TOPLUMSAL CİNSİYET VE SAĞLIĞA ETKİLERİ YRD. DOÇ. DR. HANDAN SEZGİN

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 2 AMAÇ Toplumsal cinsiyet ve sağlığa etkileri konusunda bilgi kazanmak

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 3 ÖĞRENİM HEDEFLERİ 1. Toplumsal cinsiyet ile ilgili kavramları 2. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının sağlığa -özellikle üreme sağlığına- etkileri 3. Sağlık hizmetlerinin sunumunda kadın ve erkeğin ihtiyaçlarını dikkate almanın önemini 4. Sağlık göstergelerinin toplumsal cinsiyet açısından duyarlı gruba bir bakış

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 4 KADIN ve ERKEĞİN GELENEKSEL ROLLERİ NELERDİR? CİNSİYET ve TOPLUMSAL CİNSİYET NEDİR?

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 5 Bireyin kadın ya da erkek olarak gösterdiği genetik, fizyolojik ve biyolojik özelliklere cinsiyet (sex) denir.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 6 Toplumsal cinsiyet (gender) Kadının ve erkeğin sosyal olarak belirlenen rollerini ve sorumluluklarını ifade eder. Toplumsal cinsiyet biyolojik farklılıklardan dolayı değil, kadın ve erkek olarak toplumun bizi nasıl gördüğü, nasıl algıladığı, nasıl düşündüğü ve nasıl davranmamızı beklediği ile ilgili bir kavramdır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 7 Toplumsal cinsiyette eşitlik (gender equality) Fırsatları kullanma, kaynakların ayrılması ve kullanımında, hizmetleri elde etmede bireyin cinsiyeti nedeniyle ayrımcılık olmaması/ yapılmaması ifade edilmektedir.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 8 Toplumsal cinsiyette hakkaniyet (gender equity) Kadın ve erkek arasında sorumlulukların ve kazançların dağılımında adalet ve hakkaniyetin olmasıdır. Bu kavramda, kadın ve erkeğin farklı gereksinimi ve güçlerinin olduğu kabul edilmektedir. Bu farklılık belirlenerek iki cinsiyet arasındaki dengeyi düzeltecek şekilde gerekenlerin yapılması benimsenmektedir.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 9 Kamusal alanda çalışma ve politika doğal olarak ERKEK Ev işleri ve aile ile ilgili özel alanlar doğal olarak KADIN işidir, görüşü bir çok toplum tarafından benimsenmiş????? MİDİR????

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 10 Adın devam etsin ve bir oğlun olsun!

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 11 Geçen yıl köyümüzde sadece tek bir kız çocuğu doğdu. Tüm diğer ailelerin oğlu oldu. Kristof, Nicholas D. 1993. "Peasants of China discover new way to weed out girls." The New York Times, 21 July, 1.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 12 Günümüzde, büyük çoğunluğu Asya da olmak üzere, çeşitli nüfuslarda, aksi takdirde hayatta olması beklenen en az 60 milyon kız, cinsiyet-seçimli düşük, bebek öldürme veya ihmal sonucunda kayıptır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 13 Hindistan'da 0-6 Yaş Cinsiyet Dağılımı 1000 980 960 1000 1000 940 920 900 880 945 1991 927 2001 Kız Erkek Kız Erkek Oomman N, Ganatra BR., Sex selection: the systematic elimination of girls. Reprod Health Matters. 2002 May;10(19):184-8.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 14 Bir çok toplumda, kadınların erkeklere göre sistematik olarak bazı temel insan haklarına ulaşamaması ya da kullanamaması şeklinde görülmektedir. Çoğu zaman, kadınların sağlık ile ilgili durum ve sorunlarını olumsuz yönde etkilemektedir: hastalık sakatlık ölüm KADIN YAŞAMININ TÜM EVRELERİNDEKİ AYRIMCILIK

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 15 Toplumsal Cinsiyet ve Sağlık

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 16 Dünya Sağlık Örgütü sağlığı yalnız hastalık ve sakatlığın olmaması değil bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hali olarak tanımlamaktadır (WHO, 1986)

