Derleme: M. Cem GÜR Mart 2007
İsmini serenin ucundan itibaren üçte bir mesafede bağlanan mandar noktasından almıştır. Atlantik ve Manş Denizi fakir balıkçıları tarafından kullanılmış sonra da unutulmuştur. Yeniden geleneksel teknelere revaç ile denizcilik yaşamına yeniden girdi. Günümüzde diğer yol diye tanımlanan yelken&kürek tekneleri ile altın çağını yaşıyor. Zamanında korsan lağerleri ve Bisquine lerde altın çağlarını yaşayan bu yelken donanımı en basit şekli ile alçak gönüllü mizana yelkenli kayıklarda günümüzde en revaçta yelkendir. Bu donanım çok basit, aynı zamanda çarmıh olarak da işlev gören tek mandarlı, genellikle de makara donanımsız ıskotalıdır.
Tarihi çok eskilere dayanan kare yelkenin altabaşo ön ucunun bordaya bağlanmasından doğan 18. ve 19. yüzyıllarda Manş Denizinde olduğu kadar bütün Atlantik Okyanusu kıyılarında basit balıkçı teknelerinden korsan gemilerine, med cezir bölgesi kabotaj teknelerine kadar her çeşit deniz aracında kullanıldı. Adını mandarın serene bağlandığı üçte bir oranından alıyor. (Gerçekte bu nokta tekne tipine ve seren eğimine göre değişmektedir) Pek çok kullanım yöntemi vardır. Karula direkten biraz ileride bağlanır. Yelken trimine göre klasik olarak tekne boyu ekseni üzerinde, direğin önünde veya dibinde olabilir. Orsa yakası mandara vurulan bir palanga marifetiyle iyice gerilerek sertleştirilir. İlk örnek picoteux teknelerinde ve Arcachon pinaslarında görülür. Her kontra değişikliği için yelken ve seren mayna edilip karula ile birlikte direğin rüzgâr altına alınır. İkinci örnek Bröton mizanalı kayıklarında görülür. Yelken sadece uzun süre aynı kontrada seyir yapılacaksa mayna edilip rüzgâr altına alınır. Üçüncü örnekte ise seren ve yelken her zaman direğin aynı tarafındadır. Böylece sloop gibi tekne boyuna kesitinde kalır. Seren eğimi yani serenin direk ile yaptığı açı değişkendir. Zaman içinde ve yöresel olarak farklılık gösterir.
Aynı boyda bir teknede yelken ve direk sayısı değişebilir ve hatta değişik isimlerde alabilir. Atlantik te küçük boy teknelerde mizanalı bir kayık sadece bir tek yelken kullanır. Oysa Manş kıyılarında aynı büyüklükte bir kayıkta bir direk, bir bocurum ve cıvadra olabilir ve böylece üç yelken kullanabilir. Üçte bir aşırma serenli donanım en basiti dolayısıyla en ucuzudur. Çamdan kabaca işlenmiş bir direk, bir gargari halkası, çarmıhsız, makarasız bir tek iskota. Tabii bu donanım randa armaya göre çok da seyyaldir. Sabit çarmıh ve bumba yoktur. Teknenin başına çok yakın dikilen direk balıkçılık işleri ve manevralarını engellemez. Yelken, seren ve direk gerektiğinde hep birlikte tekne içine sığabilir veya bordadan taşırılan bir çatal ağaç üzerine yerleştirilerek kürek çekilir veya bordadan balıkçılık yapılabilir. Nihayet donatmak ve donanımı sökmek gayet kolaydır. Sonuç olarak bu donanımı bütün fakir balıkçı köylerinde, servis ve taşıma teknelerinde görürüz. Fransa ve İngiltere de bütün sahillerde yaygın olarak görürüz. 