En kolay ve kusursuz biçimde Gök-Türk tamgaları yla okuma-yazma rehberi TAMGALAR ÖZ TÜRK SES İMLERİ GÖK-TÜRKÇE ÖĞRENİM YERLİĞİ www.tamgalar.com
TAMGALAR ÖZ TÜRK SES İMLERİ Gök-Türk Tamgaları Eğitim Betiği Atalarımızın bizlere en büyük hediyesi, öz Türk tamgalarımızı Göktürk Devleti resmi alfabe olarak kullanmıştır. Tarihi ve kökeni hakkında elimizdeki belge ve bilgiler yetersiz kalmakla birlikte M.Ö. 4. yüzyıla kadar uzanan Göktürk tamgaları ile yazılmış eser ve kalıntılar keşfedilmiş bulunmaktadır. Günümüzde sayısal ortamda da kullanılabilen ve gün geçtikçe artan ilgi ile öğrenilen tamgalarımızla pek çok çevrimiçi ve baskılı yayında üretilmektedir. Bu kaynakçada bugüne değin elimize geçen tüm eserlerden elde edilen bilgiler ışığında, Gök-Türk alfabesi ya da Orkun alfabesi nin tüm tamgaları, yazım kuralları, yazım şekilleri, tüm ilgililerin rahatça okuyup yazar olabilmesi için sunulmuştur. Günümüzde kullandığımız Latin alfabesi nde büyük ve küçük harf ayrımı göz önüne alındığında 58 harf vardır ve büyük-küçük ünlü uyumu gibi Türkçemize özel durumlar gözardı edilmiş ve öz dilimizde yer almayan sesler de bulunmaktadır. Gök-Türk alfabesi nde ise sadece 38 harf yer almaktadır. Dolayısı ile okuması ve yazması son derece kolaydır. Bir papağan konuşulanları tekrar edebilir, sevimli bir köpek sizin öğrettiklerinizi öğrenebilir, bir arslan terbiye edilebilir ama bir insan dışında hiç bir canlı okuyup-yazamaz. Uygarlığın özü, yazmak ve okumaktır. Güç kalemin içindedir. Bugün okuyup-yazmaya başlayabilirsiniz.
Gök-Türk Tamgaları Türklerin icat ettiği ve kullandığı ilk yazı sistemi olan ve Göktürkler'e ait Orhun Yazıtları'nda kullanılmasından ötürü bu adla da anılan alfabedir. Orkun alfabesinden günümüze kalan en büyük kalıntılar olan Göktürkler döneminde dikilen yazıtların, çözülüp değerlendirilmeleri ancak 19. yüzyıl sonunda gerçekleşebilmiştir. Bu yazıtlardan ilk bulunanları Yenisey Irmağı boyundakilerdir. 1889'da ise Orkun Yazıtları denilen iki büyük yazıt daha ortaya çıkarılmıştır. Bu yazıtlar 1893'te Danimarkalı Türkolog Vilhelm Thomsen tarafından çözülmüş ve böylece, bu yazıtların Kültigin ve Bilge Kağan tarafından diktirilmiş oldukları, bu yazının Göktürklere özgü bir alfabe olduğu ve bu dilin de Eski Türkçe'nin bir lehçesi olduğunu ortaya çıkarılmıştır. En eski örnek, Kazakistan'da Sakalara ait olduğu düşünülen Esik Kurganı'nda bulunan ve M.Ö. 4. yüzyıla tarihlenen bir gümüş tabağın üzerindeki iki satırlık yazıda görülmektedir. Bundan sonraki en eski örneği ise Orhun mezar külliyesindeki anıtların dikilişinden iki yüzyıl önce Yenisey'deki anıtlarda görülür. : Tamgalar, Öz Türk Ses İmleri ISBN: 978-605-65109-5-3 Gök-Türk tamgalarına ilgi duyan, okumak ve yazmak isteyenler için bir rehber. Hazırlayan: Hüseyin Oğuztürk Sürüm: Birinci Baskı, Ocak 2015 Creative Commons Atıf-Gayriticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Gök-Türk Tamgaları nın Yapısı Orkun alfabesi'nde 38 harf vardır. Orhun harflerinin prototipi olarak görülen Yenisey yazı sisteminde 150'den fazla işaret vardır. Bu işaretlerin elenerek Orkun alfabesi'nde 38'e indirildiği görülmektedir. Bu harflerin 4 tanesi ünlü, geriye kalan 34 tanesi ünsüz işaretleridir. Türkçe'de bu kadar sessiz harf bulunmaz. Bu durumun nedeni Orkun alfabesi'nde birçok sessiz harfin iki işaret ile gösterilmesidir. Yanındaki seslinin kalın ya da ince oluşuna göre, b, d, g, l, n, r, s, t, y seslerini veren ikişer adet harf mevcuttur. Örneğin "bilge" sözcüğünü yazarken kullanılan b ile bars sözcüğünü yazarken kullanılan b birbirinden farklıdır. Ayrıca ık, ok, nç, yn gibi çift ses, çift ünsüz işaretleri de mevcuttur. Sessiz harfler açısından kalabalık olan Orkun alfabesi, Türkçe'nin 8 sesli harfine karşılık 4 harfe sahiptir. a, e, ı, i, o, u, ü, ö sesleri ayrılmadan yazılır, ünlü uyumlarına göre gerektiği biçimde okunur. Tonyukuk Yazıtı'nda ötekilerde olmayan "baş" logogramı ile s, ş seslerini ünleyen kare biçiminde bir harf daha vardır. Eski Türkçede c, f, ğ, h, j, v sesleri olmadığından, bunların simgeleyen damgalar da yoktur. h sesi yazılmak istenirse bu k damgası ile yazılır. f sesi için p damgası, v sesi için b kullanılır. Kaynakça: Orkun, Hüseyin Namık: Eski Türk Yazıtları, 2000 Tekin, Talat: A Grammar of Orkhon Turkic, 1968 Tekin, Talat : Orhon Yazıtları, 2010 Kömen, Mehmet: Türük Bil Yazısı Yazım Kuralları, 2005 Erdal, Marcel: A Grammar of Old Turkic, 2004
Yazma ve Okuma Kuralları Orhun harfleri kullanılarak yazılan metinde harfler bitişmez, ayrı yazılır. Sözcükler, aralarına üst üste iki nokta koyulmak suretiyle birbirinden ayrı yazılır. Bunun dışında herhangi bir noktalama işareti yoktur. Yazı genellikle sağdan sola yazılır. Soldan sağa yazıldığı durumlarda harfler de ters dönük olarak yazılır. Orhun yazısında seslilerin çoğu kez yazılmadığı görülür. Sesliler ilk hecede yazılır, sonrasında gelen sesliler de aynıysa diğerleri yazılmaz. Son harf sesliyle bitiyorsa o sesli de yazılır. Ünlü uyumu vardır. Sözcük kalın ünlü ile başlamışsa kalın, ince ile başlamışsa ince ile sürer. Gelecek (ince), kalacak (kalın) gibi. Dudak benzeşmesi vardır. Örneğin sözcük a ünlüsü ile başlamışsa, e ünlüsü ile bitemez. Sözcükteki ünlülerin tümü a olabileceği gibi eğer başka bir ünlü gelmeliyse, bu kesinkes ı sesi olur. Genel kural; a > ı, e > i, o > u, ö > ü şeklindedir. o ile ö seslerinde durum biraz ayrıdır. o > a ile ö > e durumlarının olduğu sözcüklere denk gelinebilir. Nedeni, alınan eklerin a/e sesleri ile başlıyor olmasıdır. o/ö sesleri yalnızca ilk seslemde olur. Sonraki seslemlerde u/ü sesine dönüşür. Konuşuruz (o > u), öpücük (ö > ü) gibi. İki ünlü yanyana ise ikisinin de adları okunur. Bir ünlü ile ünsüz yanyana geldiler ise hece oluşur ve sözcükler de hecelenerek okunur. Bu betikte kullandığımız örnek sözcüklerde, Türkçe kökenli sözcükleri kullanmaya çaba gösterdik. Gündelik yaşamda ya da kavramsal olarak çağdaş Türkçeye girmiş yabancı sözcükler, sonradan türetilmiş sözcükler az sayıda da olsa örnekler arasında vardır. Tamgaların verdiği seslerin doğru algılanması ve özellikle birleşik seslerin kullanımında kolaylık sağlaması açısından zaman zaman Gök-Türkçe yazım kuralları gözardı edilip çağdaş Türkçe ve çağdaş Türk alfabesi kuralları uygulanmıştır. Betiğin temel amacı tamgalar ile yeni tanışmış ya da ilgi duyan bireylere öğretimdir.
TAMGALAR ÖZ TÜRK SES İMLERİ Ünlü Sesler Orkun alfabesinde ünlü sesleri veren tamgalar dört tanedir. A/E I/İ O/U Ö/Ü a i o Ö Ünlü Uyumu Gerektiren Ünsüzler Kalın ve ince ünlüler ile farklı yazılan tamgalar on tanedir. Toplamda yirmi tamgadır. B G D K L İnce Ses E, İ, Ö, Ü ile b g d k l Kalın Ses A, I, O, U ile B G D K L N R S T Y İnce Ses E, İ, Ö, Ü ile n r s t y Kalın Ses A, I, O, U ile N R S T Y
Kadim Türk Falı: Irk Bitig, Tamga Yazıcısı ve Gök-Türk tamgalarıyla hazırlanmış diğer pek çok uygulama ve belgeye www.tamgalar.com yerliğinden erişebilirsiniz. Tüm Ünlüler ile Aynı Yazılan Ünsüzler Orkun alfabesinde tüm ünlü sesler ile aynı yazılan tamgalar altı tanedir. Ç ç Ş ş M m Z z P p Ñ (ng) H Birleşik Sesler Birleşik ses veren tamgalar sekiz tanedir. Dördü ünlü, dördü ünsüz ses verir. İÇ/Çİ IK/KI OK/KO ÖK/KÖ c Q q X -NÇ -NY -LT -NT C F v J
Ünlü Ses A/E Tamgası a Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /a/, /e/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /a/, /e/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 2 1 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ARABA ANA ET abara ana te Alıştırmalar ATA ana AT Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünlü Ses I/İ Tamgası i Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /ı/, /ı/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /ı/, /i/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 2 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler IŞIK İSİM İKİ KIŞI MİSİ İkİ Alıştırmalar İkİ IRK İLKE Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünlü Ses O/U Tamgası u Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /o/, /u/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /o/, /u/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ORDU OD UMUT UDRO DO TUMU Alıştırmalar ORMAN ADO OK Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünlü Ses Ö/Ü Tamgası ö Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /ö/, /ü/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /ö/, /ü/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 3 1 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ÖRDEK ÜTÜ ÜLKE kedrö ütü eklü Alıştırmalar ÖD ÜLNÜ KÜTÜK Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AB Tamgası B Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /b/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /b/ olarak okunur. Yazılış Şekli Bir hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler BARS BUDUN ABA SRAB NUDUB ABA Alıştırmalar BALA KILAB BOL Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses EB Tamgası b Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /b/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /b/ olarak okunur. Yazılış Şekli Dört hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 2 3 4 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler BÖLÜK BİTİG BERK külöb gitib kreb Alıştırmalar BİR emlöb BİLGE Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AG Tamgası G Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /g/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /g/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. Üç kalem hareketi gerektirir. 3 1 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler AGA TABGAÇ DAĞ AGA ÇAGBAT GaD Alıştırmalar OTAĞ UGLo OGUZ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses EG Tamgası g Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /g/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /g/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 2 1 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler GELİN GÜZEL GÖK nileg lezüg kög Alıştırmalar ÖTÜGEN ireg GEZİNTİ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AD Tamgası D Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /d/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /d/ olarak okunur. Yazılış Şekli Sekiz hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 5 6 1 2 7 3 8 4 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ADAM DAMAR ADIM MADA RAMAD MIDA Alıştırmalar ODUN RABUD DOĞAN Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses ED Tamgası d Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /d/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /d/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 2 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler DERGİ DEM DÖNENCE igred med eçnenöd Alıştırmalar DENİZ rimed DÜŞ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AK Tamgası K Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /k/, /q/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /k/, /q/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 3 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler KARTAL KIMIZ KAĞAN LATRaK ZIMIK NAGAK Alıştırmalar KAN ŞAK KAZAK Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses EK Tamgası k Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /k/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /k/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 3 2 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TÜRK KEPİT KÖK krüt tipek kök Alıştırmalar İKİ Mek KÖMEN Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AL Tamgası L Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /l/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /l/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz. 2
