UZAKTAN EĞİTİMDE BİLİŞİM ORTAMLARI VE TEKNOLOJİLERİ Hazırlayanlar: AKİL ABAZOĞLU BURAK TEZEL
AMAÇ VE KAZANIMLAR Amaç 1 : Uzaktan Eğitimde Bilişim ortamlarını ve teknolojilerini öğrenme Kazanım 1 : Uzaktan Eğitimde Bilişim ortamlarını tanımlar Kazanım 2 : Uzaktan Eğitimde kullanılan bilişim teknolojilerini sıralar. Amaç 2 : Uzaktan Eğitimde kullanılan bilişim araçlarını öğrenme Kazanım 1: Uzaktan Eğitimde kullanılan bilişim araçlarını tanır. Kazanım 2: Uzaktan eğitimde bilişim araçlarının nasıl kullanıldığını açıklar. Amaç 3: Bilgisayar Destekli öğretimi kavrama Kazanım 1: Uzaktan Eğitimde bilgisayar destekli öğretimin nasıl kullanıldığı açıklar. Kazanım 2: Bilgisayar Destekli Öğretimin yararlarını açıklar. Kazanım 3 : Bilgisayar Destekli Öğretimin sınırlılıklarını açıklar. Kazanım 4 : Bilgisayar Destekli Öğretimde kullanılan yazılımları açıklar. Kazanım 5 : Bilgisayar Destekli Yazılımların nasıl uygulanacağını açıklar. Amaç 4 : Uzaktan Eğitimde İnternet kullanımını öğrenme Kazanım 1 : Uzaktan eğitimde internetin kullanımını öğrenir. Kazanım 2 : Uzaktan eğitimde internet kullanımının yararlarını açıklar. Kazanım 3 : Uzaktan eğitimde internet kullanımının sınırlılıklarını açıklar Amaç 5 : Uzaktan Eğitimde Çoklu ortam teknolojisini kavrama Kazanım 1 : Uzaktan eğitimde çoklu ortam teknolojilerini tanımlar. Kazanım 2 : Uzaktan eğitimde çoklu ortam teknolojilerinin avantajlarını öğrenir Amaç 6: Uzaktan eğitimde hiper ortam teknolojisini kullanma Kazanım 1: Uzaktan eğitimde hiper ortam teknolojisini kavrar. Kazanım 2: Uzaktan eğitimde hiper ortam teknolojisini uygular. Amaç 7 : Uzaktan Eğitimde Veritabanlarını öğrenme Kazanım 1: Uzaktan eğitimde veritabanlarını kavrar. Kazanım 2 : Uzaktan eğitimde veritabanlarının yararlarını açıklar. Kazanım 3 : Uzaktan eğitimde veritabanlarının sınırlılıklarını açıklar. Amaç 8 : Uzaktan Eğitimde bilişim ortam ve teknolojilerini kullanma Kazanım 1 : Uzaktan eğitimde bilişim teknolojilerini uygular Amaç 9 : İnternete dayalı uzaktan eğitimi öğrenme Kazanım 1: İnternete dayalı uzaktan eğitimi kavrar. Amaç 10: E-Öğrenme ortamını uzaktan eğitimde kullanma Kazanım 1: Uzaktan eğitimde E-öğrenme ortamını kullanır. 2
İÇERİK 1. BİLİŞİM ORTAMLARI VE TEKNOLOJİLERİ 2. BİLİŞİM ARAÇLARI 2.1. Mobil Bilgisayar Teknolojiler 2.1.1. El Bilgisayarları 2.1.2. Tablet PC 2.1.3. Note-book 2.1.4. Ultra-book 2.1.5. CD, VCD ve DVD 2.1.6. USB 3. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM 3.1. Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları 3.2. Bilgisayar Destekli Öğretimin Sınırlılıkları 3.3.Bilgisayar Destekli Öğretimde Kullanılan Yazılımlar 3.3.1. Alıştırma Yazılımları 3.3.2. Similasyon Yazılımları 3.3.3. Eğitici Oyun Yazılımları 4. INTERNET 4.1. Eğitimde İnternet Kullanımı 4.2. Eğitimde İnternet Kullanımının Yararları 4.3. Eğitimde İnternet Kullanımının Sınırlılıkları 5. ÇOKLU ORTAM (MULTİMEDİA) 6. HİPER ORTAM (HYPERMEDİA) 7. VERİ TABANLARI (DATA BASE) 7.1. Veri Tabanlarının Yararları ve Sınırlılıkları 8. BİLİŞİM ORTAM VE TEKNOLOJİLERİNİN UZAKTAN EĞİTİMDE KULLANILMASI 9. İNTERNETE DAYALI UZAKTAN EĞİTİM 10. E-ÖĞRENME ORTAMI ÖRNEK OLAY Ahmet bey Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği bölümünde öğretim görevlisi olarak görev yapmaktadır.3.sınıfların internet tabanlı programlama dersine giren Ahmet bey'in güz dönemi ortasında açıköğretim sınavında görevlendirilmek üzere Erzurum Üniversitesine gitmesi gerekmektedir.ahmet bey öğrencilerine her hafta işlediği konulardan ödev vermekte ve bu ödevlerin sonuçlarına göre geri dönüt sağlamaktadır.açıköğretim için görevlendirmeye gideceği için ders yapamayacağını öğrencilerine bir