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 17 Kadın ve erkeklerdeki sağlık ve hastalık örüntüleri belirgin farklılıklar gösterir. Kadınların beklenen yaşam umudu daha fazladır. Ancak pek çok toplumda, kadınların erkeklere göre daha fazla hastalık ve stres yaşadıkları bildirilmektedir.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 18 Daha zayıf cinsiyet olarak değerlendirilen kadınların aslında bütün yaşlarda erkeklerden daha güçlü olduğu görülür. Tüm toplumlarda, erkek fetüs daha fazla spontan düşük ve ölü doğumla karşılaşır. Bu mortalite modeli yaşamın ilk 6 ayında da belirgin şekilde devam eder.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 19 Bunun kromozomal yapıda değişikliklerden ve erkeklerin akciğerlerinin testosteronun etkisiyle daha geç olgunlaşmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Erişkin dönemde ise yine kadınlar menopoz dönemine kadar biyolojik bir avantaja sahiptir.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 20 Türkiye de doğumda beklenen yaşam süresi? Daha fazla yaşamak daha iyi yaşamak değildir. Yaşama yıllar katmak kadar, yıllara yaşam katmak da önemlidir

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 21 2017 yılı TÜİK verilerine göre; Doğuşta beklenen yaşam süresi, Türkiye geneli için toplamda 78 yıl olarak belirlendi. Doğuşta beklenen yaşam süresi, erkeklerde 75,3, kadınlarda 80,7 yıl olarak hesaplandı.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 22 Cinsiyette eşitliğin bozulması erkek için de risktir Toplumsal cinsiyet rolündeki değişimler erkekler için ise; ekmek parası kazanmak amacıyla daha fazla risk almalarına ve mesleki nedenlere bağlı ölümlerden daha fazla etkilenmelerine neden olmuştur. Aynı zamanda erkeklerin din ve diğer kısıtlamalardan özgür büyümeleri ve kaynaklara ulaşma imkanlarının daha fazla olması tehlikeli maddelerle karşılaşmaları/ kullanmaları riskini arttırmıştır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 23 Dünyanın pek çok ülkesinde genç erkekler genç kadınlardan daha fazla trafik kazası (alkol bağlantılı) ve şiddetten dolayı ölüm riskiyle karşılaşmaktadır. Yaşamın ilerleyen evrelerinde erkekler arasında görülen erken ölümlerin büyük bir kısmı kalp hastalıklarından kaynaklanmaktadır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 24 Toplumlardaki ekonomik ve endüstriyel gelişmeler sonucu, çeşitli sosyal ve kültürel faktörlerdeki değişimler, kadınların biyolojik avantajlarının ön plana çıkmasına neden olmuştur. (Örn;enfeksiyon hastalıklarına yakalanma riski ve doğumun tehlikeleri endüstrileşmiş toplumlarda oldukça azalmıştır)

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 25 Esasen kadınların erkeklerden daha fazla oranda hastalık ve sakatlık yaşadığı pek çok toplumda mevcut olan bir gerçektir ve bu sonuca katkısı olan üç faktör tanımlanmıştır. The Sick Child, Edvard Munch 1907,

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 26 Bu faktörler şöyle açıklanabilir: Birincisi; kadınların daha uzun süre yaşamaları onların daha yüksek morbidite (hastalık) oranlarının bir nedenidir. İkincisi; kadınların üreme sağlığı ile ilgili sorunları yaşama olasılıkları erkeklerden daha yüksektir (3 kat). Üçüncücü ise; kadın ve erkeğin biyolojik cinsiyeti ve üremeye ilişkin fizyolojik fonksiyonlarının farklılığı ve getirdiği yüklerin yanı sıra, toplumun kendilerine biçtiği toplumsal cinsiyet rolünden kaynaklanan ve sağlıklarını etkileyen olumsuzluklar mevcuttur.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 27 (Şimşek, 2011).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 28 Sağlığın önemli belirleyicilerinden biri olan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, sağlık ve bağlantılı hizmetlere erişebilmede ve hastalıkların önlenmesi ve tedavisi için sunulan sağlık hizmetlerini ve temel sağlık kaynaklarını kullanabilmede eşitsizliklere neden olmaktadır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 29 YAŞAMIN EVRELERİNE GÖRE TOPLUMSAL CİNSİYETE DAYALI SAĞLIK SORUNLARI YRD. DOÇ. DR. HANDAN SEZGİN

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 30 YAŞAM EVRELERİNDE TOPLUMSAL CİNSİYETE BAĞLI KADIN SAĞLIĞI SORUNLARI İhmal Hizmetten yararlanamama Şiddet Toplumsal baskı Morbidite artışları Toplumsal cinsiyetin kadın sağlığına etkileri hakkında bildiklerimiz Anahtar sözcük: toplumsal cinsiyet Türk MEDLİNE: 14 Ulaknet Ulusal Tıp Dizini: 3 Key words: gender identity AND women PubMed: 1019

