İNGİLİZCE ÖĞRENENLERİN ÖĞRENME ORTAMI OLARAK İNTERNETİ KULLANMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR ANALİZ

170 Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi İNGİLİZCE ÖĞRENENLERİN ÖĞRENME ORTAMI OLARAK İNTERNETİ KULLANMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR ANALİZ Yrd. Doç. Dr. AYDIN, Selami Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi GİRİŞ Günümüzde yabancı dil olarak İngilizce, okul müfredatları, mesleki yaşamda ilerleme ihtiyacı, hedef toplumda sürekli ya da geçici olarak yaşama, farklı kültürlere olan ilgi ve bazı özel amaçlara bağlı olarak (Harmer, 1991), dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın bir biçimde öğretilmektedir. Bu öğretim sürecinin sonunda, yabancı dil öğrenenlerin hedef dilde iletişim becerilerini kazanması; dinleme, konuşma, okuma ve yazma olarak sıralanan dil becerilerini edinmesi; dilbilgisi ve sözcük bilgisi alanlarında bilgi sahibi olması beklenmektedir. Kuşkusuz, öğrenme ortamı, dil öğretiminde başarı ve yeterliliği etkileyen anlamlı bir değişkendir. Ancak dil öğrenme koşullarının öğrenciler için her zaman gerçek ve doğal ortam sağladığını söylemek mümkün değildir. Sözgelimi, ülkemizdeki dil öğrenme ortamı dikkate alındığında, genellikle öğretimin; doğal sınırların üzerindeki kalabalık sınıflarda, öğretmen merkezli ve sınav tabanlı olduğunu; materyal olarak sadece ders kitaplarının kullanıldığını söylemek kaçınılmazdır. Bu durumun da, dil öğrenme sürecini ve dilin bir iletişim aracı olarak kullanımını olumsuz olarak etkilemekle kalmayıp aynı zamanda yabancı dil öğrenmeye karşı öğrencilerin olumsuz tutumlar geliştirmelerine de neden olduğu açıktır. Sonuç olarak, yabancı dil öğretimi ve öğrenimindeki zorlukların ve sorunların aşılmasında gerçek ve doğal ortamların oluşturulmasına gereksinim vardır. İnternet, yaşamın bütün alanlarında olduğu gibi yabancı dil öğretimi ve öğreniminde de anlamlı bir yere ve yüksek bir potansiyele sahiptir. Yang ve Chen e (2007) göre, internet, öğrencilerin faydalı dil kaynaklarına erişimlerine ve anadili İngilizce olanlarla doğrudan iletişim kurmalarına yardımcı olmaktadır. Bunların yanı sıra, öğrenciler; internet kullanarak, İngilizce öğrenmede bağlamsallık dışı durumla baş edebilmekte ve sahip oldukları bilgileri uygulama şansına erişebilmektedir. Sonuç olarak, yabancı dil öğrenen bireyler, sahip oldukları dil becerilerini tümleşik bir şekilde internet yolu ile gerçek ortamında daha kolay edinebilmektedirler (Yang ve Chen, 2007). Bu genel ifadelere ek olarak, yabancı dil öğreniminde internet kullanımı konusunda daha dar ve belirgin yönlerden bahsedilebilir. İlk olarak, internet kullanımı, yabancı dil öğrenenlerin eşzamanlı ve eşzamansız iletişim becerilerini geliştirmekte (Kern, 1995; Warschauer ve Healey 1998), dilin gerçek biçimi ile kullanılmasını sağlamakta (Kasanga, 1996) ve gerçek iletişim ortamlarında dili kullanmaya yardımcı olmaktadır (Wiburg ve Butler- Pascoe, 2002). İkinci olarak, internet, öğrenci ve öğretmen arasındaki etkileşimin değişmesine neden olmaktadır (Kern, 1995). Daha açık bir ifade ile internet, öğretmen ve öğrencilerin rollerini değiştirmekte (Peterson, 1997), daha çok öğrenci merkezli bir

Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi 171 öğrenim ortamı oluşturmakta (Means ve Olson, 1997) ve öğrencilerin sınıf içinde katılımını artırmaktadır (Warschauer, Turbee ve Roberts, 1996). Üçüncü olarak, internet, potansiyel bir özgün materyal kaynağıdır. Bir başka ifade ile internet, yabancı dil öğrenme bağlamında bilgiye erişim, bilgiyi elde etme ve kullanma konusunda fayda sağlamaktadır. Sonuç olarak, internet; iletişim ile dil bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi, sınıf içi etkileşimi artırması, özgün materyal sunması yolu ile yabancı dil öğrenimine yeni boyutlar ve fırsatlar eklemiştir. Bir başka deyişle İnternet, doğal ve gerçek bir dil öğrenme ortamı olarak İngilizce öğrenenlerin bilgi ve becerilerini geliştirmesi için önemli bir potansiyel olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak, dikkate alınması gereken önemli bir nokta, dil öğrenenlerin interneti dil öğrenim süreci içerisinde hangi amaçlar için ve ne düzeyde kullandıkları konusunda bilgi sahibi olmanın gerekliliğidir. Sonuç olarak, araştırmanın iki temel dayanağı bulunmaktadır. Birincisi, ülkemizde yabancı bir dil öğrenme ortamının, İnternetin getirdiği kazanımlarla, doğal ve gerçek hale getirilmesi için öğrencilerin interneti hangi bilgi ve becerilerin geliştirmesi için kullandığı hakkında bilgi sahibi olma zorunluluğu vardır. İkincisi de, bazı değişkenlerin, öğrencilerin internet kullanma amaç ve düzeyleri üzerindeki etkileri üzerinde bulgulara gereksinim vardır. Bu iki temel dayanaktan yola çıkarak, araştırma, iki soru içermektedir: 1. İngilizce yi yabancı dil olarak öğrenen Türk öğrencileri, interneti, hangi bilgi ve becerileri geliştirmek için kullanmakta ve hangi etkinliklere yönelmektedir? 2. Bazı değişkenlerin, İnterneti dil öğrenme amacı için kullanan öğrencilerin amaç ve düzeyleri üzerindeki etkileri nelerdir? YÖNTEM Araştırmanın örneklem grubu, Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, İngilizce Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören 114 öğrenciden oluşmaktadır. 17 24 arasında değişen öğrenci yaşının aritmetik ortalaması, 19.8 olarak hesaplanmıştır. Örneklem grubunu oluşturan öğrencilerin % 78.3 ü erkek, % 21.7 si kız olup, % 61.7 si Anadolu, % 38.3 ü de Süper lise mezunudur. Bölümün 1, 2, 3 ve 4. sınıfında öğrenim gören öğrencilerin % 38.3 ü yurtta, 34.8 i arkadaşları ile evde, % 27 si ise anne-babaları ile yaşamaktadır. Grup üyelerinin YDS dan aldıkları puanların ortalaması 360.6 iken aylık ortalama harcadıkları para miktarı, 286 YTL dir. Öğrenciler, günde ortalama 1.88 saat internette vakit geçirmekte ve ortalama 4 yıllık süre ile internet tanışıklığına sahip olduklarını ifade etmekledirler. Son olarak, öğrencilerin % 53 ünün babaları kamu hizmetinde çalışırken, annelerinin % 80.9 u herhangi bir işte çalışmamaktadır. Öğrencilerin % 56.4 ü, yaşadıkları ortamda bilgisayara kullanma olanağı bulamazken, bilgisayar sahibi olanların % 73 ü internet erişimine sahiptirler. Ancak grubun % 67.8 i internet hakkında herhangi bir eğitim almamıştır. Grup üyelerinin % 51.3 ü birkaç gün önce bilgisayar kullandıklarını belirtirken, % 67 si, internete erişim için internet kafelere gitmektedirler. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları, görüşme ve anket tekniklerinden oluşmaktadır. Görüşmeler sonucu elde edilen bulgulardan yola çıkılarak, amaç ve etkinlikleri kapsayan liste, Likert tipi bir anket haline dönüştürülmüş, değişkenlerin sıralandığı diğer bir anket ile bir araya getirilerek öğrencilere sunulmuş ve sonuçlar, istatistik olarak analiz edilmiştir. Anılan değişkenler, öğrencilerin yaşları, cinsiyetleri,

172 Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi sınıfları, nerede yaşadıkları, mezun oldukları lise türleri, YDS sonuçları, aylık para harcama miktarları, günlük internet kullanma saatleri, yıl olarak internet tanışıklıkları, anne baba meslekleri, bilgisayar ve internet bağlantısı sahiplikleri, internet konusunda eğitim alıp almadıkları, hangi sıklıkla ve nerede internet kullandıklarını içermektedir. Ek olarak, öğrencilerin internet konusundaki bilgi düzeyini açığa çıkarmayı amaçlayan bir de test uygulanmıştır. Çalışmanın yürütülmesi, iki adımdan oluşmaktadır. İlk adımda, araştırmacı, bütün sınıfları ziyaret ederek, öğrencilerin hangi bilgi ve beceriyi geliştirmek için ne tür etkinliklerde bulunduklarını belirlemiş, ikinci adımda elde eden bu bulgular, Likert tipi anket maddeleri olarak düzenlenmiş, değişkenleri içeren ikinci bir anket ile birleştirilerek öğrencilere sunulmuştur. Böylece anketin geçerliliği, öğrencilerin interneti kullanma alışkanlığı ile sınırlıdır. Ek olarak, anketin güvenilirlik katsayısı da bulunmuştur (Alpha=0.92). İkinci adımda, anket sonucu elde edilen veri, SPSS yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. Bu amaçla, öğrencilerin interneti kullanma alışkanlıklarını içeren her bir maddenin aritmetik ortalaması ve standart sapması bulunmuştur. Bulunan standart sapma değerleri, grubun homojen olduğunu göstermiştir. Ardından, kullanım alışkanlıkları ve değişkenler arasındaki ilişkinin anlamlılığına erişebilmek için t-test ve ANOVA analizleri gerçekleştirilmiştir. BULGULAR Çalışmadaki bulgular, iki alt başlıkta toplanmıştır. Birinci alt başlıkta, öğrencilerin hangi bilgi ve becerileri geliştirmek için internetin hangi özelliğinden yararlandıkları sunulmuştur. İkinci alt başlıkta ise bazı değişkenler ile internet kullanım alışkanlığı arasındaki ilişkiler sunulmuştur. Yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen ilk bulgu, İngilizce yi yabancı bir dil olarak öğrenen Türk öğrencilerin, öncelikle iletişim becerilerini geliştirmek için internet kullanımını tercih ettikleri biçimindedir. Ek olarak, öğrenciler, dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini geliştirmek ve sözcük ve dil bilgisi alanlarında bilgilerini ilerletmek için de interneti kullandıklarını ifade etmişlerdir. Bilgi ve becerilerini geliştirmek için, öğrenciler, internetin sunduğu olanakları; e-posta gönderip almak, forumlar aracılığı ile haberleşmek, yazarak, sesli ve görüntülü sohbet etmek, radyo ve müzik dinlemek, dizi ya da film izlemek, televizyon seyretmek, gazete, dergi, şiir, öykü, deneme ve makale okumak, forumları yazıları okumak, web sayfası hazırlamak, çeşitli alıştırmalar yapmak, test çözmek olarak sıralamışladır. Anketten elde edilen betimsel veri dikkate alındığında, öğrenciler, iletişim becerilerini geliştirmek için en çok yazarak sohbet etmeyi, en az forumlar aracılığı ile haberleşmeyi tercih etmektedirler. Grup üyeleri, sesli ve görüntülü sohbet etme ve müzik dinlemenin dinleme becerilerini geliştirdiğini düşünmektedirler. Benzer biçimde, sesli, görüntülü ve yazarak sohbet etmenin de dinleme becerilerinin gelişmesine katkı sağladığı görüşü desteklenmektedir. Öğrenciler, gazete, dergi, şiir öykü ve roman okuyup forumlardaki yazıları takip ederek okuma becerilerini geliştirdiklerini düşünmektedirler. Katılımcılara göre, yazma becerisini geliştirmek için en çok tercih edilen etkinlikler, e- posta yazmak, forumlara yazı yazmak, şiir ve öykü yazmak, web sayfası hazırlamak biçimindedir. Grup üyeleri, gazete, dergi, forum yazıları, şiir, öykü, deneme ve makale okumanın sözcük bilgilerine katkı yaptıklarını düşünmektedir. Son olarak, öğrenciler,

Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi 173 dil öğretimi ile ilgili sitelerde dil bilgisi alıştırmaları ile test çözmenin dil bilgilerini geliştirdiğini vurgulamaktadır. Anket sonucunda elde edilen betimsel veri, aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 1. İnternet kullanımının bilgi ve becerilere göre dağılımı Sayı Ortalama Standart Sapma 1. İletişim Becerileri a. E-posta göndermek / almak 114 3.50 1.37 b. Forumlar aracılığı ile haberleşmek 114 2.54 1.32 c. Sesli ve / ya görüntülü olarak sohbet etmek 114 3.09 1.38 d. Yazarak sohbet etmek 114 3.60 1.27 2. Dinleme Becerileri a. Radyo dinlemek 114 2.66 1.28 b. Müzik dinlemek 114 3.78 1.18 c. Sesli ve / ya görüntülü olarak sohbet etmek 114 3.05 1.34 d. Film / dizi film izlemek 114 2.68 1.35 e. Televizyon izlemek 114 2.14 1.29 3. Konuşma Becerileri a. Sesli ve / ya görüntülü olarak sohbet etmek 114 3.04 1.35 b. Yazarak sohbet etmek 114 3.65 1.26 4. Okuma Becerileri a. Gazete ve dergi okumak 114 3.32 1.20 b. Forumlardaki yazıları okumak 114 3.05 1.37 c. Şiir, öykü ya da roman okumak 114 2.67 1.28 d. Deneme / makale okumak 114 2.69 1.19 5. Yazma Becerileri a. E-posta yazmak 114 3.37 1.38 b. Form doldurmak 114 2.39 1.26 c. Forumlara yazı yazmak 114 2.21 1.35 d. Şiir, öykü yazmak 114 1.44.86 e. Web sayfası yapmak 114 1.17 0.51 6. Sözcük Bilgisi a. Gazete ve dergi okumak 114 3.23 1.28 b. Forumlardaki yazıları okumak 114 2.85 1.42 c. Şiir, öykü ya da roman okumak 114 2.59 1.32 d. Deneme / makale okumak 114 2.75 1.22 7. Dil Bilgisi a. Dil bilgisi alıştırmaları yapmak 114 2.47 1.27 b. Test çözmek 114 2.70 1.20

174 Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi Öğrencilerin internet kullanma alışkanlıkları ile değişkenler arasındaki ilişki dikkate alındığında, yaşın anlamlı bir değişken olmadığı anlaşılmaktadır. Cinsiyet dikkate alındığında, erkek öğrencilerin, yazarak sohbet etmek (p=0.00), müzik dinlemek (p=0.04), e-posta yazmak (p=0.02) ve web sayfası hazırlamak (p=0.00) biçimindeki etkinliklere kız öğrencilerden daha fazla başvurdukları anlaşılmaktadır. Diğer bir anlamlı değişken olarak karşılaşılan sınıf düzeyi yükseldikçe, forumlar aracılığı ile haberleşme (p=0.00), forum yazıları (p=0.02), deneme ve makale okuma (p=0.01) sıklığının arttığı gözlenmiştir. Öğrencilerin yaşadıkları yerler, sesli ve görüntülü sohbet etme süresini anlamlı bir biçimde etkilemektedir. Buna göre, arkadaşları ile evde ve yurtta kalan öğrenciler, anne-babaları ile yaşayanlara göre internetin sesli ve görüntülü sohbet olanağından daha çok yararlanmaktadırlar (p=0.03). Anne ve baba meslekleri, internet kullanma alışkanlıkları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmamakla birlikte, gelir durumları yüksek olan öğrencilerin, sesli ve görüntülü konuşma (p=0.00), forumları izleme (p=0.02), şiir, öykü ya da roman okuma (p=0.04) gibi etkinliklere, düşük gelirlilere göre daha çok başvurdukları görülmektedir. YDS puanı esas alınarak gruplandırılan öğrencilerin yabancı dildeki yeterlilik düzeyleri dikkate alındığında, yüksek puan alan öğrencilerin, forumları izleme (p=0.02), yazarak sohbet etme (p=0.02), e-posta yazma (p=0.04) ve deneme makale okuma (p=0.04) gibi etkinliklere, düşük puan alanlara göre daha yoğun olarak katıldıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin mezun oldukları okulları temel alan eğitim geçmişleri, internet kullanma alışkanlıkları ile bağlantılı değilken, bilgisayar sahipliğinin, anlamlı bir değişken olduğu görülmüştür. Bilgisayar sahibi olan öğrenciler, olmayanlara göre, yazarak sohbet etmek (p=0.00), radyo (p=0.02) ve müzik dinlemek (p=0.00), e-posta (p=0.01) ve forumlara yazı yazmak (p=0.00) ve web sayfası hazırlamak (p=0.00) için daha çok vakit harcamaktadırlar. Benzer biçimde, yaşadığı ortamda internet erişim olanağına sahip öğrenciler, olmayanlara göre, yazarak sohbet etmek (p=0.00), radyo (p=0.01) ve müzik dinlemek (p=0.01) ve e-posta yazmak (p=0.00) için daha fazla zaman tüketmektedir. Ek olarak, internet eğitimi alan öğrenciler, internet üzerinden daha çok televizyon izlemekte (p=0.01), şiir ve öykü yazımı (p=0.02) ile web sayfası hazırlamak (p=0.01) gibi özellikli etkinliklere daha fazla ilgi duymaktadırlar. İnternet kull a- nım sıklığı ile alışkanlıklar arasındaki anlamlı ilişki mevcuttur. Buna göre, daha sık internet kullanan öğrenciler, nadiren kullananlara göre e-posta gönderme ve alma (p=0.00), forumlar aracılığı ile haberleşme (p=0.00), yazılı (p=0.00), sesli ve görünt ü- lü sohbet etme, radyo (p=0.00) ve müzik dinleme (p=0.03), gazete, dergi (p=0.00), şiir öykü, roman (p=0.00), makale (p=0.02) ve forum yazılarını okuma (p=0.00) etkinliklerini daha yoğun kullanmaktadırlar. Kullanma ortamı dikkate alındığında, ev ve yurtta internet kullananların, internet kafelerdeki kullanıcılara göre, e-posta alıp göndermek (p=0.04), yazarak sohbet etmek (p=0.00), forum (p=0.01), öykü, şiir, roman (p=0.02), makale okumak (p=0.01) için daha yoğun vakit geçirdikleri anlaşı l- maktadır. İnterneti günlük kullanma süresi ile öğrencilerin alışkanlıkları arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Günde üç saat ve daha fazla internet kullanan öğrenciler, üç saatten daha az kullananlara göre, e-posta alma ve gönderme (p=0.00), forumlar aracılığı ile haberleşme (p=0.00), yazarak (p=0.00), sesli ve görüntülü sohbet etme (p=0.00), radyo (p=0.03) ve müzik dinleme (p=0.02), gazete, dergi

Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi 175 (p=0.04), forum yazıları (p=0.00), şiir, öykü ve roman okuma (p=0.00), forumlara yazı yazarak katılma (p=0.00) gibi etkinliklere daha yüksek bir oranda katılmaktadı r- lar. Yıllara göre internet tanışıklığı dikkate alındığında, beş ve daha fazla yıldan beri internet kullanan öğrenciler, beş yıldan az süreli kullanıcılara göre, e-posta alma ve gönderme (p=0.00), forumlarla haberleşme (p=0.02), yazarak sohbet etme (p=0.05) etkinliklerine daha fazla ilgi duymaktadırlar. Son olarak, yapılan test sonuçlarına bağlı olarak katılımcıların internet konusundaki bilgi düzeyleri dikkate alındığında, yüksek düzeyde bilgi sahibi olanların, düşük düzeydeki öğrencilere göre bazı uyg u- lamalara daha yoğun ilgi gösterdikleri anlaşılmaktadır. Buna göre, yüksek düzeyde bilgi sahibi olanlar, düşük düzeyli öğrencilere göre e-posta alma ve gönderme (p=0.00), forumlarla haberleşme (p=0.00), yazarak sohbet etme (p=0.02), forum yazıları (p=0.00), gazete ve dergi (p=0.01), şiir öykü ve roman okuma (p=0.01), şiir ve öykü yazma (p=0.03) etkinliklerini daha yoğun olarak kullanmaktadır. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Çalışmada, üç temel sonuca ulaşılmıştır: Birinci sonuç, İngilizce yi yabancı dil olarak öğrenen bireylerin hangi bilgi ve beceri alanlarını geliştirmesi; ikincisi, bu alanları geliştirmek için internetin hangi özelliğinin kullanıldığı; sonuncusu da deği ş- kenler ve internet kullanım alışkanlıkları arasındaki ilişki ile ilgilidir. Öncelikle, internet; iletişim, dinleme, konuşma, okuma, yazma becerileri ile sözcük ve dil bilgilerini geliştirmek için kullanılmaktadır. Bu amaçların gerçekleştirilmesi için, internetin; e-posta, gönderme ve alma, forumlar aracılığı ile haberleşme, yazılı, sesli ve görüntülü sohbet etme, radyo ve müzik dinleme, televizyon veya diğer ortamlarda dizi ya da film izleme, gazete, dergi, şiir, öykü, deneme ve makale okuma, web sayfası hazırlama, çeşitli dil alıştırmalar yapma ve test çözme gibi özellikleri kullanılmakt a- dır. Beceri ve bilgi alanları, ayrı ayrı düşünüldüğünde, e-posta gönderme ve alma, forumlar aracılığı ile haberleşme, yazılı, sesli ve görüntülü sohbetin iletişim becerilerinin gelişmesine katkıda bulunduğu; radyo ve müzik dinleme, sesli ve görüntülü sohbet, dizi ya da film izlemenin dinleme becerilerinin gelişmesine katkı sağladığı bulunmuştur. Diğer yandan, yazılı, sesli ve görüntülü sohbet etmenin, dinleme becerileri; gazete, dergi, forum yazıları, deneme, makale, şiir, öykü ve roman okumanın okuma becerilerinin geliştirilmesi için kullanıldıkları görülmektedir. E-posta yazmanın ise yazma becerileri üzerinde geliştirici etkisi bulunmakta; forum yazıları ile gazete ve dergi okumanın okuma becerilerini geliştirme için kullanıldığı görülmekt e- dir. Son olarak, dilbilgisi alanının geliştirilmesi için test çözme ve alıştırma yapma etkinliklerine başvurulmaktadır. Değişkenler dikkate alındığında, kız öğrencilerin erkeklere, sınıf düzeyi yüksek olanların, düşük olanlara, arkadaşları ile evde yaşaya n- ların yurtta ya da aileleri ile yaşayanlara, gelirleri yüksek olanların, düşük olanlara ve yabancı dilde yeterlilik düzeyi fazla olanların az olanlara göre interneti daha fazla kullandıkları görülmektedir. Bunların yanı sıra, bilgisayar, internet bağlantısı ve eğitimine sahip olan öğrenciler, olmayanlara göre, bilgi ve becerilerini geliştirmek için interneti daha sık kullanmaktadırlar. İnternet kullanım sıklığının artışı, ev ve yurtta internet kullanma, gün içinde saat açısından internet ortamında daha çok vakit geçirme, yıl bazında daha uzun süreli bilgisayar kullanımı ve internet hakkında daha

176 Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi fazla bilgili olma da, interneti yabancı dil öğrenmede daha yoğun bir biçimde kullanmaya neden olan diğer önemli değişkenlerdir. Çalışmanın sonuçlarına dayanarak, bazı vurgulamalar yapmak mümkündür. Bunların birincisi, öğretmenlerin; öğrencilerin yabancı dil öğrenme sürecinde interneti kullanma amaçları ve alışkanlıkları konusunda farkındalık sahibi olmaları ve öğrenc i- lerini yönlendirme konusunda bilgi ve fikir sahibi olmalarının gerekliliğidir. Bu amaçla, gerek uzaktan gerekse örgün öğrenim programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının, bu alanda eğitilmesi amacı ile mevcut bilgisayar derslerine ek olarak dil öğretimi ve öğreniminde teknoloji kullanımı konusunda da eğitilmeleri gereklidir. Ek olarak, halen çalışmakta olan İngilizce öğretmenleri de, hizmet içi eğitim yolu ile bu konularda bilgilendirilmelidirler. Müfredat hazırlanırken de, gerek ders kitapları, gerekse CD, kaset gibi çoklu ortam kullanımına ek olarak müfredat sınırları içinde internet tabanlı dil öğretim programlarının hazırlanması ve yayımlanması bir zorunluluktur. İkinci olarak, akademisyenler, kız öğrenciler arasındaki düşük düzeyde inte r- net kullanımı konusunda daha dar kapsamlı araştırmalara yönelmeli, öğretmenler de cinsiyet farklılıkları konusunda bilgilendirilmelidir. İnternet kullanım sıklığı, yıl bazında internet tanışıklığı, internet konusunda bilgi sahibi olma biçimindeki değişkenlerin anlamlılığına dayanarak, internet eğitiminin, okul müfredatları içinde daha erken yıllarda ve saat olarak daha fazla düzenlenmeleri faydalı görülmektedir. Öğre n- cilerin, daha çok interneti, kafe gibi ortamlar yerine okullarımızda kullanabilmesi için laboratuarların kapasitesinin artırılması gibi önlemlerin, daha büyük ölçekte eğitim ve ekonomi politikası yapanlar tarafından alınması gereklidir. Son olarak, yabancı dil öğrenme ortamı olarak internet eğitimi konusunda yapılacak düzenlemelerin, öğrenc i- lerin dil yeterlilikleri ve internet kullanımı arasındaki paralelliğin farkında olmaları gereklidir. Yukarıda anılan öneriler gerçekleştirilirken, unutulmaması gereken önemli nokta, teknolojinin bir amaç değil sadece bir araç olduğudur. Bir başka ifade ile teknoloji, başlı başına bir öğrenme ve öğretme ortamı değildir ve içerisinde bir takım olumsuzluklar da barındırmaktadır. Sözgelimi, yabancı dil öğrenimi dikkate alındığında, ana dili İngilizce olan insanlarla iletişimin, temel becerileri edinmede bazı olumsuz etkileri bulunmuştur (Kern, 1995). İnternetin iletişim becerilerinin gelişmesi üzerinde olumlu etkilerine rağmen, gerek öğretmenlerin öğretme sürecinde, gerekse öğrencilerin öğrenme sürecinde interneti nasıl ve niçin kullandıkları konusunda bazen bilinçli olamadıkları bilinmektedir. Diğer olumsuzluklar, internet yolu ile bilgi ve becerilerin geliştirilmesi konusunda karşılaşılan materyalin seçim yapmayı zorlaştıracak kadar çok olması ve ders müfredatları ile bütünleştirilme konusunda yaşanan zorluklardır. Bir başka ifade ile yabancı dil öğrenmede amacı olmayan ve müfredata dayanmayan internet etkinlikleri, bir vakit kaybı olarak düşünülebilir. Sonuç olarak, öğrencilerin interneti yabancı dil öğrenmek için hangi amaç ve hangi etkinlikleri kullandıkları ile bu amaç ve etkinliklerin bazı değişkenlere ilişkisi ile sınırlı olan bu çalışmadan yola çıkarak, internet etkinliklerinin ders müfredatları içinde gerekli yeri almaları ve konunun öğretmen eğitimi sürecinde dikkate alınması; sonraki çalışmaların da anılan bu iki alana yönelmesi önerilmektedir.

Türkiye de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi 177 KAYNAKLAR Harmer, J. (1991). The practice of English Language Teaching. Longman Publishing, New York. Yang, S. C. & Chen, Y. (2007). Technology-enhanced language learning: A case study. Computers in Human Behavior, 23, 860 897. Kern, R. (1995). Restructuring classroom interaction with networked computers: Effects on quantity and quality of language production. Modern Language Journal, 79(4), 457-476. Warschauer, M., & Healey, D. (1998). Computers and language learning: An overview. Language Teaching, 31, 57 71. Kasanga, L. A. (1996). Peer interaction and second language learning. Canadian Modern Language Review, 52 (4), 611-639. Peterson, M. (1997). Language teaching and networking. System, 25(1), 29-37. Means, B., & Olson, K. (1997). Technology and education reform. Document prepared by the Office of Educational Research and Improvement. U. S. Department of Education. Warschauer, M., Turbee, L., & Roberts, B. (1996). Computer learning networks and student empowerment. System, 24(1), 1-14. Wiburg, K., & Butler-Pascoe, M.E. (2002). Technology and teaching English language learners. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, Inc.