KARBOKSİLLİ ASİTLER#2 ELDE EDİLME TEPKİMELERİ KİMYASAL ÖZELLİKLERİ KULLANIM ALANLARI
ELDE EDİLME TEPKİMELERİ 1. Birincil (primer) alkollerin ya da aldehitlerin yükseltgenmesiyle elde edilir. Örnek: İzobütil alkolün yükseltgenme tepkimelerini gösterelim. 2- Esterlerden elde edilir. Esterlerin asidik ortamda su ile hidrolizinden karboksilli asit ve alkol elde edilir. Örnek: 3--
KİMYASAL ÖZELLİKLERİ: Karboksilli Asitler COOH grubundaki OH grubunun kopması ile ilgili tepkimeleri A)Esterleşme B) Anhidrit Oluşumu C) Açil Oluşumu COOH grubundaki H grubunun kopması ile ilgili tepkimeleri a)metal Tepkimeleri b) Nötrleşme Tepkimeleri c) Tuzlarla verdiği Tepkimeleri A) COOH GRUBUNDAKİ H KOPMASI İLE İLGİLİ TEPKİMELERİ 1-Metal Tepkimeleri: Karboksilli asitler metallerle tepkime vererek H 2 gazı açığa çıkarırlar. Alkoller yalnız Na, K gibi metallerle tepkimeye girip H 2 gazı verirler. Asitler ise Na, K gibi metallerle tepkime vermelerinin yanında Mg, Ca, Zn... gibi diğer metallerle de tepkime verirler. b) Nötrleşme tepkimeleri verirler. c) Tuzlarla verdiği tepkimeler
B) İNDİRGENME TEPKİMELERİ: Karboksilli asitler iki basamak indirgendiğinde primer alkol oluşur. c) Alkil Grubunun Yer Değiştirme Tepkimeleri Asitler halojenlerle tepkimeye sokulursa asidin alkil grubu yer değiştirme tepkimesi verir. α karbonundaki hidrojen atomları yerine Cl ya da Br atomları geçer. Karboksilli Asitlerin Asitlik Kuvvetliliği 1- Karboksilik asit moleküllerine halojen atomları bağlandığında asidik kuvvet artar. 2- Halojenlerin elektronegatifliği büyük olduğu için bağ elektronlarını karbona göre daha çok çeker ve karboksil grubundaki hidrojen atomu molekülden daha kolay ayrılacak duruma gelir. 3- COOH köküne yaklaştıkça asitliği artar. 4- Halojen atomların sayısı arttıkça asitliği artar. 5- Halojen atomunun elektronegatifliği arttıkça asitlik kuvveti artar.
6- Dikarboksilli asitler aynı sayılı karbon atomu içeren monokarboksilli asitlerden daha fazla asidiktir.sudaki çözünürlüğü de artar. 7- Karboksilli asitler zayıf asitlerdir.karbon sayısı arttıkça asidin kuvveti azalır.bu yüzden en kuvvetli asit formik(metanoik asittir) KULLANIM ALANLARI 1-Uzun zincirli yağ asitlerinin sodyum ve potasyum tuzları sabun olarak kullanılır. 2-Formik asit, kauçuk üretiminde, gıda ve deri sanayisinde yaygın olarak kullanılır. 3- Benzoik asit ve benzoik asit tuzları olan benzoatlar (özellikle sodyum benzoat), zararlı mikroorganizmaları öldürücü etkisinden dolayı gıdalardaki bozunmayı önlemek için kullanılır 4- Benzoik asit ayrıca şampuan, tıraş köpüğü ve parfüm gibi kozmetik ürünlerde de kullanılmaktadır. 5- Naylonun ham maddesi adipik asittir. 6- Kuzukulağı bitkisinde bulunan okzalik asitten, tekstil boyamacılığında yararlanılmaktadır. 7- Yüksek besin değerine sahip olan Hindistan cevizinde bulunan miristik asit, bazı kremlerin yapımında kullanılır. 8- Bir yaz meyvesi olan üzümde bulunan tartarik asit ise tatlılarda ve yün boyamacılığında kullanılır. 9- Asetil salisilik asit ağrı kesici ve ateş düşürücü etkisi olan aspirinin etken maddesidir TEST SORULARININ ÇÖZÜMÜNE GEÇELİM
1.SORU: 4.SORU: 2.SORU: 5.SORU: 3.SORU: 6.SORU:
7.SORU: 7.SORUNUN ÇÖZÜMÜ 8.SORU: 10.SORU: 9.SORU: ÇÖZÜM: 11.SORU: ÇÖZÜM: