Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007 Reaksiyon hızı ve enge arasınaki bağlantı İMYA II DERS NOTLARI Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN İleri Reak.: A B Geri Reak.: B A hız k i [A] hız k g [B] Buraa k i ileri reaksiyon hız sabiti, k g ise geri reaksiyon hız sabitiir. İki reaksiyon birleştiriliğine, çift yönlü reaksiyon oku ile iki yöne gerçekleşen reaksiyonu gösterebiliriz. A B ya a A B anına iki hız ifaesi birbirine eşit olacaktır. k i [A] k g [B] k k i g [B] [A] bir sabittir Eğer k i > k g ise engee [B] > [A] Eğer k g > k i ise engee [A] > [B] 1 Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007
Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007 ve p arasınaki ilişki aa + bb cc + D (P C c (P D p -------------- c [C] c [D] -------------- (P A a (P B b [A] a [B] b p c (RT n Saf suyun buharlaşması 100 C Saf olmayan suyun buharlaşması 104 C n mol sayısınaki eğişim (ürünler - girenler DENGE SABİTİ D Herhangibir kimyasal enge tipi içini in a A + b B c C + D Verilen bir sıcakls caklıkta kta aşağıa ğıaki sabit yazılabilir c [C].[ D] a b [A] [B] Ürünlerin erişimi Reaktanların erişimi sabitinin anlamı CO(g + Cl (g COCl (g P COCl p -------------- 1.49 x 10 8 (100 C P CO P Cl Reaksiyon ürünler lehineir. Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007
Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007 Sabitinin Bulunması NOCl(g NO(g + Cl (g.00 mol NOCl 1.00 L likl kaptaır. e 0.66 mol/l NO bulunmaktaır. r. yi hesaplayınız Çözüm ler imler tablosunun oluşturulmas turulması ; [NOCl] [NO] [Cl ] Başlang langıç.00 0 0 im -0.66 +0.66 +0.33 1.34 0.66 0.33 im 1.34 0.66 0.33 H (g + I (g HI (g 5 C e 1 litrelik kapta 1,75 mol H ve 1,75 mol I bulunmaktaır. anına bulunan H miktarı 1,00 mol oluğuna göre enge sabiti kaçtır? H 1,75 0,75 1,00 1 M I 1,75 0,75 1,00 1 M HI 0 1,50 1,50 1,5 M [HI] [H ][I ] ( 1,5 (( 1 1,5 Sabitinin Bulunması NOCl(g NO(g + Cl (g [NOCl] [NO] [Cl ] Başlang langıç.00 0 0 im -0.66 +0.66 +0.33 1.34 0.66 0.33 im 1.34 0.66 0.33 [NO] [Cl ] [NOCl] [NO ] [Cl ] [NOCl ] (0.66 (0.33 (1.34 0.080 ifaelerinin yazılması ve kullanılması lması S(s + O (g SO (g + 1/ O (g Net Eşitlik E ; S(s + 3/ O (g net SO (g SO 3 (g SO 3 (g [SO 3 ] [O ] 3/ 1 1 [SO ] / [O ] [SO 3 ] / [SO ][O ] 1/ 3 Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007
Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007 ifaelerinin yazılması ve kullanılması lması atsayılar ların n eğişmesi urumuna ; S(s + 3/ O (g SO 3 (g [SO 3] [O ] 3/ H (g + I (g HI (g 5 C e 1 litrelik kapta 1 er mol H I bulunmaktaır. sabiti 55,3 oluğuna göre engeeki mol sayılarını hesaplayınız. S(s + 3 O (g SO 3 (g new [SO 3 ] [O ] 3 new [SO 3 ] [O ] 3 ( ol H I HI [HI] ( x 55,3 1 1 0 [H][I] ( 1- x( 1- x -x -x x 1 x x x x 0.79 [H ] [I ] 1.00 - x 0.1 M ifaelerinin yazılması ve kullanılması lması yön y n eğiştirmesi urumuna ; S(s + O (g SO (g [SO ] [O ] N O 4 (g NO (g 1 L lik kapta N O 4 başlang langıç mol sayısı 0.50 oluğuna una göre enge erişimleri imleri kaçtır r? (( 0,0059 SO (g S(s + O (g new [O ] [SO ] new [O ] [SO ] 1 ol N O 4 NO c [NO ] [N 0,5 0 O 4 ] -X 0,5 x 0,5 - x x x x 0.0059 at 98 c 0.0059 [NO ] [N O 4 ] (x (0.50 - x 4 Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007
Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007 c 0.0059 [NO ] [N O 4 ] (x (0.50 - x Düzenleniğine: 0.0059 (0.50 - x 4x 0.009-0.0059x 4x 4x + 0.0059x - 0.009 0 Bu bir ikinci ereceen bir enklemir. ax + bx + c 0 a 4 b 0.0059 c -0.009 x -b ± b - 4ac a N (g + 3H (g NH 3 (g 47 C e H ve N karışımı engeye ulaşmaktaır. karışımınaki gazların kısmi basınçları 7.38 atm H,.46 atm N ve 0.166 atm NH 3 oluğuna göre p yi hesaplayınız. (P NH3 (0.166 p ----------- --------------------.79 x 10-5 P N (P H 3 (.46(7.38 3 x -0.0059 ± (0.0059-4(4(-0.009 (4 x -0.00074 ± 1/8(0.046 1/ -0.00074 ± 0.07 x 0.06 ya a - 0.08 Fakat negatif eğer er kabul eilemez. SO (g + O (g SO 3 (g 1 L lik bir kapta başlangıçta 1 er mol SO ve O bulunmaktaır. anına SO 3 erişimi 0,95 M oluğuna göre enge sabitini hesaplayınız. Sonuç olarak ; [N O 4 ] 0.050 - x 0.47 M [NO ] x 0.05 M SO O SO 3 1 1 0 [SO 3] ( 0,95-0,95-0,463 0,95 [SO ] [O ] 0,075 0,537 0,075 0,537 0,95 0,075 0,537 0,95 ( ( 83,6 5 Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007
Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007 1.00 mol H ve 1.00 mol Br 0.5 L lik tanka konuyor. Verilen şartlar altına enge sabiti 55.64 oluğuna göre engeeki konsantrasyonlarını ve hirojenin ayrışma oranını bulunuz. [HBr] ( 4x H Br HBr 55,64 [H ][Br ] 1 x 1 x. 1 1 0 0,5 0,5 -x 1 x 1 x 0.5 -x 1 x 0.5 x x 4x x 0.788 [H ] [I ] 1.00 - x 0.1 M 1 mol H nin 0,788 molü ayrışırsa 100 molün x 78,8 % Soru?? N (g + 3H (g NH 3(g COCl (g CO (g + Cl (g Fe (aq + SCN - (aq FeSCN + (aq Reaksiyonları için enge sabitini yazınız. N O 4 (g NO (g p 6.46 x N O 4 (g 4NO (g p? p 4 NO4 p 6.46 41.73 NO4 Soru?? H + Cl HCl NO (g N O 4(g HI (g H (g + I (g SO (g + O (g SO 3(g Reaksiyonları için enge sabitini yazınız. 6 Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007
Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007 NOBr(g NO(g + Br (g P Br p NOBr 0.4 NO N O 4 + Isı kahverengi renksiz Isı artırılığına reaksiyon hangi yöne oğru kayar? Br (g + Cl (g BrCl(g BrCl p PBr PCl 7. Source: Brown, Lemay, Bursten, Chemistry: The Central Science 8th e. NOBr(g + Cl (g NO(g + BrCl(g ( PBrCl Br PCl PBr ( P BrCl P P p NOBr p 0.4 x 7. 3.0 Br Cl N (g + 3 H (g NH 3 (g Reaksiyonuna göre 0,5 L lik kapta mol N ve 4 mol H bulunmaktaır. N için bu şartlara ayrışma oranı % 50 oluğuna göre enge sabitini bulunuz. N H NH 3 4 0-1 -3 [NH3] ( 4 3 [N ][H ] (.( 3 1 1 4 1 7 Yr. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar ocatepe Üniversitesi 007