NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER İLKBAHAR 2009. Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

Benzer belgeler
NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER KIŞ 2010

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER SONBAHAR Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER YAZ Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER KIŞ Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

Nisan. Yönetici Özeti Nisan Ayı Ofis Raporu İstanbul ofis piyasasındaki düşük talep ve yavaşlama devam etmektedir.

İSTANBUL OFİS PAZAR RAPORU Aralık 2009 PEGA. Commercial Real Estate Services

İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış 2012 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK

2012 İKİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ GRAFİKLER

3Ç 2016 Türkiye nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası Verileri

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek Türkiye Gayrimenkul Sektörü

2014 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

İSTANBUL OFİS SEKTÖR RAPORU 2016 II. ÇEYREK

YATIRIMCI SUNUMU 18 AĞUSTOS 2016

YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2016

Her hakkı saklıdır. İzinsiz çoğaltılamaz, dağıtılamaz ve amacı dışında kullanılamaz. Copyright 2011 Eva Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık A.Ş.

GYODER Gösterge. Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Raporu. Sayı: 1

YATIRIMCI SUNUMU 07 KASIM 2016

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek Türkiye Gayrimenkul Sektörü

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2015

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 EYLÜL AYI SONUÇLARI. Sayı: 46

YATIRIMCI SUNUMU 28 ŞUBAT 2017

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek / Türkiye Gayrimenkul Sektörü

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 15 TEMMUZ 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 EKİM AYI SONUÇLARI 15 KASIM 2015

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 TEMMUZ AYI SONUÇLARI 15 AĞUSTOS 2015

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI. Sayı: 45

2014 İKİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 NİSAN AYI SONUÇLARI 16 MAYIS 2014

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 16 TEMMUZ 2014

OFİS PİYASASI RAPORU İSTANBUL Genel Bakış

İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 ŞUBAT AYI SONUÇLARI. Sayı: 39

YATIRIMCI SUNUMU 08 MART 2016

Colliers Türkiye deki Değişiklikler

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 ŞUBAT AYI SONUÇLARI 17 MART 2014

YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 EKİM AYI SONUÇLARI 17 KASIM 2014

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI 2013 I. ÇEYREK YATIRIMCI SUNUMU

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 OCAK 2015

Gayrimenkul Piyasası. Ekonomi. Yatırım Piyasası

2014 BİRİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 OCAK AYI SONUÇLARI 17 ŞUBAT 2014

Çeyrek. araştırma gayrimenkul haberleri TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. sınırlı ofis talebi, perakendede artan boşluk

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI 15 EYLÜL 2017

Çeyrek. araştırma TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. gayrimenkul haberleri. geciken talep, artan belirsizlik

Çeyrek. araştırma gayrimenkul haberleri TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. ekonomide iyileşme belirtileri, artan enflasyon

YATIRIMCI SUNUMU 18 AĞUSTOS 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 ŞUBAT AYI SONUÇLARI 15 MART 2017

TÜRKİYE KONUT SATIŞ BİLGİLERİ

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2018

YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2018

Araştırma Raporu JLL Türkiye. Ekim 2017

YATIRIMCI SUNUMU 02 MAYIS 2017

YATIRIMCI SUNUMU 17 AĞUSTOS 2018

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

YATIRIMCI SUNUMU 08 AĞUSTOS 2017

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2013 ARALIK AYI SONUÇLARI. Sayı: 37

YATIRIMCI SUNUMU 30 EKİM 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 MAYIS AYI SONUÇLARI 15 HAZİRAN 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 EYLÜL AYI SONUÇLARI 16 EKİM 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 OCAK AYI SONUÇLARI 16 ŞUBAT 2015

Tu rkiye de Iİnşaat Sekto ru. Aylık Bülten

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI 15 EYLÜL 2014

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2016 MAYIS AYI SONUÇLARI 15 HAZİRAN 2016

YATIRIMCI SUNUMU 28 ŞUBAT 2018

Araştırma Raporu JLL Türkiye. Ekim 2018

AKDAĞLAR GRUP AKPLAZA PİYALEPAŞA İSTANBUL UN KALBİNDEYİZ...

