HBölüm 8 Step Komutu Tanımları

HBölüm 8 Step Komutu Tanımları Yapısal programlama, yazılım dizaynında özel bir trenddir. Faydaları, yüksek okunabilirlik, kolay bakım, uygun güncelleme, yüksek kalite ve güvenilirliktir. Ardışıl görevlerin geleneksel ladder dizayn metodu ile dizayn edilmesi kontrol uygulamalarında zordur. Bu yüzden, makine çalışma akışı için özellikle yapılan dizi kontroller ile ladder diyagramlar sıklıkla kombine edilmelidir. Step komutlarının yardımıyla, dizayn çalışması daha verimli, zaman tasarruflu ve kontrollü olacaktır. Dizayn yönteminin bu çeşidinin, prosess kontrolü ve ladder diyagramla birleşmesine step ladder dili adı verilmiştir. Step, step ladder diyagramının temel birimidir. Step makina işlemindeki harekete (durma) eşdeğerdir burada her hareket bir çıkışa sahiptir. Tüm makine ve dizi kontrol sistemleri paralel veya seri step kombinasyonlarıdır. Adım adım dizi çalışma prosedürü makine işlemlerinin anlaşılmasına izin verir. Bu yüzden bu dizaynın bakımı daha verimli ve kolay olacaktır. 8.1 Step Ladder Diyagramının Çalışma Prensibi Örnek Tanım 8-1 1. Stepler Sxxx ile gösterilmektedir ve değer aralığı ~S999 arasındadır. Step çalıştırıldığında (ON durumu), Ladder diyagramın sağında çalışacak ve bir önceki step ve çıkışı OFF olacaktır. 2., program başladıktan sonra bir tarama zamanı için ON olur. Bu yüzden, ON olur olmaz, diğer adımlar etkisiz durumdayken mesela; ~Y5'ün tümü OFF iken başlangıç adımı 'ın durması tutulur ( ON). Bunun anlamı ON, ON veya kontaklarının biri ON alana kadar ON durumunda kalacaklardır. 3. Önce 'nin ON olduğunu varsayalım yolu çalışacaktır. ON ON OFF ON OFF, ON olana kadar ON durumunda kalacaktır. 4. 'in ON olduğunu varsayarsak, sistem adımına taşınacaktır. ON ON ON OFF OFF ve Y5, On olana kadar ON durumunda kalacaklardır. 0, ON ise, Y5 On olacak. 1. 'yı ON varsayalım, sistem ' taşınacak. ON ON ON OFF, Y5 OFF Sonra, bu sistem döngüsü tamamlanacak ve sıradaki döngüye geçilecektir.

8.2 Step Ladder Diyagramın Temel Oluşumu 1 Tek yollu stepi sadece yolundan stepine taşınır., kontakların diğer seri ve paralel kombinasyonlarını değiştirebilir. 2 Seçici Iraksallık/Yakınsallık Seçici Iraksallık sadece birinci tanıştığı uzak yolu seçer. Örneğin önce ON olduktan sonra stepinin yolu icra edilecektir. Bir ıraksallık maksimum 8 yola sahiptir.,, 2, diğer kontakların seri veya paralel kombinasyonu ile değiştirilebilir. S30 S31 S32 0 1 2 S40 Seçici Yakınsallık 3 Eşzamanlı Iraksallık/Yakınsallık Eşzamanlı Iraksallık ON olduktan sonra stepi eşzamanlı çalışacaktır. Mesela tüm,,, v.b. hepsi başlatılacaktır. Yakınsak bir noktada tüm ıraksal yollar son basamakta çalıştırılacaktır (mesela; S30, S31 ve S32). ON olduğunda, çalışma için S40'a transfer olmalıdır. S30 S31 S32 Iraksal yolların numarası, yakınsak yolların numarası ile aynı olmalıdır. Iraksak / yakınsak maksimum yol sayısı 8'dir. Eşzamanlı yakınsaklık S40 8-2

