Adı Soyadı: OKUL HEYECANIM ÖZETLERĐM ARKADAŞIMI SEÇĐYORUM Birbirine karşı sevgi, saygı ve anlayış gösteren kişilerden her birine arkadaş denir. Arkadaşlarımız hayatımızda önemli bir yer tutar. Arkadaşlarımızla birlikte oyun oynar, ders çalışırız. Onlarla duygularımızı paylaşırız. Birlikte eğlenir, mutlu olur, üzülürüz. Yaşamımızın büyük kısmını birlikte geçirdiğimiz, birçok şeyi paylaştığımız arkadaşlarımızı iyi seçmeliyiz. Đnsanların arkadaşlarında bulunmasını istediği özellikler genellikle çalışkanlık, yardımseverlik, iyimserlik, samimiyet, güvenilirlik akıllılık, saygı, hoşgörü, cesurluk, dürüstlük, anlayış, uyumluluktur. DUYGULARIMIZ Duyguları paylaşmak bir ihtiyaçtır. Önemli olan duygularımızı uygun şekilde ifade etmektir. Kızgınlık olumsuz bir duygudur. Kızgın olduğumuzda kontrolümüzü kaybedersek kendimize ve çevremizdeki insanlara zarar verebiliriz. Kızgın olduğumuzda nasıl davranacağımızı bilirsek bu duygunun ilişkilerimizi etkilemesini engelleyebiliriz. Duygularımızı Söylüyoruz Kızgın olduğumuzda,. Sakin olmaya çalışmalıyız.. Derin derin nefes almalıyız.. Asla kötü sözler söylememeliyiz.. Sesimizi yükseltmemeliyiz.. Şiddete başvurmamalıyız.. Duygularımızı nazik ifadelerle söylemeliyiz YANLI DAVRANIŞ Yanlı davranış, olaylar karşısında taraşı davranış göstermektir. Örneğin, arkadaşımız haksız olduğu hâlde onu sevdiğimiz için haklıymış gibi davranmak, insanlara lakap takmak, onların özellikleriyle alay etmek, dışlamak yanlı davranışlardır. Yanlı davranışların nedeni, duygularımızın bizi etkilemesi, olayları iyi anlamamak olabilir. Bu tür davranışlar ilişkilerimizin bozulmasına neden olur. Đnsanların güvenini kaybederiz. Bu nedenle yanlı davranışlardan kaçınmalı, herkese saygı duymalıyız. DUYARLI OLMALIYIZ Gün boyunca insanlarla iletişim kurarız. Đletişim kurarken insanları kırmamaya, onlara karşı kibar davranmaya özen göstermeliyiz. Đletişim kurduğumuz insanların ihtiyaçlarına, sorunlarına karşı düşünceli davranmamız gerekir. Bu davranış şekli duyarlı olmaktır. Örneğin, kendisine şaka yapılmasını istemeyen arkadaşımıza şaka yapmamalıyız. SORUNLARIMIZI ÇÖZÜYÜRUZ Çevremizdeki insanlarla aramızda sorunlar yaşayabiliriz. Öğretmenimiz, arkadaşlarımız, okul çalışanları ile ilişkilerimizde de sorunlar olabilir. Sorunlarımızı tam olarak belirlemek, onları çözmemize yardımcı olur. Sorunlarımız yokmuş gibi davranmak yerine çözmek için çaba harcamalıyız. Doğru çözüm yöntemi uygulamak, bizi en iyi sonuca götürür. Sorun Çözme Yöntemi: 1. Sorunu tanımlayınız. 2. Kimlerden yardım alacağınızı belirleyiniz. 3. Çözüm yollarını düşününüz. 4. Uygun çözüm yoluna karar veriniz. 5. Kararı verdiğiniz çözüm yolunu uygulayınız. 1
KROKĐ ÇĐZĐYORUM Kroki, bir yerin kuş bakışı görünüşünün ölçüsüz olarak kâğıt üzerine küçültülerek çizilmesidir. Kuş bakışı görünüş ise bir yerin yüksekten görünümüdür. Okulun krokisi çizilirken, okul çevresindeki yollar, binalar belirlenir. Bu yapılar kar, dikdörtgen, üçgen gibi geometrik şekillerle bir kâğıt üzerine çizilir. Krokide ölçü aranmaz. OKULUMUZUN TARĐHĐ Okul, insanların eğitim, öğretim gördüğü kurumlardır. Her kurumun bir tarihi vardır. Biz de okulumuzun tarihini okul müdüründen, okulumuzda çalışan öğretmenlerden öğreniriz. SON PĐŞMANLIK FAYDA ETMEZ insanlar hayatlarını kolaylaştırmak için birçok eşya kullanırlar. Bu eşyalardan bazıları herkes tarafından