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2016 ARALIK AYI SONUÇLARI 16 OCAK 2017

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2018 TEMMUZ AYI SONUÇLARI SAYI 92

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2012 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2012

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 17 TEMMUZ 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 KASIM AYI SONUÇLARI 16 ARALIK 2013

YATIRIMCI SUNUMU 12 MART 2014

Ç. araştırma TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. gayrimenkul haberleri. değişen trendler, gelişen perakende sektörü

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2011 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 Ocak 2012

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2012 MAYIS AYI SONUÇLARI 2012

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2018 HAZİRAN AYI SONUÇLARI SAYI 91

Neden RE/MAX ABC? 2001 Ağaoğlu My City 2004 Ağaoğlu My Village 2005 Ağaoğlu My Town 2006 Ağaoğlu My Country 2007 Ağaoğlu My World 2008 Eltes Güneşi

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2016 MART AYI SONUÇLARI 15 NİSAN 2016

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2016 OCAK AYI SONUÇLARI 15 ŞUBAT 2016

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2013 EYLÜL AYI SONUÇLARI. Sayı: 34

İstanbul daki en yüksek konut aidatı, İzmir deki en yüksek aidatın üç katını geçti

Lilyum Garden ALEMDAĞ

İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış 2011 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2013 EKİM AYI SONUÇLARI. Sayı: 35

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2012 OCAK AYI SONUÇLARI 15 ŞUBAT 2012

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI 2013 III.ÇEYREK

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 EKİM AYI SONUÇLARI 18 KASIM 2013

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2013 EYLÜL AYI SONUÇLARI 21 EKİM 2013

YATIRIMCI SUNUMU 10 KASIM 2014

Çeyrek. araştırma TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. gayrimenkul haberleri. ofis kiralarında düşüş, perakendede artan boşluk

Ticaretimiz taçlandı...

ENKA İNŞAAT 3Ç2016 Sonuçları

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 KASIM AYI SONUÇLARI 15 ARALIK 2014

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 OCAK 2016

Transkript:

C O L L I E R S I N T E R N A T I O N A L T Ü R K İ Y E NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER İLKBAHAR 29 İLKBAHAR ARACILIK HİZMETLERİ Kerim Cin Yönetici Ortak kerim.cin@colliersturkey.com DANIŞMANLIK HİZMETLERİ Cem Demiröz Danışmanlık Departmanı Müdürü cem.demiroz@colliersturkey.com EDİTÖR Eliza Bingül Kurumsal Pazarlama ve Halkla İlişkileri Müdürü eliza.bingul@colliersturkey.com Büyükdere Cad. No 18 Enka Binası, Kat 6 34394 Esentepe Istanbul, Turkey Tel. +9 212 288 62 62 Fax. +9 212 347 7 94 www.colliersturkey.com Sevgili Müşteriler ve Dostlar, Birçok kişinin 29 yılının ilk çeyreğini, ticari gayrimenkul piyasası arz ve talep taraflarında bir durgunluk dönemi olarak görmesine rağmen, piyasaya yönelik sektördeki aktif katılımımızı bu dönemde de sürdürdük. Geliştirme danışmanlık hizmetleri birimimiz projelere danışmanlık sağlarken, Aracılık Departmanımız birçok uluslararası ve yerel şirketi nitelikli ofis ile sanayi ve perakende alanı arayışlarında temsil etmiştir. Dalgalanma ve belirsizliğin hakim olduğu bu dönemde danışmanlık hizmetleri alanında doğru analizler yapmak müşterilerimizin yatırım kararları için oldukça büyük bir önem taşımıştır. Geçen üç aylık süre boyunca Colliers International müşterilerimizin gayrimenkulleri ve portföyleri için en doğru değeri bulmak ve en iyi kullanımı tespit etmek için raporlar hazırlamıştır. Bu dönemdeki danışmanlık faaliyetlerimize ilişkin daha ayrıntılı bilgilere bültenimizin aşağıdaki bölümlerinde yer verilmektedir. Bültenimizin bu sayısında İstanbul ofis piyasasına ilişkin en son araştırma bulguları da yer almaktadır. Tahmin ettiğimiz gibi, 29 yılının ilk çeyreğinde, yeni ofis alanlarının kullanıma açılması ve küresel ekonomik küçülme kiralarda düşüşlere sebep olmuştur. Bu durum, mal sahiplerinin aleyhine gözükmekle beraber genel eğilimin, yeni ofis alanı arayanlar ve mevcut kira sözleşmelerini tekrar görüşmek isteyen kiracılar lehine döndüğü gözlemlenmektedir. Bu konuda daha fazla bilgiyi bültenimizde bulabilirsiniz. Keyifli okumanız dileğiyle! Eliza Bingül Marketing & PR Manager eliza.bingul@colliersturkey.com Bütün yorum ve sorularınızı bizimle her zaman paylaşabilirsiniz. Proje geliştirme ya da kiracı temsilciliği hizmetlerimizin ayrıntıları hakkında bilgi almak için +9 212 288 62 62 numaralı telefondan dilediğiniz zaman bizi arayabilirsiniz. COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA

DANIŞMANLIK PROJELERİMİZ Yerel seçimlerin gerçekleştiği 29 yılının ilk çeyreğinde, küresel ekonomik durgunluk ve gayrimenkul piyasalarındaki etkileri devam etmektedir. Bu dönemde, hükümet ve piyasadaki firmalar piyasayı istikrarlı hakle getirmek ve talebi canlandırmak için diğer piyasalarda olduğu gibi gayrimenkul piyasasında da bir takım önlem ve teşvik paketlerini uygulamaya koymuştur. Hükümet, konut alımlarında KDV yi %18 den %8 e düşürerek; özel gayrimenkul firmaları da faiz indirimi ve geç ödeme gibi çeşitli kampanya ve teşviklerle konut piyasasındaki talebi canlandırmaya çalışmaktadır. Alışveriş merkezi piyasasında, talebin düştüğü perakende sektörünü ayakta tutmak ve alışveriş merkezlerindeki doluluk oranlarını düşürmemek için, çoğu alışveriş merkezi kira fiyatlarında %2 ile %5 arasında indirime gitmiştir. Yapılan bu hamlelere birlikte piyasanın tepkilerinin beklendiği bu ilk çeyrekte, pek çok yerli ve yabancı yatırımcı, yatırım için doğru zamanı beklemektedir. Piyasanın istikrarlı hale gelme sinyalleri vermesiyle bu yatırımcılar, piyasada tekrar aktif hale gelecek ve Türkiye gayrimenkul piyasasında yeni bir yatırım dalgası başlayacaktır. Belirsizliğin ve dalgalanmanın yüksek olduğu piyasada, piyasanın doğru analiz edilmesi yatırımcılar için büyük önem arz etmektedir. Colliers International, firmaların bu çerçevede karar alma süreçlerine American Appraisal Institute standartlarına göre hazırlanan ve uluslararası kabul gören raporlarıyla yardımcı olmaktadır. 29 yılının ilk çeyreğinde ülke genelinde değerleme, en iyi ve en doğru kullanım analizleri, finansal fizibilite ve piyasa araştırma raporları hazırlamıştır. Bu şehirlerden bazıları İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir, Muğla ve Tokat olarak sıralanabilir. Colliers International 29 yılının son çeyreğinde, British American Tobacco, Dhabi Group, Dolphin Capital, Estee Lauder, Eurohypo, Kempen, Primex ve Sinpaş gibi piyasadaki aktif firmalardan bazılarıyla çalışmaya devam etmiştir. COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 2

İstanbul Ofis Piyasası 1. Çeyrek 29 Yasa l Uyarı Bu belgede yer alan ya da bu belge ile ilgili olan görüşler, tahminler ve bilgiler, kendi fikirleri ve inançları doğrultusunda ve doğru olduğuna inandıkları veriler ve kaynaklar esas alınarak Colliers International ve bağlı şirketleri tarafından oluşturulmuştur. Bu belgede yer alan bilgiler, Colliers International dan ya da vasıflı bir profesyonelin sağlayacağı hizmetleri sunabilen başka bir danışmandan alıncak tavsiyeleri ikame etmek üzere verilmemiştir. Colliers Internatonal, çalışanları, personelleri ve temsilcileri; tamamen veya kısmen bu yayının içeriğinin bir kısmına veya hepsine dayanılarak yapılmış ya da yapılması ihmal edilmiş herhangi bir eylem ve sonuçları bakımından, ister bu yayının bir okuyucusu olsun ister olmasın, her türlü üçüncü şahıslar nezdinde açık biçimde yükümlülük kabul etmemektedir. Colliers International ın Telif Hakkı dır, 28. Tüm hakları saklıdır. Colliers International ın yazılı izni olmaksızın bu belgenin hiçbir kısmı yeniden çoğaltılamaz ya da başka bir formatta ya da yöntemle (fotokopi, kayıt, banda kaydetme ya da bilgi elde etme sistemleri dahil elektronik ya da mekanik olarak veya grafik formatında) kopyalanamaz. COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 3

