Fotovoltaik Sektörü Değer Zinciri Türkiye için Fırsatlar ve Tehditler



Benzer belgeler
21. Yüzyıl Enerji Dengelerinde Temiz ve Tükenmez Enerji Kaynaklarının Yarattığı Paradigma Kayması

Güneş Enerjisini Doğrudan Elektrik Enerjisine Çevirme Sektörü Fotovoltaik Değer Zinciri Dünya ve Türkiye

Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği, GENSED Güneş enerjisi ve

GÜNEŞ TE GÜNCEL KONULAR

Güneş Enerjisinden Fotovoltaik Yolla Elektrik Enerjisi Üretme Sektörünün Güncel Verileri

Fotovolatik Sektörü Değer Zinciri ve Türkiye

Türkiye ve Dünyada Güneş Enerjisi Mevcut Durum ve Gelecek

Ülkemizde Elektrik Enerjisi:

Rüzgar Enerji Santralleri Yatırım Deneyimleri. Kenan HAYFAVİ Genel Müdür Yardımcısı

Türkiye Rüzgar Enerjisi Sektör Toplantısı ( TÜRES 2017/1 )

TÜRKİYE İLETİM SİSTEMİNDE LİSANSSIZ SANTRALLER

LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ SÜREÇLERİ. Arge & Stratejik Planlama Direktörlüğü AKDENİZ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.

Rüzgar Enerji Santralleri Yatırım Deneyimleri. Kenan HAYFAVİ Genel Müdür Yardımcısı

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Türkiye Güneş Enerjisi Geleceği Solar TR2016, 06 Aralık

Güneşin Gölgesinde Kalan Türkiye

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimi. Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard.

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM SİSTEMİNDE RÜZGÂR ENERJİ SANTRALLERİ TEİAŞ

Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu

YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİLERİ. Yrd. Doç. Dr. Rüştü EKE Temiz Enerji Kaynakları Ar-Ge Merkezi

Şehir Etkinlikleri 2013 Konya. 22 Ocak 2013, İstanbul

YURT DIŞI YATIRIMLAR POLAT YETER

Oğuz TORAMAN GUNDER SUNVİTAL ENERJİ

Enerjide Çözüm: Enerjinin Etkin Kullanımı ve %100 Yenilenebilir Enerji

GÜNEŞ ENERJİSİ PAZARI VE GELECEKLE İLGİLİ ÖNGÖRÜLER YENİLENEBİLİR ENERJİ KONFERANSI

TÜRKİYE DE GÜNEŞ ENERJİSİ

TÜRKİYE NİN YENİLENEBİLİR ENERJİ STRATEJİSİ VE POLİTİKALARI. Ramazan USTA Genel Müdür Yardımcısı

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...

LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ SÜREÇLERİ

Türkiye Elektrik Piyasası

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Dünyada Enerji Görünümü

İzmir Ekonomi Üniversitesi. Avrupa Birliği ve Türkiye Örnekleri. Sürdürülebilir Enerji Anabilim Dalı Başkanı

İzmir Kalkınma Ajansı Sunum. 7 Ocak 2013, İzmir

LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ BAĞLANTI KRİTERLERİ

ICCI Enerji Zirvesi. Levent Gülbahar Yönetim Kurulu Başkanı. 29 Kasım 2010 ICCI Organizasyon Komitesi WoW Convention - İstanbul

DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE GÜNEŞ ELEKTRİĞİNDE GELİŞMELER

Dünyada Enerji Görünümü

Mars Enerji Hakkında

ENERJİ. KÜTAHYA

Şehir Etkinlikleri 2013 Konya. 22 Ocak 2013, İstanbul

Güneşten Elektrik Üretimi

Marmara Üniversitesi Yeni Teknolojiler Araştırma ve Uygulama Merkezi Web: ytam.marmara.edu.tr; E-posta:

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI. OLGUN SAKARYA / SBF-ANKARA EMO Enerji Birim Koordinatörü 1

Tüketildiği Yerde Enerji Üretiminde PV Uygulamalarının Önemi

ALTUN GRUP SOLAR ENERJİ

ULUSAL FOTOVOLTAİK TEKNOLOJİ PLATFORMU (UFTP) ÇALIŞMALARI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Üyesi

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (YEGM)

Güneş Enerjisinden Fotovoltaik Yolla Elektrik Enerjisi Üretimi Sektörü

LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ BAŞVURU SÜRECİ. Hizmete Ozel

FOTOVOLTAİK ÇALIŞTAYI: GÜNEŞ-ELEKTRİK DÖNÜŞÜM SİSTEMLERİNDE YASA, YÖNETMELİK

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015

Mühendislik Çevre Danışmanlık Gıda Tarım Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ

SOLARTR 2014, 19 Kasım 2014

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ

TURKEY PV TECHNOLOGY STATUS AND PROSPECTSIDDIK ICLOR, SOLAR ENERGY INSTITUTE, EGIZMIR, (Sayfa : 114)

Yakın n Gelecekte Enerji

Güneşten Elektrik Üretme Zamanı! Etik Olarak Doğru, Finansal Olarak Akılcı, Çocuklarımızın Geleceği için Kritik Bu Yatırımı Yapmalıyız!