4 Atlama a. Aynı Step Döngüsü 3-ıraksak Soldaki şekilde gösterildiği gibi altında 3 yol vardır. 'yi On varsayarsak, sistem seçici yakınsak sistemden çalıştırılmadan stepina atlayacaktır. Eşzamanlı ıraksak yolların çalışması atlanamaz. 2-yakınsak b. Farklı Step Döngüsü 0 S7 S30 1 S30 2 S31 5 Kapalı veya Tek Döngü a. Kapalı Döngü S1 Başlangıç stepi S1 ON, sonra sonsuz döngü çalışacaktır. S1 8-3

b. Tekli Döngü stepi On olduğunda, eğer 'de aynı zamanda ON ise "RST " komutu 'i OFF yapacaktır ve bütün step işlemleri duracaktır. RST c. Karışık Sistem S24 X7 S25 RST S25 Birleştirilmiş Uygulama Bir dal, 8 dal kadar genişleyebilir. 1 2 3 4 5 6 7 8 16 Başlangıç stepinin aşağı doğru yatay dal döngülerinin maksimum sayısı 16'dır. 8-4

8.3 Step Komutlarına Giriş:,, and END Sx : Sx S7 (WinProladder da gösterilen) veya Sx : Sx S7 (FP-07 de gösterilen) Bu komut her bir makine işleminin step kontrolünün başlangıç stepinden elde edilmiştir. 8 taneye kadar başlangıç stepi FBs serisinde kullanılabilir. Örneğin; PLC 8 taneye kadar eşzamanlı kontrol yapabilmektedir. Her step prosesi diğer proseslerin referansları için sonuçlar üretebilir veya bağımsız olarak çalışabilir. Örnek 1 Her startan (ON) sonra başlangıç stepi 'a gider WinProladder FP-07 ORG Örnek 2 Her zaman cihaz run ile başlar veya manual butona basılır yada cihaz bozuktur sonra cihaz otomatik olarak başlangıç stepi 'da beklemeye başlar. WinProladder FP-07 M0 M0 Standby İşlem Program ORG OR OR M0 Standby işlem programı Tanım : Manual Buton, M0: Anormal Kontak. 8-5

Sxxx: Sxxx S999(WinProladder da gösterilen) veya Sxxx : Sxxx S999(FP-07 da gösterilen) Bu komut bir step komutudur. Sistemdeki her bir step dizinin her bir stepinı simgelemektedir. Eğer step durumu ON ise, step aktiftir ve ladder program ilişkilendirmesi step'de çalıştırılacaktır. Örnek WinProladder FP-07 0 1 0 1 END ORG LD END 0 TR0 TR0 1 Tanım 1. On olduğunda, başlangıç stepi ON ve ON olur. 2. 0 transfer durumu ON olduğunda (güncel uygulamalarda transfer durumu, X, Y, M, T ve C kontaklarının seri ve paralel kombinasyonları tarafından biçimlendirilebilir.) stepi aktif olur. Sistem akım tarama döngüsündeki OFF konumuna otomatik olarak dönecektir ve otomatik olarak resetlenecektir. i.e. ON 0 ON OFF ON ON OFF ON ON 1) Transfer durumu 1 ON olduğunda, stepi ON, ON ve, ve aynı anda kapanacaktır. i.e. ON 1 ON OFF ON OFF OFF 8-6

Sxxx : Sxxx S999(WinProladder da gösterilen) veya Sxxx : Sxxx S999(FP-07 da gösterilen) Komut, transferin kaynak stepini tanımlar, mesela; step Sxxx' den transfer şartları ile koordinasyonun sonraki stepine taşır. Örnek WinProladder FP-07 X7 X8 END X7 X8 ORG TR LD TR LD TR ORLD END 0 0 0 X7 X8 8-7