İSTANBUL OFİS PİYASASI 1. ÇEYREK 29 İSTANBUL OFİS PİYASASI 1. Ç 29 BOŞLUK TRENDLERİ Bölge A Sınıfı B Sınıfı Maslak Taksim Şişli Etiler Levent Havaalanı Gayrettepe Beşiktaş Kozyatağı Kavacık Altunizade Ümraniye İSTANBUL OFİS PİYASASI 1. Ç 29 BOŞLUK TRENDLERİ Avrupa A Sınıfı Asya A Sınıfı Avrupa B Sınıfı Asya B Sınıfı ARZ 29 un ilk çeyreğinde İstanbul ofis piyasasında 111 666 m 2 A sınıfı modern ofis alanı stoğa eklendikten sonra, toplam ofis arzı 1,6 milyon m 2 yi geçmiştir. Yeni ofis arzı Ümraniye (66 666 m 2 ) ve Havaalanı (45 m 2 ) bölgelerinde görülmüştür. Ancak ofis piyasasına baktığımız zaman 29 da tamamlanması planlanan pek çok projenin piyasa canlanana kadar ertelenebileceği söylenebilir. Önümüzdeki 2 3 sene içerisinde gerçekleştirilmesi planlanan çoğu proje Şişli, Levent, Kozyatağı ve Ümraniye bölgelerinde yer almaktadır. Ancak ekonomik krizin etkisi ile hangi projenin gerçekleştirileceğini öngörmek oldukça zordur. 29 yılı boyunca İstanbul ofis piyasasına eklenecek olan yeni arzın 25, m 2 civarında olacağını tahmin etmekteyiz. Ayrıca yukarıda belirtilen bölgelerin önemi ofis arzı açısından pekişirken, en çok talep gören bölgeler olacaklarını düşünmekteyiz. TALEP 29 un ilk çeyreğinde kiralama işlemlerinin çoğu kira görüşmeleri ve yer değiştirme şeklinde gerçekleşti. Bazı durumlarda kiracılar alt kiralama yoluyla sabit maliyetlerini düşürmeyi tercih ederken, işgal ettikleri ofislerin bir kısmını boşaltan ya da daha uygun kiraya sahip alternatifler için yeni ofis arayışına geçen pek çok firma oldu. Araştırmaya konu olan dönemde, İstanbul da sadece 2 bölge pozitif emilime sahip oldu.* Gayrimenkullerinizle ilgili en iyi kiralama stratejilerini öğrenmek için bizi arayın: Tel. 9 (212) 288 62 62 Fax. 9 (212) 347 7 94 www.colliersturkey.com Bu bölgeler Anadolu Yakasında Ümraniye ve Avrupa Yakasında ise Havaalanı bölgesidir. Her iki bölgede de son çeyrekte eklenen yeni ofis stoğu daha uygun kira fiyatları ve yüksek kalitesi sebebiyle daha pahalı bölgelerden taşınan kiracılar tarafından tercih sebebi olmuştur. *Dönem sonunda hesaplanan kiralanmış alan dönem başındakinden daha fazla olmuştur. İSTANBUL A SINIFI OFİS PİYASASI NET EMİLİMİ 1. Çeyrek 29 (m 2 ) 25 2 15 1 5 ALTUNİZADE ÜMRANİYE KOZYATAĞI KAVACIK HAVAALANI MASLAK TAKSİM ETİLER LEVENT G.TEPE BEŞİKTAŞ ŞİŞLİ -5-1 Negatif Emilim Pozitif Emilim COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 4