kullanılır. Okul ve sınıf eşyaları da bu şekilde kullanılan eşyalardandır. Okul ve sınıf eşyaları kişisel eşyamız değildir. Okulda bulunan herkes bu eşyaları kullanabilir. Dolaplar, sıralar, haritalar vb. ortak kullanılan eşyalardır. Okul ve sınıf eşyalarını özenli kullanmalıyız. Başkalarının da bizim gibi bu eşyalardan yararlanacağını unutmamalıyız. Ayrıca okul ve sınıf eşyalarını özenli kullanmak okul bütçesine katkı sağlar. Okul ve sınıf eşyalarını dikkatli kullanmanın hepimizin görevi olduğunu unutmayalım. DOSTLUK KAZANSIN Belli bir amacı, kuralı olan eğlenceli etkinliklere oyun denir. Oyun oynayarak eğleniriz. Oyunlar yaratıcılığımızı, düşünme yeteneğimizi artırır. Arkadaşlıklarımızı geliştirir. Oyunlarda kazanmak kadar kaybetmek de doğaldır. Oyunu kaybetmek, kurallara uymamak ya da gerekli davranışlarda bulunmamaktan olabilir. Oyunu kaybettiğimiz zaman üzülmemeli, kazanan takımı tebrik etmeliyiz. Oyunların eğlenmek için oynandığını unutmamalıyız. OKUL KURALLARINA UYALIM Okullar toplu olarak yaşadığımız yerlerdir. Toplu yaşanan her yerde olduğu gibi okulda da uyulması gereken kurallar vardır. Okula zamanında gelmek Okul ve sınıf eşyalarını özenli kullanmak Yerlere çöp atmamak Koridorlarda koşmamak Okul çalışanlarına karşı saygılı olmak Okul kurallarındandır. Okul kurallarına uyulmadığında sorunlarla karşılaşabiliriz Okul kuralları okulda düzeni sağlamak için konulmuştur. Bu nedenle okuldaki herkesin uyması gerekir. OKULUMU SEVĐYORUM Okul, toplu olarak öğretim yapılan yerdir. Okulda hayatımız boyunca kullanabileceğimiz bilgiler öğreniriz. Okul sayesinde yeteneklerimiz, yaratıcılığımız gelişir. Okulda arkadaşlarımız, öğretmenlerimiz ve diğer okul çalışanları vardır. Bu insanlarla sürekli etkileşimde bulunuruz. Arkadaşlarımızla oyunlar oynar, ders çalışırız. Birbirimize yardım ederiz. Öğretmenlerimiz bize yeni bilgiler öğretirler. Okul çalışanları okulun işlerini yaparlar. Okuldaki insanlarla sevincimizi, üzüntümüzü paylaşırız. Grup çalışmalarında arkadaşlarımızla iş bölümü yaparız. Okulda yalnız bilgi öğrenmeyiz. Đnsanlarla nasıl konuşulacağını, kurallara uymanın gerekliliğini, doğru ve yanlış davranışları da öğreniriz. Okul bize hayatta başarılı olmanın yollarını öğretir. Okul bizi hayata hazırlar. 2
HEM TUTUMLU HEM BAKIMLI Đnsanların daha sağlıklı olmak ve daha iyi görünmek için kendilerine yaptıkları bakıma kişisel bakım denir. Her bireyin kişisel bakım yapması gerekir. Kişisel Bakım Đçin Neler Yapılır? Belirli aralıklarla banyo yapılır. Yemeklerden sonra dişler fırçalanır. Tırnaklar kesilir. Yemeklerden önce ve sonra eller yıkanır. Kişisel bakım yaparken kaynaklardan yararlanırız. Bunlardan bazıları su, elektrik, sabun, şampuan, diş macunudur. Bu kaynaklar dikkatsiz kullanıldığında tükenir. Bu yüzden kaynakları kullanırken özenli davranmalıyız. Diş macununu yeteri kadar kullanmalıyız. Suyu boşa akıtmamalıyız. Đşimiz bitince lambayı kapatmalıyız. Kaynakları özenli kullanmak aile bütçesine katkı sağlar. DOĞAL SAĞLIKLI BESLENME Đnsanların büyümek ve gelişmek için dengeli ve düzenli beslenmeye ihtiyacı vardır. Dengeli ve düzenli beslenmek, her çeşit yiyecekten düzenli olarak tüketmektir. Besinleri değişik ve çeşitli kaynaklardan elde ederiz. Örneğin; et, süt, yumurta, bal, peynir gibi besinleri hayvanlardan sağlarız. Bunlar hayvansal besinlerdir. Meyve ve sebzeler bitkilerden