3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan III. BÖLÜM

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan III. BÖLÜM GEL R N TOPLANMASI VE BEYANI Beyan esas, mükellefin kendi mali gücünü bizzat kendisinin bildirmesidir. Gelir vergisi uygulamas bak m ndan mali gücün en iyi tespit kriteri ise y ll k gelirdir. Hilaf na hüküm olmad kça, gelir vergisi mükellefin veya vergi sorumlusunun beyan üzerine tarh olunur. Gelir vergisine tabi bulunan ve kanunun 2 nci maddesinde say lan kazanç ve iratlar n vergilenmesinde temel prensip, mükellefin veya vergi sorumlusunun beyan edecekleri gelir üzerinden verginin tarh olunmas d r. Beyan esas nda, beyan edilecek gelir mükellef veya vergi sorumlusu taraf ndan bir beyanname ile beyan edilir. Ancak Gelir Vergisi Kanunu ile Vergi Usul Kanunu baz hallerde beyan n mükellef veya vergi sorumlusu d fl ndaki kimseler taraf ndan yap lmas n da öngörmüfltür. Bunlar kanuni temsilciler ve mirasç lar olarak s ralayabiliriz. Gelirin toplanmas ise mükelleflerin çeflitli kaynaklardan bir takvim y l içinde (vergilendirme dönemi) elde ettikleri vergiye tabi kazanç ve iratlar için y ll k beyanname vermeleri ve bu kazanç ve iratlar n y ll k beyannamede birlefltirmeleri anlam na gelmektedir. Bu nedenle mükelleflerin, Gelir Vergisi Kanunu nun 2 nci maddesinde yaz l kaynaklardan bir takvim y l içinde elde ettikleri kazanç ve iratlar için Gelir Vergisi Kanunu nda aksine hüküm olmad kça y ll k beyanname vermeleri gerekmektedir. Ayr ca Gelir Vergisi Kanununa göre beyan gereken gelirlerin y ll k beyannamede toplanmas zorunludur. Temel prensip yukar da aç kland üzere bir takvim y l içinde elde edilen gelir unsurlar n n bir beyannamede toplanarak beyan edilmesidir. Tabi ki söz konusu temel prensip Gelir Vergisi Kanununda aksine bir hüküm olmad sürece geçerlidir. Gelir Vergisi Kanunu nun 85 ve 86 nc maddelerinde ise hangi gelir unsurlar n n verilecek y ll k gelir vergisi beyannamesine dahil edilmesinin zorunlu oldu u hangi gelir unsurlar için beyanname verilmeyece i veya verilecek beyannameye dahil edilmeyece i aç kça hüküm alt na al nm flt r. Beyanname verilmesi zorunlu olan gelir unsurlar ile beyanname verilmeyecek veya verilen beyannameye dahil edilmeyecek gelirlerin neler oldu u afla da aç klanm flt r. 95

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo 1- TAM MÜKELLEF GERÇEK K fi LERCE YILLIK BEYANNAME LE BEYAN ED LMES ZORUNLU OLAN GEL RLER Baz gelir unsurlar vard r ki kazanç elde edilmemifl olsa dahi y ll k gelir vergisi beyannamesinin verilmesi zorunludur. Gelir Vergisi Kanununun 85 inci maddesinin ikinci f kras nda say lan gelir unsurlar için mükellefler kazanç elde etmemifl olsalar dahi y ll k gelir vergisi beyannamesi vermek zorundad rlar. Söz konusu gelir unsurlar Ticari Kazanç, Zirai Kazanç ve Serbest Meslek Kazançlar d r. Bu gelir unsurlar n n d fl nda yer alan di er gelir unsurlar nda da birtak m kazançlar vard r ki, bunlar içinde elde edilmesi halinde mutlak suretle y ll k gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir. Yap lan aç klamalar do rultusunda gelir unsurlar itibariyle mutlak suretle y ll k gelir vergisi beyannamesi verilmesi gereken haller afla daki flekilde olacakt r. 1.1- Gerçek Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri ile kollektif flirket ortaklar ve komandit flirketlerin komandite ortaklar kazanç temin etmemifl olsalar dahi y ll k beyanname vermek zorundad rlar. Söz konusu mükelleflerin, ticari ve s nai faaliyetleri sonucu bir kar elde edip etmemeleri, zarar etmifl olmalar, beyan edilecek bir gelirin bulunmamas vb. durumlarda olmalar y ll k beyanname verme zorunlulu unu ortadan kald rmamaktad r. Ayr ca kollektif flirketler ile komandit flirketlerinin tasfiye dönemlerine girmifl olmalar, kollektif flirket ortaklar ile komandit flirketlerin komandite ortaklar - n n söz konusu dönemler için de y ll k beyannamelerini vermelerini gerektirmektedir. 1.2- Basit Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar Basit Usulde vergilendirilen mükelleflerin ticari faaliyetinden elde ettikleri gelirleri y ll k gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmeleri gerekmektedir. Söz konusu mükelleflerin, ticari ve s nai faaliyetleri sonucu bir kar elde edip etmemeleri, zarar etmifl olmalar, beyan edilecek bir gelirin bulunmamas vb. durumlarda olmalar y ll k beyanname verme zorunlulu unu ortadan kald rmamaktad r. 1.3- Gerçek Usulde Vergilendirilen Zirai Kazançlar Zirai kazançlarda temel prensip, çiftçilerin elde etti i zirai kazançlar n Gelir Vergisi Kanunu nun 94 üncü maddesine göre has latlar üzerinden tevkifat yap lmak suretiyle vergilendirilmesidir. Bunun yan s ra Gelir Vergisi Kanunu nun 53 üncü maddesi belirli flartlar dahilinde çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilmesini kabul etmifltir. Buna göre çiftçilerden; 96