4 ila 8 metreye kadar olan küçük balıkçı tekneleri genelde tek başına kullanılan veya kısıtlı mürettebatı olan iş tekneleridir. İngilizler özellikle dipping lug (borda değiştirerek) kullanıyorlar. Yelkenli iş teknelerinin kaybolmasından sonra bile nadir de olsa gezi ve eğlence amaçlı teknelerde bu donanım zor da olsa yaşamaya devam etti. 60lı yıllarda kabaca eklenmiş ağır güverteler, aşırı güçlü makineler ve onların 3 devasa kanatlı pervaneleri, bilinçsiz ve bilgisizce yapılmış donanımlarla sadece tek kontrada seyredebilen yelkenler ile bu arma bütün çekiciliğini yitirdi. 80li yıllarda yeniden başlayan geleneksel teknecilik akımı buhar gücünü alt etmeyi başardı. Yayınlar, reklâmlar, etkinlikler sayesinde özelikle Cotentin, Güney Brötanya da hala kullanılagelen
üçte bir aşırma serenli armalar yeniden hayat buldular. Misaine gibi gönüllülük esasına göre çalışan araştırma ve uygulama dernekleri sayesinde tekne sahipleri yelkenlerini klasik üçte bir arma ile değiştirdiler, yeni kullanım teknikleri geliştirdiler. Yeni tekneler inşa edildi. Bazıları modern polyester teknelerden çok daha verimli ve hızlı olup kullanıcıları hayrete düşürdü. Uzun zaman lanetlenen üçte bir aşırma serenli armalar geleneksel yeniden yapım tekneler üzerinde altın çağlarını yaşıyor. Paralel olarak yeni bir geleneksel tenezzüh anlayışı gelişti: YELKEN&KÜREK tekneleri. Bunlar basitliği ve yüksek verimi için üçte bir aşırma serenli donanımı tercih ettiler. Günümüzde üçte bir aşırma serenli tekne filoları Fransa ve İngiltere de yoğun olmak üzere bütün Avrupa da gururla seyrediyorlar. Temel özellik basitlik ve ucuz maliyettir. Direk de dâhil olmak üzere donanım elemanları yakın çevreden elde edilen standart kereste ile evde yapılabilir. MANDAR PALANGASI - Düzenli olarak yağlanan direk boyu kadar mandar ipi - Mandar palangası basitçe iskota düğümü ile mandarın alt ucuna bağlanır. - Düğümün sıkışmaması için araya bir ıskarmoz takılır. Böylece uzunluk ayarları ve çözme işlemi gayet kolay ve çabuk yapılır. MANDAR ISKARMOZLARI Ya direk hizasında bordada ya da direk üst ıskaçasında ve direğin iki yanında bulunurlar. Mandar bunlara volta edilir, düğümlenmez. Gerektiğinde hızla çözülebilir olmalıdır.
RAKENN Direk cundasında bulunan ve zaman zaman sıkışma olabilen basit makara yerine kullanılır. Elma veya şimşir ağacından direk içine geçirilen bu parça mandarın içinden geçtiği bir boğaz ihtiva eder. Böylece mandar çalışırken gam yapmaz. GARGARİ HALKASI (GELENEKSEL) Çok ince kestane ağacı sürgün dallarının birbiri üzerine çevrilmesi ile elde edilir ve mandara bir istavroz düğüm ile bağlanır. Mandar ucunda bulunan kanca sereni bir tur dolaşarak yeniden mandar üzerine gelir ve sereni sıkıştırır. Klasik gargari halkası resimde görüldüğü gibi madenden yapılır. ISKOTA RAYI Boyna küreğinin çalışmasını engellemeyecek şekilde aynaya yakın bordalara monte edilir. Iskota palanga ile donatılmış ise alt makara bu ray üzerinde çalışır. YELKEN Yelkenin orsa yakasında astarı içinde bulunan güçlendirici ince ipe (gradin halatı) ek olarak ikinci bir ince halat ile donatılıp orsa yakasının germe işlemi bu halat ile yapılır. Yelken matafyon sustaları veya filadorlar ile bu germe halatına bağlanır.