gün önceden haber vermiştir.görevlendirme için Erzuruma giden Ahmet bey kalacağı otele yerleşmiştir Ahmet bey ertesi gün açıköğretim sınavında görev alır ve işleri bitince Eskişehire dönmek için hazırlıklara başlar.ahmet bey hazırlıklarını yaptığı sırada bir mail alır.mailde açıköğretim sınavlarını değerlendirme grubuna kendisinin atandığını ve 1 hafta daha burada kalmasıgerektiğini öğrendi.ahmet bey gelecek hafta eskişehirde olan planlarının ve derslerinin iptal edilmesini sağlayan bu maille otele tekrar kayıt yaptırır.ahmet bey 3.sınıfların internet tabanlı programlama dersinin konularının aksamasına hiç olumlu bakmamaktadır.konular yıllık plana göre hazırlanmış ve geniş içeriğe sahip olması sebebiyle 3
dönem sonuna kadar ancak yetişeceği öngörülmektedir.ahmet bey konuların yetişmesinin zor olduğunu ve 1 hafta sonraki sınav döneminde öğrencilerin eksik yanlarının kalmaması için bir fikir ortaya atar.periscope adlı mobil yayın uygulaması sayesinde öğrencilerle istenilen zaman diliminde bir sanal sınıf oluşturup onlara o haftaki dersi görüntülü ve sesli anlatabilecektir.ahmet bey o akşam saat 08.00'da dersin olduğunu facebooktaki derse ait gruptan öğrencilere bildirir.akşam 08.00 da öğrencilerin tümünün derse katıldığından emin olduktan sonra dersi periscope adlı mobil uygulamayla işler.öğrencilerin sorularınn da yazılı olarak bu uygulamada ifade edilmesi ile geri dönüt sağlanmış olmaktadır.böylelikle öğrenciler Ahmet bey'in gelemeyeceği haftada konuları işlemiş ve geri kalmamış olurlar. ANAHTAR KELİMELER Uzaktan Eğitimde Bilişim Ortamları Bilgisayar Destekli Öğretim İnternet ve çoklu ortam Veri Tabanları Hiper ortamlar 4
UZAKTAN EĞİTİMDE BİLİŞİM ORTAMLARI VE TEKNOLOJİLERİ 1. BİLİŞİM ORTAMLARI Uzaktan eğitimin çeşitli teknolojileri (PC, 3G telefon, sanal ortamlar, fiber optik kablolar, veri tabanları) kullanarak kişinin zaman ve mekân açısından ayrı öğretim etkinliklerine katılabildiği platformdur. (İşman,2011). 2.1 BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ Yazılım uygulamaları ve bilgisayar donanımının incelenmesi, tasarlanması, geliştirilmesi, yürütülmesi, yönetimi ve desteğine verilen addır. Temel olarak bilgisayarların ve yazılımların aracılığıyla bilginin işlenmesi, dönüştürülmesi, saklanması, korunması, iletilmesi ve bu bilgiye güvenli bir biçimde erişilmesini sağlar. Günümüzde bilişim teknolojisi terimi, bilgisayar ve teknolojinin çeşitli yönlerini içine alacak şekilde genişlemiş. BT alanında çalışanlar, uygulama yüklenmesinden karmaşık bilgisayar ağlarının ve veri tabanlarının tasarımına varan çeşitli görevleri yerine getirirler. 5
2.BİLİŞİM ARAÇLARI 2.1 MOBİL BİLGİSAYAR TEKNOLOJİLERİ Bu teknolojiler eğitimin daha nitelikli olabilmesi için kullanılan teknolojilerdir. Mobil bilgisayar teknolojilerinin taşınabilir olması eğitimin zaman ve mekân fakının engel oluşturmamasını etkiler. 2.1.1 EL BİLGİSAYARLARI Bireylerin okul dışında da taşıyacakları el bilgisayarı ile derslerden kopmamalarını sağlar. Boş zamanlarda, okul tatillerinde veya imkân yaratılabildikçe el bilgisayarlarından eğitimin sürdürülebilir olması teknolojinin avantajlarındandır. 2.1.2 TABLET PC El bilgisayarlarından daha özellikli bir yapıya sahiptirler. Eksik veya dezavantaj olarak görebileceğimiz yanı ağır ve pahalı olmasıdır. 2.1.3 NOTEBOOK Taşınabilir olması en güzel yanı denilebilir. Masaüstü bilgisayardan daha fazla tercih edilir. Çevrimiçi kullanımları ile eğitim açısından bir artıdır. 2.1.4 ULTRABOOK Ultra-book, ilk kez Intel firmasının oluşturmuş olduğu notebook çeşididir. Intel in oluşturmuş olduğu bu tasarım çeşitli kurallara dayanmaktadır. Intel in ikinci nesil core işlemcilerinin kullanılmasını zorunlu kıldığı ultra-booklar daha yüksek performans ve uzun süreli pil ömrü sunmaktadır. Ayrıca ultra-booklar incelik bakımından belirli standartlara oturtulmuştur. Hızlı açılma süreleri ultra-book standartları arasında yer almaktadır. Ultra-book modellerinin bir kısmının ekranı dokunmatik olma özelliğine sahiptir. Bazı modellerde ise bu ekran çıkıp aynı zamanda tablet bilgisayar olarak kullanılabilmektedir. 6
2.1.5 CD DVD VE VCD CD (Compact Disk); Verilerin üzerine yazıldığı bir plakadır. Başlarda sadece yazılan CDler şimdilerde üzerinde birçok işlem yapabileceğimiz bir hal almış durumdadır. Daha sonra kayıt yapabilen CD de çıkmıştır. Kullanımları; ansiklopediler kaynak materyaller veri tabanları çoklu ortam ürünleri etkileşimli kitaplar Kataloglar yazılımlar müzik ve oyunlar CD lere aktarımı ile eğitimler sağlanabilir. VCD (Video Compact Disk); Görsel sınıf donanımında kaliteli ses ve görüntü ile beraber anlam bütünlüğünü de yansıtan videonun alternatifi olan bilgi deposudur. Hem yüz yüze öğretimde hem de bireysel öğretim amaçlı kullanılabilir. DVD (Dijital Video Disk); En gelişmiş ve yüksek kalitede içerik sunabilen disklerdir. CD lerden daha fazla veri kaydeder. VCD ve DVD kullanımının yararları; taşınabilir olması, temin etme kolaylığı, canlılık ve farklı deneyimler, öğretmene kullanım kolaylığı sağlaması, topluluğa yönelik çalışmalar için de uygundur. VCD ve DVD kullanımının sınırlılıkları; Plakanın çizilmesi durumunda veya herhangi bir deformasyonu sonucunda çalışmaması ve veri kaybının olması mümkündür. Etkili sınıf kontrolünün sağlanamaması da bir problem oluşturabilir. 2.1.6 USB USB (Universal Serial Bus); En popüler veri taşıma aracıdır. Rahat kullanılabilir. Veri alışverişinde kolaylık sağlar. Teknoloji ilerledikçe veri depolama kapasitesi artmaktadır. En son teknoloji USB 3.0 lardır. SIRA SİZDE 1 Mobil Teknolojiler Uzaktan Eğitime ne gibi katkılar sağlar? Tartışınız. 7
3.BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM Bilgisayar destekli öğretimde öğretmen konuyu işlerken sahip olduğu donanım ve yazılım olanaklarını öğreteceği konunun ve öğrencilerin özelliklerine ve belirlediği öğretim amaçlarına göre bilgisayarı değişik yer, zaman ve şekillerde kullanabilir: Öğretmen, konuyu geleneksel yöntemle sınıfta işler. Dersi kaçıran başarısız olan ya da öğrenme ihtiyacı duyan öğrencilere konuyu bilgisayar yardımı ile öğrenme fırsatı sağlanabilir. Yani bilgisayar burada, özel öğretmen görevini üstlenir. Öğretmen, konuyu sınıfta işledikten sonra, değerlendirme çalışmaları sınıfta bilgisayar yardımı ile yapılabilir. Öğretmen, konuyu sınıfta işledikten sonra, alıştırma, uygulama ve değerlendirme çalışmaları bilgisayar yardımı ile yapılabilir. Konu bilgisayar yardımı ile öğretilir. Öğretmen, öğrenme eksikliklerini tartışma yöntemi ile giderebilir, öğrencileri denetleyerek hatalarını düzeltebilir. Yani burada öğretmen, danışman rolünü üstlenmektedir. 3.1 Bilgisayar Destekli Öğretimim Yararları Öğrenci açısından; Yaratıcılığını, sosyal iletişimde bulunma yeteneğini, kendi hızında öğrenmesini, kendine güvenini, problem çözme yeteneğini, zamanı kullanma yeteneğini, çözüm bulabilme yeteneğini, matematik ve dil yeteneğini, paylaşım duygusunu, konuyu tekrar edebilmesini geliştirir. Öğretmen açısından; Öğretmenin işini kolaylaştırır, farklı seviyelerdeki öğrencilere ayrı ayrı zaman ayırabilme olanağı sağlar, kanaat için ek alternatif sağlar,dersleri kolay ve zevkli hale getirerek öğretmene yardımcı olur. Okul açısından; Eğitimde fırsat eşitliği sağlar, okul başarı düzeyini arttırır, okullar arası iletişimde rol oynar, sınıf ortamında yapılamayacak deney ve uygulamalar benzeşimler sayesinde okul ortamına girebilir 3.2 Bilgisayar Destekli Öğretimim Sınırlılıkları BDÖ in yararlarının yanı sıra aşağıda sıralanan birtakım sınırlılıkları da vardır: Öğrencilerin sosyo-psikolojik gelişmelerini engellemesi Özel donanım ve beceri gerektirmesi Eğitim programını desteklememesi Öğretimsel niteliğin zayıf olması 3.3 Bilgisayar Destekli Öğretimde Kullanılan Yazılımlar 3.3.1 Alıştırma Yazılımları Öğrencilere işlenmiş konuların tekrarını yaparak öğrenilenlerin kalıcılığını sağlar ve öğrencinin öğrenemediği bilgi ve becerileri kazandırmaya çalışır. Burada öğrencilere zorluk düzeyleri farklı veya öğrenilmemiş konularla ilgili bir soru dizini verilerek alıştırma ve tekrar yaptırılır. Soru öğrenciye sorulur, öğrencinin verdiği yanıt doğru ise diğer soruya geçilir. Eğer yanlış ise soru tekrar sorulur. 8
9
3.3.2 Similasyon Yazılımları Benzetim programları gerçek hayattaki olayların kontrollü bir şekilde temsil edilmesini ve öğrencinin bu olaylarla yüz yüze kalmasını sağlar. Böylece öğrencileri gerçek hayata hazırlar ve öğrencilerin yaparak öğrenmesini sağlar. Tehlikeli, gerekli araç gereçlerin kontrollü ortamlarda olmadığı zor tekrarlanabilen ve pahalı deneyler, benzetim programları ile eğitim öğretim sürecine dâhil edilebilir. 3.3.3 Eğitici Oyun Yazılımları Bu programda öğrencilerin yapmış oldukları iş, görev ve çalışmaların saklanarak, öğrencilere ürün ve sürece yönelik düzeyleri ile ilgili geri bildirim verilmesi sağlanır. 4.İnternet İnternet ; binlerce hatta milyonlarca bilgisayarın birbirine bağlı olduğu en büyük bilgisayar ağıdır.günümüzde nüfusun %50sine yakın kısmı bu ağı kullanmaktadır. İnternetin bu kadar yaygın kullanılmasını sağlayan etkenlerin başında bilgiye ulaşmayı sağlayan servisleri barındırması gelmektedir. Tim Berners-Lee, Cern de yaptığı çalışmalar sonucunda World Wide Web(www) oluşturmuştur. Word Wide Web internet ortamında bilgi sunumu,aktarımı ve paylaşımını sağlayan ve günümüzde en yaygın kullanılan servistir. Türkiye ilk olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin yaptığı çalışmalar sonucunda internet ağına bağlanmıştır. 10
4.1 Eğitimde İnternet Kullanımının Yararları Zaman ve mekân sınırlaması gerektirmez. Yaşam boyu öğrenmeyi ve öğrenciye kendi öğrenme hızında öğrenme olanağı sağlar. Eğitim programı öğrenenin bireysel farklılıklarına göre düzenlenir. Her tür bilgiye ve güncel eğitim materyallerine ulaşmayı sağlar. Tekrar yapma fırsatı verir, dönüt fırsatı sunar. Animasyon, 3B görüntü vb. açısından zengindir. Deneysel ve benzetim programı ile öğrenmeyi sağlar. Uzaktan eğitimin gelişmesine katkı sağlar. 4.2 Eğitimde İnternet Kullanımının Sınırlılıkları En önemli sınırlılığı teknik alt yapı gerektirmesidir. Eş zamanlı eğitimlerde zaman ve mekân kısıtlaması olduğu düşünüldüğünde yüz yüze iletişim açısından sınırlılığı vardır. İnternet tabanlı öğrenme her tür öğrenme etkinliği ve her hedef düzeyi için uygun değildir. Yeni öğrenme sürecinde bir uyum sorunu yaşanabilir. Sürekli bir alt yapı ve rehber desteği sağlamak zordur. Öğrenenlerin bilgisayar teknolojilerini kullanabilmeleri ayrı bir eğitim gerektirir. 5.Çoklu Ortam (Multimedya) Hareketli görüntüler resimler ve sesler gibi pek çok unsurdan oluşan bir sunumu anlatmaktadır.günümüzde çoklu ortam bilgisayarların yaptıkları ise bu tarz programları çalıştırabilmektir. Medyayı, bilginin aktarıldığı ortam olarak tanımlarsak; Çoklu ortam(multimedia) metin,fotoğraf, video, ses ve canlandırma gibi farklı medyaların bilgisayar tarafından işlenmesi ve gösterilmesidir. Bir uygulamanın çoklu ortam kategorisinde yer alabilmesi için bu medyalardan en az ikisi birlikte kullanılmalıdır.bilgisayarın karşısında oturup, bilgisayardan yazılı, animasyonlu ve sesli bir metin indirmek; Bir oda içerisinde ki insanlara görsel ve işitsel bir sunum yapmak; Bir video veya film izleme; Çok basit anlamda tebeşir ve tahta da; Resimli bir metin de çoklu ortam sayılabilir. Başka bir deyişle, bir materyalin birden fazla form da sunulmasıdır. Burada ki amaç öğrenmeye teşvik eden ve motive eden 11