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarımız ve Mevzuat. Hulusi KARA Grup Başkanı

GÜNE ENERJ PV Sistemleri: PV uygulamaları

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM SİSTEMİ RÜZGÂR SANTRALİ BAĞLANTILARI

Mustafa Serdar ATASEVEN TÜREB Başkanı

GDF SUEZ de Su Ayak İzi ve Su Risklerinin Yönetimi. Peter Spalding: HSE Manager, GDF SUEZ Energy International April 2015

TÜRKİYE NİN EN BÜYÜK LİSANSSIZ RÜZGAR ELEKTRİK SANTRALİ. M. Burak MALÇOK Proje Yöneticisi

ELEKTRİK PİYASASINDA LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK YAYIMLANDI

GÜNEŞTEN ELEKTRİK KAZANAN, KAYBEDEN YA DA MASUM KURBAN? Dr. Baha Kuban - ŞİŞECAM

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

Elektrik Üretiminde Enerji Verimliliği için KOJENERASYON VE TRİJENERASYON

TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ENERJİDE SÜRDÜRÜLEBİLİR YATIRIMLAR VE TSKB HALİL EROĞLU GENEL MÜDÜR TSKB

Elektrik Üretiminde Enerji Verimliliği için KOJENERASYON VE TRİJENERASYON

LİSANSSIZ YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİM TESİSİ KURULUM SÜRECİ

Türkiye nin ve dünyanın enerji sorununa nihai çözüm: Güneş Enerjisi

TÜRKİYE İLETİM SİSTEMİ RÜZGÂR SANTRALİ BAĞLANTILARI

RES İLETİM SİSTEMİ BAĞLANTILARI VE MEVZUAT SÜREÇLERİ

ÖZET AĞAOĞLU ENERJİ GRUBU TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜ YENİLENEBİLİR ENERJİ RÜZGAR ENERJİSİ STATÜ FIRSATLAR ZORLUKLAR/PROBLEMLER TAVSİYELER

DÜNYA ENERJİDE NEREYE GİDİYOR? elbette heryerde olan en ucuz enerji kaynağına

1 MW Lisanssız GES Projeleri

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER

Enerji Sektörüne İlişkin Yatırım Teşvikleri

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ KONFERANSI

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU

TÜRKİYEDE FOTOVOLTAİK (PV) KONUSUNDA GELİŞMELER, ÇIKAN SON KANUNLAR VE MEVCUT ÖRNEK UYGULAMALAR

LİSANSIZ GÜNEŞ ENERJİSİ BAYRAM ÇİFCİ TEDAŞ Genel Müdürlüğü Akdeniz Bölge Koordinatörlüğü TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Temmuz/2016

TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Kasım/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ağustos/2016

2ME ENDÜSTRİYEL TESİSLER MADENCİLİK LTD.ŞTİ EMİN BİLEN (TEMMUZ 2017-İSTANBUL)

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Aralık/2016

GES Başvurularının Değerlendirilmesi, Çağrı Mektubu, Bağlantı Anlaşması ve Tesisin Üretime Geçmesi. DİYARBAKIR Ekim 2015

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Eylül/2016

İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1

Sağlık, Turizm ve Yerleşkelerde Kojenerasyon Uygulamaları

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Mayıs/2016

YÖNETMELİK ELEKTRİK PİYASASI KAPASİTE MEKANİZMASI YÖNETMELİĞİ

Taxim Hill Hotel İstanbul 20 Ocak 2012

Çatı Mevzuatındaki Gelişmeler ve Çatı Pazarı

Transkript:

6. TÜRKİYE ENERJİ ZİRVESİ, 12-13 EKİM 2015 KONYA Fotovoltaik Sektörü Değer Zinciri Türkiye için Fırsatlar ve Tehditler Prof Dr. Şener OKTİK Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Başkanı Şişecam, Araştırma ve Teknolojik Geliştirme Başkanı (seoktik@sisecam.com

Elektrik Enerjisi Üretimi FOTO (IŞIK) + VOLTAİK (ELEKTRİK) SÖZCÜKLERİNİN BİLEŞİMİ GÜNEŞ ENERJİSİNİ DOĞRUDAN ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİRİM ANLAMINDA KULLANILMAKTADIR 2

2014, Küresel Ölçekte Elektrik Enerjisi Üretimi (Global Energy Statistical Yearbook ) Üretim (2014) Dünya Türkiye 24000 TWh 250 TWh ( 1%) https://yearbook.enerdata.net/world-electricity-production-map-graph-and-data.html 3