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan Ziraat gruplar na göre belirlenen iflletme büyüklü ü ölçüsünü aflanlar (G.V.K madde 54 de iflletme büyüklü ü ölçüleri belirtilmifltir.), Bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca sahip olanlar, On yafl na kadar ikiden fazla traktöre sahip olanlar (Traktörün kendi iflinde kullan lmas flart yla söz konusu flart on y l süre (2007 y l sonuna kadar.) ile dikkate al nmaz.) (G.V.K. Geçici Madde 45/2), Ziraat gruplar n n birkaç tanesi içine giren zirai faaliyetlerin bir arada yap lmas halinde, en fazla iki gruba ait iflletme büyüklüklerinde bu gruplar için tespit olunan hadlerin yar s n aflanlar, Kendi iflletmesi ve dahil bulundu u ortakl klar müstakilen iflletme büyüklü ü ölçüsünün alt nda kald halde,kendi iflletmesinin ve ortakl klardaki paylar n n toplam belirlenen iflletme büyüklü ü ölçüsünü aflanlar, Kendi iste iyle gerçek usulde vergilendirilmek isteyenler, gerçek usulde vergilendirilecektir. Bu flartlar tafl mayanlar ise has latlar üzerinden tevkifat yap lmak suretiyle vergilendirileceklerdir. Gerçek usulde kazanc tespit edilen çiftçiler ise y ll k beyanname vermek zorundad rlar. Söz konusu çiftçilerin zirai faaliyetlerinden zarar etmifl olmalar veya hiç kazanç elde etmemifl olmalar y ll k beyannamenin verilmesine engel bir durum de ildir. 1.4- Serbest Meslek Kazançlar Gerçek usulde vergilendirilen serbest meslek erbab sahipleri de, gelirlerini y ll k beyannamede toplamak ve y ll k beyanname vermek mecburiyetindedirler. Di er taraftan Gelir Vergisi Kanunu nun 66 nc maddesine 4369 say l kanunun 36 nc maddesiyle eklenen bent ile belirli flartlar tafl malar halinde; ebe, sünnetçi, sa l k memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar bu faaliyetlerine iliflkin kazançlar nedeniyle gelir vergisinden muaf tutulmufllard r. Söz konusu flartlar bir taraftan Vergi Usul Kanunu nun 155 inci maddesinde say lan serbest meslek erbab nda ifle bafllaman n belirtilerine, di er taraftan faaliyet sonucu elde edilen kazanc n elde edildi i yere ba lanm flt r. Buna göre yukar da say lan serbest meslek erbab ; Vergi Usul Kanunu nun 155 inci maddesinde say lan flartlardan birden fazlas n tafl mamalar veya bu flartlar tafl makla beraber köylerde veya son nüfus say m na göre belediye içi nüfusu 5000 i aflmayan yerlerde faaliyet göstermeleri halinde gelir vergisinden muaf tutulmufltur. Yap lan aç klamalar sonucunda anlafl laca üzere gelir vergisinden muaf olmayan ve kazançlar gerçek usulde tespit edilen serbest meslek erbab, kazanç elde etmemifl olsalar dahi veya faaliyetleri zarar ile sonuçlanm fl olmas halinde de y ll k gelir vergisi beyannamesi vermek zorundad rlar. 97

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo 1.5- stisna Haddini Aflan ve/veya Tevkif Suretiyle Vergilendirilmemifl Kazanç ve ratlar Genel kural, istisna haddini aflan ve tevkif suretiyle vergilendirilmemifl olan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar tutar ne olursa olsun y ll k beyanname ile beyan edilecektir. Ayn durum ücret gelirleri içinde söz konusudur. Genel kural aç klanan sistem olmakla beraber, Türkiye de vergi tevkifat na tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul sermaye iratlar ile gayrimenkul sermaye iratlar n n toplam tutar n n 875 YTL aflmas halinde beyan konusu yap lmas gerekmektedir. Ayr ca, di er kazanç ve iratlar n y ll k beyanname ile beyan edilmesi gerekip gerekmedi i Gelir Vergisi Kanunun mükerrer 80 nci maddesi ile 82 nci maddesinde yer alan istisna haddi ile söz konusu istisnan n uygulanmad kazanç unsurlar dikkate al narak belirlenecektir. 1.6- Yabanc Memleketlerde Elde Edilen Kazanç ve ratlar Tam mükellefiyet esas nda vergilendirilen mükellefler Türkiye içinde ve d fl nda elde ettikleri gelirlerini y ll k beyannamelerinde toplamak zorundad rlar. Türkiye d fl nda elde edilen gelirlerin y ll k beyannamede toplanabilmesi için ise bu gelirlerin elde edilmesine ba l d r. Gelir Vergisi Kanunu nun 85 inci madde hükmüne göre, yabanc memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlar afla da belirtilen hallerde elde edilmifl say l r ve y ll k beyannamedeki di er gelirlerle toplan r. Bunlar; Mükellefin bu gelirlerini Türkiye'de ki hesaplar na intikal ettirdi i y lda, veya Mükellefin bu gelirlerini Türkiye'de ki hesaplar na intikal ettirilmemesinin iradesi d fl ndaki sebeplerden ileri geldi i tevsik olunan hallerde, mükellefin bu kazanç ve iratlara tasarruf edebildi i y lda elde edilmifl say l r. Söz konusu gelirleri elde eden tam mükellefler, bu gelirleri y ll k beyannameye dahil ederek veya di er gelirleri ile toplamak zorundad rlar. 2- TAM MÜKELLEF GERÇEK K fi LERCE H Ç B R fiek LDE BEYAN ED LMEYECEK GEL RLER Mükellefler taraf ndan y ll k beyanname verilmeyecek haller Gelir Vergisi Kanunu nun 86 nc maddesinde hüküm alt na al nm flt r. Söz konusu hüküm gere- ince, madde de belirtilen koflulara ba l olarak, beyanname verilmesi gerekmedi i durumlarda bu gelirler di er gelirler nedeniyle verilmesi gereken y ll k beyannameye dahil edilmeyecektir. Buna göre maddede say lan kazanç ve iratlar için hiç bir flekilde beyanname verilmeyecek, ticari, zirai ve mesleki kazançlar nedeniyle zorunlu olarak verilmesi gereken y ll k beyannamelere, bu kazanç ve iratlar ithal edilmeyecektir. Bu 98

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan aç klamalar çerçevesinde afla da yaz l hallerde y ll k beyanname verilmeyecektir. 2.1- Gerçek Usulde Vergilendirilmeyen Zirai Kazançlar Kazançlar gerçek usulde tespit edilerek vergilendirilmeyen çiftçiler için Gelir Vergisi Kanunun 94 üncü maddesine göre has latlar üzerinden tevkifat yap lmak suretiyle yap lan vergileme nihai vergileme olmaktad r. Bu nedenle tam mükellefiyette vergiye tabi gelir sadece gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlardan ibaret ise y ll k beyanname verilmeyecektir. Burada elde edilen zirai has lat n veya kazanc n miktar n n bir önemi bulunmamaktad r. Ayr ca di er gelirler nedeniyle beyanname verilmesi gereken hallerde kazançlar gerçek usulde tespit edilerek vergilendirilmeyen çiftçiler elde ettikleri zirai kazançlar n y ll k beyannameye dahil etmeyeceklerdir. (GVK Madde 86/1-a gere- ince) 2.2- Tek flverenden Al nan Ücretler Bilindi i üzere ücret, iflverene tabi ve belirli bir iflyerine ba l olarak çal flanlara hizmet karfl l verilen para ve ay nlar ile sa lanan ve para ile temsil edilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminat (mali sorumluluk tazminat ), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakk, prim, ikramiye, gider karfl l, veya baflka adlar alt nda ödenmifl olmas veya bir ortakl k münasebeti fleklinde olmamak flart ile kazanc n belli bir yüzdesi fleklinde tayin edilmifl olmas onun mahiyetini de ifltirmemektedir. Yukar da bahsedilen ücret ödemelerinin temel vergilendirme sistemi kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmesidir. Yani ücretler ödeme esnas nda,gelir Vergisi Kanununun 94. maddesine istinaden ayn kanunun 103 ve 104 ncü maddelerine göre vergi tevkifat na tabi tutulmaktad r.(gelir Vergisi Kanununa göre istisna tutulan ücret ödemeleri hariç) G.V.K. nun 86/1-b maddesinde yer alan düzenleme gere ince, tek iflverenden al nan ve vergi tavkifat na tabi tutulmufl ücret, tutar ne olursa olsun beyan edilmeyecek ve di er gelirler dolay s yla verilecek beyannamelere de ithal edilmeyecektir. Bu maddeden, birden fazla iflverenden al nan ücretlerin mutlaka beyan edilece i sonucu ç kar lmamal d r. Nitekim, Kanunun 86/1-c maddesinde buna iliflkin belirleme yap ld gibi ayn zamanda 86/1-b maddesinin parantez içi hükmünde özel bir hükme yer verilmifltir. Yaz m z n Gelirin Toplanmas bölümünde birden fazla iflverenden elde edilen ücret gelirlerinin beyan na iliflkin aç klamalar yer almaktad r. 99

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo 2.3- Di er Ücretler Bir k s m hizmet erbab n n ücretlerinin gerçek miktar n tespit etmek baz hallerde çok zor veya imkans z olmaktad r. Bu gibi hizmet erbab n n ücretleri 01.01.1999 tarihinden itibaren Di er Ücretler bafll alt nda takdir usulü ile tespit edilmektedir. Bu tarihten önce bu gibi hizmet erbab n n ücretleri götürü olarak tespit edilmekte idi. Ancak ücretlerde götürü usul 4369 Say l Kanun ile 01.01.1999 tarihinden itibaren yürürlükten kald r lm flt r. Gelir Vergisi Kanununun 64.maddesinde yer alan hükmüne göre di er ücretler flunlard r: -Kazançlar basit usulde tespit edilen ticaret erbab yan nda çal flanlar -Özel hizmetlerde çal flan floförler, -Özel inflaat sahiplerinin ücretle çal flt rd inflaat iflçileri, -Gayrimenkul sermaye irad sahibi yan nda çal flanlar, -Gerçek ücretlerin tespitine imkan olmamas sebebiyle Dan fltay n müspet mütalaas yla Maliye Bakanl nca bu kapsama al nanlar. Yukar da yaz l hizmet erbab n n safi ücretleri takvim y l bafl nda geçerli olan ve sanayi kesiminde çal flan 16 yafl ndan büyük iflçiler için uygulanan asgari ücretin y ll k brüt tutar n n %25 i olarak dikkate al nmaktad r. (4444 say l kanunun 13 cü maddesinin A f kras gere ince 01.01.2000 tarihinden itibaren asgari ücretin % 25 i olarak hesaplanmaktad r.) Yukar da tespit flekli aç klanan safi ücret di er ücretlilerin vergi matrah kabul edilerek G.V.K. 103.maddesinde belirtilen oranlar n uygulanmas suretiyle ödenmesi gereken vergi miktar hesaplanmaktad r. Hesaplanan bu vergi ise Gelir Vergisi Kanununun 118.maddesinde belirtilen sürelerde bizzat kendileri taraf ndan ödenecektir. Bir nevi götürü flekilde vergilendirilen di er ücret için Gelir Vergisi Kanunun 64 ncü maddesinin son f kras gere ince y ll k gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir. Di er gelirler nedeniyle y ll k beyanname verilmesi gerekse dahi, di er ücretler verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir. 2.4- Gelir Vergisi Kanununun 75 inci Maddesinin 15 Numaral Bendinde Yaz l Menkul Sermaye ratlar Kat l mc lardan toplanan katk pay veya primlerin nemaland r larak hak sahibine geri ödenmesi esas na dayal bireysel emeklilik sistemi ve benzeri nitelikteki birikimli flah s sigortalar kapsam nda elde edilen gelirler, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinde menkul sermaye irad olarak tan mlanm flt r. Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin 15 numaral bendinde yer alan menkul sermaye iratlar afla daki gibidir. 100

