İKTİSADİ YÖNELİM ANKETİ VE REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (Kasım 13) Reel Sektör Verileri Müdürlüğü 25 Kasım 13
7-3 7-6 7-9 7-12 8-3 8-6 8-9 8-12 9-3 9-6 9-9 9-12 1-3 1-6 1-9 1-12 11-3 11-6 11-9 11-12 12-3 12-6 12-9 12-12 13-3 13-6 13-9 7-3 7-6 7-9 7-12 8-3 8-6 8-9 8-12 9-3 9-6 9-9 9-12 1-3 1-6 1-9 1-12 11-3 11-6 11-9 11-12 12-3 12-6 12-9 12-12 13-3 13-6 13-9 İKTİSADİ YÖNELİM ANKETİ REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) (Kasım 13) 13 yılı Kasım ayında RKGE, bir önceki aya göre 3, puan azalarak 14,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, sabit sermaye yatırım harcaması ve mevcut mamul mal stok na ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, son üç aydaki toplam sipariş, gelecek üç aydaki ihracat sipariş, gelecek üç aydaki toplam istihdam, gelecek üç aydaki üretim, genel gidişat ve mevcut toplam sipariş na ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi (RKGE-MA) bir önceki aya göre,4 puan azalarak 111,3 puan seviyesinde gerçekleşmiştir. Grafik 1. RKGE ve RKGE-MA 13 1 11 1 9 8 7 6 5 RKGE RKGE-MA RKGE=1: Anketin kapsadığı reel kesim temsilcileri tarafından yapılan değerlendirmelere göre ekonomik faaliyetlere ilişkin istikrarlı görünüm RKGE>1: Anketin kapsadığı reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) görünüm RKGE<1: Anketin kapsadığı reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin azaldığı (kötümser) görünüm Grafik 2. Genel Gidişat 1 4 9 8 7 6 5-4 3-4 -6 1-8 Daha İyimser Aynı Daha Kötümser Denge (Sağ Eksen) İçinde bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda bir ay öncesine kıyasla daha iyimser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 13,1, daha kötümser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 8,3, aynı kaldığını belirtenlerin oranı ise yüzde 78,6 olarak gerçekleşmiştir. 2
7-3 7-9 8-3 8-9 9-3 9-9 1-3 1-9 11-3 11-9 12-3 12-9 13-3 13-9 7-3 7-9 8-3 8-9 9-3 9-9 1-3 1-9 11-3 11-9 12-3 12-9 13-3 13-9 7-3 7-9 8-3 8-9 9-3 9-9 1-3 1-9 11-3 11-9 12-3 12-9 13-3 13-9 Grafik 3. Son Üç Aydaki Üretim Hacmi, İç Piyasa Sipariş Miktarı ve İhracat Sipariş Miktarı 6 4 - -4-6 -8 Son üç aydaki üretim hacmi Son üç aydaki iç piyasa sipariş Son üç aydaki ihracat sipariş Son üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi, iç piyasa sipariş ve ihracat sipariş nda artış bildirenler lehine olan seyrin bir önceki aya göre zayıflayarak devam ettiği görülmektedir. Grafik 4. Şu Anda Kayıtlı Toplam Siparişler Grafik 5. Mevcut Mamul Mal Stoku 1 9 1 8 7-1 6-5 -3 4-4 3-5 -6 1-7 -8 1 5 9 4 8 3 7 6 1 5 4-1 3 - -3 1-4 -5 Normal Üstü Mevsim Normalinde Normal Üstü Mevsim Normalinde Normal Altı Denge (Sağ Eksen) Normal Altı Denge (Sağ Eksen) Mevsim normallerine kıyasla yapılan değerlendirmelerde, mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmelerin bir önceki ay seviyelerinde devam ettiği, mevcut mamul mal stoklarının mevsim normallerinin üzerinde olduğu yönündeki değerlendirmelerin ise zayıflayarak sürdüğü gözlenmektedir. 3
