HAFTALAR KONULAR 1. Hafta ATEŞKESTEN ANTLAŞMAYA A-) Mudanya Ateşkesi; Doğu Trakya ve İstanbul un Kurtarılması B-) Lozan a Kim Gidecek Tartışmaları ve Saltanatın Kaldırılması C-) Lozan Öncesi İçte ve Dışta Tartışmalar D-) Lozan Konferansı; Taraflar, Görüşler, Tartışmalar E-) İzmir den İlan Edilen Ant; Misak-i İktisadi F-) Yeniden Başlayan Görüşmeler ve Antlaşmanın İmzalanması G-) Lozan Antlaşmasının Değerlendirilmesi, Talepler, Beklentiler, Uzlaşılan, Uzlaşılamayan Konular ve Ortaya Çıkan Sonuç Kazanılan silahlı mücadele sonrasında yaşanan gelişmeler, İstanbul ve Doğu Trakya nın kurtarılmasına yönelik çabalar ışığında Mudanya Ateşkesi ele alınacaktır. Mudanya Ateşkesinin imzalanması sonucunda savaşın resmen bitmesi ve Doğu Trakya ve İstanbul un savaşılmadan kurtarılmasının önemi üzerinde durulacaktır. Lozan Konferansı öncesi yaşanan tartışmalar, Saltanatın kaldırılması ve Meclisin aldığı bu kararın önemi, ulusal egemenlik kavramı ile ilişkili olarak anlatılacaktır. Lozan Konferansı nda yaşanan tartışmalar Türk tarafının tezleri üzerinden ele alınacak, ekonomik bağımsızlık ve İzmir İktisat Kongresi kararları ışığında değerlendirilecektir. Lozan Antlaşması nın maddeleri, Türk tarafının talepleri, beklentileri, uzlaşılan ve uzlaşılamayan konular doğrultusunda irdelenecektir.
2. Hafta DEVRİM ZAMANI A-) Başkent; Ankara B-) Siyasal Bir Örgüt Doğuyor; Halk Fırkası C-) Cumhuriyet e Giden Yol Hükümet Bunalımı; Hükümet Bunalımı D-) Rejim Belli Oluyor; Cumhuriyet in İlanı ve Gelişmeler E-) 1924 Anayasası ve Özellikleri F-) Halifelik Tartışmaları ve 3 Mart 1924 Devletin Laikleşmesi 1-Halifeliğin Kaldırılması 2-Tevhid-i Tedrisat 3-Diyanet İşleri Başkanlığı nın Kurulması Lozan Antlaşması nın imzalanması ile yeni Türk devletinin uluslararası alanda tanındığı ve Milli Mücadele hareketinin öncelikli amacına ulaştığı anlatılacaktır. Mustafa Kemal in savaşın bitiminden sonra devrim sürecine hız verdiği, kurmakta olduğu yeni Türk devletinin her bakımdan yeni bir heyecanı yansıtmasını istediği üzerinde durulacaktır. Bu bakımdan Ankara nın başkent olmasının önemi üzerinde durulacak ve devrimin önderi Mustafa Kemal in Halk Fırkasını kurarak devrim sürecini bir kadro aracılığıyla başarıya ulaştırmaya çalıştığı vurgulanacaktır. 1923 yılının ekim ayında ülkede yaşanan hükümet bunalımı ve bu bunalım sonrasında cumhuriyetin ilanına giden süreç ele alınacak ve Cumhuriyetin ilanının ulusal egemenlik açısından önemi üzerinde durulacaktır. Milli egemenliğin gerçekleşmesi konusunda önemli bir engel olarak varlığını sürdüren halifelik kurumunun kaldırılması ve yeni Türk devletinin eğitim felsefesini belirleyen öğretimin birleştirilmesi anlatılacaktır.