2014, ENERJİ PAZARI ve TEMİZ TÜKENMEZ ENERJİLER Dünya Enerji Sektöründe Toplam Yatırım: > 1 Trilyon 600 Milyar ABD Doları ( 2000 yılında yaklaşık 800 Milyar olan yatırım yılda ortalama 60 Milyar ABD Doları artmakta) Fosil yakıtların çıkarılması ve taşınması, petrol rafinerileri, fosil yakıtlara dayalı güç santrallerinin kurulumu yatırımı: ~1 Trilyon 100 Milyar ABD Doları/yıl Enerji verimliği alanında yatırım : ~130 Milyar ABD Doları/yıl Temiz ve Tükenmez Enerji Yatırımları :270 Milyar ABD Doları /yıl The International Energy Agency (IEA), World Energy Investment Outlook (Haziran 2014), Bloomberg New Energy Finance Jnauary 2014) 4

2014 ten 2035 e Giderken : Dünya Enerji Talebini Karşılamak 2035 Birikimli Toplam Yatırım Öngörüsü: 48 Trilyon $ (40 Trilyon Enerji Arzı + 8 Trilyon Enerji Verimliliği) Enerji Arzı Yatırımı ; ~40 Trilyon $ Mevcut arzı devam ettirmek %59 (23.6 Trilyon $) Arzdaki talep artışını karşılamak %41 (16.4 Trilyon $) Fosil yakıtların çıkarılması ve taşınması, petrol rafinerileri: 23Trilyon $ Güç Santralleri: 10 Trilyon $, 3 Trilyon $ Fosil, 1Trilyon $ Nükleer) İletim ve Dağıtım: 7 Trilyon $ Yıllık Enerji Yatırımları; 2014: 1.6 Trilyon $/yıl 2035: 2 Trilyon $/yıl Enerji verimliliği ; ( 6 Trilyon $ Temiz Enerji 2014: 130 Milyar $/yıl 2035: 550 Milyar $/yıl The International Energy Agency (IEA), World Energy Investment Outlook (Haziran 2014), Bloomberg New Energy Finance Jnauary 2014) 5

Milyar $ Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Küresel Ölçekte Güç Kapasitelerinin Yıllık Yatırımlar (Milyar ABD Doları) Michael Liebreich, BMEF Summit New York 14 April 2015 TEMİZ VE TÜKENMEZ ENERJİLERDE YATIRIMLAR 2004 2013 2014 Temiz ve Tükenmez Enerji Kaynakları Güç ve yakıt sektöründe bir yıllık yatırımlar (Milyar ABD Doları) 45 232 270

Milyar $ Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Küresel Ölçekte Temiz ve Tükenmez Enerjilerin Öngörülen Hedefe Ulaşması için Gerekli Yıllık Yatırımlar (Milyar ABD Doları) Michael Liebreich, BMEF Summit New York 14 April 2015

Küresel Ölçekte Güç Kapasitelerinin Yıllık Artışlarının Teknolojilere Dağılımı ve 2030 Kadar Gelecek Öngörüsü Fosil Yakıtlara Dayalı Teknolojiler Yıllık Kapasite Artışı (GW) Fosil Kaynaklara Dayalı olmayan Güç Teknolojilerinde Yıllık Kapasite Artışı (GW) Michael Liebreich, BMEF Summit New York 14 April 2015

Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojilerde Toplam Güç Artışları TEMİZ VE TÜKENMEZ ENERJİLERE DAYALI TEKNOLOJİLER 2004 2013 2014 Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Toplam Küresel Güç (GW) 800 1578 1712 Hidroelektrik Dışında Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Toplam Küresel Güç (GW) 85 560 657 Hidroelektrik Toplam Kapasite (GW) 715 1018 1055 Rüzgar Enerjisi (GW) 48 319 370 Fotovoltaik Güneş Enerjisi (GW) 2,6 138 177 Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi(GW) 0,4 3,4 4,4 Jeotermal (GW) 8,9 12,1 12,8 Biyo-Güç (GW) 36 88 93 9

Dünya Temiz ve Tükenmez Enerjilere (TTE) Dayalı Güç Teknolojilerinin Toplamdaki Payları ve TTE Kurulumlarının Ülkelere Dağılımı (Hidroelektrik Hariç) (BRICS; Brasil, Russia, India, China, South Africa) 10

2013 Temiz ve Tükenmez Enerji Teknolojileri Yatırımlarının Sektörlere Dağılımı ( Milyar $) ve 2012 ye Göre değişimi (%) 2013 Toplam Yatırım: 214 Milyar $ (Bloomberg New Energy Finance 2014) 11

Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojilerin Yıllık Kurulum Kapasite Büyüme Hızları (%) 12