İSTANBUL OFİS PİYASASI 1. ÇEYREK 29 İSTANBUL OFİS PİYASASI 1. Ç 29 KİRA TRENDLERİ Bölge A Sınıfı B Sınıfı Maslak Taksim Şişli Etiler Levent Havaalanı Gayrettepe Beşiktaş Kozyatağı Kavacık Altunizade Ümraniye İSTANBUL OFİS PİYASASI 1. Ç 29 KİRA TRENDLERİ Avrupa A Sınıfı Asya A Sınıfı Avrupa B Sınıfı Asya B Sınıfı 2 1 5 1 5 1 25 1 75 5 25 5 4 3 29 da İstanbul da kiralama durumlarının önceki dönemlere kıyasla daha sakin seyredeceğini öngörmekle beraber, yeni ofis projelerinin piyasaya uygun fiyatla çıktığı halde (Havaalanı ve Ümraniye de olduğu gibi) kiralama işlemlerinin ve taşınmaların harekete %11,85 A Sınıfı %2,2 ASYA İSTANBUL A ve B SINIFI OFİS BİNALARI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI 1. Çeyrek 29 KİRALANMIŞ ALAN BOŞ ALAN İSTANBUL A SINIFI OFİS BİNALARI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI 1. Çeyrek 29 KİRALANMIŞ ALAN BOŞ ALAN İSTANBUL B SINIFI OFİS BİNALARI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI 1. Çeyrek 29 %8 B Sınıfı %8,9 AVRUPA %8,5 geçirilip istenen kira rakamlarında düşüşe neden olabileceğini kanaatindeyiz. BOŞLUK İstanbul daki bütün ofis bölgelerinde toplum boşluk oranları bakımından önemli bir artış yaşanmıştır. En büyük değişim Ümraniye de olmuştur. Burdaki değişimin asıl nedeni, bu sıralar piyasaya yeni eklenen arzdır. Yeni arzın uygun fiyatlarla piyasaya sunulması durumunda bir kısmının talep tarafından emileceğini düşünmekteyiz. İstanbul A sınıfı ofis piyasasındaki boşluk oranı 28 in sonunda %4,87 iken, 29 un ilk çeyreğinde %11,85 e çıkmıştır. Boşluk oranlarındaki bu yükseliş; küresel kriz ve Türkiye ekonomisine olan yavaşlama etkileriyle beraber ofis piyasasındaki stoğun artması ile açıklanabilir. Boşluk oranlarının, 29 da ve 21 da artmaya devam ederek %15 i geçeceği beklenmektedir ve 29 yılının geri kalan bölümünde mal sahibinden kiracı piyasasına kayışa sebep olacaktır. 2 %6,8 1 ASYA AVRUPA KİRALANMIŞ ALAN BOŞ ALAN İSTANBUL A SINIFI OFİS BİNALARI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI (%) 4 %11,8 3 2 1 %2,7 %4 %1,6 %1,7 %5,1 %53,1 %5 %3,6 %1,4 %8,3 %12,3 KİRALANMIŞ ALAN BOŞ ALAN COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 5