Örnekler OLUK MAL LAKIRDI KULO LAM IDRIKAL Alıştırmalar ALA MUKOL HALA Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses EL Tamgası l Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /l/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /l/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 2 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ELEK ÜLKE SEL kele eklü les Alıştırmalar LEKE ekli ELLİ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AN Tamgası N Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /n/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /n/ olarak okunur. Yazılış Şekli Bir hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler AN ANA TONYUKUK Na ana KUKUYNOT Alıştırmalar KONU ATKoN BUDUN Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses EN Tamgası n Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /n/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /n/ olarak okunur. Yazılış Şekli Beş hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 2 5 4 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler SEN TİGİN BİLGİN nes nigit niglib Alıştırmalar ÜN nere ÜLGEN Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AR Tamgası R Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /r/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /r/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 3 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ARABA AYAR UYGUR abara RAYA RUGYu Alıştırmalar ORMAN udro URGAN Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses ER Tamgası r Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /r/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /r/ olarak okunur. 4 Yazılış Şekli Beş hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 2 3 5 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TENGRİ TÖRÜK ERLİK HAN irht Xrüt NaK:kilre Alıştırmalar ERKEN nügrö MERGEN Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AS Tamgası S Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /s/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /s/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler SALTUK MASAL SAKA KUTLaS LASAM AKAS Alıştırmalar ASTANA LAKAS US Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses ES Tamgası s Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /s/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /s/ olarak okunur. Yazılış Şekli Bir hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler SES SELENGE KESER ses egneles resek Alıştırmalar SEZGİ iglis ESMER Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AT Tamgası T Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /t/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /t/ olarak okunur. Yazılış Şekli Yedi hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 7 6 5 1 4 2 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TAMGA ATA TATAR AGMAT ATA RATAT Alıştırmalar TAN ZISTA BİLGE TONYUKUK Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses ET Tamgası t Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /t/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /t/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 3 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TÜRKELİ TÜMEN TENGRİ ilekrüt nemüt irht Alıştırmalar BETİK nigit TEKE Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Kalın Ünsüz Ses AY Tamgası Y Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /y/ sesi ekler. Yalnızca A, I, O, U ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /y/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler YARA AYKIRI YAMTAR ARAY IRIKYA RATMAY Alıştırmalar AYAK KILYa BOZ AYI Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
İnce Ünsüz Ses EY Tamgası y Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /y/ sesi ekler. Yalnızca E, İ, Ö, Ü ünlüleri ile birlikte kullanılır. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /y/ olarak okunur. Yazılış Şekli Bir hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TÜRKİYE YEMEK YEL eyikrüt kemey ley Alıştırmalar ÖYKÜ nöy YÜZ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Tüm Ünlüler ile Ünsüz Ses AÇ Tamgası Ç Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /ç/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /ç/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 3 2 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ARAÇ ÇAŞIT AMAÇ ÇARa TıŞaç ÇAMA Alıştırmalar KEÇE ÇoK SEÇİM Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Tüm Ünlüler ile Ünsüz Ses EM Tamgası M Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /m/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /m/ olarak okunur. Yazılış Şekli Dört hamle ile yazılır. Üç kalem hareketi gerektirir. 4 1 3 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler KOMUZ KAMA MENGÜ ZUMOK AMAK ügnem Alıştırmalar OMUZ etem DEMİR Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Tüm Ünlüler ile Ünsüz Ses EÑ Tamgası H Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /ng/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /eng/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TENGRİ BENGÜ CENGİZ HAN irht üheb NaK:ziHç Alıştırmalar ENGİN nihez DENGE Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Tüm Ünlüler ile Ünsüz Ses AŞ Tamgası ş Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /ş/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /ş/ olarak okunur. Yazılış Şekli Dört hamle ile yazılır. Üç kalem hareketi gerektirir. 