Küçük teknelerde basit bir mandar, daha büyük teknelerde tek veya çift dilli makaralar ile donatılmış mandar alt ucu ve orsa yakası boşunu almak için bir donanım kullanılır. Mandar direk cundasında bulunan raken içinden geçirilir. Mandarın alt ucuna makaralı boş alma palangası vurulur. Bu aynı zamanda rüzgâr üstünde çarmıh görevi de görür. Diğer kontrada yelkeni indirip tekrar rüzgâr altından basmayan sistemlerde mandar ve karula direk dibine yakındır. Genellikle basit bir makara ile mandarın ters tarafına flok mandarı eklenir. Boşu alındığında flok mandarı da 2. çarmıh görevi görür. Bu kontraya ayrıca Marlink de donatılabilir. Seren bir kere yukarı alındıktan sonra alt tarafına palanga vurulmuş palanda ile mandar boşu alınır ve yelken iyice gerilir. İki kişi ile uygulama daha verimli olur. Biri mandar boşunu alırken diğeri ıskarmoz üstünden doldurur. Nihayet mandar bir ıskarmoz üzerine volta edilir. Yarım düğüm atılmadan önce bir iki ölü tur atılmalıdır. Mandar asla açılması zor bir düğüm ile bağlanmamalı sabitlenmemeli birkaç saniyede boşaltılabilmelidir. Boşunu almak torlu ve güçlü yelkenlerde vazgeçilmez bir işlemdir. Amacı yelkenin orsa yakasını olabildiğince sertleştirmektir. Orsa seyirde performansı arttıracaktır.
Bazen büyük teknelerde çok eski çağlardan beri kullanılagelen İngiltere de Vargord veya Fore Guard- Vikinglerde Beitas olarak tanımlanan mizana çatalı kullanılır. Bir ucu çatallı bu gönder yelken ön yakasında bulunan ikinci ipe takılarak yelken ön yakası daha fazla gerilerek yelkene fazladan tor verilir. Gönderin diğer ucu tekne içinde rüzgâr üstünde ön oturakta bir paraçola dayanır. MERLAN ya da MARLİNK Nispeten yakın dönemlerde, özellikle Brötanya da kullanılan marlink bir ucu çatallı güçlü bir açevele gönderdir. Tabanı teknede rüzgâr altında bir eğriye veya bazen bir kademeli ağaca dayanır. Mandar gönder ucunda bulunan çentiğe geçirilir ve marlink bordadan dışarı uzatılır. Bir alt baskı ile aşağı basılır. Mandar palangası boşu alınır. Böylece mandar birkaç santim daha gerilir. Aynı zamanda direk dibinde oldukça dar olan tekne eninde mandarın düşey açısı yükseltilmiş güçlü bir çarmıh elde edilmiş olur. Bu uygulama Vendée Globe ve diğer modern yarış teknelerinde de uygulanıyor. Marlink, mizena çatalında olduğu gibi aynı kontrada uzun süre seyir yapılacak ise uygulanır. Sert havada direk cundasının rüzgâr altına bükülmesini ve nispeten zayıf direğin sert sağanaklarda kırılması önlenmiş olur. Deneyimler göstermiştir ki iyice gerilmiş bu yelken yardımcı elemanları ahenkle çalışır ve bu şekilde donatılmış armalar çalkantılı denizde tekneyi rahatlatarak çok iyi randıman verirler.