7-3 7-9 8-3 8-9 9-3 9-9 1-3 1-9 11-3 11-9 12-3 12-9 13-3 13-9 7-3 7-9 8-3 8-9 9-3 9-9 1-3 1-9 11-3 11-9 12-3 12-9 13-3 13-9 7-3 7-9 8-3 8-9 9-3 9-9 1-3 1-9 11-3 11-9 12-3 12-9 13-3 13-9 7-3 7-9 8-3 8-9 9-3 9-9 1-3 1-9 11-3 11-9 12-3 12-9 13-3 13-9 Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminin yanı sıra, iç piyasa sipariş, ihracat sipariş ve toplam istihdamdaki artış yönlü beklentilerin zayıflayarak sürdüğü görülmektedir. Gelecek on iki aya ilişkin sabit sermaye yatırım harcamalarındaki artış yönlü beklentilerin güçlenerek devam ettiği gözlenmektedir. Grafik 6. Gelecek Üç Aydaki Üretim Hacmi, İç Piyasa Sipariş Miktarı ve İhracat Sipariş Miktarı Grafik 7. Gelecek Üç Aydaki Toplam İstihdam ve Gelecek On İki Aydaki Sabit Sermaye Yatırım Harcaması 6 4 4 3 1 - -4-6 -8 Gelecek üç aydaki üretim hacmi Gelecek üç aydaki ihracat sipariş Gelecek üç aydaki iç piyasa sipariş -1 - -3-4 -5-6 Gelecek on iki aydaki sabit sermaye yatırım harcaması Gelecek üç aydaki istihdam Ortalama birim maliyetlerde son üç ayda artış olduğunu bildirenler ile gelecek üç ayda artış olacağını bekleyenler lehine olan seyrin güçlenerek devam ettiği, gelecek üç aydaki satış fiyatı artış beklentilerinin bir önceki ay seviyelerinde sürdüğü gözlenmektedir. Gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık ÜFE beklentisi bir önceki aya kıyasla,1 puan artarak yüzde 7,4 olmuştur. Grafik 8. Son Üç Ay ve Gelecek Üç Aydaki Birim Maliyet Grafik 9. Gelecek Üç Aydaki Birim Maliyet ve Satış Fiyatı 7 7 6 6 5 5 4 4 3 3 1 1-1 - -3 Gelecek üç aydaki birim maliyet Son üç aydaki birim maliyet -1 - -3 Gelecek üç aydaki birim maliyet Gelecek üç aydaki satış fiyatı İktisadi Yönelim Anketi, Mayıs 7 tarihinden itibaren " Avrupa Birliği Uyumlulaştırılmış İşyeri ve Tüketici Anketleri Ortak Programı "na dahil olarak, Bankamız ve Avrupa Komisyonu'nun ortak finansman katkısıyla gerçekleştirilmektedir. İlgili verilere ve yöntemsel açıklama metnine, http://www.tcmb.gov.tr İnternet adresindeki Veriler/Anketler/İktisadi Yönelim Anketi ve Reel Kesim Güven Endeksi başlığı altından ulaşılabilir. Veriler ayrıca zaman serisi olarak Veriler/İstatistiki Veriler (EVDS)/Anketler başlıkları altında da yer almaktadır. Anket sonuçları, katılımcıların değerlendirmeleri esas alınarak hesaplanmakta olup, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nın görüş ve tahminlerini yansıtmamaktadır. 4
İKTİSADİ YÖNELİM ANKETİ AĞIRLIKLI TOPLU SONUÇLARI (Denge Değerleri) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Son üç aydaki üretim hacminiz Şu anda kayıtlı toplam Şu anda kayıtlı ihracat Mevcut mamul mal stoklarınızın seviyesi Gelecek üç aydaki üretim hacmi Gelecek üç aydaki satış fiyatı Gelecek üç aydaki toplam istihdam 12 1,6-3,3 1,2 18,1 21,5 26, 18,3 14,4 -,4 4,2-3,3 4,5 13 4,6 4, -,8 11,5, 25,5 26,6 19,4 7,7 12,1 3,7 12-14,2-14,1-9,7-5,6-9, -14,4-11,2-15,6-18,4-16, -14,2-14,5 13-18,7-16,1-1,6-1,2-8,8-9, -12,2-11,4-1,9-7,2-7,3 12-14,1-13,2-9,6-7, -1,8-11,8-13,9-15, -18,3-14,5-16,9-15,3 13-19,4-15,6-12,4-11,8-12,3-1,8-14,6-11,7-12,1-1,3-9,5 12 6,5 9,9 4,6 6,3 4,4 8,9 4,4 2,9 4,2 3,4 3,5 5,4 13 5,6 3,6 3,6 5,1 7,2 3,7 1,6 3,4 2,4 5,7 4,5 12 6,3 3, 36,9 38,4 34,2,1 16,7 15,4 18,6 11, 7,9-1,9 13 1,5 27,4 39,2 35,9 31,7 24, 21, 21,1 25,4 14, 8,9 12 22,8 19,8 19,9 23,7 18, 11,4 8,6 11, 1,8 16,5 11,1 