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan Tüzel kiflili i haiz emekli sand klar, yard m sand klar ile emeklilik ve sigorta flirketleri taraf ndan; a) On y l süreyle prim, aidat veya katk pay ödemeden ayr lanlara yap lan ödemeler, b) On y l süreyle katk pay ödemifl olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazanmadan ayr lanlar ile di er sand k ve sigortalardan on y l süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayr lanlara yap lan ödemeler, c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazananlar ile bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayr lanlara yap lan ödemeler menkul sermaye irad olarak tan mlanm flt r. Gelir Vergisi Kanununun 86 nc maddesinin birinci f kras n n 1 numaral bendinin (a) alt bendinde yer alan hükme göre, yukar da aç klanan bireysel emeklilik sistemi ve flah s sigortalar ndan elde edilen ve menkul sermaye irad olarak tan mlanm fl gelirler tutar ne olursa olsun y ll k beyanname ile beyan edilmeyecektir. Dolay s yla, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi kapsam nda yap lan tevkifat nihai vergileme olmaktad r. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus 07.10.2001 tarihinden itibaren düzenlenen flah s sigorta poliçeleri dolay - s yla elde edilen menkul sermaye iratlar için yukar daki aç klamalar n geçerli oldu udur. 2.5- Kazanç ve ratlar n stisna Hadleri çinde Kalan K s mlar Gelir Vergisi Kanunun 86/1-a maddesi gere ince, kazanç ve iratlar istisna hadleri içinde kalan mükellefler y ll k beyanname vermek zorunda de illerdir. Kazanç ve iratlar n istisna tutarlar aflmas halinde ise, bu gelirlerin toplam tutar de il sadece istisna rakam n aflan tutarlar beyan edilecektir. Tam mükellef gerçek kiflilerin elde ettikleri gelirlerden beyan zorunlu olan ve beyan edilmesi gerekmeyenleri afla da yer alan tablo halinde de göstermek mümkündür. 101

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo TAM MÜKELLEF GERÇEK K fi LERDE BEYAN ED LECEK GEL RLER H Ç B R fiek LDE BEYAN ED LMEYECEK GEL RLER.Gerçek Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar.Basit Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar.Gerçek Usulde Vergilendirilen Zirai Kazançlar.Serbest Meslek Kazançlar emeklilik ve sigorta flirketleri. stisna Haddini Aflan ve/veya Tevkif Suretiyle Vergilendirilmemifl Kazanç ve ratlar.gerçek Usulde Vergilendirilmeyen Zirai Kazançlar.Tek flverenden Al nan ve Tevkif Suretiyle Vergilendirilen Ücretler.Di er Ücretler.Emekli, yard m sand klar ile taraf ndan yap lan ödemeler (G.V.K. 75/15).Kazanç ve ratlar n stisna Hadleri çinde Kalan K s mlar 3- BEL RL B R TUTARI AfiMASI HAL NDE BEYAN ED LECEK GEL RLER Y ll k beyanname verilmesi ve gelirin toplanmas ile ilgili olarak afla da belirtilen çerçevede karar verilmesi gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanunu nun 86 nc maddesinde gelirin belirli bir düzeyi aflmas halinde gelirin toplanarak beyan edilmesi anlay fl yer almaktad r. Düzenlemedeki genel kural bir takvim y l içinde elde edilen kazanç ve iratlar n toplam ndan indirim ve istisnalar ile beyan edilmeyecek gelirlerin düflülmesi sonucunda kalan tutar n belirli bir düzeyi aflmas halinde y l içinde tevkif suretiyle vergilendirilmifl bir k s m kazançlar n verilecek beyannameye dahil edilmesi gerekmektedir. Aksi durumda ise y l içinde tevkif suretiyle vergilendirilmifl bir k s m kazançlar n verilecek beyannameye dahil edilmeyecek veya mükelleflerin beyan edilebilir bir geliri olmayaca ndan y ll k beyanname vermeyecektir. Konu le ilgili ayr nt l aç klamalar afla da yap lm flt r. 3.1- Birden Fazla flverenden Elde Edilen Ücret Gelirinin Beyan Yaz m z n yukar daki bölümlerinde de aç kland üzere G.V.K. nun 86/1-b 102

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan maddesinde yer alan düzenleme gere ince, tek iflverenden al nan ve vergi tevkifat na tabi tutulmufl ücret, tutar ne olursa olsun beyan edilmeyecek ve di- er gelirler dolay s yla verilecek beyannamelere de ithal edilmeyecektir. Bu maddeden, birden fazla iflverenden al nan ücretlerin mutlaka beyan edilece i sonucu ç kar lmamal d r. Nitekim, Kanunun 86/1-c maddesinde buna iliflkin belirleme yap ld gibi ayn zamanda 86/1-b maddesinin parantez içi hükmünde özel bir hükme yer verilmifltir. An lan maddenin parantez içi hükmünün 4962 say l Kanun ile de iflik hali uyar nca, birden fazla iflverenden ücret almakla beraber birden sonraki iflverenden al nan ücretler toplam, 103 üncü maddede yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar (2006 y l için 18.000 YTL) aflmayan mükelleflerin, tamam tevkif suretiyle vergilendirilmifl ücretleri y ll k beyannameye dahil edilmeyecektir. Bu durumda, birden fazla iflverenden ücret elde eden mükellefler afla daki iki flart n birlikte oluflmas durumunda söz konusu gelirlerini y ll k beyannameye dahil etmeyecek ve di er gelirler dolay s yla verilecek olan beyannamelere ithal etmeyeceklerdir. 1.Birden sonraki iflverenlerden al nan ücretler toplam n n 103 üncü maddede yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar (2006 y l için 18.000 YTL yi) aflmamas gerekmektedir. 2.Elde edilen ücretlerin tamam n n tevkif suretiyle vergilendirilmifl olmas gerekmektedir. Yukar daki flartlara haiz olan ücret gelirleri beyan konusu yap lmayacakt r. Bu flartlar n ikisinin birlikte sa lanmas gerekmektedir. Maddenin 4842 say l Kanunla de iflik önceki halinde, birden fazla iflverenden al nan ücretlerin beyan edilmemesi için yukar da belirtti imiz iki flart n yan nda ticari, zirai, mesleki kazançlar ile gayrimenkul sermaye irad, menkul sermaye irad ve di er kazanç ve iratlar için beyanname verme zorunlulu unun bulunmamas flart da aranmaktayd. Dolay s yla, 4962 say l Kanun ile yap lan de ifliklikle bu flart kald r lm flt r. Baflka gelirleri için beyanname vermek zorunda olsa bile belli haddi aflmayan ve stopaja tabi tutulan ücretler için beyanname verilmeyecektir. Birden fazla iflverenden ücret al nmas halinde, birinci iflverenden al nan ücretin hangisi olaca mükelleflerce serbestçe belirlenecektir. Ayr ca; beyana tabi gelir sadece ücret gelirinden oluflmakta ise bu ücretlerin tamam n n toplam beyan s n r n geçse dahi birinci iflverenden sonraki iflverenlerden elde edilen ücret gelirleri toplam n n beyan s n r n geçmemesi durumunda ücret gelirlerinin tamam için beyanname verilmeyecektir. 103

