, pratika faaliyetleri %9,8, tıbbi malzeme alımları %7,35, tahsilât işlemleri %6,86, belgelendirme ve sertifikalandırma işlemleri %5,39, Tele-Sağlık %4,9 ve kalite çalışmaları %3,92 oranında en önemli faaliyetler arasında gösterilmiştir. Ankete katılan çalışanlarımızın % 12,75 i ise farklı faaliyet alanlarını önemli görmektedir. Kurumun ana faaliyetleri çalışanlarımız tarafından genel olarak ifade edilmiştir. Kurum personelinin kurumun Grafik-1 Verilen Cevapların Yüzdesi ana hizmeti ile ilgili %82,7 gibi bir oranda fikir birliği içerisinde olduğu görülmektedir. Grafik-2 de görüleceği üzere; Size göre HSSGM nin güçlü yönleri nelerdir? sorusuna cevap veren çalışanlarımızın %35,47 si kurumun özel bütçesi olmasını en güçlü yönü olarak görmektedir. Çalışanlarımız %20,35 oranında norm düzenleyici bir kurum olmasını, %15,7 si uluslararası ve ulusal mevzuata dayalı bir kurum olmasını, %13,37 oranında uluslararası hizmet sunumunu, %11,05 oranında uluslararası standartlarda sağlık denetimi yapmasını, %6,98 oranında bilişim teknolojisini kullanmasını, %5,81 oranında nitelikli personele sahip olmasını, %5,81 oranında ise halk sağlığı risklerine karşı ülkemizi korumasını, %4,65 oranında seyahat sağlığı hizmetlerinin verilmesi, %3,49 oranında ise çalışan sayısının azlığı ile hizmet sunumundaki hıza sahip olunduğunu güçlü yönlerimiz olarak vurgulamışlardır. Grafik-2 Verilen Cevapların Yüzdesi Stratejik Planlama Ekibimizin yaptığı değerlendirmede ise, yeni kullanılan bir kavram olmasına rağmen çalışanlarımızın %5,81 oranında halk sağlığı risklerinden ülkemizi koruması şeklinde Genel Müdürlüğümüz için bir ifade kullanması en dikkat çekici yön olarak görülmüştür. Ayrıca Ekibimizin bu soruya verilen cevaplara katkı mahiyetinde Kurumun köklü bir geçmişe sahip olmasının güçlü yönlerimizden biri olarak dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir. 23
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 Grafik-3 Verilen Cevapların Yüzdesi Grafik-3 te görüleceği üzere; Size göre HSSGM nin zayıf yönleri nelerdir? sorusuna cevap veren çalışanlarımızın %30,58 i tanıtım eksikliğini en önemli zayıf yönümüz olarak ifade edilmiştir. Çalışanlarımızca %22,31 oranında Kurum içi/dışı iletişim eksikliğinin olması, %14,05 oranında personele karşı yetersiz özlük hakkı, %13,22 eğitim ve bilgi eksikliği, %10,74 yaptırım gücü olmaması, %8,26 iş süreçleri, iş akışları ve görev tanımlamalarının tam olmaması, %6,61 oranında teşkilat kanununun olmaması, %5,79 oranında sık sık üst yönetimin değişikliği, %4,13 oranında kalite çalışmalarının yetersizliği, %2,48 oranında ise performans yönetiminin eksikliği vurgulanmıştır. Ayrıca; denizde acil durumlar için donanım yetersizliğinin bulunması, bütün sınır kapılarındaki sağlık denetimlerinin tek elden yürütülememesi, UST şartlarına haiz olmayan sınır kapılarının sık açılması, başta motorbot olmak üzere acil müdahale gücünü destekleyecek teknik altyapının yetersiz olması konuları da dile getirilmiştir. Çalışanların geneli kurumda verimlilik düzeyine göre ücret, eğitim, ödül veya ceza belirlenmesinde performans değerlendirmesinin yapılmadığını ifade etmişlerdir. Grafik-4 Verilen Cevapların Yüzdesi Grafik-4 te görüleceği üzere; Size göre HSSGM nin iyileştirilmesi gereken yönleri nelerdir? sorusuna cevap veren çalışanlarımızın %25,26 oranında personelin özlük haklarının iyileştirilmesi en çok önemsenen husus olarak vurgulanmıştır. Çalışanlarımızca %20 eğitim, %13,89 oranında iletişim ve koordinasyon, %9,44 oranında tanıtım, %7,78 oranında teknolojiyi daha iyi kullanmak, %7,78 oranında personele adil davranılması, %6,67 oranında fiziki şartların iyileştirilmesi, %6,67 oranında kurumun yetkilerini daha etkin kullanması, %6,67 oranında göreve uygun personelin görevlendirilmesi, %6,67 oranında iş ve işlemlerin standart hale getirilmesi iyileştirilmeye açık yönler olarak belirtilmiştir. 24
İç Paydaşlar Grafik-5 Verilen Cevapların Yüzdesi Grafik-5 te görüleceği üzere; Size göre çalışmalarda verimi düşüren unsurlar nelerdir? sorusuna cevap veren çalışanlarımızın %17 71 i adaletsizlik ve ayrımcılık konusunu dile getirmiştir. Yine çalışanlarımızca %13,71 düşük maaş, %12,57 eğitim eksikliği, %9,71 takdir edilmeme, %9,14 araç ve donanım eksiliği, %7,43 göreve uygun personel olmayışı, %7,43 çalışma ortamı gibi fiziki şartların yetersizliği, %6,86 iletişim eksikliği, %6,29 bilgi işlem eksikliği, %5,71 İş standardizasyonunun olmayışı, %17,14 diğer görüşler belirtilmiştir. Kurum çalışanlarımızın da belirttiği gibi iyileştirilecek alanlarla birlikte verimi düşüren unsurların iyileştirilmesi stratejik planımızın 6 numaralı amacında kurumsal yapının yeni yönetim anlayışı ve kontrol mekanizması olan iç kontrol standartlarının da desteği ile yeniden ele alınması hedeflenmiştir. Hedefimizin çıktısı olarak Kurumun tüm iş ve işlemlerinin tanımlandığı, iş süreçleri, görev tanımları ile iş ve işlemlerin ve çalışanlarımızın performans değerlendirmelerini de kapsayacak şekilde Kurumsal Yönetim Kitabı hazırlanacaktır. Rehber niteliğinde olacak bu kitapta; başta çalışanlarımızın ve diğer tüm paydaşlarımızın Kurumumuzun faaliyetleri sırasında temel alacağı tüm davranışları inceleme ve gözden geçirme imkânına kavuşması hedeflenmiştir. Dış Paydaşlar Stratejik Plan Ekibi olarak dış paydaşlarımız belirlenerek etki ve önem sıralamasına göre tasnifleri yapılmıştır. Önemlerine göre bazı dış paydaşların anket, yüz yüze görüşme, telefon ve e-posta yoluyla görüşleri alınmıştır. Denizcilik Müsteşarlığı nın Trabzon, Samsun, Çanakkale ve İstanbul Bölge Müdürlükleri yetkilileri, Gemi Sörvey Kurulu Başkanı ve üyeleri (15 kişi), çeşitli Liman Başkanları ve yetkilileri (10 kişi), Deniz Ticaret Odası üst düzey yetkilileri ve gemi acenteleri, seyahat sağlığı hizmeti alanlar ve Gemiadamı sağlık belgesi alanlar ile anket çalışması yapılmıştır. Ayrıca Sağlık Bakanlığı üst yönetimi, çeşitli armatör ve acente yetkilileri, Gemiadamı sağlık hizmeti ve seyahat sağlığı hizmeti alan kişilerden bazıları ile ikili görüşmeler de yapılmış, bu kişilere; birlikte çalışılan konularda karşılaşılan problemler, Kurumun olumlu ve güçlü yönleri, geliştirilmesi gereken yönleri ile faaliyet ve hizmetlerini gerçekleştirmesinde beklentilerin neler olduğu sorulmuştur. Verilen cevaplar önceliklerine göre aşağıda sıralanmıştır: Denizcilik camiası ile birlikte çalışmalarda koordinasyon ve uyumun çok iyi olduğu; (%30), Birim olmayan limanlarda yapılanmanın sağlanması ve mevcut birimlerde de personel eksikliklerinin giderilmesinin gerektiği; (%30), Gemi Sağlık Sertifikası ve Medikal Sertifikanın gerekli denetimler sonucunda verilmesi; (%16), Bütçe imkânımızın iyi olmasına rağmen yeterli deniz aracı ve deniz ambulans alımlarının yapılamaması nedeniyle deniz üzerinde yaygın sağlık hizmetinin verilememesi; (%22), 25
