REKABET HUKUKU ve KOBİLER Neşe Nur Onuklu
Sunum Planı Rekabet Nedir? 4054 sayılı RKHK genel hükümleri KOBİ ler ve Rekabet 2
Rekabet Nedir? 3
Rekabet Nedir? Firmaları maliyetlerini ve fiyatlarını aşağıya çekmeye ürün kalitelerini artırmaya zorlayan süreçtir 4
Niçin Rekabet? Seçim özgürlüğü için, ürün ve hizmet çeşitliliği için 5
Niçin Rekabet? Teknolojik gelişme için 6
Niçin Rekabet? Daha ucuza, daha kaliteli ürünlerin ve hizmetlerin sunulması için 7
Niçin Rekabet? Rekabet edebilirlik için 8
Niçin Rekabet? Kobi lere Uygun Ortam 9
Adam Smith, 1776 People of the same trade seldom meet together, even for merriment and diversion, but the conversation ends in a conspiracy against the public, or in some contrivance to raise prices. Adam Smith, The Wealth of Nations, 1776. Aynı işi yapan insanlar nadiren bir araya gelirler - eğlenmek, eski günleri anımsamak için ancak sohbet halka karşı bir işbirliği ya da fiyatları arttırmaya yönelik bir işle noktalanır. 10
Rekabet Hukuku piyasa ekonomilerinde vazgeçilmezdir Kartelleri önlemek için, Piyasa gücünün kötüye kullanılmasını engellemek için, Yeni tekellerin oluşmasını önlemek için, Özelleştirmenin sağlıklı şekilde yürütülmesi için, Toplumsal refah için rekabet hukuku... 11
4054 RKHK Genel Hükümleri 12
Türk Rekabet Hukuku Piyasa Ekonomisi: 24 Ocak Kararları ve Sonrası 1982 Anayasası - md. 167 Devlet para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemesini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler. 1994 Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 13
Teşebbüs 4054 sayılı Kanun un Sujesi - Piyasada mal veya hizmet üreten, pazarlayan, satan gerçek ve tüzel kişilerle, bağımsız karar verebilen ve ekonomik bakımdan bir bütün teşkil eden birimler Bakkal, simitçi, avukat, diş hekimi, muhasebeci Şirket, firma, holding, Diyanet İşleri Başkanlığı Teşebbüs birliği Kamu ve özel teşebbüsler Teşebbüslerin belirli amaçlara ulaşmak için oluşturduğu tüzel kişiliği haiz ya da tüzel kişiliği olmayan her türlü birlikler TÜSİAD, Barolar, TESK, TOBB, sanayi ve ticaret odaları 14
Temel Hükümler 4. Madde: Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar 6. Madde: Hakim Durumun Kötüye Kullanılması 7. Madde: Birleşme/Devralmalar 5. Madde: Muafiyet 15
4. Madde Rekabeti bozma, kısıtlama, engelleme Amacı ya da etkisi olan, Teşebbüsler arası Anlaşma Teşebbüsler arası Uyumlu Eylemler Teşebbüs Birliği Kararları hukuka aykırı ve yasaktır. 16
5. Madde : Muafiyet Sistemi Amaç: Bazı anlaşmalar, karar ve eylemler rekabeti kısıtlarlar, ancak rekabetin kısıtlanması sonucunda toplumun elde edeceği fayda, rekabetin kısıtlanmasından sağlanan zarardan daha fazladır. Bireysel Muafiyet Grup Muafiyetleri 17
6. Madde : HAKİM DURUM -Kötüye Kullanma Türleri yıkıcı fiyat anlaşma yapmayı reddetme uzun dönemli münhasırlık sözleşmeleri ürün bağlama anlaşmaları aşırı fiyat uygulaması haksız sözleşme koşulları 18
7. Madde : Birleşme ve Devralma Bir ya da birden fazla teşebbüsün hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik olarak, rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarını devralması hukuka aykırı ve yasaktır 19
Rekabet Hukuku ve KOBİ ler 20
2014 Rekabet Raporu Anket sonuçları: KOBİ ler RKHK hakkında yeterli bilgiye sahip değil %19 KOBİ ler rekabet ihlallerinin mağduru olabilir KOBİ ler rekabet ihlali yapabilir 21
KOBİ lerin maruz kalabileceği rekabet ihlallerine örnekler Fiyat anlaşmaları Mayacılar fiyatı birlikte arttırdı Dışlayıcı davranışlar Bir GSM operatörü kendi bayileri dışındakilere ayrımcılık yaptı Pazar paylaşımı Çimentocular satış bölgelerini paylaştı Bayilik sistemi ihlalleri Bir televizyon üreticisi firma bayilerinin satış fiyatını belirledi 22
Rekabetin ihlali halinde uygulanan yaptırımlar RKHK 16. madde gelirin %10 una kadar idari para cezası RKHK 16. ve 17. maddeler yerinde inceleme engellenirse idari para cezası RKHK 57. ve 58. maddeler ticaret mahkemelerinde dava açarak rekabeti ihlal eden şirketlerden tazminat talep edilebilir 23
Kuruma Başvuru Kuruma başvuruların yazılı olarak posta ile veya şahsen yapılması gerekmektedir Gerçek kişi: başvuru sahibinin adı ve soyadı, vatandaşlık numarası, adresi ile imzası Tüzel kişi: tüzel kişinin ticaret unvanı/işletme adı, adresi, imza sirküleri ile bu sirkülere göre tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olanların imzası Temsilci: temsilcinin yetkili olduğunu gösterir belgenin aslı veya usulüne uygun bir şekilde aslına uygunluğu onanmış örneği, temsilcinin ve temsil olunan gerçek veya tüzel kişinin adresi ile temsilcinin imzası Elektronik posta, faks, telefon veya sözlü başvuru ihbar olarak değerlendirilir, resen işlem başlatılabilir 24
Kanun kapsamı dışında olan konular 25
KOBİ lerin gerçekleştirdiği rekabet ihlallerine örnekler Fiyat anlaşmaları Kuru incir alıcıları kartel kurdu Pazar paylaşımı İDARİ PARA Otomotiv bayileri (ekmek, sürücü satış bölgelerini CEZASI! kursları, paylaştı dershane) Arz miktarının tespiti Sağlık malzemesi üreticileri hastaneye mal tedarikini kesti İhalede danışıklı teklif İnşaatçılar ihale teklif dosyalarını beraber hazırladı 26
KOBİ ler ne yapmalı? Mağduru olduğu rekabet ihlalleri hakkında Rekabet Kurumuna başvurmalı Rekabet ihlallerinin tarafı olmaktan kaçınmalı Taraf oldukları ihlaller hakkında Kurum ile işbirliği yapmalı Rekabet hukuku uyum programı uygulamalı 27
Rekabet Hukukuna Uyum Programı İhlalden kaçınma: Teşebbüs yöneticilerinin ve çalışanlarının rekabet kuralları hakkında bilgi sahibi olmaları İhlale son verme: Var ise, rekabet mevzuatına aykırı davranış ya da uygulamaların tespit edilmesi ve bu tür eylemlerin sona erdirilmesi 28
En ucuz ve kolay uyum programı aracı www.rekabet.gov.tr Rekabet Kanunu İkincil mevzuat Kurul kararları KOBİ ler için Rekabet Hukuku el kitapçığı Rekabet Hukuku Uyum Programı rehberi 29
Teşekkürler B A Ş A R I L A R 30