3. Hafta DEMOKRASİ DENEMESİ, YAŞANAN TARTIŞMALAR VE DEVRİMLER A-) Yol Ayrımı; Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Kurulması B-) Şeyh Sat Ayaklanması ve Takrir-i Sükûn Yasası C-) İstiklal Mahkemelerinin Yeniden Çalışmaya Başlaması D-)İzmir de Gazi Paşa ya Suikast Girişimi E-) Liderin Milletine Hesap Vermesi; Nutuk F-) Toplumsal Yaşamın Modernleştirilmesi 1-Şapka Kanunu 2-Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması 3-Uluslararası Ölçülerin Kabulü 4-Batılı Saat ve Takvim in Kabul Edilmesi Kurtuluş Savaşı nın başarıya ulaşmasının ardından lider kadro arasında başlayan tartışmalar ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurulmasına giden süreç üzerinde durulacaktır. Ayrıca bu partinin kurulmasının ülkedeki yeni rejime karşı olan çevreleri cesaretlendirdiği ve böylece Şeyh Sait isyanının çıktığı anlatılarak Takrir-i Sükûn yasasının çıkarılma nedenleri vurgulanacaktır. Ayrıca bu dönemde İstiklal Mahkemelerinin çalışmaları hakkında bilgi verilerek Atatürk e düzenlenen suikast girişimi anlatılacak, bütün bu yaşananlarla bağlantılı olarak Atatürk ün Nutuk u hakkında bilgi verilecektir. Türk Devriminin toplumsal yaşamda laikleşmeyi ve çağdaşlaşmayı sağlama çabaları üzerinde durularak bu amaçla gerçekleştirilen devrimler hakkında değerlendirmeler yapılacaktır.
4. Hafta YENİ DEVLET, YENİ HUKUK, YENİ EKONOMİ, YENİ KÜLTÜR A-) Medeni Kanunun Kabul Edilmesi B-) Egemenliğin Güçlendirilmesi; Kabotaj Kanunu C-) Yeni Türk Alfabesi ve Millet Mektepleri D-) İş Bankası nın Kurulması E-) Aşar Vergisi nin Kaldırılması F-) Sanayileşme Çabaları; Teşvik-i Sanayi Kanunu nun Çıkarılması G-)Devletçi Ekonomiye Yöneliş H-) Uluslaşma Çabaları ve Kültürel Devrim 1-Halkevleri 2- Türk Tarih Kurumu 3-Türk Dil Kurumu 4-Dinsel Aydınlanma 5-Güzel Sanatlar İ-) Köy Enstitüleri; Büyük Bir Eğitim Hamlesi Çağdaş uygarlığı hedef alan Türk devriminin hukuk alanında yarattığı değişim, eskiyle karşılaştırılarak ortaya konulacak, özellikle medeni kanunun kabul edilmesiyle birlikte kadın-erkek eşitliğinin sağlanması, mevzuatın laikleştirilmesinin getirdiği kazanımlar üzerinde durulacaktır. Çağdaş uygarlıkla bütünleşme sürecinde yeni Türk harflerinin benimsenmesi ve sonrasında eğitim ve kültür alanında uluslaşma doğrultusunda gerçekleştirilenler hakkında bilgi verilecektir. Ayrıca, tam bağımsızlık ilkesi ışığında ulusal bir ekonomik yapı oluşturabilmek için girişilen çabalar üzerinde durulacaktır. Ayrıca bu dönemde açılan Köy Enstitüleri, faaliyetleri ve bu enstitülerinin Türk modernleşmesine olan katkıları ortaya konulacaktır.
5. Hafta İKİNCİ DEMOKRASİ DENEMESİ, TÜRK DIŞ POLİTİKASI A-) Serbest Cumhuriyet Fırkasının Kurulması ve Tartışmalar B-) Menemen Olayı ve Tepkiler C-) Atatürk Dönemi Dış Politikası 1-Türk-Yunan İlişkileri ve Nüfus Mübadelesi 2-Türk-İngiliz İlişkileri ve Musul Sorunu 3-Türk-Sovyet İlişkileri 4-Avrupa da Değişen Dengeler; Alman ve İtalyan Yayılmacılığı 5-Bölgesel İttifak Arayışları a-balkan Atlantı b-sadabat Paktı 6-Montrö Boğazlar Sözleşmesi 7-Hatay ın Anavatana Katılması D-)Atatürk ün Ölümü Atatürk ün demokrasiye olan inancı vurgulanarak, ikinci demokrasi denemesi olan Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulması, partinin kadrosu, programı, çalışmaları ve kapanması üzerinde durulacaktır. Menemen Olayı örneğinden yola çıkarak devrimlere yönelik tepkiler ele alınacak ve irticai nitelikteki bu kalkışmanın sonuçları değerlendirilecektir. Atatürk Dönemi dış siyasette uygulanan genel politika, bu politikanın dayandığı temel anlayış, bu dönemdeki uluslararası ve bölgesel sorunlar ve bu sorunlara yönelik Türk tarafının uyguladığı çözümler ele alınacaktır. Türk devriminin baş mimarı Mustafa Kemal Atatürk ün son günleri, ölümü, ölümünün Türk ve dünya kamuoyundaki yansımaları üzerinde durulacaktır.