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 31 Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı yaşamın her döneminde her iki cinsiyette de sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Ancak kadınlarda toplumsal cinsiyet ayrımcılığının olumsuz sonuçları yaşamın her döneminde çok daha fazladır (Akın&Özvarış, 2006).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 32 Cinsiyeti nedeniyle kız çocuğunun yaşadığı ve sağlığını etkileyen olumsuzluklar

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 33 Gebelik süresince cinsiyet seçimi, erkek çocuk tercihi Bebeğin kız olması nedeni ile istenmemesi Cinsiyeti kız olduğu için gebeliğin sonlandırılması Daha çok Afrika ülkelerinde uygulanan pek çok sağlık riski taşıyan kadın sünneti (Female-Genital Mutilasyon) Beslenme bozukluğu İhmal, hizmetten yararlanamama Bebeklik döneminde erkek çocuklarda daha yüksek olan hastalık ve ölüm hızının özellikle 2-5 yaş arasında kız çocuklarında artması

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 34 Yaratılan kız/erkek çocuk doğum eşitsizliği Çin de 20 yıl önceki verilere göre, doğumdaki cinsiyet oranı 108 erkeğe karşılık 100 kız iken; 2000 yılında bu oran 117/100 olarak tespit edilmiştir. Bu oran toplamda 30 milyon erkek fazlasına denk gelmektedir (Özdemir, Ocaktan ve Kanyılmaz, 2005). Hindistan ve Çin den gelen ve Amerika da yaşayan göçmen aileler üzerinde yapılan başka bir çalışmaya göre bu ailelerde de erkek lehine cinsiyet seçimi yapıldığı saptanmıştır (Lhila ve Simon, 2008).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 35 İntrauterin hayatta başlayan cinsiyet ayrımcılığı bebeğin doğduğu andan itibaren emzirme süreci ile devam etmektedir. Nitekim Pakistan da, Mısır da, Hindistan da ve ülkemizde yapılan araştırmalarda kız çocuklarının (Bal, KASHED 2014) ortalama 2-3 ay daha erken emzirmeden kesildikleri saptanmıştır (Koyun ve diğ. 2011; HÜNEE, 2008; Cowan, 1990).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 36 Kadın sünneti Kadın genital mütilasyonu) 100-140 milyon kadın ve kız, kadın sünnetinin herhangi bir formuna maruz kalmış durumdadır. Her yıl 2 milyon kız risk altındadır. WHO, Female Genital Mutilation The prevention and the management of the health complications Policy guidelines for nurses and midwives, 2001.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 37 Kadın sünneti/problemler Hiçbir sağlık yararı olmayan bu uygulama dini gereklilik, eşini daha fazla cinsel açıdan tatmin edebilme, bekaretin korunması, daha iyi evlilik bağı kurulacağı inancı, sosyal kabulün sağlanması ve temizlik amacıyla yapılmaktadır (UNICEF, 2013).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 38 Dandash ve arkadaşları, genital mutilasyona uğramış kadınların seksuel fonksiyonlarında, psişik sorunların da eklenmesi ile cinsel istek azlığı, orgazma ulaşmada sorunlar ve disparanoya gibi son derece olumsuz etkilenmeler rapor etmişlerdir (Dandash, Refaat ve Eyada, 2001).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 39 BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) verilerine göre, kadın sünneti Amerika Birleşik Devletleri (göçmenler) de dahil olmak üzere büyük çoğunluğu beş yaş altı ve on beş yaşına kadar tüm kız çocuklarında toplamda 29 ülkede halen uygulana gelen bir girişim olup, günümüzde 125 milyondan fazla kadın sünnetlidir ve bu sayı her doğan kız bebekle artmaktadır (UNICEF, 2013).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 40 Ergenlik dönemi her iki cinsiyet için de önemlidir. Ancak kız ergenler için toplumsal cinsiyet ayrımcılığı nedeniyle daha fazla risk söz konusudur.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN Bu dönemde sık rastlanan olumsuzluklar: Toplumsal baskı Menarş Bekâret denetimi Cinsiyet temelli şiddet Cinsel taciz / istismar Cinsel yolla bulaşan hastalıklar İstenmeyen gebelikler İsteyerek düşükler Paralı seks Anemi / beslenme bozukluğu Madde bağımlılığı(alkol, sigara, uyuşturucu) 41

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 42 Erişkin dönem (15-49 yaş) doğurganlıkla ilgili olayların en yoğun yaşandığı dönemdir. Bu dönemde;