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo Di er taraftan birden fazla ücret gelirinin elde edilmesi halinde kanunun 86/1-b ve 1-c maddeleri hükümlerine göre beyan edilmesi gereken ücret geliri, elde edilen ücret gelirlerinin tamam d r. Yani, tek iflverenden elde edilen ücret geliri için tutar ne olursa olsun beyanname verilmeyece i gerekçesi ile ilk ücret d fl ndaki ücret gelirlerinin beyan edilip ilk iflverenden elde edilen ücret gelirinin beyan edilmemesi söz konusu de ildir. Örnek 1: Bayan (A), üç ayr iflverenden ücret geliri elde etmekte olup, ücretlerin tamam tevkif yoluyla vergilendirilmifl bulunmaktad r. Birinci iflverenden al nan ücret kinci iflverenden al nan ücret Üçüncü iflverenden al nan ücret 30.000 YTL 14.000 YTL 5.000 YTL Birinci iflverenden al nan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2 nci ve 3 üncü iflverenden al nan ücretler toplam (14.000 +5.000 =) 19.000 YTL, 18.000 YTL lik beyan s n r n aflt için 49.000 YTL ücret gelirinin tamam beyan edilecektir. Örnek 2: Bay (B) nin tamam üzerinden tevkifat yap lm fl olan 2006 y l gelirleri afla daki gibidir. Birinci iflverenden al nan ücret kinci iflverenden al nan ücret flyeri kira geliri (Brüt) 50. 000 YTL 10.000 YTL 22.000 YTL Bay (B) nin birden sonraki iflverenden ald ücret geliri olan 10.000 YTL beyan s n r n aflmad ndan, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Bay (B) nin iflyeri kira geliri ise 2006 y l için geçerli olan 18.000 YTL beyanname verme s n r n aflt ndan mükellef sadece bu gelirini beyan edecektir. 3.2- Vergiye Tabi Gelirler Toplam n n 18.000 YTL yi Aflmamas Halinde Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye ratlar ve Gayri Menkul Sermaye ratlar Gelirin toplanmas mükelleflerin çeflitli kaynaklardan bir takvim y l içinde (vergilendirme dönemi) elde ettikleri vergiye tabi kazanç ve iratlar için y ll k beyanname vermeleri ve bu kazanç ve iratlar n y ll k beyannamede birlefltirmeleri anlam na gelmektedir. 104

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan Temel prensip yukar da aç kland üzere bir takvim y l içinde elde edilen gelir unsurlar n n bir beyannamede toplanarak beyan edilmesidir. Tabi ki söz konusu temel prensip Gelir Vergisi Kanununda aksine bir hüküm olmad sürece geçerlidir. Gelir Vergisi Kanunu nun 85 ve 86 nc maddelerinde ise hangi gelir unsurlar n n verilecek y ll k gelir vergisi beyannamesine dahil edilmesinin zorunlu oldu u hangi gelir unsurlar için beyanname verilmeyece i veya verilecek beyannameye dahil edilmeyece i aç kça hüküm alt na al nm flt r. Gelir Vergisi Kanununun 86/1-c maddesi hükmü gere ince, vergiye tabi gelirler toplam n n (söz konusu 86 nc maddenin 1 numaral bendinin a ve b bentlerinde belirtilenler hariç) 103 üncü maddede yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar aflmamas (2006 y l gelirleri için 18.000 YTL) kofluluyla, Türkiye de tevkifata tabi tutulmufl olan; birden fazla iflverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratlar ve gayri menkul sermaye iratlar için y ll k gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir. Di er gelirler için beyanname verilse dahi bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir. Söz konusu madde hükmünde, gelirin belirli bir düzeyi aflmas halinde gelirin toplanarak beyan edilmesi anlay fl yer almaktad r. Söz konusu düzenlemedeki genel kural bir takvim y l içinde elde edilen kazanç ve iratlar n toplam ndan indirim ve istisnalar ile beyan edilmeyecek gelirlerin düflülmesi sonucunda kalan tutar n 2006 y l için beyan s n r olan 18.000 YTL yi aflmas halinde y l içinde tevkif suretiyle vergilendirilmifl menkul sermaye iratlar ile gayri menkul sermaye iratlar n n verilecek beyannameye dahil edilmesi gerekmektedir. Aksi durumda ise y l içinde tevkif suretiyle vergilendirilmifl menkul ve gayri menkul sermaye iratlar verilecek beyannameye dahil edilmeyecek veya mükelleflerin beyan edilebilir bir geliri olmayaca ndan y ll k beyanname vermeyecektir. Yap lan aç klamalardan da anlafl laca üzere beyan edilmeyecek gelirler d fl nda kalan vergiye tabi gelirin, belirli bir tutar aflmamas halinde (2006 y l gelirleri için 18.000 YTL) Türkiye de tevkifata tabi tutulmufl olan, -Birden fazla iflverenden elde edilen ücretler, -Menkul sermaye ratlar, -Gayrimenkul sermaye ratlar y ll k beyanname ile beyan edilmeyecektir. Burada üzerinde durulmas gereken konu vergiye tabi gelirin ne oldu udur. Yani ticari kazanç elde eden bir mükellefin vergi tevkifat na tabi tutulmufl menkul sermaye iratlar var ise beyan s n r ile karfl laflt r lacak tutar ticari kazanç ve menkul sermaye iratlar toplam m, yoksa sadece menkul sermaye iratlar m - d r? Bir di er örnek serbest meslek kazanc elde eden bir mükellef ayn zamanda vergi tevkifat na tabi tutulmufl iflyeri kira geliri elde etti inde beyan s n r olan 18.000 YTL ile karfl laflt r lacak tutar serbest meslek kazanc ve ifl yeri ki- 105

