Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliği Uygulamaları Haluk İşeri Ankara Üniversitesi Ortodonti Anabilim Dalı
OSAS Tanı ve Tedavi Yöntemleri Ankara 2007 Habitüel horlama, populasyonun % 25 i Rice and Perskey, Otolaryn Head Neck Surg 1986 OSA, orta yaş erkeklerde % 4, kadınlarda % 2 uykusuzluk, hiper tansiyon, kardiyovasküler rahatsızlıklar Young et al., New Eng J Med 1993 Sosyal problemler, angina pektoris, serebral enfarktüs, ağır OSA Leung and Robson, Am J Res Critical Care Med 1992 Hayatta kalma oranı (9 yıl) : AI < 20 ise % 98, AI > 20 ise % 65
Teşhis Yöntemleri Polisomnografi Laboratuar testleri Klinik muayene Radyolojik görüntüleme yöntemleri 1. Sefalometrik radyografi 2. CT 3. MRI
Riley R, Guilleminault C, Herran J, Powell N, 1983 Cephalometric analyses and flow-volume loops in obstructive sleep apnea patients. Sleep 6: 303-311 Guilleminault C, Riley R, Powell N, 1984 Obstructive sleep apnea and abnormal cephalometric measurements. Implications for treatment. Chest 86: 793-794 Lowe, Santamaria, Fleetham, and Price 1986 Morphology and sleep apnea. AJO 90:484-491
Sefalometrik Değerlendirme İskeletsel Yapılar Yumuşak Dokular Hava Yolu ve Postür 1. Kafa kaidesi 2. Maksilla 3. Mandibula 4. Max-mand. ilişkiler 5. Dental yapılar 1. Yumuşak damak 2. Dil 3. Hyoid kemik 1. Üst hava yolu boş. 2. Orta hava yolu boş. 3. Alt hava yolu boş. 4. Doğal baş postürü
Solow B et al., 1993 Head posture in obstructive sleep apnoea Eur J Orthod 15: 107-114 Solow B et al., 1996 Airway dimension and head posture in OSA Eur J Orthod 18: 571-579 Lowe A et al., 1996 Cephalometric comparisons of craniofacial and upper airway structure by skeletal subtype and gender in patients with obstructive sleep apnea AJO DO 110: 653-664 Özbek MM et al., 1998 Natural head posture, upper airway morphology and OSAS Eur J Orthod 20:133-143 Battagel JM et al., 2000 A cephalometric comparison of subjects with snoring and obstructive sleep apnoea Eur J Orthod 22:353-365
Mandibula n Kontrol Horlama OSAS s NSL s n sm (SNB) sp ar NSL/ML sm me go ML Gonial açı Alt yüz yük.
Yumuşak Damak Kontrol Horlama OSAS pm YD uzunl. uv YD kalınl. YD alanı
Dil TH TT Kontrol Horlama OSAS Dil uzunl. Rgn H Eb Dil kalınl. Dil alanı
Hyoid Kemik Kontrol Horlama OSAS ML Go Hyoid -ML Me H C3 Hyoid -C3
ad Hava Yolu pm ve pve uv puv Kontrol Horlama OSAS et ÜHY(Nasof.) OHY(Orof.) AHY(Hipof.) Orof. Alanı
Doğal Baş Postürü VER HOR Kontrol Horlama OSAS n s NSL NSL/VER NSL/OPT OPT CVT OPT/HOR
Sefalometrik klinik öngörü Mandibula aşağıda-geride konumlanmıştır Dil boyutları ve hacimi artmıştır Hyoid kemiği ve dil aşağı-geri pozisyondadır Yumuşak damak uzun ve kalındır Farengeal havayolu ön-arka yön boyutu azalmıştır Oro-farengeal hava yolu alanı azalmıştır Baş servikal kolona göre ekstansiyon pozisyonundadır Azalmış post-palatal ve post-lingual hava yolu boyutu
Şerefeddin Sabuncuoğlu (15. yy), Cerrahiyyetü l Haniyye (İlter Uzel)
Tedavi Yöntemleri Diyet tedavisi Uyku pozisyonu İlaç tedavisi, alkol-sigara CPAP, BPAP, APAP UPPP Trakeotomi Genioglossus ve hyoid cerrahisi Ağıziçi aygıtlar (MİA) Osteotomiler
Ağız içi aygıt endikasyonları (ASDA) Primer horlama Hafif OSA Orta ve şiddetli OSA 1. CPAP, red 2. Cerrahi endikasyon yoksa Swedish Medical Research Council AI : 5-25 AHI: 10-50
Ingman et al., 2004 Cephalometric comparison of phryngeal changes in subjects with UARS or OSA in upright and supine positions Eur J Orthod 26: 321-326 Orofarengeal hava yolunda önemli miktarda daralma. Naso veya hypofarengeal hava yolunda fark yoktur. Esas problem yumuşak damak ve nasofarengeal hava yolu arka duvarı arasındaki hava yolu boşluğunun daralması ve Dil geriye düşmekte ve şekli değişmektedir (kısa ve kalın). OSA vakalarında uyku sırasında orofarengeal hava yolu daralmasının önlenmesi gereklidir.