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 43 Gebelik, doğum, doğum sonrası komplikasyonlar İstenmeyen gebelikler İsteyerek düşükler Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Kansızlık / beslenme bozukluğu Paralı seks Cinsel taciz / istismar Cinsiyet temelli şiddet Hizmetlerden mahrum bırakılma Anne ölümü toplumsal cinsiyet ayrımcılığının etkili olduğu durumlardır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 44 Kadının üremeye ilişkin özellikleri ve fonksiyonları Kadın sağlığını çok özel yapmaktadır. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının en çarpıcı sonucu sağlık hizmetlerinden yararlanmada ortaya çıkmakta, kadının statüsünün düşük olması en fazla doğurganlık davranışını etkilemektedir.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 45 Üreme sağlığı sorunları ile ilgili olarak kadın ve erkek arasındaki eşitsizlikler doğumdan ölüme kadar kadınların aleyhine olarak devam etmektedir. Kadın- erkek arasındaki üreme sağlığı açısından hizmet gereksinimleri yaş dönemlerine göre farklılık göstermektedir. Ergenlik döneminden başlamak üzere bu gereksinim kadınlar için erkeklere göre daha fazladır (Akın&Özvarış, 2006).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 46 Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Genç kadınlar, CYBH hakkında pek az şey bilmektedir ve bilgi edinme yoluna, kendilerinin seksüel aktif olarak damgalanma korkusundan dolayı, hemen hemen hiç gitmemektedirler. Kadının karar verici güçle donanmış olmaması, geç tanı ve tedavi ile sonuçlanmaktadır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 47 Gelişmekte olan ülkelerde 15 44 yaş grubunda hastalık yükü nedenleri arasında üreme hastalıklarına bağlı yük kadında erkeğe göre üç kat daha fazladır. Bu yaş grubu kadınlardaki hastalık yükünün beşte biri anneliğe bağlı nedenlerle meydana gelmektedir

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 48 Üreme sağlığı ile ilgili sorunlar bütün dünyada oldukça önemli boyutlardadır. Tabloda da görüldüğü gibi yılda 333 milyon tedavi edilebilir cinsel yolla bulaşan hastalık vakası ortaya çıkmaktadır. Günümüzde kadın sünneti yapılmış 135 milyon kadının yanı sıra 120 milyon çiftin aile planlama gereksinimi karşılanamamakta ve 60 80 milyon çift infertildir (kısır).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 49 Dünya Sağlık Örgütü 2012 Aralık verilerine göre 35.3 milyon kişi HIV ile enfekte olup, hemen hemen yarısını (17.7 milyon) kadınlar ve genç kızlar oluşturmaktadır (WHO, 2012). Salgının bu anlamda feminizasyonu Sahra Güneyi Afrika da çok belirgindir. Bu bölgede HIV pozitif kişilerin %60 ı kadın ya da kızdır; bölgede 15-24 yaş grubundaki nüfusun %75 ini HIV li kadınlar ve kızlar oluşturmaktadır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 50 Gelişmekte olan 99 ülkede Uluslararası Nüfus Kriz Bürosunun yaptığı bir değerlendirmeye göre statüsü iyi olan kadın iki veya daha az sayıda çocuk doğururken, statüsü düşük grup altı civarında doğum yapmaktadır. Bu sonuç değerlendirmeyi yapanlar tarafından Geri-Güçsüz ve Gebe olarak özetlenmektedir. Bu eğilim Türkiye için de geçerlidir (Akın, 2004).

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 51

Toplam doğurganlık hızı, bir kadının doğurgan olduğu dönem olan 15-49 yaş grubunda doğurabileceği ortalama çocuk sayısını ifade etmektedir. 29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 54 Adölesan doğurganlık hızı düştü Kaba doğum hızı binde 16,5 oldu http://www.tuik.gov.tr/prehaberbultenleri.do?id= 24647 (2016 verileri) erişim 26.10.2017 Kaba doğum hızı, bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını ifade etmektedir. Kaba doğum hızı, 2015 yılında binde 17 iken 2016 yılında binde 16,5 oldu Toplam doğurganlık hızı 2,10 çocuk oldu

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 60 Doğum Kontrol Yöntemi Kullanımındaki Değişimler 1993-2013

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 61 En yaygın doğum kontrolü RİA ve geri çekme Geri çekme yöntemi kullanımı 15-19 yaş grubunda, RİA (Rahim İçi Araç) kullanımı ise 35-39 yaş grubunda en yüksek.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 64 Kadının sağlık sorunlarının en ihmal edildiği dönemdir. Bu dönemde karşılaşılan sorunlar çoğu kez kadının cinsiyeti ya da üreme fonksiyonları ile ilişkilendirilmez.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 65 Menopoz sonrasında, bu döneme özgü semptomların Menapozal semptomlar Kanserler Kardiyovasküler hastalıklar-metabolik hst/ İnme Osteoporoz Desensüs-prolapsus yaralanmalar, yalnızlık ve depresyon gibi psikolojik sorunlar Şiddet İleri yaşta kadınlar, yaş ve toplumsal cinsiyet faktörlerine bağlı çifte ayrımcılıkla karşı karşıya kalırlar