öğretimsel mesajın tasarlanmasıdır. Öğrenmeye motive eden bir mesajdır. Sözcük ve resim olmak üzere 2 ana formata sahiptir. Öğretimsel mesajı sunmada ki ana format kitaplar, metinler ve bunlarda ki sözcüklerdir. Kısaca sunumda sözel biçim ve dolayısıyla sözel öğrenme eğitim de şarttır. Çoklu ortam kavramı ile ilgili olarak kullanılan en yaygın görüş iki ya da daha fazla araç kullanarak bir materyalin sunumudur. Burada önemli olan bilgi iletiminde kullanılan(bilgisayar ekranı, projektör, tepegöz vb.)fiziksel birimlerdir. İletmedeki vurgu, mesajın içeriğinden çok araçlar üzerine yapılmaktadır. MULTİMEDYA : Yaşamın gerçeğe yakın simülasyonudur. Farklı medyaların bir arada kullanılmasından dolayı dikkat çekicidir. Kolay hatırlanır, gerçeğe yakın olduğu için akılca kalıcıdır. Az yer kaplar. Kolay taşınır. Kolay güncellenir. Öğrenmeyi kolaylaştırır. Pratiktir. ÇOKLU ORTAM TEKNOLOJİSİYLE BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİMİN AVANTAJLARI Zamandan tasarruf edilir. Maliyeti düşüktür. Öğrenciye eğitim için zaman sınırlaması gerektirmez. Motivasyonu arttırır. Gerçeğe yakın simülasyon olduğu için bilgiler bellekte kalıcı olur. Öğrenci etkileşimli eğitimden hoşlanır ve derslerden zevk alır. EDMODO Edmodo, sosyal ağlar siteleri(sas) eğitimde kullanımına yönelik bir uygulamadır. Kurucuları, Edmodo yu, öğrenciler hayatlarını nasıl yaşar ile okulda nasıl öğrenirler arasındaki boşluğu kapatmaya yönelik olarak geliştirmişlerdir. Edmodo, bu gün, 5. yılında, 190 farklı ülkede 30 milyondan fazla kullanıcıya ulaşmıştır (https://www.edmodo.com/about). Bu kadar yaygınlaşmasının altında yatan nedenlerden bazıları ise; tamamen ücretsiz olması, kolay üyelik ve birçok dil desteği sunması, eğitsel özelliklerinin (Edmodo, 2014) yanında bir SAS dan beklenen birçok özelliğin de yer alması, kullanım açısından SAS larla benzer tasarımda olması, öğrenci, öğretmen ve velilerin sisteme kolaylıkla kayıt olabilmesi vb. olarak açıklanabilir. Edmodo, sosyal medyanın gücünü eğitim ve öğretim ortamında kullanmaya olanak tanır. Öğretmen ve öğrenciler için; işbirliği, geribildirim, kişiselleştirilmiş öğrenme ve bunun gibi birçok açıdan güvenli bir ortam oluşturur. Öğrenciler açısından zaman ve mekân bağımsızlığı sunar, bilgi ve fikir alışverişine ve sahip olduğu özelliklerle öğrencilerin denetimini sağlamaya olanak sağlar (Edmodo, 2014). 12
SIRA SİZDE 2 Çoklu Ortamları Uzaktan eğitimde hangi dersler kapsamında kullanabiliriz? Tartışınız. 6.Hiper Ortam (HYPERMEDYA) Hiper Metin : Doğrusal olmayan şekilde organize edilmiş ve erişilebilen metin,grafik,resim ve tablolardır. Hiper Ortam: Durağan ya da hareketli grafik,video ve ses kaydı gibi çeşitli bilgiler arasında bağlantıyı sağlayan bilgisayar sistemleridir. Hiper ortam hiper metini kapsayan bir kavramdır. Hiper metinden ayrılan yönü hareketli görüntü ve sesler içermesidir. Çoklu ortam ve hiper ortam birbirlerine çok benzediği için bunları ayırmanın bir anlamı yoktur. Çoklu ortam, hiper ortama, hiper ortam ise hiper metne bir alt sistem olarak içinde taşır. Çoklu ortamı hiper ortamdan ayıran temel özelliğin donanım olduğu söylenebilir. Çünkü ilk hiper ortam ve çoklu