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo ra geliri toplam m yoksa sadece iflyeri kira geliri midir? Sorular ço altmak mümkündür. Bu sorular n cevab n 16 nolu gelir vergisi sürkülerinde bulmaktay z. Söz konusu sürkülerde ki örnek 3 aynen afla ya al nm flt r. Örnek 3: Serbest meslek erbab Bay (C) nin serbest meslek kazanc yan nda tamam tevkif yoluyla vergilendirilmifl iki iflverenden ücret geliri ile yine tamam tevkif yoluyla vergilendirilmifl iflyeri kira geliri bulunmaktad r. Serbest meslek kazanc Birinci iflverenden al nan ücret kinci iflverenden al nan ücret flyeri kira geliri (Brüt) 10.000.000.000.- lira 28.000.000.000.- lira 11.000.000.000.- lira 10.000.000.000.- lira Serbest meslek kazanc nedeniyle her halükarda beyanname verilecektir. Birinci iflverenden al nan hariç, ikinci iflverenden al nan ücret geliri ise 12 milyar liral k beyan s n r n aflmad ndan ücret gelirleri beyannameye dahil edilmeyecektir. Serbest meslek kazanc ve iflyeri kira geliri tutar n n toplam 12 milyar liral k beyan s n r n aflt ndan, iflyeri kira geliri beyannameye dahil edilecektir. Örnekte de görüldü ü üzere mükellefin gelirlerinden beyan edilmeyecek olan ücretler d fl ndaki serbest meslek kazanc ile gayri menkul sermaye irad olan ifl yeri kira geliri toplanarak o dönemde geçerli olan beyan s n r ile karfl laflt r lm flt r. Yap lan karfl laflt rma sonucunda beyan s n r afl ld ndan ifl yeri kira geliri de verilecek y ll k gelir vergisi beyannamesine dahil edilmifltir. Yap lacak aç klamalar çerçevesinde vergi tevkifat na tabi tutulmufl menkul sermaye irad ve gayri menkul sermaye irad n n y ll k gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmemesi için vergiye tabi gelirin beyan s n r olan 18.000 YTL den afla olmas gerekmektedir. Vergiye tabi gelirden ise mükellefin bir takvim y - l içerisinde elde etti i ve gelir vergisinin konusuna giren kazanç ve iratlar toplam ndan ; beyan edilmeyecek kazanç ve iratlar ile indirim ve istisnalar n düflülmesi sonucu bulunan tutar n anlafl lmas gerekti ini düflünüyoruz. Bulunan tutar n beyan s n r olan 18.000 YTL yi aflmamas halinde vergi tevkifat na tabi tutulmufl menkul sermaye iratlar ile gayri menkul sermaye iratlar verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir. Tersi durumda ise beyan edilecektir. 3.3-875 YTL lik Tutar Aflmas Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye rad ve Gayri Menkul Sermaye rad Gelir Vergisi Kanunu nun 86 nc maddenin 1/d bendinde yer alan düzenleme uyar nca; bir takvim y l içinde elde edilen ve toplam 875 YTL yi aflmayan, 106

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan tevkifat ve istisna uygulamas na konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar beyan edilmeyecektir. Bu madde ile, stopaja tâbi olmayan ve tutar ne olursa olsun beyan edilmesi gereken menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar n n beyan, belirli bir tutar geçmesi kofluluna ba lanmaktad r. Bu düzenlemeyle, çok küçük gelirler için beyanname verilmesi zorunlulu u kald r lmakta, mükellef ve vergi dairesi gereksiz ve verimsiz ifllerden kurtar lmaktad r. Buna göre 2006 y l içerisinde elde edilen, -Stopaja ve istisna uygulamas na konu olmayan ve -Toplam 875 YTL yi aflmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar için beyanname verilmeyecektir. 875 YTL lik tutar bir istisna olmay p, gelirin beyan edilip edilmeyece ine yönelik tespitte dikkate al nacak bir haddir. Söz konusu had her bir menkul sermaye irad veya gayri menkul sermaye irad için ayr ayr uygulanmayacak olup, bu gelirler ile vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul ve gayri menkul sermaye iratlar n n toplam tutar dikkate al nacakt r. Bulunan tutar 875 YTL lik beyan s n r n aflmas halinde elde edilen stopaja ve istisna uygulamas na konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar n n tamam için y ll k gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir. Tersi durumda ise yani bulunan tutar n 875 YTL yi aflmamas halinde belirtilen gelirler için y ll k gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmemektedir. Gelir Vergisi Kanunu nun 75 inci maddesinde yer alan menkul sermaye iratlar n n büyük bir ço unlu u ayn kanunun 94 üncü maddesine istinaden gelir vergisi tevkifat na tabi tutulmaktad r. Gelir Vergisi Kanunu nun 75 inci maddesi kayna na bak lmaks z n (ticari faaliyete ba l olarak elde edilenler, ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir.) nelerin menkul sermaye irad say laca 15 bent halinde say lm flt r. Söz konusu menkul sermaye iratlar ndan tevkif yoluyla vergilendirilmemifl bulunan ve istisna uygulanmayan afla da s ralananlar için yukar da yap lan aç klamalar çerçevesinde y ll k beyanname verilmesi gerekmektedir. Bunlar; -Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemifl kuponlar n n sat fl ndan elde edilen bedeller. - fltirak hisselerinin sahibi ad na henüz tahakkuk etmemifl kar paylar n n devir ve temliki karfl l nda al nan para ve ay nlar. -Her çeflit senetlerin skonto edilmesi karfl l nda al nan skonto bedelleri. -Her nevi alacak faizleri. (Gelir Vergisi Kanunu nun 76 nc maddesi 01.01.2006 tarihinden itibaren kald r ld ndan, 2006 y l nda elde edilen alacak faizlerine indirim oran uygulanmas mümkün de ildir.) 107

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo -K y bankac l ndan (off-shore bankac l k) elde edilen faiz gelirleri. -Yurt d fl ndan elde edilen di er menkul sermaye iratlar. - Adi Komandit fiirketlerin komanditer ortaklar n n kar paylar. Vergi tevkifat na tabi tutulmayan ve istisna uygulanmayan gayrimenkul sermaye iratlar na da, basit usulde ticari kazanc n tespit eden mükelleflerden elde edilen iflyeri kiras örnek gösterilebilecektir. 4- DAR MÜKELLEF GERÇEK K fi LERCE BEYAN ED LECEK VE ED LMEYECEK GEL RLER Dar mükellef gerçek kifliler, ticari kazançlar ile gerçek usulde tespit edilen zirai kazançlar için y ll k beyanname vermek zorundad r. Ticari ve zirai faaliyetten kazanç sa lanmam fl olsa bile y ll k beyanname verilerek faaliyet sonucunun beyannamede gösterilmesi gerekmektedir. Di er taraftan Gelir Vergisi Kanununun 4842 say l Kanunla de iflik 86/2 nci maddesi uyar nca dar mükellefiyette beyan edilmeyecek gelirler flunlard r: a)tamam Türkiye de tevkif suretiyle vergilendirilmifl ücretler, b)tamam Türkiye de tevkif suretiyle vergilendirilmifl serbest meslek kazançlar, c)tamam Türkiye de tevkif suretiyle vergilendirilmifl menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar, d)di er kazanç ve iratlar. Dar mükellef gerçek kiflilerin elde ettikleri ücretler, serbest meslek kazançlar, menkul sermaye iratlar ile gayrimenkul sermaye iratlar ndan yap lan tevkifatlar bu kazançlar için nihai vergi olacakt r. Görülece i üzere, söz konusu kanun maddesinde bu gelirler için her hangi bir tutar s n rlamas öngörülmemifltir. Dolay s yla, bu gelirlerin tutar ne olursa olsun beyanname verilmesi söz konusu de ildir. Di er kazanç ve iratlar ise Gelir Vergisi Kanununun 101 inci maddesi gere ince münferit beyanname ile beyan edilecektir. Dar mükellefler, Türkiye de elde ettikleri ticari ve zirai kazançlar (gerçek usulde vergilendirilen) için y ll k beyanname vermeye devam edeceklerdir. Gelir Vergisi Kanununun 85 inci maddesinin ikinci f kras (serbest meslek kazançlar hariç) dar mükellefler içinde geçerlidir. Yani, dar mükellefler ticari ve zirai faaliyetlerinden kazanç elde etmemifl olsalar dahi y ll k beyanname vermek zorundad rlar. Di er taraftan 227 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli i nde 10 aç kland üzere, dar mükellefler tevkifata tabi tutulmayan gayrimenkul sermaye iratlar 10 27 Temmuz 1999 tarih ve 23768 say l Resmi Gazete de yay nlanm flt r. 108

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan için y ll k beyanname vermek zorundad rlar. Söz konusu tebli, 4842 ve 4962 say l Kanunlar öncesi döneme ait gelirlerin beyan n düzenlemektedir. Mezkur kanunlar sonras nda bu konuda bir belirleme yap lm fl olmamakla beraber, an - lan düzenleme yeni dönemde de geçerli olacakt r. Yani, tevkifata tabi olmayan gayrimenkul sermaye iratlar y ll k beyanname ile beyan edilmelidir. Kanun de- iflikli inden öncesi ve sonras nda terettüt konusu olan bir husus da; tevkifata tabi tutulmam fl serbest meslek kazanc elde eden dar mükelleflerin beyan konusudur. Bu konuda, mezkur kanunlar öncesi dönemde, y ll k beyanname verilmesi gerekti i fleklinde görüfller oldu u gibi münferit beyanname verilmesi gerekti i yönünde görüfller de ileri sürülmüfltür. Bize göre bu gelirlerin, vergi güvenli i aç s ndan münferit beyanname ile beyan edilmesi gerekti i savunulsa da, y ll k beyanname ile beyan edilmesi kanun ruhuna daha uygun olacakt r. Ayr - ca, Gelir Vergisi Kanununun 85 inci maddesinin ilk f kras ile 101 inci maddesi hükümleri de an lan gelirlerin y ll k beyanname ile beyan edilmesi gerekti i sonucunu ç karmaya daha müsaittir. Keza, 86/2 nci maddesi hükmünün mefhum-u muhalifinden hareketle de bu sonuca ulafl lacakt r. Gelir Vergisi Kanununun 86/2 nci maddesinin eski hali ile yeni hali ayn hükümleri içermektedir. Bu nedenle, Bakanl n daha önce belirtti imiz 220 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli i 11 ile kazanç ve ratlar n istisna içinde kalan k s mlar ile gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar için dar mükelleflerce beyanname verilmeyece i fleklindeki düzenlemesi yeni dönemde de geçerlili ini sürdürecektir. Zira, eski halinde söz konusu tebli hükmü kanunda belirlenmemifl olan bu hususu çözüme kavuflturmufltu, kanun maddesinin yeni halinde de belirtilen hususa ait bir hüküm bulunmad için belirtilen tebli hükmü çerçevesinde hareket edilmesi do ru olacakt r. Gelir Vergisi Kanununu 53 üncü maddesinin ikinci f kras n n sonunda yer alan, gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar için beyanname verilmeyece ine dair hükümde mükellefiyet türüne göre her hangi bir ay r m n yap lmam fl olmas da tebli hükmünü do rulamaktad r. Yap lan aç klamalardan da anlafl laca üzere, dar mükelleflerin tevkifata tabi tutulmam fl ücret, serbest meslek kazanc ve gayrimenkul sermaye iratlar için y ll k beyanname vermeleri gerekmektedir. Yukar da ifade edilen hususlar n özeti afla daki tabloda gösterilmifltir. 11 22 Ocak 1999 tarih ve 23588 say l Resmi Gazete de yay nlanm flt r. 109