AŞAĞIDAN BOŞ ALMAK Baş tarafa gidip rahat hareket edilemeyecek kadar küçük teknelerde çelik bir tele bağlı ve geriye doğru uzanan hafif bir palanga sistemi öngörülebilir. Sert davada pek de kolay olmayan yelkenin orsa yakası boşunu almak bu palanga sayesinde çok daha kolay olur. Böylece rüzgâr üstüne gidildiğinde orsa yakası boşu gereğince alınır ve apaz seyire dönüşte biraz boşlanır. Bu aparat küçük yelken&kürek teknelerinde ve Plougastel şalupalarında yaygın olmakla birlikte her boy teknede de rahatlıkla kullanılabilir. YOLA ÇIKMA HAZIRLIĞI Öncelikle karula direk dibine yakın dikey kancaya veya bodoslamaya enine monte edilmiş yatay ıskarmoza bağlanır. Seren gargari halkasına diğerin rüzgâr altına bağlanır. Iskota neta şekilde ve bir bita veya koçboynuzuna basitçe volta edilir. Yelken direğe hisa edilir, mandar rüzgâr üstüne alınır ve palanga ile orsa yakası boşu alınarak iyice gerilir, iskota serbest olmalıdır. Tekne gerekirse yelken ön yakasına elle müdahale edilerek veya boyna küreği ile rüzgâr altına akıtılır. Yelken rüzgârı alıp biraz dolduğunda ıskota boşu alınarak dümene geçilir. Tekneye yol verilir. Üçte bir aşırma serenli yelkenin apaz ve pupa seyirlerde avantajları sonsuzdur. Özellikle de liman çıkışlarında veya şamandıradan ayrılışta büyük kolaylık sağlar. Ters kontrada yelkenin direğe yaslanmış olması çok da büyük bir engel oluşturmaz. Sıkışık alanlardan ve trafikten kurtulduktan sonra istendiği gibi yelken rüzgâr altına alınabilir. ORSA SEYİRLER Eski, ağır teknelerde rüzgârı yelkenden kaçırmamak için iskota hafifçe boşlanarak yelken altabaşo yakasının hafifçe torlanması sağlanır. Tekne ters bir dalga ile durmuş ise iskota biraz daha boşlanıp hafifçe rüzgâr altına kayılır ve dörte birlik boş kademeli olarak alınarak tekrar orsaya dönülür. Tramolaya hazırlanılacak ise çatallı gönder vasıtası ile orsa yakası biraz daha kasılmalıdır. Daha hafif ve narin teknelerde mizana neredeyse cenoa gibi
çalıştığından rüzgar bindirdiğinde iskota boşu alınır ve modern tekneler kadar mükemmel iyice orsaya girilip tramola atılabilir. Biraz çalışma ve bolca gözlemle yelkenin en verimli trimleri,seren açısı, ıskotanın ne kadar alınması gerektiği, direğin eğim açısının neleri etkilediği zamanla öğrenilir. ORSA SEYİRDE KONTRA DEĞİŞTİRMEK İskotada palanga makarası olmadığından kontra değiştirmek çok da hızlı olmaz. Ama öte yandan yelken yapraklandığında dümenciyi tehlikeli kamçı tokatlarının kazalarından da korur. İçe eğik aynalı tekneler evrimsel yapılardır. Önce rüzgar altına kayıp sonra dümeni hafifçe ve sürekli basarak kontra değiştirilir. Çok düşük havalar hariç kontra değiştirme işlemi başarısız olmaz. Böyle bir durumda yelken ön yakası floklu teknelerde olduğu gibi elle yardıma ihtiyaç duyabilir. Küçük teknelerde ise iskota yakasına elle yardım edilerek kontra değiştirilir. GAMBEYAJ En basit anlatımı ile tekne burnu rüzgâr üstüne verilip hızla yelkeni mayna etmek ve düzgünce toplamak, karulanın kancasından ve gargari halkasını serenden sökmek, yelken ve sereni direğin arkasından rüzgâr altına alıp mandarı ters kontraya, rüzgâr üstüne almaktır. Tekne rüzgâr kanalından çıkınca da yelkeni yeni kontrada-rüzgâr altındabasmaktır. Tabii mandar gergi palangasının direk etrafında bir tur atmasının önlenmesi gerekir. Özellikle sert havada bu manevrayı gerçekleştirmek yazıldığı kadar çabuk olmaz. Görüldüğü gibi kısıtlı ekip veya tek başına bu manevra oldukça zahmetlidir.