ortam sistemleri incelendiğinde, hiper ortamlarda kullanıcının aynı donanım içinde farklı bilgi temsilleri ile iletişim kurar. Buna karşın daha önce bir çoklu ortam içinde kullanıcı video disk gibi ek donanımlara da program olanaklarını kullanarak ulaşabilmektedir. Ancak gelişen teknoloji ile tüm ek donanımları tek bir donanımda toplanması sağlanmış ve hiper ortam ile çoklu ortam arasında belirgin bir farklılık kalmamıştır. Bir hiper ortamın çoklu ortam olabilmesi için tüm olabilmesi bilgi temsil biçimlerinin ortam içerisinde kullanılması gereklidir. 7.Veritabanları(Database) Veri tabanı, bir sorunu çözmek için bir araya getirilmiş birbirleri ile ilişkili verilerin topluluğudur. 7.1 Veritanlarının Yararları ve Sınırlılıkları Veri Tabanlarının Yararları Kaynaklara gelişmiş bir şekilde erişilmesi ve erişilen kaynakların işlenmesi, izlenmesi ve saklanması olanaklarıdır. 13
Geniş bir içerik sunar. Uzaktaki veri tabanlarına ulaşılması verilerin gerektiği gibi kullanılmasını sağlar. Veri Tabanlarının Sınırlılıkları Doğrudan öğretmez. Belli öğrenme hedefleri ile kimi zaman doğrudan ilişkili değildir. Öğrencinin verilere ulaşması ve güdülmesine ve veri tabanlarını kullanma yeteneğine bağlıdır. Varolan teknoloji ile ilişkilendirilmezse fazladan maliyet yaratır 8.Bilişim Ortam ve Teknolojilerinin Uzaktan Eğitimde Kullanılması Bilgisayara Dayalı Bilgi Sistemi: Bilgi teknolojisi uzaktan öğretim sisteminde verimliliği arttırır. Bunun en önemli nedeni bilgisayar teknolojisi ile ders materyallerinin daha önceki yapılandan daha hızlı ve ucuz üretilebilmesidir. Günümüzde daha ucuza üretilen, taşınabilir, daha fazla profesyonel uzmanlık gerektiren bilgisayar sistemleriyle hedeflenen amaca en az harcama ve çabayla ulaşmak mümkündür. Yararları; Verimliliği arttırır etkililiği arttırır yenilik ve ürün liderliğini sağlar hizmete daha iyi kalite sağlar daha iyi karar alma yönetim ve eşgüdümü Personel geliştirme ve eğitme olanağı sağlar. Dersler fiziksel olmaktan çok elektronik olarak da saklanabilir. İhtiyaç duyulduğu zaman dökümana ulaşmak daha kolay olur. Bilgisayar Teknolojisi: Dünyadaki çağdaş uzaktan eğitim uygulamalarında bilgisayar aktif bir rol oynamaktadır. Geniş uygulama alanları; yönetim, öğrenci, masaüstü ve elektronik yayıncılık, materyallerin elektronik dağılımı, iletişim ve bilgisayara dayalı öğrenmelerdir. Uzaktan eğitimde bilgisayar ortamına dayalı teknolojiler; e-mail, bilgisayar konferansı, işitsel grafikler, veri tabanları ve çoklu ortamlardır. Ders ile ilgili materyaller bilgisayar ortamında daha rahat iletilebiliyor. Bu teknolojinin başarılı olabilmesi için; uygun donanım, yazılım, öğretici yetiştirme, bakım ve onarım, destek hizmetler vb. etkenlerin önemli rolü vardır. Tele iletişim Teknolojisi: Telefon ile gerçekleştirilen eş zamanlı iletişim biçiminde, bireyler ya da gruplar arasında çok ortamlı etkileşim gerçek zamanlı bir iletişim için telefon ya da işitsel konferans yolu ile işitsel iletişim artmaktadır. Eş zamanlı birebir iletişimde; çok ortamlı çalışma istasyonuna, grupla öğrenme durumunda ise, gerçek sınıf ortamına kadar ulaşabilmektedir. 14
