Türkiye Enerji Piyasasının Uzun Vadeli Görünümü. Katherine Poseidon

Benzer belgeler
Dr. Fatih BİROL IEA Baş Ekonomisti İstanbul, 22 Aralık 2014

Dünya Enerji Görünümü Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013

BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015

World Energy Outlook Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011

Yakın n Gelecekte Enerji

Dr. Fatih Birol İcra Direktörü Uluslararası Enerji Ajansı İstanbul, 11 Ocak 2016

SOLARTR 2014, 19 Kasım 2014

Dünya Enerji Görünümü Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012

Dünyada Enerji Görünümü

ENERJİ GÜNDEMİ SAYI 57 MART Enervis, 10. Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı'nın iki farklı etkinliğinde konuşmacı olarak yer alıyor

DÜNYA ENERJİ SEKTÖRÜNDE 2040 A BAKIŞ

İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1

KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER

SINIRLARINIZI ZORLAYABİLMENİZ için. EPOKSİ ve POLİÜRETAN SİSTEMLERİ tasarlıyoruz

ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI

Enerji ve İklim Haritası

YURT DIŞI YATIRIMLAR POLAT YETER

Elektrik Üretiminde Enerji Verimliliği için KOJENERASYON VE TRİJENERASYON

fark var 11.1 kat üst yönetim ile idari seviyeler arasında Türkiye de

Enerji ve çevre alanında Bir dünya lideri. 27 Haziran, 2011 Paris

Türkiye nin Endüstriyel Emisyonlar Direktifine Uyumu: Enerji Sektörü Üzerindeki Muhtemel Maliyetler

RÜZGAR ENERJĐSĐ. Erdinç TEZCAN FNSS

Türkiye de Yenilenebilir Enerji Piyasası. Dünya Bankası Shinya Nishimura 28 Haziran 2012

Gordhan Das Valasai. Doç. Dr. Merih Aydınalp Köksal

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi

Türkiye Rüzgar Enerjisi Sektör Toplantısı ( TÜRES 2017/1 )

KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER

Dünyada Enerji Görünümü

Türkiye de Elektrik Enerjisi Üretimi ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Mevcut Durumu

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Türkiye Güneş Enerjisi Geleceği Solar TR2016, 06 Aralık

İzmir Ekonomi Üniversitesi. Avrupa Birliği ve Türkiye Örnekleri. Sürdürülebilir Enerji Anabilim Dalı Başkanı

ENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ

Rüzgar Enerji Santralleri Yatırım Deneyimleri. Kenan HAYFAVİ Genel Müdür Yardımcısı

(*Birincil Enerji: Herhangi bir dönüşümden geçmemiş enerji kaynağı) Şekil 1 Dünya Ekonomisi ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki

KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...

SOĞUTMANIN GELECEĞİ: ENERJİ-VERİMLİ KLİMALAR İÇİN FIRSATLAR*

JEOPOLİTİK VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER ÇERÇEVESİNDEN KÖMÜRÜN GELECEĞİ

DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU PAGEV

TPIS Değerlendirme Raporu

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU

BÖLGE VE SEKTÖRLERDE İSTİHDAM BEKLENTİSİ +%2 +%5 +%5 +%1 MARMARA İÇ ANADOLU EGE AKDENİZ ARAŞTIRMA. Fotoğraflar: Dünya Gazetesi Fotoğraf Arşivi

ENDÜSTRİ 4.0 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLİŞKİSİ

NÜKLEER ENERJİ. Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı

KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ KONGRESİ 2014

Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu

ENERJİ. KÜTAHYA

Ülkemizde Elektrik Enerjisi:

Biliyor musunuz? Enerji. İklim Değişikliği İle. Mücadelede. En Kritik Alan

KÜRESEL ISINMA ve ENERJİ POLİTİKALARI. Özgür Gürbüz Yeşiller Enerji Çalışma Grubu 8 Ekim İstanbul

YENİLENEBİLİR ENERJİLER 2018 KÜRESEL DURUM RAPORU

Sürdürülebilir Yaşam. Hakan Yıldırım 14 Ekim, Bursa. Restricted Siemens AG All rights reserved

Mevcut Global Piyasa Koşullarında. Termik Santraller Üstüne Gözlemler

DÜNYA VE ÜLKEMİZ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR GÖRÜNÜMÜ

Sektör Haberleri 23 KASIM 2018

FAO SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ FİYAT VE TİCARET GÜNCELLEME: KASIM 2014

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI ve ENERJİ

DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ 2017*

DÜNYA NÜFUSUNUN YAPISI

TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PAZARLAMA SATIŞ DAİRE BAŞKANLIĞI 2006; EYLÜL ANKARA. Mustafa AKTAŞ