2014 Dünya Toplam Kurulu Güç ~6 600 GW 2014 Temiz ve Tükenmez Enerjiler hidrolik, rüzgar, güneş enerjisi, jeotermal, biyoenerji ve okyanus (dalga) enerjisi ) Toplam güç: 1 713 GW Baz Elektrik Santralları (Sürekli Güç) 1 160,8 GW hidrolik jeotermal biyo-enerji Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojileri ve Elektrik Enerjisi Üretme Kapasiteleri 1 055,0 GW 12,8 GW 93,0 GW Değişken Güç Teknolojileri (DGT) Toplam Güç: rüzgar santralları fotovoltaik güneş santralları yoğunlaştırılmış güneş santralları dalga enerji santralları M. GENSED, Lippert Bayar Caddesi No:84 K:4 D:8 Kozyatağı-İstanbul, Tel:0216 455 3500 Fax: 0216 455 1671 Web:www.gensed.org, E-mail: info@gensed.org SAFT 552,2 GW 370,0 GW 177,0 GW 4,4 GW 1 GW 13

2014, Fotovoltaik Sektörünüde Dünya Ölçeğinde Önemli Göstergeler Dünya Sisteme Bağlanan Fotovoltaik Güç Sistemleri Yıllık Artışı 2013 38,6 GW 2014 40 GW (kaynağına bağlı olarak) 2014 GVGS Kurulumunun %60 Asya da gerçekleşti Çin FVGS Kurulumu 2013 13.0GW 2014 10,6GW Japonya 2014 9,7 GW (FIT 2012 :47Yen/kWh - 1 Nisan 2015: 29 Yen/kWh, 1 Temmuz 2015 : 27 Yen/kWh) ABD 2014 6,2GW ( Büyük ölçekli FGVGS ve yeni İş modeli) 2014 de Olgunlaşmaya başlayan FVGS Pazarları Avusturalya 900 MW, Kore 900 MW, Kanada 500MW 2014 FVGS için Yeni Pazarlar Güney Afrika 800MW; Şili 400MW, Meksika 64 MW, Türkiye 40 MW 2014 Avrupa pazarı UK: 2.27GW; Almanya:1.9 GW; Fransa: 900MW; İtalya: 385MW; Belçika: 65MW; Yunanistan: 13 MW 14

2014 Yıllık Yeni fotovoltaik güç sitemleri, FVGS,Kurulumu 40 000 MWp 2014 yılı sonunda Dünyada devreye alınan FVGS ile üretilebilecek elektrik enerjisi: 200 Milyar kw-saat Dünya tüketiminin ~ %1 15

Ülkelerin 2014 Kümülatif FVGS Kurulumları ile Hesaplanan Toplam Elektrik Enerjisi Üretiminin Toplam Tüketime Katkısı %1 Bandı Üzerinde 20 Ülke Report IEA PVPS T1-26:2015 *Brussels 26 March 2015 - The 10th annual Market Workshop of the European Photovoltaic Industry Association 16

2014 The total global installed PVPS capacity ~177 GWp & 2019 Forecast ( 540 GWp) 17

Yıllık Fotovoltaik Güç Sistemleri Kurulumlarının Artışı ve Gelecek Öngörüsü The Compound Annual Growth Rate (CAGR) Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 18

2014 Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems Diğer Sistem Bileşenleri (% 33-%35) 300-350 Avro/kWp İnvertör (%10) 100-150 Avro/kWp Modül (%52-%55) 500-550 Avro/kWp Kurulum Elemanları (~75 Avro/kWp) Kurulum İşçilik (~75 Avro/kWp) Kablolama (~50 Avro/kWp) Alt yapı (~40 Avro/kWp) Proje,İzinler ve diğer işlemler (???) Şebeke bağlantısı (~60 Avro/kWp) >20kW >500Kw Kristalli İnce Film 2014 FVGS Kurulum Maliyeti 900-1050 Avro/kWp Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 19

2014-2050 Fotovoltaik Güç Sistemleri Bileşenlerinin Maliyet Azalmasındaki Parametreler Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 20

Fotovoltaik Güç Sistem Bileşenleri Maliyetlerinde Gelecek 35 Yıl Öngörüsü 2014 900-1050Avro/kWp 2050 600-280 Avro/kWp 2050 Yıllık Kurulum (GW) Toplam FVGS GW Senaryo 1 175 4295 Senaryo 2 336 7931 Senaryo 3 670 14778 Senaryo 4 1583 30749 Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 21

FVGS Maliyetlerine Göre Güneş Radyosyonunun Fonksiyonu Olarak LCOE ($/kw-saat) (Kabuller; %20 Öz Sermaye, %5 Faizle 20 yıllığına %80 Kredi, %2 Enflasyon ve 25 Sistem Ömrü) 1000 kwh/kwp 1500 kwh/kwp 1000 kwh/kwp 1 kwp PV Sisteminin Kurulum Maliyeti $ OPEX Yıllık MWp Başına Bakım: 15 000$ Sigorta: 3 000$ Ticari ve teknik İşletim: 3 000$ Diğer Giderler : 3 000$ Toplam : 25 000$ Enflasyon %1.5 USD bazında LCOE Hesaplama : http://www.nrel.gov/analysis/tech_lcoe.html International Technology Roadmap for Photovoltaic (ITRPV) 2013 Results Revision 1, 24 March 2014 22

