T.C. Bilecik Şeyh Edebali U3 niversitesi I:ktisadi ve I:dari Bilimler Faku ltesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yo netimi Bo lu mu ÇAĞDAŞ SİYASET DÜŞÜNCESİ (SBK204) 14. Hafta Ders Notları 08-09/02/2018 Yrd. Doç. Dr. Görkem Altınörs gorkem.altinors@bilecik.edu.tr 1
Başlarken Ders notları OBS ve Kırtasiye I5letişim O7is: A106 O7is Saatleri: Çarşamba 16:00-17:00 (Başka hiçbir zaman diliminde o7ise o g renci kabulu yapılmayacaktır) Web-sitesi: https://gorkemaltinors.wordpress.com E-posta: gorkem.altinors@bilecik.edu.tr Yukarıdaki e-posta adresi dışındaki herhangi bir yere go nderilen mesajlar kesinlikle dikkatealınmayacak ve okunmadansilinecektir. Cep telefonu, WhatsApp - kesinlikle hayır! Sosyal medya: Facebook ve Instagram kesinlikle hayır! Twitter @gorkemaltinors #ÇSD DM - kesinlikle hayır! 2
Başlarken Sınavlar Vize (%40) ve Final (%60) 25 çoktan seçmeli soru her soru 4 puan, 30 dakika Vize Mazeret ve Bu tu nleme 5 klasik soru her soru 20 puan, 30 dakika Final sınavında puanı 48 olanların ve iki sınav ortalaması 44.99 un altında kalanların notlarına hiçbir ilave yapılmayacak olup, bu o g rencilerin bu tu nleme sınavına Oinale hazırlandıklarından daha iyi hazırlanmaları beklenmektedir. 3
Başlarken Sınavlar Vize konuları (1-7 Hafta) Ders programı, tu m ders notları ve okumalar Tu m konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır Final konuları (1-14 Hafta) Ders programı, tu m ders notları ve okumalar Tu m konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır 4
Başlarken Ders Materyalleri 1. Ders programı 2. Zorunlu okumalar Ahu Tunçel ve Kurtul Gu lenç (der.) (2014) Siyaset Felsefesi Tarihi Platon dan Zizek e, 2. Basım, Ankara: Dog u Batı Yayınları. 5
Ders Programı 1. Hafta Giriş 2. Hafta Gramsci 3. Hafta Althusser 4. Hafta Adorno & Horkheimer 5. Hafta Laclau & Mouffe 6. Hafta Arendt 7. Hafta Bourdieu 8. Hafta Vizeler 9. Hafta Foucault 10. Hafta Derrida 11. Hafta Spivak & Butler 12. Hafta ZQ iz ek 13. Hafta Harvey 14. Hafta Wallerstein 6
Wallerstein Yeşildal, Hatice. (2012). Du nya Sistemi Kuramı: Immanuel Wallerstein. Go rgu n Baran, Aylin; Sug ur, Serap (der.) Çağdaş Sosyoloji Kuramları içinde, Eskişehir: Anadolu UO niversitesi, 172-193. 7
Wallerstein Immanuel Wallerstein (1930-) Du nya Sistemi Kuramı Immanuel Wallerstein, yaşadıg ımız du nyanın içinden geçtig i derin do nu şu mleri çok disiplinli ve makro o lçekli bir yaklaşım olan du nya sistemleri analizi ile açıklamaya çalışan, çag ımızın tartışmasız en o nemli sosyal bilimcilerinden ve Ikinci Du nya Savaşı sonrasının en etkili Amerikan sosyologlarından biri olarak kabul edilmektedir. Du nya sistemi yaklaşımında temel olarak bu tu ncu l bir bakış açısıyla kapitalizmin, ulusal temelden ziyade ulus-devletleri aşan, ku resel çapta o rgu tlenişini ve bir du nya sistemiolarak yayılmasını analiz etmiştir. 8