1,9 13 19, 18,4 13,8 1,4 6,1 12,7 18,3 14,5 18,3 15,6 15,5 12 8,2 9,1 12,6 22,1 16,7 12,8 9,8 8,2 8,1 6,3 2,2-2,8 13 4, 14,7 16,7 18,3 17,8 17,6 15, 12, 14,4 11,1 6, Kayıtlı siparişleriniz ve gelecek aylardaki talep göz önüne alındığında, şu andaki üretim kapasitenizin seviyesi 12,9 -,5 2, 3, 13 3,6 1, -,1 2,7 Mevcut sipariş kayıtlarınız üretiminizi kaç ay sürdürmenizi sağlar? Son üç ayda alınan toplam Gelecek üç aydaki ihracat sipariş Kapasite kullanım oranı Son üç ayda yurt içindeki rekabet gücünüz Son üç ayda Avrupa Birliği içindeki yurt dışı piyasalarda rekabet gücünüz Son üç ayda Avrupa Birliği dışındaki yurt dışı piyasalarda rekabet gücünüz Gelecek üç aydaki toplam sipariş Son üç ayda alınan ihracat Şu anda kayıtlı iç piyasa Son üç ayda alınan iç piyasa Gelecek üç aydaki iç piyasa sipariş Gelecek üç aydaki iç piyasa satış fiyatı Geçmiş oniki aya kıyasla, gelecek oniki ayda, sabit sermaye yatırım harcaması Son üç aydaki ortalama birim maliyetiniz Gelecek üç aydaki ortalama birim maliyeti Gelecek oniki aylık dönem sonu itibarıyla, yıllık üretici fiyatları enflasyonu. (Yüzde) Gelecek üç aylık dönemde kısa vadeli Türk Lirası kredi faiz oranı Sanayi dalınızdaki genel gidişat konusunda bir ay öncesine kıyasla görüşünüz 12 3,3 4,1 4, 4, 13 3,9 4, 3,9 3,8 12-6, -7,7 1,2 15,8 16,9 17,8 13,3 6,7-1,5 4,4-4,7-6,5 13-2,1-3,1 1,4 5,2 18,3 24,9 21,8 16,2 12,3 14,8 4,5 12 11,7 21,8 38,8 35,7 3,1 19,7 16,8 14,9 18,2 13,1 8,4 6,2 13 15,5 28,2 34,9 3,1 24,4 23,2,6 18, 24,2,3 12,5 12 74,7 72,9 73,1 74,7 74,7 74,6 74,8 74,3 74, 74,9 74, 73,6 13 72,4 72,2 72,7 73,6 74,8 75,3 75,5 75,5 75,4 76,4 75,6 12,6 9,7 5,4-1, 13 4,7 7,3 8,1 6,5 12-3,3 2,7-1,7-4,5 13-1.1 1,3 1,5 4,6 12 3,9 2,9 2,6 -,6 13,7 2,2,7 5, 12 7,4 34,9 4,5 4,8 34,5 22,7,7 18,7 16,7 9,8 5,7 2,6 13 14,6 31,5 4,8 38,3 31,4 24,8 21,9 19,1 26, 14,1 1,8 12-1,9 9,1 12,2 11, 14,4 1,9 4,2 -,5-5,6 4,3-4,9-2,3 13 -,8-1,3 1,6 3,8 9,2 14,6 9,3 7,5 4,3 14,4 6,6 12 -,5-14,9-11,4-8,7-1,3-18,3-14,1-16,4-18,6-17,6-16,2-15,3 13-19,5-15,2-12,4-1,6-11,5-8,7-12,7-8,6-1,4-8,7-7,7 12-11,5-18,6-4, 9,6 12,4 13, 9,1 6,6-5,2 -,4-7,5-6,9 13-2,3-7,5-2,6 3,6 1,7 18,3 16,3 12,7 5,5 2,5,2 12-1,5 3,3 39, 37,8 3,9 18,4 17,4 16,6 12,8 5, 1,7-4,6 13 12,1 26, 39, 36,9 31,7 23,1 17,6 16,2 18,6 9,7 6,8 12 22,9 21,8,1 23,4 18,4 1,7 6,4 8,8 7,9 17, 9,4 1, 13 18,2 15,1 14,8 11, 9, 14,6,3 15,2 18,5 14,8 15,4 12 16,6 22,2 18,5 17,9 19,2 14,4 14, 1,6 4,8 8,6 9,3 9,6 13 1,4 9,9 11, 14,2 12,9 12,5 11,7 7,6 6,8 7, 1,7 12 49,4 43,9 47,8 43,7 35,9 27,9 24,1 27,1 28,9 33,5 3,1 22,1 13 35,5 37,7 35,1 27,3 21,6 21, 33,6 36,9 38,6 33,6 35, 12 31,8 19,5 19,9 28,8 26,1 25,1 21,3 24,7 23,8 35,6 31,4 31,4 13 34,1 25,9,6 17,4 13,7 23,6 35,5 25, 31, 28, 31,2 12 9,4 9,2 9, 9,1 9,1 8,9 8,5 8,4 8,1 8,2 7,8 7,4 13 7,1 6,9 6,7 6,6 6,2 6,3 6,9 7,1 7,4 7,3 7,4 12 36,9 12,9 1,9 7,3 7, 4,3-9,3-7,3-9,4-6,9-28,4-31,2 13-13,6-13,7-9,3-13,5-3,2 11,1 4,8 38,1 4,7 21,4,6 12-1,4 7,1 9,4 1,3 6,8 2,9 3,2-1,4 -,7-4,9 2,4-1,9 13 2,5 2,9 7,6 7,8 1,5 4,6-6,8 -,1-1,6 5,4 4,8 Not: İktisadi Yönelim Anketi'nin ağırlıklı ve ağırlıksız toplu sonuçları http://evds.tcmb.gov.tr adresinde zaman serisi olarak yayınlanmaktadır. 5