Güney Almanya ve Güney ispanya için Fotovoltaik Güneş Santrallarında üretilen Elektrik Enerjisinin Seviyelendirilmiş Maliyeti (LCOE) ve Gelecek 35 Yıl Öngörüsü Güney Almanya : 1190 kwh/kwp (Performans oranı: %86) Güney İspanya : 1680 kwh/kwp (Performans oranı: %81) 2050 Yıllık Kurulum (GW) Toplam FVGS GW Senaryo 1 175 4295 Senaryo 2 336 7931 Senaryo 3 670 14778 Senaryo 4 1583 30749 Discount rate: 5 percent real (~ 7 percent nominal) Operating expenditures (OPEX) in 2014: 20 EUR/kWp Operating expenditures (OPEX) in 2050: 10 EUR/kWp Degradation of solar modules: 0.2 percent p.a. System lifetime in 2014: 25 years System lifetime in 2050: 30 years Inverter replacement after 15 years I 0 Investment expenditures in EUR A t Annual total costs (fuels, O&M costs) in EUR in year t M t, el Produced quantity of electricity in the respective year in kwh i Real discount rate in% n Economic operational lifetime in years t Year of lifetime (1, 2,...n) 23

Türkiye için Fırsatlar ve Tehditler

Elektrik Enerjisi Kurulu Gücünde Yıllık Artış: 5.512,3 MW Toplam Kurulu Güç: Kurulu Gücün Paylaşımı: Kamu: %31 Özel Sektör: %69 69.519 MW Toplam elektrik enerjisi üretimi: 250.435 GWh (250 milyar 435 milyon kwh) Kamu : 70.456 GWh (70 milyar 456 milyon kwh) (%28,1), Özel sektör: 179.979 GWh (179 milyar 979 milyon kwh) (%71,9 Üretimin kaynaklara dağılımını doğalgaz %48 kömür %29 hidrolik %16 rüzgar %3 2014, Elektrik Enerjisi ve Türkiye Kaynak Doğal Gaz Komür Hidrolik Rüzgar Güneş Diğer % 31 21,1 34 5,2 0,3 8,4 Toplam elektrik enerjisi Tüketimi : 255.544 GWh (255 milyar 544 milyon kwh) 25

Türkiye nin Temiz ve Tükenmez Enerji Kaynaklarının 2014 ve 2023 Değerlendirilmesi Temiz ve Tükenmez (Yenilenebilir) Enerji Kaynakları Gerçekleştirilebilir Potansiyel 2014 Kurulu Güç 2023 Kapasite Öngörüleri Hidroelektrik 37000MW + 5000MW Küçük Hidro ~23 00MW Gerçekleştirilebilir Potansiyelin Tamamı Rüzgar 87 000MW ~3 630MW 20GW Jeotermal 2G MW ~405MW 600MW Fotovoltaik (~1500kWh/KWp) 450 000MW -500 000W ~211 MW ( 2015 Eylül) 7-10 GW? (Resmi Hedef 3GW-)? Yoğunlaştırılmış Güneş?????? 1GW? Diğer Temiz ve Tükenmez Enerjiler ve Atık??? 270MW???

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çevre Sözleşmesi ve Türkiye nin 2030 Yenilenebilir Enerji Planları Fotovoltaik Güç Santraleri Kapasitesi 10GW Rüzgar Enerjisi Santralleri Kapasitesi 16GW Hidroelektrik gücün tamamı Nükleer Güç Santrallerinin hayata geçirilmesi 27

2014 Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı Diğer Sistem Bileşenleri (% 33-%35) 300-350 Avro/kWp İnvertör (%10) 100-150 Avro/kWp Modül (%52-%55) 450-550 Avro/kWp Kurulum Elemanları (~75 Avro/kWp) Kurulum İşçilik (~75 Avro/kWp) Kablolama (~50 Avro/kWp) Alt yapı (~40 Avro/kWp) Proje,İzinler ve diğer işlemler (???) Şebeke bağlantısı (~60 Avro/kWp) >20kW >500kW Kristalli İnce Film 2014 FVGS Kurulum Maliyeti 900-1050 Avro/kWp Katkı Payı? Katkı Payı???? Maliyetteki Belirsizlik Maliyet 28

Katkı Payı Katkı Payı Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği 2014-2050 Fotovoltaik Güç Sistemleri Bileşenlerinin Maliyet Azalmasındaki Parametreler Fraunhofer ISE (2015) Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems Study on behalf of Agora Energiewende 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 Arz Talep Dengesi 29