Eş zamanlı olmayan iletişim biçiminde ise; tele iletişim teknolojisindeki faks makineleri ve elektronik haberleşme gibi yeni gelişmelerin bireysel öğrenmede bilgisayar konferansının ise grupla öğrenmede etkili olduğu dikkati çekmektedir. 9.İnternete Dayalı Uzaktan Eğitim Bu modelde, yüz yüze verilen her dersin birde WEB e dayalı elektronik ortamda sunulan uzaktan eğitim aracılığıyla yüz yüze eğitim öğrencilerine yönelik şekil bulunur. Bir ders için hazırlanan web sayfasının dersin basılı materyaline bir ek olduğu göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Burada asıl amaç; Öğrenci kayıtlarına, kütüphaneye ve öğrenci servislerine erişim arttırılmış ve kolaylaştırılmıştır. İletişim zamanlaması geliştirilmiştir. Bilgi kaynaklarına erişimi artmıştır. 10.E- Öğrenme ortamı Elektronik öğrenme ya da teknoloji tabanlı öğrenme olarak tanımlanır. E-öğrenme;bilgisayar tabanlı öğrenme, web tabanlı öğrenme, sanal sınıflar ve sayısal teknolojilerin işbirliğini de kapsayan uygulama sürecidir. E-öğrenme; intranet veya bir bilgisayar ağı bulunanplatform üzerinde sunula, web tabanlı bir eğitim sistemi olarak tanımlanır.e-öğrenme ile öğretmen ve öğrencinin aynı ortam ve aynı anda bulunmalarınagerek kalmadan eğitim etkinlikleri gerçekleştirilir. E-Öğrenmenin Gerçekleşme Biçimleri Kişilerin bilgisayar başında kendi kendilerine eğitim almaları, Senkron iletişim; aynı anda bir grup öğrenci ile ders öğretmeninin, canlı olarak bilgisayar ortamında sanal sınıfta buluşmalarıdır. Asenkron iletişim; öğrenenin kendi istediği zamanda CD-ROM kullanması ve ya sunucu taraftaki sisteme girmesidir. E-Öğrenmenin Yararları Her zaman her yerde eğitim olanağı yaratır. Daha hızlı ve etkin öğrenmeyi gerçekleştirir. Öğrenen odaklı eğitimdir. Daha az yönetsel iş yükü ile daha fazla kişiye ulaşma olanağı sağlar. Maliyet avantajı sağlar. Başarı ve gelişim hem kurumsal hem bireysel olarak daha kolay izlenir. Zaman, mesafe ve sosyo-ekonomik statü engelleri ortadan kaldırılır. Yaşam boyu eğitim sağlar. 15
E-Öğrenmenin Sınırlılıkları Kişilerin çalışma konusunda öz disiplini olmadığında başarılı sonuçlara ulaşmak güçtür. Kişiler asosyalleşir. Kimi durumlarda teknik yön belirleyici öğedir. İçerik yaratılması çok maliyetli ve zaman alıcıdır. İlgili sektörün büyük kitlelere ulaşmak için gerekli alt yapısı olması gerekir. Bireylerin ilgileri yüksek olabilir ancak kişisel gelir düzeylerinin de yeterli olması gerekir. Geleneksel öğrenme alışkanlıklarını değiştirmesi zaman alır. SIRA SİZDE 3 Sanal Öğretim Uzaktan Eğitimde ne kadar yararlı olabilir? Tartışınız. 16
ÖZET Bilişim; insanların teknik, ekonomik ve toplumsal alanlardaki iletişimde kullandığı ve bilimin dayanağı olan bilginin, özellikle elektronik makineler aracılığıyla, düzenli ve bilişsel biçimde işlenmesi bilimidir. Bilişim ortamları; uzaktan eğitimin çeşitli teknolojileri (PC, 3G telefon, sanal ortamlar, fiber optik kablolar, veri tabanları) kullanarak kişinin zaman ve mekân açısından ayrı öğretim etkinliklerine katılabildiği platformdur. Mobil Bilgisayar Teknolojileri; Bu teknolojileri eğitimin daha nitelikli olabilmesi için kullanılan teknolojilerdir. Bu teknolojilerin taşınabilir olması eğitimin zaman ve mekân fakının engel oluşturmamasını etkiler. El Bilgisayarları, Tablet PC, Notebook, Ultra-book, CD, VCD ve DVD, USB araçlar bu teknolojinin alt kategorileridir. Bilgisayar destekli öğretim (BDÖ); Öğretim sürecinde bilgisayar; sistemi tamamlayıcı, sistemi güçlendirici rol oynamalıdır. Bilgisayar destekli öğretimde öğretmen konuyu işlerken sahip olduğu donanım ve yazılım olanaklarını öğreteceği konunun ve öğrencilerin özelliklerine ve belirlediği öğretim amaçlarına göre bilgisayarı değişik yer, zaman ve şekillerde kullanılır. Bilgisayar destekli öğretim programları (Yazılımları): Özel Öğretici Programlar, Alıştırma ve Tekrar Programlar, Benzeşim (Simülasyon) Programlar, Eğitici Oyun Programlar, Problem Çözme Programlardır. Çoklu Ortam; hareketli görüntüler resimler ve sesler gibi pek çok unsurdan oluşan bir sunumu anlatmaktadır. Etkileşimli çoklu ortam; bu uygulamada ise kullanıcı pasif izleyici değil aktif katılımcı dır. Bağlantıları kullanarak