elde edilir, bu besinler bitkiseldir. Ayrıca tuz, soda gibi besinler de madensel besinlerdir. Her besinin vücudumuz için görevi farklıdır. Et, süt, yumurta, balık, nohut gibi besinler vücudumuzun büyüyüp gelişmesini sağlar. Şeker, nişasta, yağlar vücuda enerji verir. Sebze ve meyveler de vücudumuzu hastalıklardan korur. Dengeli ve düzenli beslenmek için doğal ve sağlıklı ürünler tüketilmelidir. Meyve ve sebzeler evimize gelinceye kadar kirlenir, tozlanır. Bu besinler ilaçlı olabilir. Mikroplar besinlere bulaşabilir. Bu nedenle meyve ve sebzeler yenmeden önce iyice yıkanmalıdır. Hastalıklı hayvanların eti yenmemelidir. Paketli olmayan sütler iyice kaynatılmalıdır. SAĞLIK ĐÇĐN ELELE Sağlıklı olmak için spor yapmak, dengeli ve düzenli beslenmek yeterli olmaz. Vücudumuzu korumak için şunlara da dikkat etmeliyiz: Terli terli soğuk su içmemeliyiz. Mevsimlere göre giyinmeliyiz. Temizlik kurallarına uymalıyız. (Ellerimizi yıkamalı, dişlerimizi fırçalamalıyız vb.) Temiz ve güvenli yerlerde oyun oynamalıyız. Vücudumuz değerlidir. Vücudumuzun sağlıklı olması yaşamımızı ve başarılı olmamızı etkiler. Kendi sağlığımızı korumanın yanında arkadaşlarımızın da sağlığını korumalıyız. Yanlış davranışlarında onları nazikçe uyarmalıyız. ACĐL DURUM YARDIM EDELĐM Günümüzün büyük kısmını okulda geçiririz. Arkadaşlarımızla oyun oynarken, sınıfta ders işlenirken ya da okula geliş gidişlerde kaza ya da acil durumlarla karşılaşabiliriz. Bu gibi durumlarda önce sakin olmalı ve çevreyi boşaltmalıyız. Đlk müdahaleyi yapmalı veya yardım çağırmalıyız. Öğretmenlerimizden veya orada bulunan büyüklerimizden yardım almalıyız. Eğer yaralanma daha büyükse acil yardım (112) yi aramalıyız. 3
ÖZEL GÜNLERĐMĐZ Bayram, yılbaşı, doğum günü, düğün gibi günler özel günlerdir. Çünkü bu günler bir kişi ya da toplum için önem taşır. Özel günlerde insanlar ortak duygu ve düşüncelerde (sevgi, barış, dayanışma vb.) buluşurlar. O günün anlam ve önemi hatırlanır. Kutlamalar yapılır. Büyük küçük herkes kutlamalara katılır. Yılbaşı, doğum günü, düğün gibi günlerde insanlar eğlencelere katılırlar ya da kendileri kutlama düzenlerler. Millî bayramlarda okullarda törenler yapılır, bu günler milletçe kutlanır. Dinî bayramlarda büyükler ziyaret edilir. Özel gün kutlamaları için biz de etkinlikler düzenleyebiliriz. Aile bireylerimizle ya da arkadaşlarımızla iş birliği yapıp ekip çalışması ile kutlamaları daha coşkulu hâle getirebiliriz. 29 EKĐM CUMHURĐYET BAYRAMI Cumhuriyet yönetiminden önce devletimizin adı Osmanlı Devleti idi. Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı na katıldı. Đş birliği yaptığı Almanya ile birlikte Osmanlı Devleti de yenildi. Düşman devletlerden Yunanlılar Đzmir i, Fransızlar Güneydoğu Anadolu yu, Đtalyanlar Antalya yı, Đngilizler de Đstanbul u işgal ettiler. Mustafa Kemal Paşa yurdu kurtarmak için 19 Mayıs 1919 da Samsun a çıktı. Amasya, Erzurum ve Sivas ta toplantılar yaptı. Bu toplantılarda, milleti ancak milletin kurtaracağını, TBMM nin yurdumuzu kurtarmak için toplanması gerektiğini açıkladı. Toplantılarda alınan kararlar yurdun her yanına duyuruldu. 23 Nisan 1920 de Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara da açıldı. Milletvekilleri Atatürk ü başkan seçti. TBMM nin açılması cumhuriyet yönetimine geçişte önemli bir adım oldu. Düzenli ordu kuruldu. Đnönü, Sakarya ve Dumlupınar savaşları yapıldı. Yurdun diğer cephelerinde halk, düşmana karşı savaştı. Kurtuluş Savaşı, 1919 yılından 1922 yılına kadar sürdü. Ulusumuz Kurtuluş Savaşı nı Atatürk ün önderliğinde yapmıştır. Yurdumuzu paylaşmak isteyen ve işgal eden düşmanlar yenilgiye uğratılmıştır. 