1 2 4 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ŞEKİL AŞLIK ÜŞENMEK likeş KILŞA kemneşü Alıştırmalar EŞ KUŞOK KAŞIK Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Tüm Ünlüler ile Ünsüz Ses AP Tamgası p Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /p/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /p/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 2 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler APRIN ÇOR TİGİN PERDE İPLİK nigit:roç:nirpa edrep kilpi Alıştırmalar ÖPÜCÜK pok KOPUZ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Tüm Ünlüler ile Ünsüz Ses AZ Tamgası z Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /z/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /z/ olarak okunur. Yazılış Şekli Dört hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 4 3 2 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler AZALMAK DOKUZ OĞUZ KAMLAZA ZUKOD ZUGO Alıştırmalar ATSIZ zideb DİZGİN Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünlü Birleşik Ses IK Tamgası Q Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /ık/, /kı/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /ık/, /ıq/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 3 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz. 2
Örnekler KARIŞIK KIMIZ KISA QŞIRAK zımq asq Alıştırmalar KILÇIK şq KISRAK Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünlü Birleşik Ses İÇ Tamgası c Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /iç/, /çi/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /iç/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 2 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler İÇKİ İŞÇİ İÇLİK ikc cşi kilc Alıştırmalar DİŞÇİ kemc İÇİLMEZ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünlü Birleşik Ses OK Tamgası q Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /oq/, /qo/, /uq/, /qu/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /oq/, /uk/ olarak okunur. Yazılış Şekli Üç hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 1 3 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz. 2
Örnekler TONYUKUK TOK OKUL qqynot qt LUq Alıştırmalar BOZOK qy NOKTA Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünlü Birleşik Ses ÖK Tamgası X Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /öq/, /qö/, /üq/, /qü/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /öq/, /üq/ olarak okunur. Yazılış Şekli Beş hamle ile yazılır. Üç kalem hareketi gerektirir. 1 2 3 4 5 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TÖRÜK YÜKSEK ÖKÜZ Xrüt kesxy züx Alıştırmalar ÖKSÜZ Xrüy TÜKENMEZ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünsüz Birleşik Ses ANÇ Tamgası C Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /nç/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /anç/, /enç/ olarak okunur. Yazılış Şekli Dört hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 1 2 3 4 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ERİNÇ GÖNENÇ İKİNCİ Cire Cenög iciki Alıştırmalar ÖNCELİK aca SEKİZİNCİ Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünsüz Birleşik Ses ALT Tamgası v Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /lt/, /ld/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /alt/, /ald/ olarak okunur. Yazılış Şekli 4 Dört hamle ile yazılır. Bir kalem hareketi gerektirir. 2 3 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ALTAY ALTI OLTA Yav ıv avo Alıştırmalar ALTINCI MIRIVK OLDU Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünsüz Birleşik Ses ANT Tamgası J Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /nt/, /nd/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /ant/, /and/ olarak okunur. Yazılış Şekli Dört hamle ile yazılır. Dört kalem hareketi gerektirir. 1 2 3 4 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler ANDA KANDAŞ ANTALYA AJa ŞAJAK AyLaJ Alıştırmalar SANTUR kemc:j AT Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
Ünsüz Birleşik Ses ANY Tamgası F Peşine geldiği tamgaya sözcük içerisinde /ny/, /yn/ sesi ekler. Sözcükte ilk tamga olarak kullanıldığında /any/ olarak okunur. Yazılış Şekli İki hamle ile yazılır. İki kalem hareketi gerektirir. 2 1 Bireysel Alıştırmalar Bu bölümü, tamga yazım alıştırmalarınız için kullanabilirsiniz.
Örnekler TONYUKUK MANYAK KONYA qqfot KAFAM afok Alıştırmalar KANYAK NOFAK BANYO Tamga öğretim örnek ve alıştırmalarında, sözcükler yazılırken yeni öğrenenlere kolaylık olması için, tüm harfler çağdaş Türk alfabesindeki karşılıklarına uygun olarak bire bir yazılmıştır. Göktürkçe yazım kuralları uygulanmamıştır. Çok sesli harflerin ve diğer yazım kurallarının uygulanışları ileriki aşamalarda vardır.
TAMGALAR ÖZ TÜRK SES İMLERİ GÖK-TÜRKÇE ÖĞRENİM YERLİĞİ www.tamgalar.com Türk Kepit www.turkkepit.com Bilinmeyen Türk Tarihi www.bilinmeyenturktarihi.com Tamgalar, Öz Türk Ses İmleri Sürüm: Birinci Baskı, Ocak 2015 Gök-Türk tamgalarına ilgi duyan, okumak ve yazmak isteyenler için bir rehber. www.tamgalar.com CC Atıf-Gayriticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. Bu eseri her boyut ve formatta paylaşabilir - kopyalayabilir ve çoğaltabilirsiniz. Bu materyal içeriğinden faydalandığınızı belirterek yeni içerikler üretebilirsiniz. Bu materyali ticari amaçlarla kullanamazsınız. Bu materyal üzerinde değiliklik yapamazsınız.