Kilit yetenekleriniz. kaçmaya. hazırlanıyor... Hay Group, Türkiye dahil 46 ülkede, çalışanların şirketlerine bağlılığını araştırdı

Türkiye nin Enerji Geleceği İklim bileşenini arıyoruz

Sağlık, Turizm ve Yerleşkelerde Kojenerasyon Uygulamaları

ULUSAL PROGRAMLARA UYGUN AZALTIM FAALİYETLERİ NAMA. Tuğba İçmeli Uzman 17 Şubat

Elektrik Enerjisi Üretimi. Dr. Öğr. Üyesi Emrah ÇETİN

Türkiye de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler

Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi

Yenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) :

ET Solutions AG: Anahtar Teslimi Güneş Enerjisi Sistemleri

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

Türkiye İçin Güneş Enerjisi Politikası

İ klim değişikliği probleminin giderek ciddi olarak ele alınmaya OTAM AYLIK BÜLTEN İÇİNDEKİLER. Elektrikli Taşıtlarda CO 2 nin Geleceği

ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ Olağan Genel Kurul Toplantısı

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Üyesi

Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI. Mayıs Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli

Enerji Verimliliği : Tanımlar ve Kavramlar

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER

İÇİNDEKİLER (*) 1- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu ( Eylül)

Kyoto Protokolü nün Onanması (Taraf Olunması) ve Uluslararası İklim Rejiminin Geleceği ile İlgili Bazı Politik ve Diplomatik Noktalar

Rüzgâr Enerjisinin Geleceği ve YEKA İzmir,

TÜRKİYE 2013 YILLIK ENERJİ İSTATİSTİKLERİ RAPORU

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2013

BÜÇEM 17 Otellerde Çevre ve Enerji Yönetiminde Atılması Gereken Kolektif Önlemler ve Yol Haritası Ankara,

Türkiye nin Elektrik Enerjisi Üretimi Kaynaklı Sera Gazı Emisyonunda Beklenen Değişimler ve Karbon Vergisi Uygulaması. Mustafa ÖZCAN, Semra ÖZTÜRK

Türkiye Elektrik Piyasası

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI. 31 Ocak 2019

İZMİR İLİ ENERJİ TESİSLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ (Aliağa Bölgesi) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi

Enerji piyasalarında uzun dönemli değişimler yaşanıyor

KÜRESEL ENERJİ POLİTİKALARINDAKİ YENİ DİNAMİKLER VE YENİLENEBİLİR ENERJİ POLİTİKALARI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

Elektrik Sektörü 2015 İkinci Çeyrek Değerlendirmesi. Yael Taranto TSKB Ekonomik Araştırmalar

Sürdürülebilir kent yönetimi, Yeşil İstihdam, Teknoloji yenileme, Emisyon kontrolü, İklim dostu teknoloji üretimi, Temiz ürün tasarımı ve Düşük

Enerji Özyeterlik Düzeylerinde Kaydedilen Gelişmelerin Bölgeler ile Ülkeler Ayrımında Analizi

2018 ENERJİ GÖRÜNÜMÜ: 2040 A BAKIŞ*

21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER

Dr. Oğuz CAN YEGM Gn. Md.

Transkript:

Türkiye Enerji Piyasasının Uzun Vadeli Görünümü Katherine Poseidon 13 Şubat 219

Araştırma Alanları Temiz enerji Ulaşımın geleceği Güneş Rüzgar Depolama Dağıtık enerji Öncü Enerji ve teknolojiler sanayiye etkileri Elektrikli ulaşım Ulaşımda Paylaşımlı otonomasyon ulaşım Ulaşımın etkileri Petrol ve elektrik piyasasının etkileri Metalar Dijital endüstri LNG ve doğalgaz Petrol ürünleri Elektrik Emisyonlar Nesnelerin interneti Otomasyon ve ileri analiz Gelişkin malzeme Sanayi ve enerji sektörünün etkileri 1 13 February 219

19 ülkede 5 Bloomberg araştırma uzmanı* 21 San Fransisko Kuzey Amerika Houston New York Vaşington Londra Zürih 16 Avrupa Münih Milano Dubai Pekin Yeni Delhi Mumbai 95 Seul Şangay Hong Kong Asya- Pasifik Tokyo 3 Afrika Singapur 6 Güney Amerika Sao Paulo Cape Town Sidney * Bloomberg LP nin 176 noktada 19. çalışanıyla birlikte 2 13 February 219