İSTANBUL OFİS PİYASASI 1. ÇEYREK 29 KİRA İSTANBUL ORTALAMA KİRA RAKAMLARI A ve B SINIFI OFİS BİNALARI $/m 2 /ay 28 in son çeyreğinde yaklaşık olarak 3$/m 2 /ay gibi bir fiyatla zirve yaptıktan sonra, 29 un ilk çeyreğinde İstanbul daki A sınıfı ofisler için istenen ortalama kira rakamı 25,7$/m 2 /ay a düşmüştür. 3 2 1 22,2$ ASYA 13,5$ A Sınıfı B Sınıfı 27,4$ AVRUPA 17,5$ Asya yakası Avrupa yakasına kıyasla daha sabit kalırken, Avrupa tarafı istenen kira rakamlarında önemli düşüşler yaşamıştır. 4 3 2 1 3 17,5 22 19,4 İSTANBUL A SINIFI OFİS BİNALARI ORTALAMA KİRA RAKAMLARI $/m 2 /ay 11,2 2,4 31,5 36,7 33,9 3,9 35 19,7 İstenen ortalama kira rakamındaki artış sadece Şişli de B sınıfı ofislerde gözlemlenmiştir. İSTENEN KİRA FORECAST Önümüzdeki günlerde istenen ortalama kira rakamlarında düşüşlerin devam etmesini beklemekle beraber, mal sahiplerinin kaliteli kiracılar bulmak için verecekleri tavizkar kiralama şartları sebebiyle; gerçekleşen ortalama kira rakamlarında da bir düşüş kesinlikle yaşanacaktır. 3 25 2 15 1 5 13,3 15,8 11,4 İSTANBUL B SINIFI OFİS BİNALARI ORTALAMA KİRA RAKAMLARI $/m 2 /ay 8,8 19,3 21,9 İSTENEN KİRA 24,1 13,9 17 17,2 21-21 İSTANBUL A SINIFI OFİS PİYASASI BOŞLUK ORANLARI ve KİRA RAKAMLARI %4 35 $ %35 3 $ %3 25 $ %25 2 $ %2 %15 15 $ %1 1 $ %5 5 $ % $ 21 3.Ç. 21 4.Ç. 22 1.Ç. 22 2.Ç. 22 3.Ç. 22 4.Ç. 23 1.Ç. 23 2.Ç. 23 3.Ç. 23 4.Ç. 24 1.Ç. 24 2.Ç. 24 3.Ç. 24 4.Ç. 25 1.Ç. 25 2.Ç. 25 3.Ç. 25 4.Ç. 26 1.Ç. 26 2.Ç. 26 3.Ç. 26 4.Ç. 27 1.Ç. 27 2.Ç. 27 3.Ç. 27 4.Ç. 28 1.Ç. 28 2.Ç 28 3.Ç. 28 4.Ç. 29 1.Ç. 29 4.Ç. T 21 4.Ç. T BOŞLUK (%) ORTALAMA İSTENEN KİRA ($/m 2 /ay) Daha fazla bilgi için bizimle irtibata geçiniz: OFİS ARACILIĞI HİZMETLERİ Gizem Burteçin gizem.burtecin@colliersturkey.com İsmail Alpaslan ismail.alpaslan@colliersturkey.com MARKETING & PR Eliza Bingül Marketing & PR Manager eliza.bingul@colliersturkey.com COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 6

