Ali Kurt*, Rabia Demirtaş**, Hilal Balta**, Şenay Erdoğan Durmuş** *Sağlık Bilimleri Üniversitesi Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Patoloji **Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Patoloji
Helicobacter pylori (HP); dünya nüfusunun yaklaşık olarak yarısını çocukluk yaşlarından itibaren enfekte eden, spiral şekilli, gram (-), hareketli bir mikroorganizmadır. Midede antruma yerleşerek yaşar ve mukus içerisinde koloniler yapar. Üreyi amonyağa çevirip çevresinde bazik bir ortam oluşturarak mide asidinin zararlı etkilerinden korunur. HP nin kronik aktif gastrit, peptik ülser, mide karsinomu ve mukoza ile ilişkili lenfoid dokunun (MALT) lenfoması ile ilişkisi birçok araştırmada ortaya konmuştur.
Mikroorganizmanın transmisyonunda 2 yol olabileceği savunulmuştur. Bunlar; *Fekal-oral *Oral-oral Mikroorganizmanın dışkı, tükürük ve dental plaklarda saptanması bu yolları desteklemektedir. 3.yol olarak önerilen gastro-oral yolda ise, gastroözofageal reflü ve kusma ile HP nin palatin ve farengeal tonsil dokularında kolonize olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı; kronik tonsillit tanısı almış ve cerrahi olarak tonsillektomi yapılmış 1-18 yaş grubu hastaya ait dokularda histokimyasal yöntemle ( Modifiye Giemsa ) HP varlığının araştırılmasıdır
01/08/2013 01/08/2017 tarihleri arasında patoloji kliniğine gelen tonsillektomi materyallerinden kronik tonsillit tanısı almış 1-18 yaş arası 68 olguda histokimyasal yöntemle ( Modifiye Giemsa ) HP varlığı incelendi. Rutin formaldehit fiske parafine gömülü bloklardan histokimyasal olarak Giemsa ile boyanmak üzere 5 mm lik kesitler alındı ve dilüe edilmiş Giemsa ile boyandı. HP ile kolonize kronik gastrit tanılı bir hastaya ait Giemsa boyaması pozitif kontrol olarak alındı. 4 ayrı araştırmacı tarafından giemsa boyalı kesitlerde mukozal yüzeylerde HP nin varlığı değerlendirildi. İstatistiksel değerlendirmede; veriler SPSS 20.0 programı ile değerlendirildi. Ortalama değerler aritmetik ortalama±standart sapma olarak gösterildi. Gruplar arası karşılaştırmalar için ki-kare testi kullanıldı ve p<0.05 istatiksel olarak anlamlı kabul edildi.
Olgularımızın 28 i (%41,2) kadın, 40 ı (%58,8) erkekti. Ortalama yaş 9 ± 4,02 idi. 68 hastadan 31 inde (%45,6) HP varlığı izlendi. Bunların 13 ünde ( % 19,1) tek taraflı, 18 inde (%26,5 ) ise çift taraflı HP mevcuttu. Dişi cinsiyette 28 hastanın 12 sinde ( %42,9 ) HP izlenirken, 4 ünde ( %14,3 ) tek taraflı, 8 inde ( %28,6 ) çift taraflı HP mevcuttu. Erkek cinsiyette 40 hastanın 19 unda ( %47,5 ) HP izlenirken, 9 unda ( %22,5 ) tek taraflı, 10 unda ( %25,0 ) çift taraflı HP tespit edilmiştir. İstatistiksel olarak HP varlığının yaş ve cins ile doğrudan bir ilişkisinin bulunmadığı sonucuna varıldı.
41% CİNSİYETE GÖRE DAĞILIM 59% ERKEK BAYAN 12 10 8 6 4 2 0 YAŞA GÖRE DAĞILIM SAYI KADIN TEK TARAFLI 14.3% KADIN CİFT TARAFLI 28.6% HP POZİTİFLİĞİ ERKEK TEK TARAFLI 22.5% ERKEK CİFT TARAFLI 25%
Kronik tonsillit çocuk yaş grubunda üst solunum yolunun en sık hastalığıdır. Lokal ve uzak koplikasyonlara neden olabileceği için sıklıkla tonsillektomi endikasyonu vardır. Gelişmekte olan ülkelerde HP, sıklıkla çocukluk çağında kazanılmakta olup görülme sıklığı yaş ile artmaktadır. Son yıllarda tonsillerde HP nin varlığına dair birçok çalışma yapılmış, farklı tanı yöntemleri kullanılmış ve farklı sonuçlar elde edilmiştir. Tanı spesifitesini artırmak için pratikte en az iki boyama yöntemi tavsiye edilir Rutin H-E boyama ve modifiye Giemsa diğer boyalardan daha avantajlı durumdadır. Çalışmamızda HP, modifiye Giemsa ile boyalı preparatlarda ışık mikroskobunda değerlendirildi.
Minocha ve arkadaşları tonsillektomi operasyonu geçiren insanlarda gastrik HP enfeksiyonu prevalansının daha az olduğunu saptamışlar ve tonsillerin HP için bir rezervuar görevi gördüğünü bildirmişlerdir. Bir başka çalışmada konvansiyonel kültür, histokimyasal ve immünhistokimyasal yöntemle tonsiller dokularda HP araştırılmış 19 hastadan 3 ünde kültürde HP tespit edilmiş, histokimyasal ve immünhistokimyasal yöntemle %100 aynı sonuçlar elde edilmiştir.
Yine bir çalışmada hızlı üreaz testi ile 19 hasatada HP araştırılmış ve %58 pozitif sonuç elde edilmiştir. Bu araştırmadaki pozitif hasta sayısının yüksekliği oral kavitede bulunabilen bazı üreaz pozitif bakterilere, proteus türlerine ve klebsiella pnömoniaya bağlanmıştır. Tonsillektomi örneklerinde histolojik yöntem ve immünhistokimyasal analiz metodu ile HP araştıran bir çalışmada hiç pozitif sonuç tespit edilememiştir. İmmünhistokimyasal analiz metodunu yüksek duyarlılık ve özgüllüğe sahip bir metod olarak tanımlamış ve tonsillerin HP için rezervuar olarak kabul edilmesinin güç olacağını bildirmişlerdir.
Adenoidektomi örneklerinde HP araştıran bir çalışmada 25 hastadan 21 inde hızlı üreaz testi ile, 8 hastada giemsa ile ve 4 hastada Warthin-Starry ile pozitiflik izlenirken PCR ile pozitif sonuç elde edilememiştir. Histokimyasal analiz yöntemi ile ( Modifiye Giemsa ) HP arayan çalışmada ise 100 tonsillektomi spesmeninden 48 inde ( %48 ) pozitif HP saptanmıştır. Kronik tonsillit için HP nin etyolojik bir ajan olabileceğini ancak oral mukozanın kompleksliği dolayısıyla tezlerinin diğer testler ile doğrulanması gerektiğini savunmuşlardır.
Sonuç olarak çalışmamızda HP için birçok araştırmada referans test olarak kabul edilen histokimyasal analiz ( Modifiye Giemsa ) metodu kullanıldı. 68 tonsillektomi vakasına ait spesmenlerin 31 inde ( %45,6 ) HP saptandı. Bu sıklık literatürdeki bazı çalışmalarla benzer orandaydı. Dokularda HP sayısı oldukça az olduğundan yoğunluk hesabı yapılamadı. HP sıklığı açısından yaş ve cinsiyet grupları arasında anlamlı farklılık bulunamadı. Bu bulgular tonsillerin HP için özellikle pediatrik yaş grubunda rezervuar doku olabileceğini düşündürmektedir.
1. Mitchell HM. The epidemiology of Helicobacter pylori. Curr Top Microbiol Im-munol 1999;241:11-30. 2. Guarner J. The spectrum of gastric disease associated with Helicobacter pylori and other infectious gastritides. Curr Gastroenterol Rep 2004;6(6):441-6. 3. Cancer IAfRo. Infection with Helicobacter pylori. In: Cancer IAfRo, ed. Schis-tosomes, liver flukes and Helicobacter pylori. Lyon: World Health Organisation, IARC;1994:177-202. 4. Brown LM. Helicobacter pylori: epidemiology and routes of transmission. Epide-miol Rev 2000;22(2):283-97. 5. Dowsett SA, Kowolik MJ. Oral Helicobacter pylori: can we stomach it? Crit Rev Oral Biol Med 2003;14(3):226-33. 6. Lukes P, Astl J, Pavlik E, Potuzníková B, Sterzl I, Betka J. Helicobacter pylori in tonsillar and adenoid tissue and its possible role in oropharyngeal carcinogenesis. Folia Biol (Praha) 2008;54(2):33-9. 7- Erbey F, Acar MN, Okur M, Güven A. Van Gölü Havzasında 1-18 Yaş Grubu Çocuklarda Helicobacter pylori Sıklığı. Çocuk Enf Derg 2010;4:93-95. 8- Erdoğan Durmuş Ş, Balta H, Akalp Özmen S, Kurt A, Çalık İ, Bilici AE, Erdoğan F. Erzurum ilinde 1-18 yaş çocuklarda histopatolojik olarak Helicobacter pylori sıklığı. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2016;6(1):73-77. 9. Lee JY, Kim N. Diagnosis of Helicobacter pylori by invasive test: histology. Ann Transl Med 2015;3(1):10.http://dx.doi.org/10.3978/j.issn.2305-5839.2014.11.03. 10. Minocha A, Raczkowski CA, Richards RJ. Is a history of tonsillectomy associ-ated with a decreased risk of Helicobacter pylori infection? J Clin Gastroenterol 1997;25(4):580-2. 11. Tri W. Agus S, Irianiwati W. Isolation of viable Helicobacter pylori in the tonsillar tissues of chronic tonsillitis patients. J Infect Dev Ctries 2011; 5(7):561-564. 12. Unver S, Kubilay U, Sezen OS, Coskuner T. Investigation of Helicobacter pylori colonization in adenotonsillectomy specimens by means of the CLO test.laryngoscope 2001;111:2183-6. 13. Uygur-Bayramicli O, Yavuzer D, Dabak R, Aydin S, Kurt N. Helicobacter pylori colonization on tonsil tissue. Am J Gastroenterol 2002;97:2470-1. 14. Bitar MA, Soweid A, Mahfouz R, Zaatari G, Fuleihan N. Is Helicobacter pylori really present in the adenoids of children? Eur Arch Otorhinolaryngol 2005;262:987-92. 15. Cirak MY, Ozdek A, Yilmaz D, Bayiz U, Samim E, Turet S. Detection of Helicobacter pylori and its CagA gene in tonsil and adenoid tissues by PCR. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2003;129:1225-9. 16. Ozgun E, Tuncel D, Tan A, Albayrak A, Emil Sayhan S, Bozlak N is Helicobacter Pylori a Possible Etiopathogenic Factor in Chronic Tonsillitis? J Clin Anal Med2015;6(3):312-5 TEŞEKKÜRLER