Küresel ölçekteki öncü şirketlere destek Enerji ve doğal kaynak Ulaşım, Endüstri ve Teknoloji Finansal kurumlar Kamu ve STK lar Verilen logolar tüm müşteri portföyünü yansıtmaz, geçmişte BlommbergNEF in çalıştığı kurumlara örnek amacıyla verilmiştir. 3 13 February 219

Yeni Enerji Görünümü - 218 Küresel kapsamın yanı sıra 22 ülkenin detaylı modellemesi Toplam talep, gün içi piyasası ve mevsimsel yük profilleri Aktif proje stoğu ve yakın zamanlı BloombergNEF ülke ve sanayi ölçeğinde öngörüler Arzın, maliyet-etkin teknoloji seçenekleriyle karşılandığı modelleme Yeni teşvikler ve politika hedefleri kapsam dışıdır. 4 13 February 219

218 Yeni Enerji Görünümü 5 de 5: Küresel enerji dönüşümünün özeti 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% Hidro-elektrik Petrol Kömür Küresel elektrik üretimi dağılımı Nükleer Doğal gaz NEO218 elektrik üretimi dağılımı Rüzgar Güneş Diğer % 197 198 199 2 21 22 23 24 25 %48 güneş ve rüzgar %64 yenilenebilir %29 fosil yakıtların 25 deki payı Kaynak: BloombergNEF 5 13 February 219

218 Yeni Enerji Görünümü Türkiye 6 13 February 219

Kurulu gücün dönüşümü: Oranı 217 de %54 olan fosil yakıtlar 25 de %22 ye geriliyor 32% 1% 1% 8% 3% 217 85GW 2% 4% 22% 27% Kömür Doğal gaz Peaker doğal gaz Petrol Nükleer Hidro-elektrik Jeotermal Biyoyakıt Rüzgar (onshore) Rüzgar (offshore) GW ölçekli PV Küçük ölçekli PV Küçük ölçekli depolama GW ölçekli depolama Talep taraflı katılım 14% 1% 12% 3% 5% 1% 2% 4% 25 26GW 24% 12% 16% 1% 5% Kaynak: BloombergNEF 7 13 February 219

Elektrik talebi %126 artıyor Elektrik üretimi ve enerji yoğunluğu Toplam elektrik talebindeki değişim 217=1 endekslenmiş 4 3 GSYİH 2 Elektrik üretimi 1 Emisyonlar 212 23 25 TWh Çin Hindistan Dünyanın geri kalanı Orta Doğu ve K. Afrika Sahra Altı Afrika Güney-doğu Asya Latin Amerika (diğer) Türkiye ABD Brezilya Avrupa Güney Kore Meksika Avustralya Kanada Japonya 1,747 1,176 1,175 95 57 364 35 289 257 171 116 83 7-212 3,65 3,444 217-3 23-4 24-5 Kaynak: BloombergNEF 8 13 February 219

Yakıt fiyatları hala küresel dinamiklerle belirleniyor İthal kömür fiyatı Doğal gaz fiyatı $/yıl (217 gerçekleşmiş) 1 8 6 4 2 212 22225232352424525 $/MMBtu (217 gerçekleşmiş) 8 6 4 2 212 22 225 23 235 24 245 25 Kaynak: BloombergNEF Not: Kömür fiyatları ithal kömürü referans almaktadır. 9 13 February 219

Küresel ölçekte rüzgar ve güneşin maliyetleri düşüyor Çin den Türkiye ye PV ithalatı Faaliyetteki rüzgar türbini üreticileri Milyon $ 327 259 96 13 215 216 217 1Q 218 Siemens Gamesa 1% Diğer GE 4% Renewables 17% Enercon 21% Nordex 25% Vestas 23% Kaynak: Sinoimex 1 13 February 219 Kaynak: TUREB

1. Eşik: Güneş ve rüzgar ile kömür ve doğalgazın seviyelendirilmiş enerji maliyetleri karşılaştırması $/MWh (217 gerçekleşmiş) 16 14 12 1 8 6 4 2 Doğal gaz GW ölçeğinde güneş Rüzgar (onshore) Kömür 218 225 23 235 24 245 25 16 14 12 1 8 6 4 2 Kaynak: BloombergNEF. Not: PV kapasite faktörü 218 yılı için %15-19, rüzgar için %3-34 olarak varsayılmıştır CCGT kombine doğal gaz çevrim santralidir. 11 13 February 219