YENİ OFİS SINIFLANDIRMA STANDARTLARI Görünürlük Erişilebilirlik (iyi konumda) Bina yaşı A SINIFI BİNA KRİTERLERİ İYİ KOLAY =< 1 yıl Taban alanı => 6 m 2 Brüt alan/net alan (kayıp oranı) =< %2 Taban-tavan yüksekliği => 2,7 m Otopark kapasitesi (1 m 2 başına park yeri sayısı) => 1:1 m 2 Asansörler Çifte enerji kaynağı ve/veya enerji kaynağı sistemi yedeklemesi Klima/nem kontrol sistemi Kat başına telefon hattı sayısı => 2 hat Düzenlenmiş lobi alanı Profesyonel bina yönetimi 7/24 Güvenlik Giriş-çıkış kontrölü Yeşil bina Donatılar (kafe, restoran gibi) Yer altı otopark alanı YENİ ARAŞTIRMA TANIMLARI Toplam Stok (Toplam Arz): 1992 den sonra yeni inşa edilmiş ya da yenilenmiş, kiralanması düşünülen, spekülatif ofis alanını içeren, A ve B sınıfı binaların dolu ve boş toplam ofis alanlarıdır. Kamu idareleri binaları, mal sahiplerinin ikamet ettiği binalar ve 75 m 2 den daha az alana sahip binalar araştırmaya dâhil edilmemiştir. Yeni bir binanın inşaatı tamamlanması ya da mevcut bir binanın yıkılması toplam stok ta zamanla değişikliklere neden olur. Toplam stok, inşaat halindeki ya da planlama aşamasındaki projeleri kapsamaz. Yeni Arz: Kullanıma hazır olan ve araştırmada belirtilen dönemde yeni inşa edilmiş ya da yenilenmiş binaları ifade eder. Bu tanım sadece spekülatif arzları değil, ihtiyaca göre geliştirme projelerini de kapsamaktadır. Planlanmış Arz: Belirtilen rapor döneminde inşaatı henüz bitmemiş, kullanıma hazır olamayan arzları ifade etmektedir. A Sınıf Ofis Binaları: Yukarıda bahsedilen kriterlerin en azından 15 ini karşılar. B Sınıf Ofis Binaları: Yukarıda bahsedilen kriterlerin en azından 11 ini karşılar. Brüt Emilim (Kiralama aktivitesi): Belli bir zaman dilimi süresince, tün kiralama işlemlerinin (kiralama, ön kiralama, kontrat uzatma, ek alan kiralama, alt kiralama) gerşekleştiği alan veya satılan toplam taban alanını temsil eden brüt rakamı ifade eder. Bu kavram teklif aşamasında olan alanı kapsamaz. Kiralama aktivitesinden sadece kira kontratı imzalandığında bahsedilebilir. Brüt emilim, süre veya ücret değişiklikleri nedeniyle yenilenen kira kontratlarını içerirken, net emilim bunları kapsamaz. Net Emilim: Bu terim, belirli bir zaman aralığında işgal edilen ofis alanında meydana gelen net değişikliği ifade eder. Net emilim teriminin yerine kullanılan bir diğer ibare işgal edilen alanda büyüklük değişimi dir. Bu da değer olarak pozitif ya da negatif olabilir. Ön Kiralama: Bir ofis binasına ilişkin aktif ön kiralama faaliyetleri, temel tasarım çizimleri olası müşteriye gösterilebilecek düzeye gelir gelmez başlayabilir. Ön kiralama inşaat tamamlanıncaya kadar devam eder. Boşluk: Metrekare cinsinde ifade edilen ve kullanılmayan toplam boş ofis alanını ifade eder. Boşluk Oranı: Toplam boş alanı toplam stok alanına bölerek elde edilen yüzdelik değerdir. En Yüksek Kira Rakamı: Konumu merkezi lokasyonlarda olan ve yüksek teknik özelliklere sahip modern üniteler için istenen en yüksek kira oranlarıdır. Talep Edilen Kira: Kiraların liste fiyatına işaret eder. Sözleşme Kirası: Gerçekleşen bir kira sözleşmesinde kaydedilen kira tutarıdır. Efektif Kira: Kira kontratı süresince mal sahibinin kiracıya yaptığı teşvik uygulamalarını göz önüne alarak hesaplanan asıl kira tutarı. COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 7

