DENEY ADI :Soğan Zarının İncelenmesi,Plazmoliz ve Deplazmoliz OlaylarınınGözlenmesi. DENEYİN AMACI :Bitki hücresine örnek olarak soğan zarını mikroskopta kısımlarının tanıtılması ve bununla birlikte diffüzyon ve osmoz olaylarının somut bir şekilde öğrenciye kavratılması. ARAÇ VE GEREÇLER : - Mikroskop - Soğan - Metilen mavisi - Tuzlu su - Bisturi veya jilet - Lam ve lamel DENEYİN YAPILIŞI : Bisturi veya bir bıçak ile dörde bölünen (kuru) soğanın bir dilimi alınır ve içinden bir katman çıkarılır.bu çıkarılan katmanın iç kısmının üzerindeki zar jilet aracılığıyla lam ve lame l arasına sığacak biçimde küçük parçalar halinde kareler şeklinde kesilir.kesilen bu parçalar lam üzerinde bir damla su eşliğinde lam ve lamel arasında hava kalmayacak şekilde yerleştirilir ve mikroskop altında şekillerden yararlanılarak incelenir. Deneyin ikinci basamağında ise soğan zarına tuzlu suyun iyice doyurulabilmesi için lam ile lamelin bir kenarından tuzlu su ilave edilirken diğer kenarından kurutma kağıdı ile su biraz emdirilir ve hücredeki değişim gözlenir.bu deney aynı şekilde saf su ilavesi ile de yapılmalıdır ki aradaki fark iyice gözlenebilirsin.bu ikinci deney tuzlu su ile hazırlanmış preparat ve saf su ile hazırlanmış preparat ile de daha kolayca yapılabilir ayrıca preparatlarda metilen mavisi de 1 / 8
kullanılabilir. DENEYDEKİ ŞEKİLLER : DENEYİN ADI :Kuru kumun özgül kütlesinin ölçülmesi. DENEYİN AMACI :Kuru kumun özgül kütlesinin hacminden yararlanılarak bulunması. ARAÇ VE GEREÇLER : - Elekten elenmiş ince kum (70gr ) - Hassas terazi ve gram takımı - Beher (250 ml) - Ölçekli cam silindir (100-200g) - Su - Dosya kağıdı DENEYİN YAPILIŞI: Dosya kağıdını 4 eşit parçaya bölünüz.bunların bir parçasının üzerine kütlesini tartacağımız kuru kumdan bir miktar tartınız.kağıdın diğer parçasını terazinin gram konacak sağ kefesine koyunuz.kağıt üzerine koyduğunuz kuru kumun terazinin diğer kefesine koyunuz. Kağıt üzerine koyduğumuz kuru kumu terazin diğer kefesine koyarak tartınız ve sonucu kaydediniz. Kütlesini ölçtüğünüz kuru kumu ölçekli,silindirlerden birinin içine boşaltınız.içinde kuru kum bulunan bu silindirin tabanını düz bir zemine vurarak kum tanelerinin iyice yerleşmesini sağlayın.kuru kumun hacmini kaydediniz. 2 / 8
İkinci bir ölçekteki kaba takriben 50 ml su koyunuz.bu sudan,içinde kuru kum bulunan ölçekli kaba kum yüzeyinden 2 cm yukarıda su düzeyi olacak şekilde su boşaltınız.boşalttığınız suyun hacmini kaydediniz.bu karışımdan gaz kabarcıklarının çıkışı tamamlanıncaya kadar bekleyiniz ve karışımın hacmini kaydediniz. Aldığınız verilerden yararlanarak ince kuru kum taneleri arasındaki boşluğun hacmini,kuru kumun gerçek hacmini bulup,kuru kumun özgül kütlesini hesaplayınız. M kağıt :2 gr M kum :15 gr Vkum :21ml Vsu:10 ml Vsu+Vkum :18ml Vboşluk:21-18=3ml d=m/v d=15/3=5gr/ml 3 / 8