2. Eşik: Güneş ve rüzgar ile mevcut kömür ve doğal gaz santrallerinin marjinal maliyetlerinin karşılaştırması $/MWh (217 gerçekleşmiş) 1 9 GW ölçeğinde güneş 8 7 Rüzgar (onshore) 6 5 4 3 2 Kömür 1 Doğal gaz 218 225 23 235 24 245 25 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kaynak: BloombergNEF. Not: PV kapasite faktörü 218 yılı için %15-19, rüzgar için %3-34 olarak varsayılmıştır CCGT kombine doğal gaz çevrim santralidir. 12 13 February 219

GW 3 25 2 15 1 5 Günümüze oranla 25 de kurulu güç üç katına çıkıyor, %68 i yenilenebilir kaynaklardan karşılanıyor Toplam kurulu güç 212 22 225 23 235 24 245 25 Talep taraflı katılım GW ölçekli depolama Küçük ölçekli depolama Küçük ölçekli PV GW ölçekli PV Rüzgar (offshore) Rüzgar (onshore) Biyoyakıt Jeotermal Hidro-elektrik Nükleer Petrol Peaker doğal gaz Doğal gaz Kömür GW 12 1 8 6 4 2-2 -4 Kapasite artışı ve kullanım dışı kalan santraller -6 215 22 225 23 235 24 245 25 Kaynak: BloombergNEF 13 13 February 219

Yenilenebilir enerjinin entegrasyonu için esnekliği olan 46 GW yeni kapasite gerekli Merkezi ve dağıtık kapasite karşılaştırması Toplam esnek kurulu güç GW 3 GW 5 Diğer esnek kapasite 25 Dağıtık kapasite 2 15 1 5 Merkezi kapasite 212 21722 225 23 235 24 245 25 4 3 2 1 Talep taraflı katılım GW ölçekli depolama Küçük ölçekli depolama Peaker doğal gaz 212 22 225 23 235 24 245 25 Kaynak: BloombergNEF 14 13 February 219

25 de elektriğin %88 i karbon emisyonu olmayan kaynaklardan üretiliyor TWh 7 6 5 4 3 2 1 Elektrik üretimin kaynak dağılımı ve yenilenebilirin payı (pembe çizgi) 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 212 22 225 23 235 24 245 25 Küçük ölçekli PV GW ölçekli PV Rüzgar (offshore) Rüzgar (onshore) Biyoyakıt Jeotermal Hidro-elektrik Nükleer Petrol Peaker doğal gaz Kaynak: BloombergNEF 15 13 February 219

Doğal gazın kapasite faktörü düşerken kömür yakın dönemde artış gösteriyor % 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 212 22 225 23 235 24 245 25 Kömür Doğal gaz Peaker doğal gaz Nükleer Rüzgar (onshore) GW ölçekli güneş Kaynak: BloombergNEF 16 13 February 219

Saatlik üretim profili çarpıcı değişiklikler gösteriyor 217 nin 2. çeyreğinde tipik bir günün saatlik yük dağılımı 24 ın 2. çeyreğinde tipik bir günün saatlik yük dağılımı GWh 4 35 3 25 2 15 1 5 : 4: 8: 12: 16: 2: GWh Talep taraflı katılım 7 GW ölçeğinde depolama Küçük ölçekli depolama 6 Küçük ölçekli PV GW ölçekli PV 5 Rüzgar (offshore) Rüzgar (onshore) 4 Biyoyakıt Jeotermal 3 Hidro-elektrik Nükleer 2 Petrol Peaker doğal gaz 1 Doğal gaz Kömür : 4: 8: 12: 16: 2: Talep GW ö Küçü Küçü GW ö Rüzg Rüzg Biyoy Jeote Hidro Nükle Petro Peak Doğa Kömü Kaynak: BloombergNEF 17 13 February 219

275 milyar dolar yeni yatırım gerekiyor Yeni kurulu güç yatırımı Milyar $ (217 gerçekleşmiş) 7 6 5 4 3 2 1 218-2 221-25 226-3 231-35 236-4 241246-45 -5 Küçük ölçekli PV GW ölçekli PV Rüzgar (offshore) Rüzgar (onshore) Hidro-elektrik Nükleer Petrol Peaker doğal gaz Doğal gaz Kömür 2,5 2, 1,5 1, 5 218-2 Batarya depolama yatırımı Milyon $ (217 gerçekleşmiş) 221-25 Küçük ölçekli depolama 226-3 231-35 236-4 GW ölçeğinde depolama 241-45 246-5 Kaynak: BloombergNEF 18 13 February 219

Emisyonlar 217-5 arasında yarıya düşecek Elektrik sektörünün CO 2 emisyonları MtCO2eq 25 2 15 1 5 Petrol Doğal gaz Kömür 212 22 225 23 235 24 245 25 Kaynak: BloombergNEF 19 13 February 219