İX İÇİNDEKİLER Önsöz... v İkinci Baskıya Önsöz... vii İçindekiler... ix BİRİNCİ BÖLÜM: DEMİRYOLUNDA ÇEKEN ÇEKİLEN ARAÇLAR 1. Demiryolu taşımacılığında Çeken ve Çekilen... 3 1.1. Demiryolu taşımacılığında Çeken Araçlar... 3 1.1.1. Dizel Lokomotifler... 4 1.1.2. Elektrikli Lokomotifler... 6 1.2. Demiryolu taşımacılığında Çekilen Araçlar... 7 1.2.1. Vagonlar ve Özellikleri 8 1.2.1.1. Kapalı Yük Vagonları... 8 1.2.1.1.1. G Tipi Kapalı Yük Vagonları... 8 1.2.1.1.2. Habis Tipi Kapalı Yük Vagonları... 11 1.2.1.1.3. E Tipi Yüksek Kenarlı Yük Vagonları... 13 1.2.1.1.4. Platform Tipi Yük Vagonları... 15 1.2.1.1.5. F Tipi Yüksek Kenarlı Yük Vagonları... 18 1.2.1.1.6. Sarnıçlı Yük Vagonları... 21 1.2.1.1.7. Tahıl Vagonları... 23 1.2.1.1.8. Ağır Yük Vagonları... 24 1.2.1.1.9. Soğuk Hava Vagonları... 26 1.2.1.1.10. Otomobil Taşımada Kullanılan Otokuşetler... 27 İKİNCİ BÖLÜM: YÜK VAGONLARINDA NUMARALANDIRMA ve İŞARETLEME 2. Yük Vagonları Üzerinde Yazı ve İşaretlerin Anlamları... 31 2.1. Yük Vagonlarının Numaralandırılması... 43 2.1.1. İşletme Numarası... 44 2.1.2. Kod Numarası... 45 2.1.3. Evsaf Numarası... 45 2.1.4. Sıra Numarası... 47 2.1.5. Kontrol Rakamı... 47 2.1.6. Yük Vagonlarında Küçük Harflerin Anlamları... 47 2.1.7. Örnek Numaralandırma... 51

X ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: YÜK VAGONLARININ ETİKETLENMESİ ve MÜHÜRLENMESİ 3. Yük Vagonlarının Dağıtımı Yükletilmesi, Etiketlenmesi ve Mühürlenmesi... 55 3.1. GVD Günlük Vagon Durumunun Belirlenmesi... 55 3.2. GVD Bilgilerinin Yazılmasında Dikkat Edilmesi Gereken Konular... 55 3.3. GVD Bilgilerinin Bölümleri, Sıraları ve Bulunması Gereken Bilgiler... 56 3.3.1. Mevcut Bölümü... 56 3.3.2. Tamir Bölümü... 56 3.3.3. Bağlı Ortaklıklara Sevk... 56 3.3.4. Bağlı Ortaklık Tamiri... 56 3.3.5. Yedek Bölümü... 57 3.3.6. İhtiyaç Bölümü... 57 3.3.7. Borç Bölümü... 57 3.3.8. Yük Bölümü... 57 3.3.9. Dolmakta Bölümü... 58 3.3.10. Dolum Yoluna Verilecek Vagonlar Bölümü... 58 3.3.11. Boşalmakta Bölümü... 58 3.3.12. Boşaltma Yoluna Verilecek Vagonlar Bölümü... 58 3.3.13. Dolan Bölümü... 58 3.3.14. Boşalan Bölümü... 58 3.3.15. Düşünceler Bölümü... 59 3.3.16. GVD Bildiriminde Bulanan Diğer Bilgiler... 59 3.4. İdari Eşya... 70 3.5. Sahibine Ait Eşya... 70 3.6. İhraç Eşya... 70 3.7. Muhtelif Eşya... 70 3.8. GVD Bildirimlerinde Yer Alan Vagon Tipleri ve GVD Bildiriminin Kontrol Edilmesi... 70 3.9. Vagon Tahsisinin Yapılması... 73 3.9.1. Tahsis Emirleri 73 3.9.2. Yabancı Demiryollarına Ait Vagonların Tahsisi ve Yurtdışı Edilmeleri... 74 3.9.3. Yük Treni Teşkilat Bildirimleri... 74 3.9.4. Yük Durumunun Bildirilmesi... 75 3.9.5. Vagon Tahsisi ve Taşıma ile İlgili Özel Durumlar... 75 3.10. Vagonların Yüklenmesi... 76 3.11. Vagon Tahsisinin Yapılması Vagonların Muşamba (Branda) ile Örtülmesi, Etiketlenmesi ve Mühürlenmesi... 80