OFİS BÖLGELERİNİN YENİ TANIMLARI AVRUPA Havaalanı Bayrampaşa Maslak Etiler Levent Şişli - Kağıthane Taksim - Haliç Beşiktaş Gayrettepe ASYA Kavacık Ümraniye Altunizade Kozyatağı Kartal - Pendik DİĞER Merkezi İş Alanı İş Aksı Ana Arteriler Colliers International, idari sınırlardan bağımsız olarak gayrimenkullerin dağılımını hesaba katan İstanbul daki yeni ofis bölgelerini tanımlamıştır. OFİS BÖLGELERİNİN TANIMLARI Bölge Doğu sınırı Kuzey sınırı Batı sınırı Güney sınırı Altunizade Kavacık İnönü Cad., Dereboyu Cad., Karadeniz Cad., Libadiye Cad. Kavacık-Polonezköy Yolu, Mehmet Akif Ersoy Cad. Çiftlik Cad. İstanbul Boğazı Boğaziçi Köprüsü Çevreyolu Mehmet Yavuz Cad. İstanbul Boğazı Çiftlik Cad., Küçüksu Cad. Ümraniye Osman Gazi Cad., Tokat Cad. Küçüksu Cad., FSM Köprüsü Bağlantı Yolu, Şile Yolu İnönü Cad., Dereboyu Cad., Karadeniz Cad., Libadiye Cad. İstanbul-Ankara Yolu, Yakacık-Kartal- Samandıra Bağlantı Yolu Kozyatağı Maslak Levent YYakacık-Kartal-Samandıra Bağlantı Yolu İstanbul Boğazı Karanfil Sok., Hacı Adil Cad., Çamlık Cad., Faruk Nafız Çamlıbel Sok. Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu, İstanbul-Ankara Yolu, Yakacık-Kartal- Samandıra Bağlantı Yolu Pirinçci Köyü Yolu, Büyükdere- Bahçeköy Yolu FSM Köprüsü Bağlantı Yolu Etiler İstanbul Boğazı FSM Köprüsü Bağlantı Yolu Gayrettepe Barbaros Blv. Zincirlidere Cad. Beşiktaş Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu Ayazma Deresi Cad. Boğaziçi Köprüsü Çevreyolu Kemerburgaz Yolu Dereboyu Cad., Bahar Sok., Şair Çelebi Sok., Fatih Sultan Mehmet Sokağı, Bayırca Sok., Halil Rahman Cad., Çam Sok. Barbaros Blv., Karanfil Sok., Faruk Nafız Çamlıbel Cad., Orgeneral İzzettin Aksular Cad. Prof. Dr. Bülent Tarcan Cad., Vefa Bayırı Sok., 2. Taşocağı Cad., Cemal Sururi Sok. Emirhan Cad., Muradiye Bostanı Cad., Hüsrev Gerede Cad., Abdi Ipekçi Cad., Maçka Cad., Bayıldım Cad. Marmara Denizi FSM Köprüsü Bağlantı Yolu Zincirlidere Cad. Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu Ayazma Deresi Cad. İstanbul Boğazı Taksim - Haliç Abdi Ipekçi Cad., Bayıldım Cad. TEM Okmeydanı Bağlantı Yolu, Piyalepaşa Cad. Haliç İstanbul Boğazı-Haliç Şişli - Kağıthane Halil Rahman Cad., Bayırca Sok., Fatih Sultan Mehmet Sok., Şair Çelebi Sok., Bahar Sok., Dereboyu Cad., Cemal Sururi Sok., 2. Taşocağı Cad., Prof. Dr. Bülent Tarcan Cad., Emirhan Cad. FSM Köprüsü Bağlantı Yolu TEM Okmeydanı Bağlantı Yolu Hüsrev Gerede Cad., Abdi Ipekçi Cad., Dolapdere Cad., Piyalepaşa Cad., TEM- Okmeydanı Bağlantı Yolu Bayrampaşa TEM Okmeydanı Bağlantı Yolu FSM Köprüsü Bağlantı Yolu, Adem Yavuz Cad., Mahmutbey Habibler Yolu Gazi Cad., Davutpaşa Otogar Esenler yolu, General Ali Rıza Gürcan Cad. Çobançeşme-Edirnekapı Yolu, Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu Havaalanı Ekrem Kurt Cad., Davutpaşa Esenler Yolu, Gazi Cad. İstoç Çevreyolu, 1. Cad., Atatürk Olimpiyat Köyü Yolu Küçükçekmece Gölü Marmara Denizi COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 8

PORTFÖYÜMÜZDEN Özak Plaza KİRALIK Özak Plaza, Güneşli de inşa edilmiş yeni nesil bir ofis binasıdır. Bina, tasarım ve teknik donanım itibarı ile uluslararası kıstaslarla A sınıfı ofis binaları arasında sınıflandırılmaktadır. Özak Plaza Atatürk Havalimanı terminallerine araba ile 1 dakikalık mesafededir. A sınıfı ofis özelliklerine sahip bina kayıp alan oranının düşüklüğü ile ofis kullanımı anlamında çok elverişli bir yapıdır. Ayrıca, binada caddeye direk cepheli mağaza ve kafe/restoran alanları mevcuttur. Toplam kiralanabilir perakende alanı: 2 693 m² Toplam kiralanabilir ofis alanı: 15 819 m² Tek katta kiralanabilir ofis alanı: 37-3 57 m² Teslim tarihi: 4. çeyrek 29 OFİS ALANI Gizem Burteçin / İsmail Alpaslan Tel. 9 212 288 62 62 Fax. 9 212 347 7 94 gizem.burtecin@colliersturkey.com ismail.alpaslan@colliersturkey.com İrtibat: PERAKENDE ALANI Aslı Senan Tel. 9 212 288 62 62 Fax. 9 212 347 7 94 asli.senan@colliersturkey.com www.colliersturkey.com Gayrimenkulde Mal Sahibi Temsilciliği hizmeti verdiğimiz için Colliers olarak gelen müşterilerden hiçbir maddi beklentimiz bulunmamaktadır. COLLIERS INTERNATIONAL TÜRKİYE NEWSLETTER İLKBAHAR 29 SAYFA 9