6. Hafta DEVRİMİN KURAMSAL BOYUTU: FELSEFESİ, İLKELERİ A-) Atatürkçülük/Kemalizm B-) Amaç ve Yöntem C-) İlkeler 1-Cumhuritetçilik 2-Milliyetçilik 3-Halkçılık 4-Laiklik 5-Devletçilik 6-Devrimcilik/İnkılâpçılık D-)Bütünleyici İlkeler 20. yüzyılın en başarılı dönüşüm hareketlerinden olan Türk Devriminin ardındaki temel felsefe, beslendiği düşünsel kaynaklar ışığında Atatürkçülük ün evrenselliği ve özgünlüğü ortaya konulacak, amacı, yöntemi ve aşamaları vurgulanacaktır. Dayandığı temel ilkelerle ilgili bilgi verildikten sonra, bütünleyici ilkeler üzerinden Atatürkçü Düşünce Sistemi ortaya konulacaktır. Atatürkçü Düşünce Sistemi nin günümüze ışık tutan yönleri vurgulanarak, Türkiye nin geleceği açısından vazgeçilmez olduğu üzerinde durulacaktır.
7. Hafta II. DÜNYA SAVAŞI VE TÜRKİYE A-) II. Dünya Savaşı 1-Avrupa da Savaşa Giden Süreç 2-Avrupa Cephesinde Alman Üstünlüğü 3-Alman-Sovyet Savaşı 4-Uzakdoğu daki Çatışma ve ABD nin savaşa girmesi 5-İtalya nın Savaştan Çekilmesi 6-Savaş Sonucunda Doğu Avrupa da Ortaya Çıkan Sovyet Üstünlüğü 7-Savaşın sonucu ve Uluslararası Konferanslar B-) Savaş Sırasında Türk Dış Politikası 1-İsmet İnönü ve Türk Dış Politikasının Genel İlkeleri 2-Türkiye nin İngiltere ve Fransa İle İttifak Antlaşması İmzalaması 3-Türk-Alman Saldırmazlık Antlaşması 4-Türkiye nin Savaş Dışı Kalma Çabaları 5- Adana ve Kahire Görüşmeleri, Tahran Konferansı 6-Alman Üstünlüğünün Sona Ermesiyle Değişen Dengeler Ve Türk Dış Politikası 7-Savaş Sonrası SSCB nin Türkiye ye Yönelik Talepleri ve Türk Kamuoyunda Sovyet Tehdidi Algısının Oluşması 8-Sovyet Tehdidine Karşı Türkiye nin ABD ile Yakınlaşma Çabaları C-) Savaş Yıllarında Türk İç Politikası Atatürk ün ölümünden sonra Türk iç siyasetinde yaşanan gelişmeler ve İsmet İnönü nün Cumhurbaşkanlığı nda Türkiye nin savaş yıllarındaki siyaseti ele alınacaktır. Türkiye nin savaşa dâhil olması ihtimali üzerinden savaş dışı kalmasının kazanımları vurgulanacaktır. II. Dünya Savaşı sonucunda uluslararası siyasette ortaya çıkan yeni dengeler, Türkiye nin bu dengeler arasında kendine yön bulma çabaları ele alınacaktır. Bunların yanında Savaşın gidişatı, savaşın başında ortaya çıkan Alman üstünlüğü, ABD nin savaş dâhil
olması ve savaşı Alman ordularının kaybetmesi üzerinde de durulacaktır. 8. Hafta TÜRKİYE DE ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ VE DEMOKRAT PARTİ NİN KURULMASI A-) Savaş Sonrası Şekillenen Yeni Dünya Ve Türkiye B-) CHP İçindeki Siyasal Tartışmalar ve Kopuş C-) Demokrat Parti nin Kurulması D-)1946 ve 1950 Seçimleri II. Dünya savaşı sonrasında oluşan uluslararası koşulların üzerinde durularak, Türkiye de demokrasiye geçişe etkileri tartışılacak; dış etkenlerin dışında demokrasiye geçişte etkili olan iç politik gelişmeler üzerinde de durulacaktır. Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ve TBMM içindeki görüş ayrılıkları, Dörtlü Takrir ele alınacaktır. 1946 seçim sonuçları ve arkasından yaşanan tartışmalar, yeni kurulan CHP hükümetlerinin politikaları ve Meclis grubu içinde CHP ile DP arasında yaşanan tartışmalar tüm boyutlarıyla öğrenciye aktarılacaktır. 9. Hafta TÜRKİYE DE DEMOKRAT PARTİLİ YILLAR (1950-1960) A-) 14 Mayıs 1950 Seçimleri B-)Celal Bayar ın Cumhurbaşkanı, Adnan Menderes in Başbakan olması C-)DP Hükümeti nin Politikaları D-)Kore ye asker gönderilmesi ve Türkiye nin NATO ya girmesi E-)2 Mayıs 1954 Seçimleri F-)İktidar-Muhalefet İlişkilerinin Gerginleşmesi G-)Hürriyet Partisi nin Kurulması H-)27 Ekim 1957 Seçimleri İ-)Kıbrıs Sorunu ve İç Politikaya Yansımaları J-)Vatan Cephesi K-)27 Mayıs Askeri Müdahalesinin Gerçekleştirilmesi, Milli Birlik Komitesi nin yönetime el koyması ve Yassıada Yargılamaları Demokrat Parti nin kurulmasıyla hareketlenen Türk siyasal yaşamı, bu dönemdeki tartışmalar ve yapılan seçimler sonucunda Demokrat Parti nin
iktidara gelmesi üzerinde durulacak, DP hükümetlerinin politikaları, iktidarmuhalefet ilişkilerinin gerginleşmesi ele alınacaktır. Soğuk savaşın başlangıcı, Türkiye nin NATO ya dâhil olması ve bugünden yola çıkarak Türkiye nin NATO ya dâhil olmasının olumlu veya olumsuz sonuçları değerlendirilecektir. Ayrıca Türk iç siyasetinde askeri müdahaleler, bu müdahalelerin nedenleri ve Türk iç siyasetini şekillendirmesi aktarılacaktır. 10. Hafta 1960-1980 ARASI TÜRKİYE A-)1961 Anayasası B-)15 Ekim 1961 Seçimleri ve İnönü Hükümetleri C-)10 Ekim 1965 Seçimleri ve Adalet Partisi nin İktidara Gelmesi D-)12 Mart Muhtırası ve Demirel Hükümeti nin Düşmesi E-)14 Ekim 1973 Seçimleri ve CHP-MSP Hükümeti nin Kurulması F-)Kıbrıs Hareketi nin Gerçekleştirilmesi G-)Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti nin Kurulması H-)5 Haziran 1977 Seçimleri ve II. Ecevit Hükümeti İ-)Milliyetçi Cephe Hükümetlerinin Kurulması J-)12 Eylül Askeri Müdahalesine Giden Süreçte; Siyasal, Toplumsal ve Ekonomik İstikrarsızlık Türkiye nin yakın tarihinin ele alınacağı bu derste, özellikle 1960 müdahalesinden sonra sahneye çıkan yeni partiler ve yeni liderler üzerinde durulacak ve yaşanan siyasal rekabet değerlendirilecektir. Yoğun bir istikrarsızlığın yaşandığı bu süreçte, Türkiye de yaşananların dünyanın içinde bulunduğu uluslararası koşullar ile olan bağlantısı da ele alınacaktır. Siyasal istikrarsızlık ekonomik ve toplumsal sonuçları üzerinde durulacaktır. Kıbrıs çıkartması ve bu durumun Türk dış ve iç politikasına etkileri vurgulanacaktır. KONFERANS DERS VE BELGESEL SUNUMU: Birinci Seçenek: TÜRKİYE NİN KIBRIS SORUNU A-) Osmanlı Döneminde Kıbrıs B-) İngiltere nin Doğu Akdeniz Politikası ve Kıbrıs
C-) Kıbrıs ta Rum Milliyetçiliği ve Enosis Talepleri D-) Uluslararası Anlaşmalar Işığınsa Kıbrıs Cumhuriyetinin Kurulması E-) Yaşanan Karmaşa ve Türkiye nin Adaya Asker Çıkartması F-) KKTC nin Kurulması G-) Türkiye-AB İlişkileri Kapsamında Kıbrıs Sorunu İkinci Seçenek: TÜRKİYE DE ANAYASALAR A-)Anayasa Kavramı ve Hukuk Devleti Olgusunun Ortaya Çıkışı B-)Kanun-i Esasi ve Özellikleri C-)1921 Anayasası D-)1924 Anayasası E-)1961 Anayasası F-)1982 Anayasası NOT: Konferans dersleri, öğretim döneminin herhangi iki haftasında öğretim elemanları tarafından yukarıda verilen örnekler doğrultusunda verilecektir.