SAYIŞTAY REHBERLERİ 28.04.2015
Sayıştay Denetimi Düzenlilik Denetimi Performans Denetimi Mali denetim Uygunluk denetimi
Sayıştay Raporları Sayıştay denetim raporları (Düzenlilik ve Performans denetimi) Yargılamaya esas rapor Genel raporlar - Dış denetim genel değerlendirme raporu - Faaliyet genel değerlendirme raporu - Mali istatistikleri değerlendirme raporu - Genel uygunluk bildirimi
Sayıştay Rehberleri Düzenlilik denetimi rehberi Performans denetimi rehberi Faaliyet raporları değerlendirme rehberi Mali istatistikleri değerlendirme rehberi
DÜZENLİLİK DENETİM REHBERİ
Düzenlilik Denetimi Kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespiti, Kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarının güvenilirliği ve doğruluğu hakkında görüş bildirilmesi, Mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi
Düzenlilik Denetiminin Özellikleri Hesap verme sorumluluğuna katkı, Mali denetim ve uygunluk denetimi bir arada olması, Kapsam belirlemesi, Mali yönetim ve iç kontrol fonksiyonları değerlendirmesi, Uluslararası Denetim Standartları (UDS), Ekip çalışması esası, Risk odaklı ve sistem tabanlı olarak yürütülür.
Düzenlilik Denetim Süreci 1- PLANLAMA 2- UYGULAMA 3- RAPORLAMA 4- İZLEME
Kurum Tanıma Kurum Faaliyet Ortamının Tanınması Kurum Muhasebe Sisteminin ve Mali YapınınTanınması Kurum Bilişim Sistemlerinin Tanınması Kurum İç Kontrollerinin Tanınması Önemlilik Seviyesinin Belirlenmesi P L A N L Hesap Alanlarının Belirlenmesi Risk Değerlendirmesi Denetim Yaklaşımının Belirlenmesi A M A Denetim Güvence Faktörünün Belirlenmesi İncelenecek İşlemlerin Belirlenlenmesi ve Örnekleme Kontrollerin Test Edilmesi Denetim Planı Hazırlanması Denetim Programlarının Hazırlanması U Y G U L A M A Denetim Kanıtlarının Elde Edilmesi (Denetim Programlarının Uygulanması) Kanıt Toplamada İlave Prosedürlerin Uygulanması R A P O R L A M A Denetim Raporunun Hazırlanması Denetim Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Denetim Tamamlama Çalışmalarının Yapılması Yargılamaya Esas Raporun Hazırlanması İ Z L E M E Sonuçların İzlenmesi
1- PLANLAMA Kurum Tanıma - Faaliyet ortamı - Muhasebe sistemi ve mali yapı - Bilişim sistemleri - İç kontrol sistemleri Önemlilik Seviyesinin Belirlenmesi Hesap Alanlarının Belirlenmesi Risk Değerlendirilmesi Denetim Yaklaşımının Belirlenmesi - Güvence faktörünün belirlenmesi - Kontrollerin test edilmesi İncelenecek İşlemlerin Seçimi-Örnekleme Denetim Planının ve Programının Hazırlanması
İç Kontrol Sisteminin Değerlendirmesi İç kontrol sisteminin kurulup kurulmadığı, İç kontrollerin çalışıp çalışmadığı, İç kontrollerle ilgili kurumun yapması gereken işlemlerin gerçekleşip gerçekleşmediği, İç kontrol standartları eylem planındaki faaliyetlerin gerçekleşmeleri.