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo DAR MÜKELLEF GERÇEK K fi LERDE BEYAN ED LECEK GEL RLER YILLIK BEYANNAME LE BEYAN ED LMEYECEK GEL RLER (Tevkif yoluyla vergilendirilmifl kazançlarda). Ticari Kazançlar. Ücretler. Gerçek Usulde Vergilendirilen. Serbest Meslek Kazançlar Zirai Kazançlar. Tevkifata Tabi Tutulmufl Gayri. Menkul Sermaye ratlar Menkul Sermaye ratlar. Gayri Menkul Sermaye ratlar. Di er Kazanç ve ratlar 4.1- Yabanc Memlekette Oturan Türk Vatandafllar n n Durumu Gelir Vergisi Kanununun 3. maddesinin ikinci bendine göre, Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye de bulunan teflekkül ve teflebbüslere ba l olup ad geçen daire, müessese, teflekkül ve teflebbüslerin iflleri dolay s yla yabanc memleketlerde oturan Türk vatandafllar tam mükellefiyet esas nda vergilendirilir. Bu gibilerden, bulunduklar memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratlar dolay s yla Gelir Vergisine veya benzeri bir vergiye tabi tutulmufl bulunanlar mezkur kazanç ve iratlar üzerinden ayr ca vergilendirilmezler. Gelir Vergisi Kanunu bu hükmü ile çifte vergilendirmeyi önlemek amac yla istisna yöntemini kabul etmifltir. Yurt d fl nda oturma veya çal flma izni bulunan Türk vatandafllar n n, Türkiye de elde ettikleri gelirlerinin hangi mükellefiyet fleklinde de erlendirildi i büyük önem arz etmektedir. Bu konu en son 210 say l Gelir Vergisi Genel Tebli i nde 12 düzenlenmifltir. Tebli e göre, yurt d fl nda oturma veya çal flma izni bulunan Türk vatandafllar n n büyük ço unlu u ailelerini de yanlar na alarak uzun bir süreden beri bulunduklar yabanc ülkelerde yaflamaktad rlar. Dolay s yla bu va- 12 6 Mart 1998 tarih ve 23278 say l Resmi Gazete de yay nlanm flt r. 110

3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan tandafllar m z n kiflisel ve ekonomik iliflkileri Türkiye den ziyade bulunduklar ülkelerde yo unlaflm flt r. Bunlar n önemli bir k sm da ilgili ülkenin vatandafll - na geçmifltir. Bu durumda, gelir vergisi uygulamas aç s ndan yurt d fl nda oturma veya çal flma izni bulunan vatandafllar m z n ikametgahlar n n bulunduklar ülkede oldu unu kabul etmek gerekmektedir. Öte yandan yurt d fl nda yaflayan vatandafllar m z n bulunduklar ülkelerin çok büyük bir k sm yla çifte vergilendirmeyi önleme anlaflmalar yürürlüktedir. Yabanc ülkelerde yaflayan Türk vatandafllar, bu anlaflmalar uyar nca, daimi meskene sahip bulundu u ülkenin, gerek Türkiye de gerekse yabanc ülkede daimi meskenin bulunmas halinde ise kiflisel ve ekonomik iliflkilerinin, ba l bulundu u ülkenin mukimi say lmaktad rlar. Yabanc ülkelerde yaflayan Türk vatandafllar n n kiflisel ve ekonomik iliflkilerinin yo unlaflt yer, bulunduklar yabanc ülkeler oldu undan, bu ülkeler anlaflmalar n uygulanmas bak m ndan mukim ülke olarak vergileme hakk na sahip olmakta, Türkiye de ise ancak kaynak ülke olarak vergileme hakk n sürdürülebilmektedir. Bu aç klamalar çerçevesinde, Gelir Vergisi Kanununun 3. maddesinin 2 numaral bendinde belirtilenler hariç olmak üzere, çal flma veya oturma izni alarak alt aydan daha fazla bir süredir yurt d fl nda yaflayan Türk vatandafllar n n Türkiye de elde ettikleri kazanç ve iratlar bak m ndan dar mükellefiyet esas nda vergilendirilmeleri gerekmektedir. Bu vatandafllar m zdan kesin dönüfl yaparak Türkiye ye yerleflenler ile bir takvim y l içinde alt aydan daha fazla süreyle Türkiye de oturanlar ise tam mükellefiyet esas nda vergilendirileceklerdir. Buna göre, Gelir Vergisi Kanununun 86. maddesinin 2 numaral bendi uyar nca, dar mükellefiyet esas nda vergilendirilecek söz konusu vatandafllar m z n tamam Türkiye de tevkif suretiyle vergilendirilmifl olan; ücretler, serbest meslek kazançlar, menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar ile di er kazanç ve iratlara ait gelirleri için y ll k beyanname vermeyecekler, di er gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir. Söz konusu vatandafllar di er kazanç ve iratlar için y ll k beyanname vermemelerine karfl beyana iliflkin di er flartlar nda oluflmas halinde elde edilen di er kazanç ve iratlar için Gelir Vergisi Kanununun 101. maddesi kapsam nda Münferit Beyanname verilece i tabiidir. 111

Menkul K ymetlerden ve Di er Sermaye Piyasas Araçlar ndan Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi ve Beyan istanbul smmmo 112

113 3. BÖLÜM - Gelirin Toplanmas ve Beyan