Gambeyaj açık sularda yapılmalı kalabalık mahaller ve dar geçitlerde uygulanmamalıdır. Fransa batı sahillerinde kullanılan pek çok bröton mizana armalı teknede yelken donanımı gambeyaj istemeden seyir yapar. Üçte bir aşırma serenli ve karulası direk dibinde bulunan armalar gambeyaj manevrası istemez. İngilizce standing lug deyiminden de anlaşılacağı üzere bu donanım kontra değiştirildiğinde sabit kalır. Hatta Morlaix Körfezinin yavaşça catboat lara doğru evrimleşmesi ile yelkene basit bir bumba eklenmiştir. Böylece manevraları tekne boyuna eksen ağırlıklı randa arma gibi yapılabilir. Böyle bir arma gambeyaj yapılan armaya oranla apaz ve pupa seyirlerde daha az verimli olmakla birlikte kullanımı daha kolaydır. Bu armanın bir başka varyantı da yelken bumbası direğin önünden seren kadar biraz aşarak yelken alanı merkezini öne alır. Çok dengeli bir armadır. İngilizlerin balanced lug dedikleri gibi gezi amaçlıdır. Fransa da en iyi örneğini Arcachon monotipinde görüyoruz. PUPA SEYİRLERDE Arkadan gelen rüzgârlarda iskotayı boşlamamak gerekir. Yelken katlanır, tekne yalpaya düşer ve ciddi kazalar olabilir. İki uygulama geçerlidir: Her zaman yelken alt yakasını gönderleyin ve bu armanın cömert alternatiflerini kullanarak yelken alan merkezini teknenin boyuna kesitine yaklaştırın. Küçük teknelerde tabana oturarak ağırlık merkezini aşağı almayı unutmayın. Atlantik Brötanya sahillerinde denizciler üçte bir aşırma serenli teknelerde çok yaratıcı alternatif yelken trimleri geliştirmişlerdir. En basit manevra bodoslamada bulunan karulanın sökülerek ve az miktarda mandar boşlanıp karulanın bu kere direk hizasına bordaya toka edilmesi, iskota ucunun ise bir gönderle açılmasıdır. Eski düzene gelmek gayet kolaydır.
İkinci yöntemde arkadan gelen rüzgârlarda mandar biraz boşlanarak karula boşlanır ve bir gönder ile tekne dışına alınır. Yeni iskota noktası iyice yukarı kalkar. Böylece yelken bir spi gibi çalışır. Seren neredeyse yatay hale gelir. Iskota ucu bodoslamaya veya direk dibine alınır. Brötanyalıların borloket dedikleri bu trimde yelken iyice açılmış kare pozisyonunu almış güçlü, verimli ve güvenlidir. Yelken merkezi mükemmelen ortalanmıştır ve teknenin başını rahatlatarak istikrarlı bir seyir sağlar. Bu trimler sadece güzel havalarda tavsiye edilir. Hava kötüye giderse mandar boşlanır, gönder içeri alınır ve ıskotalar ile uçuşan bir gabya yelkeni gibi kullanılır. Bu güçlü hatta vahşi kare yelken sert havadan yumuşak rüzgârlara geçişte kullanılmalı, kesinlikle tersi uygulanmamalıdır. Daha büyük iki direkli teknelerde daha ustaca trimler sayesinde yelkenlerin karulaları geriye doğru alınarak yelkenler ters kontralarda kullanılır. Zaman zaman tam bir rüzgarbiçer haline gelen bocurum bir gönder ile tekne dışına rüzgâr altına seçenekler sonsuzdur. gönderilir. Ayıbacağı gibi kullanılan iki yelken dolar ve dengeli, hızlı bir seyir yapılır. Sonuç olarak PUPA SEYİRDE KONTRA DEĞİŞTİRMEK Hafif rüzgârda kavança atarak kontra değiştirmek kolay ve sıkıntısızdır. Her şey ahenk içinde ve sessizce yapılır. Dikkatsizlikle kafaya yenecek bir bumba kazası olmaz. Ağır bumbalı ve serenli teknelerdekinden daha güvenli ve daha az streslidir. Sertleşen havada kavança atmadan önce iskota ucu neta edilmelidir. Çok sert havalarda yelkeni mayna ederek kavança manevrası yapmak daha uygundur ki bu bir gambeyajdır.