Wallerstein Wallerstein a go re 16. yu zyılda Batı Avrupa da ortaya çıkan kapitalizm su rekli bir sermaye birikimi arayışı ile du nya çapında yayılmış; kendine has bir işbo lu mu olan bir du nya ekonomisi yaratmıştır. Bu du nya ekonomisi merkez, çevre ve yarı-çevre arasında eşi olmayan ve hiyerarşik işbo lu mu ile varlıg ını su rdu rmektedir. Kapitalist du nya ekonomisinin en temel o zellig i su rekli ka r elde edilmesini ve sermaye birikimini sag lamasıdır. Gu nu mu zde kapitalizmin bir durgunluk do neminde oldug unu iddia eden Wallerstein ku reselleşme su recini bir geçiş su reci olarak ele almaktadır. Wallerstein ın çalışmaları bu nedenle ku reselleşme tartışmaları içinde o nemli bir yere sahiptir. Wallerstein ın Sosyal Bilim Anlayışı Wallerstein iki ku ltu r olarak da adlandırdıg ı bilimsel bilgi ve felseki/beşeri bilgi ayrımının aslında modern du nya sisteminin ideolojik çerçevesine uygun olarak icat edilen bir kavram oldug unu iddia etmektedir. Wallerstein ın sosyal bilimlerle ilgili yaklaşımı için Gulbenkian komisyonu tarafından kendisinin başkanlıg ı ile hazırlanan Sosyal Bilimleri Açın: Sosyal Bilimlerin Yeniden Yapılanması Üzerine Rapor u inceleyebilirsiniz. Wallerstein kendisinin entelektu el gelişimini etkileyen du şu nu rler arasında Karl Marx, ikisi de iktisatçı olan Joseph Schumpeter (1883-1950) ve Karl Polanyi (1886-1964) ve Fransız tarihçi Fernand Braudel i (1902-1985) sıralamaktadır. 9
Wallerstein Du nya Sistemi Analizi Du nya sistemi kapitalist iktisadi sistemin merkezden periferiye (çevreye) dog ru bu yu mesini ve bu bu yu menin kapitalist toplumlar ile pre-kapitalist toplumlar u zerindeki benzer etkilerini anlatan bir tarihsel açıklama olarak tanımlanır. Wallerstein ın du nya sistem analizinin belli başlı ilkeleri şu şekilde sıralanabilir: 1. IHşbo lu mu ve sınıfsal bo lu nmeler evrensel olgulardır. Wallerstein 20. yu zyılda bu durumun tarihsel gelişiminin ve kapitalist sistemin yayılmasının detaylı analizini yapmıştır. 2. Ha kim olan unsur siyaset deg il ekonomidir. Politik bo lu nmeler ekonomik gereksinmelere hizmet eder ve politik ha kimiyet gelişmeye engel bile olabilir. 3. Du nya sistemi merkez, yarı-çevre ve çevreden oluşmaktadır. Bu ayrımlar ulusal gibi go ru nmekle beraber aslında daha çok bo lgesel ayrımlardır. 4. Deg işim su reklidir ama tek yo nlu ve dog rusal deg ildir. Wallerstein 16. yu zyılda modern du nya kapitalist sisteminin ortaya çıkışını u ç durumla açıklar: 1. KeşiUler ve so mu rgeleştirme sonucunda du nya cog rafyasının yayılması, genişlemesi, 2. Farklı cog raui bo lgelerde farklı emek kontrol yo ntemlerinin gelişmesi, 3. Uluslararası ekonomik ticarette, kendi avantajları adına, istedikleri koşulları zorla kabul ettirme gu cu ne sahip olan yeni gu çlu devletlerin gelişmesi. Wallerstein kapitalist du nya ekonomisi içinde u ç tane hiyerarşik yapısal konum oldug unu iddia eder. Bunlar merkez, çevre ve yarı-çevredir. Çevre pamuk, şeker, kauçuk ve altın gibi hammaddeleri nedeniyle so mu ru lu r ve bu hammaddeler merkeze ihraç edilir. Yarı-çevre, merkez ve çevre arasında yer alır. Wallerstein daha o nce de belirtildig i gibi ikili toplum modellerinin eleştirisi ile birlikte du nya sisteminin karmaşıklıg ını açıklayabilmek için yar çevre kavramsallaştırmasını kullanır. 10
Teşekku r Ederim. 11