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 Kurumun ve faaliyetlerimizin tanınırlığının yeterli olmayışı; (%16), Gemi sağlık kontrollerin daha sık ve titiz yapılmasının gerekliliği; (%15), Gemiadamları muayene ve sertifikalandırılmasının önemi; (%11). Deniz Ticaret Odası üst yönetimi, acenteler ve armatörler ile yapılan anket ve görüşmelerde : Genel Müdürlüğün denizcilik sektörüyle ilişkilerinin gün geçtikçe daha iyiye gittiği, Kurumumuzun sektöre gerekli kolaylıklar sağladığı, iletişim kurulmasında problem bulunmadığı, teknolojik alt yapı ve otomasyonun ileri düzeyde olduğu, teknik imkânlar sayesinde ödeme kolaylıkları sağlandığı, Türk Boğazları nda Montrö Sözleşmesi gereği elde edilmiş olan gemilerin sağlık kontrol işlemleri yetkisinin sürdürülmesinin gerektiği, Türk limanları arasında seyreden Türk Bayraklı gemilere hem sağlık resmi hem de sağlık denetim kolaylıkları getirilmesi gibi köklü değişikliklerin yapıldığı ancak gemi sağlık denetimlerinin gemilerin gereksiz beklemelerine sebep olacak şekilde yapılmamasının gerektiği, sağlık resminin günün şartlarına göre gözden geçirilmesi gerektiği ve cezaların çok yüksek olduğu konularına değinilmiştir. zaman ve ne tür bir muayene yaptırmaları gerektiği bilgisine ulaşma imkânının sağlanmasının büyük bir kolaylık sağlayacağı da ayrıca ifade edilmiştir. Seyahat sağlığı hizmeti alan vatandaşlarla yapılan görüşme ve anketlerde ise : Seyahat Sağlığı hizmetimizin onlar için önemli olduğu, bu hizmeti veren birimlerimizin daha yaygın olmasının gerektiği, resmî Kurum olarak bu hizmeti yürüttüğümüzün bilgisine daha kolay ulaşılabilmesi, Kurumumuzun daha yaygın bilinen bir Kurum haline getirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca her türlü gerekli aşı ve koruyucu ilaçların Kurumumuzdan tedarik edilebilir olunması, yine bazı ilaçların ve aşıların ülkemizde resmi olarak bulunamadığı hususları da ifade edilmektedir. Birimlerimize gelen kişilerin %65 inden fazlasının internet sayfamızdan haberdar olmadığı, yaklaşık %60 ının seyahat sağlığı bilgisini diğer sağlık kuruluşları, seyahat acenteleri ve diğer internet sayfalarından öğrendikleri tespit edilmiştir. Birimlerimizden bu hizmeti alanların yaklaşık %70 inin aldıkları hizmetten memnun oldukları görülmüştür. Gemiadamı Sağlık Sertifikası için gelen gemiadamları ile yapılan anket ve görüşmelerde : Gemiadamları sağlık sertifika işlemlerinin Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülmesinin genel olarak memnuniyeti artırdığı, muayenelerde kişilerin sağlığının ciddi bir şekilde incelendiği, bu sayede bazı önemli hastalıklarına tanı konulduğu ifade edilmiştir. Ciddi bir sağlık kontrolünden geçirilerek verilen sağlık sertifikalarına uluslararası camiada itibarın arttığı, birimlerimizde işlemlerin ciddiyet ve titizlikle yürütüldüğü, iki yılda bir genel muayeneye gidilmeyerek periyodik muayenenin birimlerimiz bünyesinde yapılmış olmasının büyük kolaylık sağladığı, birimlerimizde yürütülen Gemiadamı sağlık işlemlerinden %90 dan fazlasının memnun oldukları beyan edilmiştir. Ayrıca internetten kendi bilgilerine ulaşarak ne 26
Paydaş Etki / Önem Matrisi TABLO-2 Genel Müdürlüğümüzün Paydaş Etki/Önem Matrisi Sağlık Bakanlığı, Genel Müdürlük Üst Yönetimi, Genel Müdürlük Çalışanları, Denizcilik Müsteşarlığı, Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Çalışma Örgütü, Deniz Ticaret Odaları, Yurda Giren ve Çıkan İnsanlar, Gemi Acenteleri, Hava Yolu Şirketleri, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı. Sahil Güvenlik Komutanlığı, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü 3D (Deratizasyon, Dezensektizasyon ve dezenfeksiyon) ve Gemiadamları Sağlık Raporu İçin Yetkilendirilen Kuruluşlar, Mülki İdare Amirleri. DLHİ Genel Müdürlüğü, Dışişleri Bakanlığı, Gemi Sahipleri, Gemiadamları. Pasaport Polisi, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü, Bankalar, Turizm Bakanlığı, Tedarikçiler. Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler (GZFT) Paydaş Etki / Önem Matrisi GZFT analizi için öncelikle Kurum kontrolündeki iç paydaşlar ve Kurum kontrolü dışında bulunan dış paydaşların tespiti yapılmıştır. Bu tespitte, misyonumuzun gerçekleştirilmesinde etkili olan veya ileride bizi etkilemesi mümkün olan birimler belirleyici olmuştur. İç ve dış paydaşların zayıf veya güçlü olmasında; Kurum üzerinde mevcut veya potansiyel etkileri Paydaş üzerindeki etki güçleri göz önünde tutulmuştur. Kurumun içyapısının analizi (Kurumun görev ve yetkilerinin, performansının, potansiyelinin, kurumsal kültürünün, insan kaynaklarının, teknolojik düzeyinin vb.) kapsamında, stratejik yönetimin felsefesi olan katılımcılığı sağlamak amacıyla HSSGM nin tüm birim yöneticileri ve çalışanlarının görüşleri alınarak Kurumun içsel anlamda güçlü ve zayıf yönleri ortaya konulmuştur. Güçlü yönler belirlenirken gerçekçi bir biçimde üstünlüklerimiz nelerdir? Neleri iyi yapıyoruz? Çalışanlarımız güçlü yanlarımız olarak neleri görmektedirler? Zayıf yönler belirlenirken ise; hangi konularda, alanlarda ve hizmetlerde yetersiziz? Neleri iyileştirmeye ihtiyacımız var? Paydaşlarımız ve çalışanlarımızın gözüyle ne gibi zayıflıklarımız ortaya çıkmaktadır? şeklindeki sorulara cevap bulunmaya çalışılmış ve elde edilen sonuçlar Tablo 3 de belirtilmiştir. 27
HSSGM Stratejik Plan 2010-2014 Uluslararası ve ulusal mevzuata dayalı bir kurum olması, Uluslararası bir hizmet vermesi, Halk sağlığı risklerine karşı ülkemizi koruması, Norm düzenleyici bir kurum olması, Ülke sağlığına katkıda bulunması, Özel bütçeli olması, Gelirleri ile giderlerini karşılayabiliyor olması, Seyahat sağlığı hizmeti sunması, Tele sağlık hizmeti sunması, Deniz ambulansı hizmeti sunması, Nitelikli personelinin olması, Gemiadamları ile ilgili sağlık işlemlerinin yürütülmesi, Uluslararası sertifikalandırma işlemi yapması, Uluslararası standartta sağlık denetimi yapması, Mobilize sağlık denetim hizmeti vermesi, Bilişim teknolojisinin etkin olarak kullanılması, Çalışan sayısının az olması ve çalışanlarına çok çabuk ulaşabilmesi. Teşkilat Kanunu nun olmaması, Kurumun tanıtım eksikliğinin bulunması, Kurum içi ve Kurum dışı iletişim eksikliğinin olması, Denizde acil sağlık durumlar için donanım yetersizliğinin bulunması, Bütün sınır kapılarındaki sağlık denetimlerinin tek elden yürütülememesi, İş süreçleri, akışları ve görev tanımlamalarının tam olmaması, Çalışanlarda Eğitim ve bilgilendirme ve lisan eksikliğinin olması, Kurum personeline karşı ücret, sosyal hak, ödül ve ceza uygulamalarının yetersiz kalması, Halk sağlığı acil durum eylem planının yetersiz olması, Motorbot eksikliği ve yetersizliğinin olması, Performans yönetimi eksikliğinin bulunması, Kalite yönetimi çalışmalarının yetersiz olması, Yetki devrinin sınırlarının yeterince belirlenememiş olması, Etkin ve yeterli halkla ilişkilerin olmaması. Kamu Reformu Yasası, DSÖ nün Uluslararası Sağlık Tüzüğü nü (2005) yayınlayarak her türlü halk sağlığı risklerine karşı tedbir alınma zorunluluğunu getirmiş olması, Dünyada sağlık bilincinin gelişmesi, Medya ve kamuoyunda halk sağlığı ile ilgili duyarlılığın artması, Seyahat sağlığı bilincinin gelişmesi, Bilişim sektörünün gelişmesi, Ulaştırma ve turizm sektöründe gelişmelerin olması. Ülkemizin Türk Boğazları na sahip olması. Halk sağlığı risklerinin artması, Havacılık ve denizcilik sektörünün hızlı gelişmesi, Uluslararası seyahatlerinin artması, Ülkemizin jeopolitik konumundan kaynaklanan tehditlerin artması, Ülkelerin uluslararası ticareti sağlıktan önde görebilmesi, Ulaşım sektörünün politik olarak güçlenmesi, UST şartlarına haiz olmayan sınır kapılarının sık açılması Sık sık üst yönetim değişikliğinin olması, Sınır kapı ve limanlarının hızla artmasına karşılık personel sayısının aynı kalması. 28 TABLO-3 Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler (GZFT)