Ağız içi aygıtlar Modified functional appliance George PT, JCO 1987 Modified functional appliance Bonham P et al., AJO DO 1988 Removable Herbst appliance Rider EA, JCO 1988
Ağız içi aygıtlar MAS (acrylic with soft fitting surface) Johnston CD et al., Eur J Ortdod 2001 MAS (soft elastomer) Marklund M et al., Eur J Orthod 2001 Silensor Rose E et al., Eur J Orthod 2002
OSAS Tanı ve Tedavi Yöntemleri Ankara 2007 Mandibuler ilerletici aygıt
Mandibuler ilerletici aygıt Sagittal yönde maksimum % 70-75 aktivasyon Free way space üzerine 3-5 mm Bütün dişleri kaplar Kroşe ve vestibül ark Yanda ve önde maksimum açıklık Maksimum hasta konforu
Ağız içi aygıt etki mekanizmaları Mandibulayı önde ve aşağıda konumlandırır. Farengeal dokuların kollapsını engeller. Oro-farengeal hava yolunu genişletir. Yumuşak dokuları gerer, dili öne çeker. Genioglossus kas aktivitesini arttırır.
Ağız içi aygıt etkileri Ferguson et al., Chest 1996 ; Ferguson et al., Thorax 1997 Tan et al., Eur J Orthod 2002 Ted Başı AİA CPAP Başarılı Uyumsuz Başarısız AHI O 2 desat. ESS Arous./saat EEG-EMG % 48-55 % 62-70 % 5-6 % 30-40 % 28-40 0 22.2±9.6 8.8±10.9*** 3.1±2.8*** 7.1±2.7 4.8±2.7 3.3±1.6** 13.4±4.6 9.0±5.1*** 8.1±4.1*** 19.3±9.6 11.6±5.6** 9.8±6.6** AİA/CPAP: ns 6 / 1
Yan etkileri Tükrükte artış Diş ve diş eti hassasiyeti Çiğneme kasları ve eklem bölgesinde hassasiyet Bulantı refleksi Overjet ve overbite azalması (< 0.5 mm) Hafif diş hareketleri
OSAS Tanı ve Tedavi Yöntemleri Ankara 2006 Sonuç Horlama önemli miktarda azalmaktadır Apne sayısı önemli miktarda azalmaktadır Uyku kalitesi artmakta, gece uyanmaları azalmaktadır Yorgun uyanma azalmaktadır Gün boyu uykusuzluk hissi önemli miktarda azalmaktadır Ciddi komplikasyon veya yan etkiye neden olmamaktadır
Ağır derece OSAS Total apne sayısı: 323 / 2 Ort. Apne süresi: 37 (11-73) Total hipopne sayısı: 9 / 1 Ort. Apne süresi: 19 (10-41) Apne indeksi: 60.8 Apne-hipopne ind: 62.5 / 0.6
Teşekkür ederim Haluk İşeri iseri@dentistry.ankara.edu.tr www.ortodontiktedavi.com