Tanım : 1) On olduğunda, başlangıç stepi ON olur. Eğer ON ise ON olacaktır. 2) ON olduğunda; a. eğer ON ise stepi ON ve ON olacaktır b. Eğer ON olursa stepi ON ve ON olacaktır. c. Eğer ON ise, stepi ON ve ON olacaktır. d. Eğer, ve tümü eşzamanlı olarak ON olursa, stepi önceliğe sahiptir ve ilk önce ON olacaktır ve yada ON olmayacaktır. e. Eğer ve aynı zamanda ON ise, stepi ON olma önceliğine sahip ve ON olamayacaktır. 3) ON olduğunda, ve X7 aynı anda On olursa, stepi ve ON olacak ve ve OFF olacaktır. 4) ON olduğunda, varsa, stepi ON olacak ve ve OFF olacaklardır 5) ON olduğunda ve X7 aynı zamanda ON olursa,. stepi ve ON olacak, ve OFF olacaklardır. 6) ON olduğunda, eğer X8 On ise stepi ON olacak ve ve OFF olacaklardır 8-8

Sxxx : Sxxx S999(WinProladder da görünen) veya Sxxx : Sxxx S999(FP-07 da görünen) Komut transfer edilen step komutunu tanımlar. Örnek WinProladder FP-07 END ORG END [Tanım : 1) ON olduğunda başlangıç stepi ile ON olur. Eğer ON ise ON olacaktır. 2) ON olduğunda, eğer ON ise ve stepları eş zamanlı ON ve ve de On olacaktır. 3) ON olduğunda stepi ON ve ON olacak ve, OFF olacaktır. 4) ve aynı anda ON olduklarında ve transfer durumu On olduğunda, stepi On olacak ve ve otomatik olarak kapanacak ve dolayısıyla ve aynı zamanda kapanacaklardır. 5) On olduğunda: eğer On ise sistem başlangıç stepine geri dönecektir. Mesela; So On olacak ve ve OFF olacaklardır. 8-9

8-10 END :(WinProladder da gösterilen) veya END :(FP-07 da gösterilen) Bu komut işlemin bittiğini simgelemektedir. Bu komut tüm işlemlerin doğru bir şekilde çalışması için gereklidir. PLC 8 işlem stepine sahip ve eşzamanlı olarak kontrol edilebilmektedir. Bu yüzden 8'e kadar END komutu elde edilebilir. Örnek WinProladder FP-07 END END ORG END S1 END S1 END S1 ORG END S1 S1 S7 END S7 END S7 ORG END S7 S7 Tanım ON olduğunda, 8 işlem stepi aynı anda aktif olacaktır.

8-11 8.4 Step Ladder Diyagram Yazmada Dikkat Edilecekler Not Uygulamalarda, ladder diyagram step ladder ile birlikte kullanılabilir. ~S7 şeklinde 8 step vardır. Bu "Başlangıç stepleri" olarak adlandırılmış ve başlama noktası şeklinde kullanılabilir. PLC çalışmaya başladığında başlangıç stepinin aktif olması gerekmektedir., sistem tarafından sağlanan (önce ON sinyalini tarar) başlangıç stepi etkinleştirmelidir. Başlangıç stepi hariç, diğer steplerin başlaması diğer stepler sayesinde sağlanır. Step işlem programının tamamlanması için ladder diyagramda stepi sonlandıran END komutunun ve başlangıç stepinin olması gerekir. ~S999 arasında serbestçe kullanılabilen toplam 980 step vardır. Ancak, kullanılan numaralar tekrar kullanılamazlar. S500~S999 kalıcıdır (aralık kullanıcı tarafından düzenlenebilir), eğer enerji kapandıktan sonra makine işleminin devam etmesi gerekiyorsa kullanılabilirler. Basit olarak bir step, geçiş hedefi, geçiş durumları ve kontrol çıkışı şeklinde üç parça içermelidir. MC ve SKP komutları bir step programında ve alt programda kullanılamazlar. JMP komutunu kullanmaktan mümkün olduğunca sakınılmalıdır. Eğer step diğer basamaklara ıraksak olduktan sonra çıkış noktası ON durumda kalmasına gerek duyuluyorsa, çıkış noktasını kontrol eden SET komutu kullanmak ve OFF durumu için çıkış noktasını silen RST komutu kullanmak gereklidir. Başlangıç stepindan aşağı doğru bakarsak yatay yolların maksimum sayısının 16 olduğunu görürüz. Ancak, bir step 8 dallanmaya kadar izin vermektedir. M1918=0 olduğunda (default), eğer bir darbe fonksiyonu komutu bir step programında veya master kontrol döngüsünde (FUN 0) kullanılıyorsa fonksiyon komutudunda önce TU kontağı ile bağlamak gerekir.örneğin, C0 PV : 5 M1918 oluğunda, TU komutu gereksizdir. Mesela, C0 PV : 5