YELKEN KÜÇÜLTMEK CAMADAN VURMAK Iskota biraz boşlandıktan ve apaz seyre geçildikten sonra mandar hangi sıra camadan vurulacaksa onun karulasına kadar boşlanır ve karula kancasına takılır. Yalancı-geçici bir iskota ucu yelkenin gradin yakasında bulunan camadan matafyonuna bağlanır. Ana ıskota yerinden sökülerek geçici olarak bağlanan iskotanın bulunduğu yere alınır. Camadan sırası altında sarkmakta olan yelken filadorlarla toplanıp bağlanır. Böylece tekne yol kaybetmeden yelken alanı küçültülmüş olur. Hemen ardından mandar boşu alınarak yelken yeni trimine kavuşturulur. Eğer uzun bir süre aynı kontrada seyir yapılacaksa en kolayı bütün yelkeni mayna edip acele etmeden camadan işlemlerini tekne içinde yapıp yelkeni öyle hisa etmektir. Böylece yelken çok daha düzgün ve potsuz olacak ve daha verimli çalışacaktır. Yelken basılmadan bütün filadorların doğru camadan sırasına bağlandığından emin olunmalıdır. Yoksa sert rüzgârda yelkeni basarken yırtma riski vardır. Camadandan çıkmak için filadorları çözmek ve iskota ile karulanın eski yerine alınıp mandar boşunun alınması yeterlidir. Tekne boyu müsaade ediyorsa (5 metreden büyük) sereni daha kısa, kuması daha tok ve kalın ve normal yelkenden daha küçük alana sahip bir fırtına yelkeni kullanmak daha uygun olur. Eğer teknede ikinci bir direk, bocurum varsa ana yelken mayna edilerek bu fırtına yelkeni olarak da kullanılabilir. Yelken değiştirmek camadan vurmaktan daha hızlıdır. Tabii toparlanması, bağlanması gereken ortalıkta uçuşan yelkenleri de önler.
YELKENİ TOPLAMAK Bumbasız altabaşo yakası sayesinde yelken kolayca toplanır. Limandan hemen yola çıkmak için veya limanlarda, piknik mahallerinde bütün yelkeni mayna edip toplamamak için gradin yakasında bulunan bir camadan matafyonundan seren alt ucuna bağlanacak küçük makaraya alınan ve direk dibine gelen ince bir gırcala sayesinde yelken hızla ve tek hamlede bir perde gibi toplanabilir. Bu yöntem bir anda bütün yelkeni boğar, limanlarda manevraları kolaylaştırır, pontonlarda, rıhtımlarda sürekli bağlı teknelerde her seferinde yelkeni donatmaya kalmaz. gerek
İngiltere de olduğu gibi Fransa da da diğer bütün yelken donanırı aleyhine üçte bir aşırma seren armalı yelken & kürek tekneleri kullanılmaya başladı. İçi boş ve hafif, çarmıh gerektirmeyen, tekne içine sığabilen direkler, ana yelken orsa yakasının basit ve güverte altında bulunan bir palanga sistemi ile rahatça gerilebilmesi, bu boyutlardaki teknelerde her türlü bumbalama kolaylıkları, dümen ve yekesi üzerine yerleştirilen ana yelken iskota paslanmaz rayının kolaylığı, paslanmaz çelik tel ve esnemeyen organik halatların sağladığı faydalar, yekede kullanılabilen uzatmalar (extention) sayesinde bu eski donanım çok daha fazla etkin ve verimli olarak kullanılıyor. Günümüzde üçte bir aşırma seren armalı pek çok klâs oluşturuldu. Doryler, Norveç Fearingleri ve diğer Shetland tekneleri sadece amerikan ve Kuzey Denizi geleneğinden bahsetmek için- yüzyıllarca denizcilik kalitelerini fazlasıyla kanıtlamış ve tasarımcıları