Katkı Payı Katkı Payı Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı ve Gelecek 35 Yıl Öngörüsü 1000 /kwp 610 /kwp 606Avro/kWp 278 Avro/kWp 280 /kwp 2050 Yıllık Kurulum (GW) Toplam FVGS GW Senaryo 1 175 4295 Senaryo 2 336 7931 Senaryo 3 670 14778 Senaryo 4 1583 30749 Arz Talep Dengesi Türkiye için Maliyet Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 30

Fotovoltaik Güneş Enerji Santrali için Lisans Alma Süreci TEİAŞ, Kanunun 23 üncü maddesi çerçevesinde, her yıl 1 Nisan tarihine kadar, takip eden beş yıl için ve takip eden on yıl için olmak üzere, bağlantı noktasına göre ve/veya bölgesel bazda, sisteme bağlanabilecek rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kapasitesini EPDK ya bildirir TEİAŞ tarafından sisteme bağlanabilir GES kapasitesi açıklanır EPDK tarafından alınan önlisans başvuruları değerlendirilmesi için TEİAŞ a ve YEGM ne sunulur YEGM tarafından saha bazında değerlendirmeler yapılır. Kesişen/çakışan bölgeler belirlenir. Başvuru TEİAŞ tarafından kapasiteye göre değerlendirilir Tekli başvuru olarak değerlendirilirse ve uygun görülürse doğrudan kapasite tahsisi gerçekleştirilir. Çoklu başvuru olarak değerlendirilirse GES kapasitesi yarışmalar yolu ile tahsis edilir Kapasite tahsis edilen GES lereepdk tarafından ön lisans verilir Lisanslı GES lerile TEİAŞ arasında Bağlantı Anlaşması imzalanır. Tesisi tamamlanan GES lerinenerji Bakanlığı tarafından kabulü yapıldıktan sonra TEİAŞ la Sistem Kullanım Anlaşması imzalanır 31

Türkiye nin İlk Fotovoltaik Güneş Santrali Lisans İhalesi: 600 MWp Başvuru Dönemi: 10-14 Haziran 2013 (EPDK) Toplam Başvuru Sayısı : 496 Toplam Başvurulan Güç : 7929, 79 MWp Yarışmaların Tamamlanması: 30 Nisan 2015 Ön Lisans Almaya Hak Kazanan Yatırımcı sayısı: 43 En düşük Teklif: En Yüksek Teklif : Ortalama Değer : 68 000 TL/MWp 2 960 000 TL MWp 1 800 000TL/MWp TEİAŞ Geliri: ~1 Milyar TL Henüz lisans alan bir proje yok!!! 32

2014 Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı Diğer Sistem Bileşenleri (% 33-%35) 300-350 Avro/kWp İnvertör (%10) 100-150 Avro/kWp Modül (%52-%55) 500-550 Avro/kWp Kurulum Elemanları (~75 Avro/kWp) Kurulum İşçilik (~75 Avro/kWp) Kablolama (~50 Avro/kWp) Alt yapı (~40 Avro/kWp) Proje,İzinler ve diğer işlemler (???) Şebeke bağlantısı (~60 Avro/kWp) >20kW >500Kw Kristalli İnce Film 2014 FVGS Kurulum Maliyeti ~900 Avro/kWp Katkı Payı Ortalama ~ 600 Avro/kWp Lisans Katkı Payı 50-1000Avro/kWp Güneş Santralinin Bulunduğu Bölgeye Göre Değişmekte 1500 Avro/kWp 33

Lisansız Fotovoltaik Güneş ve Rüzgar Santralları için Bağlantı Süreci 2 Ekim 2013 tarih 28783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasası Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ kapsamında; Dağıtım bölgesinde dağıtım sistemine bağlanacak/yönlendirilecek olan (6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa gore en fazla 1 MW kurulu gücündeki) lisanssız üretim tesisleri ile ilgili bağlantı talepleri Üretici Tüzel Kişiler tarafından Dağıtım Şirketlerine yapılır 3. Aşama TEDAŞ Geçici Kabul ve Sistem Kullanım Anlaşması 1. Aşama Farklı başvurularla santralin yönlendirileceği TM YG barasına 2 MW üzerinde lisanssız üretim santrali yönlendirilmesi durumunda Üretici Tüzel Kişi TEDAŞ Proje Onayı Üretici Tüzel Kişi Başvurusu Bağlantı Görüşü ve Davet Mektubu 2. Aşama Sistem Kullanımı ve Bağlantı Anlaşması Dağıtım Şirketi Görüş Sorulması TEİAŞ Görüşü TEİAŞ Dağıtım trafolarına en fazla toplam gücün %30 büyüklüğünde santral yönlendirilebilir.

Lisansız Fotovoltaik Güneş ve Rüzgar Santralları için Bağlantı Süreci TEDAŞ ONAY Dağıtım Şirketi ile Bağlantı Anlaşması İmzalanması TEDAŞ Başvuru Çağrı Mektubu Tebliğ Tarihi Proje tasarım, yerel onayların alınması TEDAŞ Onayı Bağlantı Anlaşması Tesisin Yapımı 90 gün 90 gün 30 gün Bilal Şimşek, TEDAŞ Genel Müdürlüğü, ICCI 2015, 6-8 Maıs 2015 İstanbul www.tedas.gov.tr

Lisansız Fotovoltaik Güneş ve Rüzgar Santralları için Başvurular 01.01.2012-30.09.2015 Lisansız elektrik üretimi için Proje onayı yapılan başvuruların dağılımı: Fotovoltaik Güneş Enerjisi Santrali başvuru sayısı : 3224 ( ~2649MW) Lisansız Rüzgar Enerjisi Santrali başvuru sayısı : 182 ( ~133 MW) Lisansız Biyokütle Enerjisi Santrali başvuru sayısı : 23 ( ~24 MW) Lisansız kogenarasyon Santrali başvuru sayısı : 49 ( ~131 MW) Kabul Edilen Fotovoltaik Güneş Enerjisi Santrali Geçici kabulu Yapılan Fotovoltaik Güneş Enerjisi Santrali: 1525 (~1277 MWp) 321 (~ 213 MWp) Bilal Şimşek, TEDAŞ Genel Müdürlüğü, http://www.tedas.gov.tr/sayfalar/luy.aspx 36

Lisansız Fotovoltaik Güneş Santrali Projelerinin Elektrik Dağıtım Şirketlerine Dağılımı Bilal Şimşek, TEDAŞ Genel Müdürlüğü, http://www.tedas.gov.tr/sayfalar/luy.aspx 37

Türkiye nin Fotovoltaik Güç Sektöründe Öngörüler 2014 ve 2023 Değerlendirilmesi 20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 Baz Senaryo İyimser Senaryo 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Baz Senaryo: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, 2013-2023 Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planını Aralık 2014 38

FVGS Maliyetlerine Göre Güneş Radyosyonunun Fonksiyonu Olarak LCOE ($/kw-saat) (Kabuller; %20 Öz Sermaye, %5 Faizle 20 yıllığına %80 Kredi, %2 Enflasyon ve 25 Sistem Ömrü) 1 kwp PV Sisteminin Kurulum Maliyeti $ OPEX Yıllık MWp Başına Bakım: 15 000$ Sigorta: 3 000$ Ticari ve teknik İşletim: 3 000$ Diğer Giderler : 3 000$ Toplam : 25 000$ Enflasyon %1.5 USD bazında 1000 kwh/kwp 1500 kwh/kwp 2000 kwh/kwp LCOE Hesaplama : http://www.nrel.gov/analysis/tech_lcoe.html International Technology Roadmap for Photovoltaic (ITRPV) 2013 Results Revision 1, 24 March 2014 39

Katkı Paylarının etkileri ve Gelecekteki Belirsizlikler Dışında FVGS Maliyetlerine Düşüşe Bağlı Olarak Türkiye için %5, %7,5 ve %10 Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti (WACC) için Elektrik Enerjisinin Üretim Maliyetlerinin 35 Yıl Öngörüsü (Avro/kWh) 4,8-9.9 3.6-7.9 2.6-1.7-6.9 5.7 Kabul : Yıllık Elektrik Enerjisi Üretimi 1350 kw-saat/kwp 1750 kw-saat/kwp Arası *WACC (Weighted Average Cost Of Capital); Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 40

Şebekeye Bağlantı Sonrası Şebeke Bağlantısı Öncesi Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Bileşenlerinin Üretimi Tasarım Fotovoltaik Güç Sistemleri FVGS Değer Zincirinde Değer Yaratma Proje Geliştirme Tedarik ve Kurulum Finans Üretim Bakım Elektrik Enerjisi Şebeke Destek Servisleri Operasyonlar Faturalama ve Müşteri Servisleri Geri Dönüşüm 41

Fotovoltaik Güç Sistemleri Sektörü Değer Zincirinde Sistem Bileşenlerinin Üretiminde ve Tedariğnde Türkiye nin Durumu ve Fırsatlar Fotovoltaik Güç Sistemleri Sektörü Değer Zinciri Laboratuvar Ölçeğinde Know-how Endüstriyel Ölçekte Know-how Üretim Deneyimi Yorum Poli silisyum üretimi Silisyum Kütük ve Dilim Üretimi Yatırımcılar bu alanlara deneyimli ortaklarla girme planları yapıyor Güneş Gözesi Üretimi (Kristal Silisyum/İnce Film) Modül Üretimi Diğer Sistem Bileşenleri Üretimi Sınırlı Sınırlı Sınırlı Sistem Bileşenleri Tedariği Sistem İntegrasyonu Yatırımcılar uluslarası pazarda oyuncu olma çabası içinde Uluslar arası akreditasyon için ortaklıklar kurulmakta ortaklıklar They need international UFTP Seminars, November, 28-29th 2011 ISO, ODAKULE, İSTANBUL seneroktik@gmail.com