TEORİK BİLGİ: MADDE :Maddeler katı,sıvı ve gaz hali olmak üzere 3 halde bulunurlar. Ortak özellikleri: - Eylemsizlik :Maddenin bulunduğu durumu koruma isteğidir. - Hacim :Maddenin uzayda kapladığı alandır. - Kütle:maddenin ağırlığın yerçekimine oranıdır. Farklı özelliklerinden biri yoğunluk farkıdır.yoğunluk cismin kütlesinin hacmine oranıdır. ÖĞRENCİ KAZANIMI :Katıların arasında kabarcıkların olduğunu,fakat sıvılar arasında bu kabarcıkların daha az olduğu gözlenir. TEORİK BİLGİ : Hücre:Canlının en küçük yapı birimidir. Hücre zarı :Stoplazmayı çepeçevre sararak hücreye şeklini veren kısımdır.hücreyi destekler ve dış etkenlerden korur.hücrenin madde alış verişini sağlar.esnek,seçici geçirgen,saydam ve incedir. Stoplazma:Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yarı akışkan bir sıvıdır.stoplazma içinde büyük ortamda su bulunur.stoplazma hücrenin varlığını sürdürebilmesi için gerekli tüm olayların gerçekleştiği yerdir. 4 / 8
Endoplazmik retikulum :Stoplazmada hücre zarı ile çekirdek zarı arasında ki zar sistemidir.hücre içinde madde iletimini sağlar. Golgi aygıtı :Endoplazmik retikulum üzerinde bulunur.hücrede oluşan maddelerin paketlenmesini sağlar. Ribozom:Protein sentezinde görev yapar. Mitokondri:Hücre solunumunda işlev görür.hücre için gerekli enerjiyi üretir. Lizozom :Hücre içi sindirim enzimi taşır. Sentrozom:Yalnız hayvan hücresinde bulunur.hücre bölünmesinde görev yapar. Koful:İçi sıvı ile doludur.kofulun içindeki su,bitki hücresinin şişkin kalmasını sağlar.hayvan hücrelerinde küçük ve az sayıdadır. Plastit :Bitki hücrelerinde bulunur.5 çeşittir. Kloroplast :Bitkilere yeşil renk verir.fotosentezde görev yapar. Kromoplast :Çiçek ve meyvelere renk verir. Lökoplast :Renksiz plastitlerdir.bitkinin kök ve doku hücrelerinde bulunur. 5 / 8
Çekirdek zarı :Hücrenin yaşamsal olaylarını,protein sentezini ve hücre bölünmesini kontrol eder. Çekirdek zarı :Çekirdeği stoplazmadan ayırır.madde alış verişini sağlar. BİTKİ HÜCRESİ: - Hücre zarının dışında hücre çeperi vardır. - Plastit vardır. - Kofullar büyüktür. - Sentrozom yoktur. HAYVAN HÜCRESİ: - Hücre zarı vardır.hücre çeperi yoktur. - Kloroplast yoktur. - Kofullar küçüktür. - Sentrozom vardır. ÖĞRENCİ KAZANIMI:Öğrencilerin osmoz,deplazmoliz ve plazmoliz hakkında bilgi edinmeleri sağlanır. DENEYİN ADI :Su üzerindeki yağın temizlenmesi 6 / 8
DENEYİN AMACI:Sorunların çözümlerinde bilimsel yaklaşımı kullanabilme. ARAÇ VE GEREÇLER: - Yağ - Pamuk - 4 adet beher - su - Dereceli silindir - Seviyeyi gösteren saat - Damlalık - Kaşık - Kalem DENEYİN YAPILIŞI: Beherlerin içine eşit seviyede su koyuyoruz.son beherin içindeki yağı eşit miktarlarda aynı seviyedeki su dolu beherlere damlatıyoruz.ilk beherdeki yağı pamukla,ikici beherdeki yağı kaşıkla ve son beherdeki yağıda damlalıkla sudan almaya çalışıyoruz.en kolay ve çabuk damlalıkla,daha sonra kaşıkla ve en son pamukla suyu yağdan temizliye biliyoruz. TEORİK BİLGİ: Bilimsel yöntem :Problemin çözümüne ulaşmada kullanılan bilimsel metotlardır.ilk önce problem belirlenir,daha sonra gözlemler yapılır ve veriler toplanır.elde edilen verilerin sonunda hipotez oluşturulur.kontrollü deneylerle hipotezin doğruluğu kanıtlanmaya çalışılır.eğer sonuç olumlu ise hipotezimiz doğrulanır,aksi taktirde hipotez tekrar oluşturulur. 7 / 8
ÖĞRENCİ KAZANIMI :Petrolün temizlenmesini ve yoğunluk farkının kavratılması.bilimsel yöntemi kullanma yeterliliğinin kazandırılması. 8 / 8