Örnek 3 WinProladder FP 07 Net0 Net1 ORG TR 0 X7 X8 1 X7 1 Net2 Net3 LD TR LD TR 0 0 X8 END Net4 ORLD X7 1 Net5 X8 Tanım 1. Başlangıç stepi 'a giriş koşulu 2. Giriş ve nin ıraksak koşulları, ve 3. Girişi 4. Girişi 5. ve 'in yakınsak girişi 6. Girişi 8-12

Örnek 3 WinProladder FP-07 Net0 Net1 ORG TR LD TR 0 0 X7 X8 1 X8 X7 1 Net2 Net3 Net4 END Net5 ORLD X7 1 Net6 X8 Net7 END Tanım 1. başlangıç stepine giriş koşulu 2. girişi ve ve 'nin ayrılan koşulları 3. Girişi 4. Girişi 5. Girişi 6. ve 'nin birleşen girişi 7. Girişi 8-13

Örnek 3 WinProladder FP-07 X7 S24 Y5 ORG Net0 TR 0 S24 Net1 LD TR 0 S24 Net2 Net3 S24 S24 X7 Y5 Net4 Net5 Net6 END Net7 S24 Y5 Net8 ORLD S24 X7 Tanım 1. başlangıç stepina giriş koşulu 2. girişi ve ve S24'ün ayrılanı 3. Girişi 4. girişi ve ve 'nin ayrılanı 5. Girişi 6. Girişi 7. ve 'nin birleşen girişleri 8. Girişi 9. S24 Girişi 10. ve S24'ün birleşen girişi Net9 END 8-14

8.5 Uygulama Örnekleri Örnek 1 A tankından B tankına konan bir cismin tutulması : Başlama : Sol sınır : Sağ sınır LS LS : Sola Taşıma : Sağa Taşıma Motor Vida yolu : Lift Up : Stretch Down : Üst limit : Alt limit Kol Pençe () Tank A Tank B Başlama Orjinala dönüş (pençe alt sınır ve sol sınırda serbest bırakılmıştır) Kolu aşağı doğru uzatmak Alt sınır T0 1S Bekleme Aşağı uzamayı durdurma Pençe çizimleri (1s sonra) Cisimde 1s beklemeden emin olunur cisim kaldırılmadan önce yavaşça kavranır. Yukarı kaldırma kolu Üst Limit Yukarı kaydırmayı durdurma Kolu sağa taşımak Sağ sınır S24 S25 Alt sınır Sağa taşımak için durdurulur Kolu aşağı doğru uzatmak Aşağı doğru uzanmak durdurulur. Pençe bırakılır (1S sonra) Kol Cisimde 1 s bekleme yapılır kol kalkmadan önce tamamen serbest bırakılmış olmalıdır. T1 1S Bekleme S26 yukarı kalkar Üst limit S27 Sol limit Kaldırma durur Kol sola taşınır 8-15

WinProladder FP-07 S24 S25 S26 S27 END EN SET EN T0 100 T0 EN EN T1 S24 S25 RST T1 100 S26 S27 Pençeyi serbest bırakır Sol limite döner Üst limite döner ye taşımadan anahtar ON' a ayarlanır. Kol aşağı doğru uzanır alt sınıra ulaştıktan sonra 'e taşınır. Pençe ile kavranır (SET komutundan dolayı kullanılır,, 21'den sonra ON olmalıdır) 1s sonra içine gönderilir Kol yukarı kalkar Üst sınıra ulaştıktan sonra içine gönderilir Kol sağa doğru hareket eder Sağ sınıra kadar taşındıktan sonra S24 içine gönderilir Kol aşağı doğru iner Alt sınıra ulaştıktan sonra S25 içine gönderilir Pençe serbest bırakılır 1s beklenir 1s sonra S26 ya gönderilir Kol yukarı kalkar Üst limite ulaştıktan sonra S27 içine yollanır Kol sola hareket eder Sol sınıra taşındıktan sonra içine gönderilir. (döngü tamamlanır) ORG TR NOT NOT LD TR NOT SET T0 PV: RST T1 PV: END 0 0 100 T0 S24 S24 S24 S25 S25 100 S25 T1 S26 S26 S26 S27 S27 S27 8-16