24 Temmuz 1923 te Lozan Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile devletimiz bağımsızlığına kavuşmuş oldu. Devletin yönetim şekli belirlenmeliydi. Atatürk, 29 Ekim 1923 yılında cumhuriyeti ilan etti. Cumhuriyet, milletin egemenliği kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için seçtiği milletvekilleri aracılığı ile kullandığı yönetim şeklidir. Cumhuriyetin ilanından sonra Atatürk ün önderliğinde birçok hak ve hürriyete kavuştuk. Halkımız kendi kendini yönetmeye başladı. Kadınlara seçme, seçilme ve çalışma hakkı verildi. Medeni Kanun çıkarılarak kadın erkek eşitliği sağlandı. Soyadı Kanunu çıkarıldı. Arap harşeri yerine şimdi kullanılan harşer kabul edildi. Kılık kıyafette yenilikler yapıldı. Din ve devlet işleri birbirinden ayrıldı. Takvim, saat gibi ölçü birimleri değiştirildi. Ayrıca Türk halkı basın hürriyetine, iletişim hürriyetine ve öğrenim hürriyetine kavuştu. Eğitim ve öğretime büyük önem verildi. Çok sayıda meslek okulu ve üniversite açıldı. Yurdumuzun birçok yerinde demir yolu ve kara yolları yapıldı. Fabrikalar kuruldu. Tarım, haberleşme alanlarında çağdaş araçlar kullanılmaya başlandı. Atatürk ün yaptığı yenilikleri koruyup yaşatmalıyız. Đlke ve inkılâplarına sahip çıkmalıyız. Her yıl 29 Ekim günü yurt çapında kutlamalar düzenlenerek Cumhuriyet Bayramı kutlanır. Halk, millî birlik ve beraberlik duygusu ile kutlamalara katılır. ATATÜRK ÜN ÖĞRENĐM HAYATI Atatürk ilköğrenimine mahalle mektebinde başladı. Daha sonra Şemsi Efendi Đlkokuluna gitti. Atatürk subay olmak istiyordu. Subay okulu sınavına katıldı. Sınavı kazandı. Atatürk, Askerî Rüştiye (ortaokul) ve Askerî Đdadi (lise) okullarını başarıyla bitirdi. 1905 yılında Harp Akademisinden kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu. 4
BĐLĐNÇLĐ TÜKETĐCĐ OLALIM Yaşamımızı sürdürebilmek için bazı ihtiyaçlarımız vardır. Đhtiyaçlarımız iki türlüdür: 1. Temel ihtiyaçlar 2. Sosyal ihtiyaçlar Temel ihtiyaçlar: Bu ihtiyaçlar yaşamımızı sürdürmek için gerekli olan ihtiyaçlardır. Beslenme, barınma, giyinme bu ihtiyaçlardandır. Sosyal ihtiyaçlar: Mutlu olmamızı sağlayan ihtiyaçlardır. Oyun oynamak, gezmek, tiyatroya gitmek bu ihtiyaçlara örnektir. Tüketici olarak bazı haklarımız vardır. Alışveriş yaparken bu hakları kullanmalıyız. Haklarımızla birlikte sorumluluklarımız da vardır. Alacağımız malların kalitesi ve fiyatı ile ilgili araştırma yapmalıyız. Bu malların özellikleri hakkında bilgi edinmeliyiz. Güvenilir olmayan malları almamalıyız. TSE damgası ve garanti belgesinin olup olmadığına bakmalıyız. Açıkta satılan yiyecek ve içecekleri almamalıyız.aldığımız mal bozuk ya da hatalı çıkarsa geri vermeli ya da değiştirmeliyiz. Böyle durumlarda satıcılar bize güçlük çıkarırsa ilgili yerlere başvurmalıyız. Haklarımıza sahip çıkmalıyız. Hakkımızı aramazsak paramız boşa gider. Tüketicinin haklarını korumak amacıyla çeşitli kuruluşlar kurulmuştur. Tüketiciyi Koruma Derneği ve Tüketiciyi Koruma Vakfı bunlardan bazılarıdır. Ayrıca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve belediyeler de tüketici haklarını koruyan kurum ve kuruluşlardır. 5