Photovoltaic Module Production in Turkey Fully Automated Production Lines Name of the Company Production Capacity (MW) Adress 1 C-SUN 150 İSTANBUL 2 SOLAR TURK 60 GAZİANTEP 3 GAZİOĞLU SOLAR 30 TEKİRDAĞ 4 GEST ENERGY 35 HATAY 5 ALFA SOLAR 30 KIRIKKALE 6 ZAHİD ALİMİNYUM 30 ADANA 7 BEREKET ENERJİ 150 DENİZLİ 8 SUNLEGO 50 ANKARA Small Capacity Production Line (Semi Automated) Company Production Capacity MW Adress 1 SEISO 25 KONYA 2 GTC SOLAR 20 ADIYAMAN 3 GUNER ENERJİ 20 KUTAHYA 4 ANEL ENERJİ 13 ISTANBUL 5 ANTAK ENERJİ 18 ISPARTA 6 ATSCO SOLAR 10 İZMİR 7 CLEAN WORLD ENERJI A.Ş 6 ANTALYA 8 SOLAR PANER? SİLİVRİ 9 Ömer Korkmaz? NEVŞEHİR 9 ODUL ENERJİ 30 KAYSERİ 10 SCMID PEKINTAS 60 DÜZCE 11 ENDUSTRİYEL ELEK. 30 KONYA

Güneş Camları ve Şişecam Düşük demirli yüksek geçirgenlikli desenli vre temperli (Tsol 91,6 %) Produced and processed at Mersin Plant. AR Coating technology 2 mm Glass Fully integrated automatic line including an automatic glass packaging and an online quality inspection system for processing. (The capacity of the new patterned glass furnace will be 8 million sqm and the tempering capacity is 4 million sqm)

Solar Glass Export Sunsolar Energy (UK) Sunarc (DEN) & Domestic Customers Sillia (FR) Naps Solar (EE) Saunier Duval ECC (FR) Press Glass (PL) Fonroche (IFR) Convex Glass (PL) Ensol (PL) Korax (HUN) Vaillant (DE) Sunex (PL) Jullich Glass (HUN) Sollmetal GmbH (DE) Wagner Solar GmbH (DE) RS Glass UG (DE) Tisun (AU) Petraglass (AU) Glastex (SL) Andreas Gampieraakıs (GR) Bisol (SL Sammler B. (GR) Dimas (GR) NES (BG) Sirakian (GR) Nobel International (GR) Azgüntex (AZ) Atersa (ES) Ilva Glass (IT) Luxferov (IT) Sunerg (IT) Cleanenergy (IT) Av Project (IT) Spsistem (IT) Ferrania Solis Srl (IT) Solimpeks (TR) Baymak (TR) Türk Demirdöküm (TR) Camplaza (TR) CSUN Eurasia (TR) ECS Enerji Sanayii (TR)) Alfa Solar (TR) Zahit Alüminyum (TR) Sunlego Enerji (TR) Ödül Enerji (TR) Schmid Pekintaş (TR) Bereket Enerji (TR) Chromagen (IL) Augusta Ptr. (KOR)

Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği, GENSED Güneş enerjisi ve özellikle güneş enerjisinden doğrudan elektrik enerjisi üretme, FOTOVOLTAİK, konusunda faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerin oluşturduğu Güneş Enerjisi Sektör derneği. Kuruluş Genel Kurul Toplantısı: 01 Ekim 2009 GENSED (Geçici Başkan Levent Gülbahar) Derneğin Resmi Onayı: 24 Aralık 2009 Üye sayısı(mayıs 2014) : 130 Üye (107 Kurumsal 23 Bireysel) Avrupa Fotovoltaik Endüstri Derneği Üyesi EU PV Platform Avrupa Fotovoltaik Teknoloji Platformu Ayna Grubu «Mirror Group) Temsilcisi Uluslararası Enerji Ajansı Fotovoltaik Güç Sistemleri Programı Alternatif Ex-C0 (S.Oktik) İletişim Adresi: Bayar Cad. İclal Ataç İş Merkezi. Kat:4 D:8 Kozyatağı- İstanbul,Tel : 0216 455 35 00 Fax: 0216 455 16 71 Web: www.gensed.org, E-posta: info@gensed.org Bayar Cd. No:84 K:4 D:8 Kozyatağı-İstanbul, Tel:0216 455 3500 Fax: 0216 455 1671 Web:www.gensed.org E-mail: info@gensed.org

İlginiz için Teşekkür Ederim René Magritte