aradığı bilgiye ulaşma, veri girerek veya dokunmatik ekran yoluyla yönlendirme veya video konferans gibi uygulamalarda canlı katılım gibi değişik düzeylerde etkileşim şansına sahiptir. Hiper ortam; metin, grafik, gerçek hareketli görüntü, canlandırma ya da ses biçimindeki farklı bilgi birimleri ile bu birimler arasında kullanıcının kolaylıkla hareket edebilmesine elverişli bağlantı olanaklarını içeren bilgisayar yazımlarıdır. Hiper metin; yalnızca yazı ve çizelge, şekil, hareketsiz resim ve kroki gibi yazınsal bilgi birimleri ile bu birimler arasında kullanıcının istediği ilişkileri kurabilmesine elverişli bilgisayar yazılımlarıdır. Veri tabanı; bir sorunu çözmek için bir araya getirilmiş birbirleri ile ilişkili verilerin topluluğudur. Bilgisayara Dayalı Bilgi Sistemi: Bilgi teknolojisi uzaktan öğretim sisteminde verimliliği arttırır. Bunun en önemli nedeni bilgisayar teknolojisi ile ders materyallerinin daha önceki yapılandan daha hızlı ve ucuz üretilebilmesidir. E-öğrenme; bilgisayar tabanlı öğrenme, web tabanlı öğrenme, sanal sınıflar ve sayısal teknolojilerin iş birliğini de kapsayan uygulama 17
DEĞERLENDĠRME SORULARI 1) Aşağıdakilerden hangileri bilişim ortamlarından değildir? A) Ultra-book B) DVD C) USB D) Mektup 2) Aşağıdakilerden hangisi bilişim teknolojilerinin görevlerinden değildir? A) Değiştirilmemesi B) Korunması C) Saklanması D) İletilmesi 18
3) Aşağıdakilerden hangisi mobil bilgisayar teknolojilerinden değildir? A) Tablet PC B) LAN C) VCD D) Notebook 4) Aşağıdakilerden hangisi bilgisayar ağlarındandır? A) CPU B) RAM C) UNIX D) LAN 5) Aşağıdakilerden hangisi bilgisayar destekli öğretimin(bdö) yararlarından değildir? A) Eğitimde fırsat eşitliği B) Kendi hızında öğrenme C) Maliyetli olması D) Başarıyı arttırması 6) Aşağıdaki yazılımlardan hangisi tehlikeli, maliyetli durumlar için kullanılan yazılım türüdür? A) Alıştırma Tekrar yazılımları B) Benzeşim yazılımları C) Özel öğretici yazılımlar D) Eğitici oyun yazılımları 7) Aşağıdakilerdeki ortamlardan hangisinde katılımcı aktif dir? A) Çoklu ortam B) Hiper ortam C) Hiper metin D) Veri tabanı 8) Aşağıdakilerden hangisi veri tabanının sınırlı yanındandır? A) Geniş bir içerik sunar. B) Veri erişimini sağlar. C) Doğrudan öğretmez. D) Veri kaybını önler. 9) Aşağıdakilerden hangisi bilgisayara dayalı bilgi sisteminin yararlarından değildir? A) Verimliliği arttırır. B) Kaliteli eğitim sunar. C) Sağlık problemleri yaşanır. D) İstenilen zamanda veriye erişim sağlanır. 10) Aşağıdakilerden hangisi e-öğrenme sınırlılıklarından değildir? A) Öğrenen odaklı eğitimdir. B) Teknik aksaklıklar yaşanabilir. C) Öz disiplin olmaması başarısızlığa neden olur. D) İçerik oluşturması çok maliyet ve zaman almasıdır. CEVAPLAR 1) D 2) A 19
3) B 4) D 5) C 6) B 7) A 8) C 9) C 10) D 20
KAYNAKÇA Uşun, S.(2006).Uzaktan eğitim(1.baskı).ankara: Nobel Yayın Dağıtım. İşman, A.(2011).Uzaktan eğitim(4.baskı).ankara: PEGEM. Şimşek, A.(2009).Öğretim tasarımı(1.baskı).ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kuzu, A. (2007). Bilgisayar destekli öğretimde kullanılan yaygın formatlar. Bilgisayar I- II, Temel Bilgisayar Becerileri (Editör: A. Güneş). Pegem A Yayıncılık, Ankara. Yanpar,T.(2006).Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı.Anı Yayıncılık,7.baskı, Ankara. Erişen, Y. Çeliköz, N. (2009). Eğitimde Bilgisayar Kullanımı. Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (Editör: Ali Ö.Demirel, E. Altun). Pegem Akademi, Ankara. www.edmodo.com http://egitimdeinternet.blogcu.com/egitimde-internet-kullaniminin-yararlari/6712382 http://yorumdunya.blogspot.com/p/bilgisayar-destekli-ogretim-yazilimlari.html 21