derinden etkilemişlerdir. Temel karakterlerini hiç bozmadan bile çağdaş güvenlik normlarına cevap vermektedirler. Diğer taraftan Fransa sahillerine özgün geleneksel modellerden esinlenen pek çok yeni tasarım da hayatımıza katılmaktadır. Çok büyük sayıda ABER-AVEN-SEIL-ILUR-TAILLELEVENT ve PASSE-PARTOUT çoğu zaman amatör yapımcılar tarafından inşa edilmektedir. Basit yelkenleri ve kürekleri ile her ücra köşeye sızabilirler. Çabuk donatılan, hemen suya indirilebilen bu tekneler kullanım kolaylıkları ile ayrı bir bağımsızlık ve özgürlük hissi verirler. Otomobiller arkasına da çekilip götürülen römorklar sayesinde sahiplerini bağlı oldukları limanlara da mecbur etmiyorlar. Bu tekneler ayrıca deneyimli mürettebat da gerektirmediğinden aile tekneleridir. Yelken & Kürek tekneleri sakin geziler, az ziyaret edilen gizli saklı koyların sahillerin keşfi, byük teknelerin giremediği yerleri dolaşmak amacını taşırlar. Yelken veya kürekle suların üzerinde süzülmek ve gerektiğinde her iki olanağı da kullanmak: İŞTE BÜTÜN FORMÜL ve ALBENİ BU!
Az Sayıda, son zamanlarını tanıyanların söylediklerinin aksine bu rüstik arma çok randımanlıdır. Gerçekten de rüzgâr altında yapılacak işi engelleyen hiçbir şey yoktur. Ama yelkenin orsa yakası sürekli denetim altında tutularak azami gerginlik sağlanmalıdır. Tekne sahibi gerektiği her an ya mandar palangasından ya da varsa karuladan yelkeni sürekli gergin ve sert tutmalıdır. Pupada, yelken tekneyi rahatlatır ve yine İngilizlerin lifting power dedikleri şekilde süratini arttırır. Diğer bütün armalara oranla ve o armalarda alınması zorunlu güvenlik tedbirleri olmaksızın bu güçlü yelken arması kolayca hisa ve mayna edilir. Limanlarda kolaylık sağlar. Camadan vurmak hiçbir özel donanım gerektirmez. Tüm yelken trimleri yelkenin altabaşo uçlarından yapılır. Bumbasız olması ekip için büyük bir zevktir. Pupa seyirlerde daha önce anlatıldığı gibi sonsuz ve ilginç seçenekler en verimli seyri sağlar. Her madalyonun tabii ki bir de ters Çok sert bir sağanak yüzü, basit bindirdiğinde ıskota şeylerin de bütünüyle boşlanır. Yelken incelikleri vardır. bayrak gibi dalgalanır. Bu arma da ilk Sağanak atlatıldıktan sonra kullananlardan ıskota boşu tekrar alınarak sabır ve azami yola devam edilir. gözlem ister. Büyücek teknelerde üçte bir aşırma serenli yelken çok fazla tabak gibi düzgünlük istemez. Onun verimli çalışabilmesi için açılmasına yardımcı olmak gerekir. Bir yelken ustasının yelkeni biçerken uygun toru vermesini bilmesi gerekir.
Pupa seyirlerde yelken mutlaka gönderlenmeli, kendi üzerine kapanması engellenmelidir. Küçük teknelerde, sert rüzgâr, dalga ve gönderlenmemiş bir yelken ritmik yalpayı tetikleyerek tehlikeli olabilir. Büyük teknelerde ise çok fazla alternatifli karula ve diğer uygulanabilir teknikler ile yelken merkezi uygun yere alınarak balon yapılabilir. Nihayet, üçte bir aşırma serenli donanımın en büyük sakıncası kontra değiştirmelerde belli sayıda ekip de isteyen, yol ve zaman kaybettiren gambeyaj gereğidir. 15 Mart 2007 İstanbul