İç Kontrol Sistemini Değerlendirme Süreci A- İç Kontrol Sisteminin Yapılandırılmasının Değerlendirilmesi B- İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Değerlendirilmesi 14
A- İÇ KONTROL SİSTEMİNİN YAPILANDIRILMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ A.1- İç Kontrol Sistemi Çalışmalarının Başlatılması A.2- Kurumda Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyumun Sağlanması A.3- Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Uygulanması 15
A.1- İç Kontrol Sistemi Çalışmalarının Başlatılması Üst yönetici tarafından İKS nin benimsenmesi ve tüm personele iç kontrol çalışmalarının başlatıldığını duyurması, Eğitim ihtiyacına yönelik bir analiz yapılarak eğitim alt yapısının oluşturulması, İKS ile ilgili olarak bir şirket, üniversite, kişi veya kuruluştan eğitim veya danışmanlık hizmeti satın alınması, 16
A.1- İç Kontrol Sistemi Çalışmalarının Başlatılması Kurumdaki tüm personelin Etik Sözleşmesini imzalaması, Kurum organizasyon yapısının belirlenmesi, Görev, yetki ve sorumlulukların açık bir şekilde belirlenmesi, Yetki devirlerinin yazılı olarak düzenlenmesi, 17
A.1- İç Kontrol Sistemi Çalışmalarının Başlatılması İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kurulunun üst yöneticinin onayı ile görevlendirilmesi, İç denetim biriminin kurulması, İKY sistemi kurulması ve personelin performansını ölçmeye ve değerlendirmeye yönelik bir yapı belirlenmesi, Kurumda Bilişim Sistemi ve Yönetim Bilgi Sistemi kurulması, 18
A.2- Kurumda Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyumun Sağlanması Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı hazırlanması, Eylem planında standartların yapılandırılması yanında Kamu İç Kontrol Rehberinde yer alan iç kontrol sisteminin kurulmasını sağlayacak eylemlerin öngörülmesi, 19
A.3- Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planının Uygulanması Yapılan tüm işlerin tanımlanması ve süreçlerinin belirlenmesi, Odak grupları aracılığıyla her birimde iş süreçlerinde yer alan risklerin belirlenmesi, analizin yapılması ve kontrol faaliyetlerinin düzenlenmesi, Odak gruplarında belirlenen risklerin hangilerinin kurumun risk iştahının altında ve üstünde riskler olduğunun belirlenmesi, 20
A.3- Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planının Uygulanması Odak gruplarınca yapılan risk değerlendirmelerinin birim amirinin görüşü ile İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kuruluna (İKİYK) raporlanması, İKİYK tarafından risk iştahı düzeyine göre hangi riskler ile mücadele edileceğinin belirlenmesi, İKİYK tarafından kurumda mücadele edilecek riskler için hangi kontrol faaliyetlerinin uygulanacağının belirlenmesi, 21
A.3- Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planının Uygulanması Sorumlu Birim/Personel-Risk İlişkisinin kurulması, İç denetim birimi tarafından iç kontrol sistemine ilişkin denetim çalışmalarının planlanması ve yürütülmesi, Kurumda iç kontrol sisteminin işleyişinin Kamu İç Kontrol Rehberine uygun olarak yürütülmesi, 22
B- İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ İKS nin değerlendirilmesine yönelik kurumda değerlendirme formlarının ve raporların düzenlenmesi, İç denetim birimi tarafından iç kontrol sisteminin değerlendirmesine yönelik çalışmalar yapıldıysa bu çalışmaların üst yöneticiye raporlanması, Üst yönetici tarafından bu raporların İç Denetim Koordinasyon Kuruluna gönderilmesi, 23
B- İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Kurumda iç kontrol sisteminin etkinliğini ve kalitesini sağlamaya yönelik denetim raporlarının mevcudiyeti, Faaliyet raporlarına üst yönetici ve harcama yetkilisince imzalanan "İç Kontrol Güvence Beyanı" ile mali hizmetler birim yöneticisi tarafından imzalanan " Mali Hizmetler Birim Yöneticisinin Beyanı" nın eklenmesi, 24
B- İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ İç Kontrol İzleme Yönlendirme Kurulu tarafından üst yöneticinin uygun görüşüne sunacağı tespit ve önerilerini içeren raporun mevcudiyeti, 25
İKS NA İLİŞKİN SAYIŞTAY DENETİM RAPORLARINDA YER ALAN TESPİTLER A- İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planlarına İlişkin Tespitler B- Ön Mali Kontrole İlişkin Tespitler C- İç Denetime İlişkin Tespitler D- İç Kontrol Sisteminin Yıllık Olarak Değerlendirilmesine İlişkin Tespit
A- İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planlarına İlişkin Tespitler Kamu idarelerinin bir kısmında, Kamu İç Kontrol Standartlarına uyum eylem planlarının hazırlanmadığı, İç kontrol standartlarına uyum eylem planlarının hazırlandığı bazı kamu idarelerinde ise; - standartların karşılığı olan faaliyetlerin belirtilmediği, - söz konusu faaliyetlerin başlatılmadığı ya da süresinde tamamlanmadığı, - mali karar ve işlemlerle ilgili süreç akış şemalarının oluşturulmadığı tespit edilmiştir.