Örnek 2 Sıvı Karıştırma İşlemi Dried material Boş Sınır Anahtarı Sıvı Sıvı Limit Anahtarı yok Değer 1 Y5 Değer Y7 Tartma CH0: R3840 Değer 1 Y6 Clear Temiz Water Su Değer Y9 Karıştırma Ünitesi Değer 4 0 Elektromanyetik anahtar Y8 Karıştırma Motoru Aşırı Yük Anahtarı Tamamlanan Ürün Çıkışı Giriş Noktaları: Boş sınır switchi Likitsiz sınır switch Boş sınır Switch Aşırı Yük anahtarı Temizlik Uyarı Butonu Başlama Butonu X7 Su Yıkama Butonu Uyarı Göstergeleri: Boş Kuru malzeme Yetersiz Sıvı Boş Karıştırma Ünitesi Aşırı Yük Butonu Çıkış Noktaları: Y5 Kuru Malzeme Giriş Vanası Y6 Kuru Malzeme Giriş Vanası Y7 Sıvı Giriş Vanası Y8 Motor başlatma elektromanyetik vanası Y9 Temiz su giriş vanası 0 Tamamlanmış ürün çıkış vanası Tartma Çıkışı: CH0(R3840) M1918=0 8-17

WinProladder SET SET SET SET RST RST RST RST X7 S24 Y5 M0 17CMP Sa : R3840 M1 Sb : R0 M0 M1 Y6 EN T0 500 Y7 EN T1 800 T0 T1 Y8 EN T2 4500 S24 EN T3 500 T3 Y9 EN T4 1500 T4 0 T2 S25 T4 0 15DP S25 S25 +1 R10 END Uyarı göstergeleri Uyarı resetleme Ürün başlatma Su yıkama başlatma Giriş ağırlığı FP-07 ORG Y7 T1 PV: 800 TR 0 NOT SET T0 LD TR 0 T1 NOT SET LD TR 0 TR 0 Y8 SET LD TR 0 LD TR 0 T2 PV: 4500 LD TR 0 SET LD TR 0 S24 RST TR 0 RST T3 PV: 500 RST LD TR 0 RST NOT T3 Tartma sonrası durum ve ye gider Y9 TR 1 LD TR 0 Karıştırma ünitesine Malzeme Girişi Karıştırma ünitesi sıvı ekle Kuru malzeme ve sıvı girişi tamamlandığında durumu 'e gönderir Karıştırma zamanlayıcısı Yıkama karıştırma Temiz su girişi Kirli su çıkışı Döngü birikimi ve tamamlanan ürün çıkışı T4 PV: 1500 NOT LD TR 0 NOT NOT T4 NOT 0 NOT T2 LD TR 1 S24 X7 T4 NOT ORLD NOT S25 S24 S25 TR 0 Y5 FUN 17 0 Sa:R3840 LD TR 0 Sb:R0 TU S25 FO 0 FUN 15DP M0 D:R10 FO 1 S25 LD M0 END OR M1 LD S2 Y6 T0 PV: 500 8-18

Örnek 3 Yaya Geçidi Işıklandırması (Kırmızı) (Red) (Sarı) (Amber) (Yeşil) (Green) (Kırmızı) (Red) (Yeşil) (Green) (Yeşil) (Green) Giriş Noktaları: Yaya Butonu Yaya Butonu Çıkış Noktaları: Yol kırmızı Işığı Yol Sarı Işığı Yol Yeşil Işığı Yaya Geçidi Kırmızı Işığı Yaya Geçidi Yeşil Işığı M1918=0 8-19