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 66 Sağlıkta eşitlik Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW)- Türkiye 1985 Madrit-2001 Politik ve teknik bir süreç Sağlık sistemleri kadın ve erkeklerin biyolojik farklılıkları ve toplumsal cinsiyetleri saptanarak yapılandırılmalı Toplumsal cinsiyet ile ilgili belirteçler saptanarak veri toplanmalı ve değerlendirilmeli Toplumsal cinsiyet üzerine araştırmalar desteklenmeli

KADININ SAĞLIĞA ERİŞİMİNİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 68 Kadının Sosyal Güvencesi Kayıtlı çalışan kadın sayısı az Genellikle sosyal güvence anne baba/kocaya bağımlı olarak var Boşanma ve ölüm durumunda ortadan kalkıyor

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 69 Bağımlılık Özellikle kız çocuklar sağlık hizmetlerinden daha az yararlanıyor Kadının doktora gitmesi erkeğin iznine bağlı olabiliyor Erkek doktorlardan hizmet almada sorun çıkabiliyor Kadınlar bazı hastalıkları erkeklere göre daha çok gizleme eğiliminde

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 70 Aile içi şiddette sağlık hizmetlerinin önemli rolü Ülkelerin çoğunda sağlık sistemi kadınların hayatları boyunca ilişki kurdukları tek yapı Sağlık hizmeti verenler şiddeti tanıyıp, yardımcı olabilirler Kadına yönelik şiddet kadın sağlığı açısından önemli sorunlar doğurduğundan en erken yardımı sağlık hizmeti verenler yapabilir Bazı ülkelerin sağlık sistemleri kadına yönelik şiddeti klinik bir problem olarak değerlendirip tanı ve tedavi kılavuzları hazırlamışlardır.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 71 Önümüzdeki Engeller Teknik donanım ve bilgi eksikliği Kültürel sterotipler ve negatif sosyal tutumlar Kurumsal çelişkiler Kadınların şiddeti açıklamadaki isteksizliği

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 72 Elimizdeki Kritik Birimler Ana ve çocuk sağlığı merkezleri özellikle gebelik sürecinde ve doğum sonrasında sırasında kadınları rutin olarak takip ettikleri için istismarı taramak açısından önemli merkezlerdir. Üreme sağlığı servisleri kontrasepsiyon ya da CYBH hastalıklardan koruma ile ilgili tartışmalar istismar ile ilgili bir konuşma olanağı sağlayabilir. Akıl sağlığı merkezleri depresyon, post travmatik stres sendromu nedeniyle başvuran kadınlarda istismarı düşünmelidirler. Acil servisler fiziksel yaralanmalarla zorunlu olarak başvurulan merkezlerdir. Şiddet gören kadına yardımda ilk basamak.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 73 Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en belirgin yansımalarından biri sağlık alanıdır. Yapılan araştırmalar kadınların erkeklere göre daha uzun yaşadıklarını ancak yaşam kalitelerinin daha düşük olduğunu, daha fazla hastalık yaşadıklarını göstermektedir.

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN Kadınlar daha duyarlı grup Daha kötü koşullarda yaşamakta Gebelik/Doğum kadının riskini artıran faktör Sağlık hizmetlerinden daha az yararlanmaktadır. 74

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 75 Kadınlar erkeklerden daha uzun yaşar Daha çok hasta olur Daha ağır hasta olur Daha çok sakat kalır

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 77 TEŞEKKÜRLER

29.10.2017 Yrd. Doç. Dr. Handan SEZGİN 78 Kaynaklar TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNE GENEL BAKIŞ Meltem DEMİRGÖZ BAL KASHED, 2014, 1(1):15-28 KADININ STATÜSÜ VE SAĞLIĞI İLE İLGİLİ GERÇEKLER Editör : Prof. Dr. Ayşe Akın ANKARA 2008 (T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü) Beyond The Numbers Publication of the Department of Reproductive Health and Research, World Health Organization, Geneva, 2004-b 2) Maternal Mortality in 2000- Estimates developed by WHO,UNICEF and UNFPA, Departent of RHR, World Health Organization, Geneva,2004-a. Akın, A., Bahar Özvarış, Ş., Kadın Sağlığı/Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması, Halk Sağlığı Temel Bilgiler kitabı içinde, Ed. Güler, Ç., Akın, L., s.188-314, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2006, Ankara.