B- Ön Mali Kontrole İlişkin Tespitler Kamu idarelerinin bir kısmında ön mali kontrol biriminin kurulmadığı, Birimin mevcut olduğu kamu idarelerinin bazılarında ise ön mali kontrolün, Esasların öngördüğü hükümler çerçevesinde gerçekleştirilmediği, Ön mali kontrole tabi tutulması gereken işlemlerin ön mali kontrol dışında bırakıldığı tespit edilmiştir.
C- İç Denetime İlişkin Tespitler Kamu idarelerinin bir kısmında iç denetim birimlerinin oluşturulmadığı, İç denetim birimleri oluşturulan bazı kamu idarelerinde yeterli sayıda atama yapılmadığı, Bu birimlerin etkin çalıştırılmadığı ve İç denetim planları ve bu planlarla uyumlu iç denetim programlarının hazırlanmadığı tespit edilmiştir.
D- İKS nın Yıllık Olarak Değerlendirilmesine İlişkin Tespitler Kamu idarelerinin bir kısmında iç kontrol sistemlerinin yıllık olarak değerlendirilmediği ve Kurumsal risklerin ve risklere karşı alınacak tedbirlerin belirlenmediği tespit edilmiştir.
2- UYGULAMA Denetim Kanıtlarının Elde Edilmesi Kanıt Toplama İlave Prosedürlerin Uygulanması Denetim Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Denetim Tamamlama Çalışmalarının Yapılması
3- RAPORLAMA Denetim Raporunun Hazırlanması Yargılamaya Esas Raporun Hazırlanması
4- İZLEME Sonuçların İzlenmesi
PERFORMANS DENETİMİ REHBERİ
Performans Denetimi Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergelerle ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi suretiyle gerçekleştirilir.
Planlama Uygulama Raporlama İzleme Performans Denetiminin Aşamaları
1- PLANLAMA Denetim ekibinin oluşturulması Denetlenecek idareyle iletişim kurulması Kurum tanıma Kurumun genel performans yönetimi hakkında bilgi edinilmesi Denetim planının hazırlanması
2- UYGULAMA Stratejik Planın Değerlendirilmesi Performans Programının Değerlendirilmesi Faaliyet Sonuçlarının Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi Faaliyet Raporlarının Değerlendirilmesi
Stratejik Plan ve Performans Programının Değerlendirilmesi Mevcudiyet Zamanlılık Sunum İlgililik Ölçülebilirlik İyi Tanımlanma
Faaliyet Raporunun Değerlendirilmesi Mevcudiyet Zamanlılık Sunum Tutarlılık Doğrulanabilirlik Geçerlilik/ İkna edicilik
Faaliyet Sonuçlarının Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi Verilerin güvenilirliğine yönelik risklerin tespit edilmesi Veri kayıt sistemindeki kontrollerin değerlendirilmesi Güvenilirlik değerlendirilmesi
İç Kontrol Sistemlerinin Değerlendirilmesi Kurum genel performans yönetimi hakkında bilgi edinilmesi, Stratejik planın değerlendirilmesi, Performans programının değerlendirilmesi, Faaliyet sonuçlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesi,
3- RAPORLAMA 4- izleme
FAALİYET RAPORLARI DEĞERLENDİRME RAHBERİ
MALİ İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME REHBERİ
TEŞEKKÜRLER