Yaya Geçidi Işıklandırması Kontrol İşlem Diyagramı Yol Yeşil Işığı Yaya Geçidi Işığı Yaya Butonu T0 T1 Yol Yeşil Işığı T0 3000 Yol Sarı Işığı T1 500 Yol Kırmızı Işığı S30 T2 S31 T3 S32 Yaya Geçidi Kırmızı Işığı Yaya Geçidi Yeşil Işığı T3 2000 T4 100 T2 500 T4 S33 S33 Yaya Geçidi Yeşil Işığın Yanıp Sönmesi C1 PV : 6 T5 100 C1 C1 T5 S34 T5 Yaya Geçidi Kırmızı Işık S32 RST C1 T6 100 T6 8-20

Yaya Geçidi Işıklandırması Kontrol Programı WinProladder T0 T1 S30 T2 S31 T3 S30 EN T0 3000 EN T1 500 EN T2 500 S31 EN T3 2000 S32 S32 EN T4 100 T4 S33 S33 S33 C1 PV : 6 EN T5 100 C1 T5 S32 C1 T5 S34 S34 RST C1 FP-07 ORG T4 PV: S32 100 LD OR TR S32 T4 S33 S33 0 LD LD TR 0 S30 TU LD S33 OPEN C1 PV: 6 LD TR 0 T0 PV: 3000 T5 PV: 100 T0 TR NOT S33 1 C1 T5 S32 T1 PV: 500 LD TR 1 T1 C1 T5 S34 S34 T2 PV: 500 RST C1 S30 T6 PV: 100 S30 S34 T2 T6 S31 S31 END T3 PV: 2000 S31 T3 S32 EN T6 100 T6 S34 END 8-21

8.6 Step Komutu için Söz Dizimi Denetimi Hata Kodları Step komutunun kullanımında hata kodları aşağıdakiler gibidir: E51 : (-S7) ORG komutu ile başlanmalı. E52 : (-S999) ORG komutu ile başlanamaz. E53 : komutu From komutu ile eşlenmemeli. E54 : To komutu,, OR, LD veya ORLD komutlarından sonra gelmeli. E56 : From dan önceki komutlar, OR, LD veya ORLD olmalı. E57 : dan sonraki komut bir fonksiyon veya bobin olmaz. E58 : STEP ağında iken, bobin veya fonksiyon 'dan önce olmalı. E59 : Aynı ağda 8 # 'dan fazla. E60 : Aynı ağda 8 #'dan fazla. E61 : (-S7) ağın ilk satırında bulunmalı. E62 : Kontak komutu için yer tutmalı. E72 : Kopyalanmış Sxx komutu. E73 : Kopyalanmış s x komutu. E74 : Kopyalanmış sxx komutu. E76 : (~S7), END ile eşlenmemiş veya END, (~S7) ile eşlenmemiş. E78 : (~S999), (~S999) veya komutları (~S19) yokken veya önce verilirler E79 : Sxx veya Sxx komutları Sxx yokken veya önce verilir.. E80 : Sxx komutu Sxx yokken veya mnce verilir. E81 : Dallanmanın maksimum seviyesi <=16 olmalı. E82 : Aynı seviyedeki dallanmanın maksimum sayısı <=16 olmalı E83 : ->-> dizili step komutu yerleşimi yok E84 : # dizisinin tanımı # dizisini takip etmez E85 : Yakınsama, karşılıklı ıraksama ile karşılaştırılmaz E86 : komutu ile yakınsamadan önce veya kullanımı yasaktır. E87 : # veya #, # uyuşmadan önce verilir. E88 : Bu dallanma esnasında, # or #, karşılıklı #'dan önce verilir. E89 : #, # veya #. karşılaştırılmadan önce verilir. E90 : Eşzamanlı dallanmadaki To# kullanımı geçersizdir. E91 : Akış Kontrol fonksiyonu, step ladder bölgesinde kullanılamaz. 8-22