Xİ 3.11.1. Vagonların Etiketlenmesi... 80 3.11.2. Vagonların Mühürlenmesi... 80 3.11.2.1. Vagonların Mühürlenmesi ile İlgili İşlemler... 83 3.11.2.2. Mühürlerin Saklanması ve Kullanılması... 86 3.11.2.3. Mühürlerin Sökülmesi... 86 3.11.2.4. Mühürlerin Taşıma Belgesine Kaydedilmesi... 87 3.11.2.5. Mühürlerin Ara İstasyonlarda Kontrol Edilmesi... 87 3.11.2.6. Kalkış ve Varış İstasyonlarında Mühürlü Vagonların Teslim Alınması... 88 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: TRENLERDE SINIFLANDIRMA ve TÜRLERİ 4. Trenlerin Sınıflandırılması ve Çeşitleri... 93 4.1. Trenlerin Numaralandırılması... 95 4.2. Trenlerin Sırası... 96 4.3. Trenlerin Hızı... 97 4.4. Trenlerin Makaslardan Geçiş Hızları... 98 4.5. Orerlerin Hazırlanması... 100 4.6. Seyir Cetvelleri... 101 4.7. Trenleri Sefere Koyma Seferden Kaldırma İlgililere Duyurma... 102 4.8. Trenlerin Seferden Kaldırılması... 104 BEŞİNCİ BÖLÜM: TRENLERİN SEFERE HAZIRLANMASI 5. Trenlerin Hazırlanması... 109 5.1. Yolcu Vagonları, Vagon Bakım Onarımları... 112 5.2. Ağır Vagon ve Soğuk Lokomotiflerin Trenlerdeki Yeri... 112 5.3. Soğuk Lokomotiflerin Trenlerle Gönderilme Şekilleri... 114 5.4. Yolcu ve Hafif Yük Vagonlarının Trenlerdeki Yeri... 115 5.5. Emniyet ve İşaret Vagonları... 116 5.6. Trenlere Verilecek Vagonlarla İlgili Sınırlamalar... 117 5.7. Tehlikeli Madde Yüklü Vagonların Trenlerdeki Yeri... 117 5.8. Havaleli Eşya Taşıyan Vagonların Trenlerdeki Yeri... 119 5.9. Tamire Gönderilecek Vagonların Trenlerdeki Yeri... 120 5.10. Karkürer Araçlarının Trenlerdeki Yeri... 121 5.11. Trenlerin Dingil Sayısı, Uzunluğu ve Ağırlığı... 121 5.12. Trenlerin Uzunluğu... 122 5.13. Trenlerin Ağırlığı... 123 5.14. Trenlerin Muayenesi... 123

Xİİ 5.15. Ağır Vagon ve Soğuk Lokomotiflerin Trenlerdeki Yeri... 124 5.16. Lokomotiflerin Trenlerdeki Yeri ve Konumu... 125 5.17. Trenlere Önden ve Arkadan Destek Verme... 127 5.17.1. Trenlere Arkadan Destek Verilmesi... 126 5.18. Trenlerde Görevlendirilecek Personel Sayısı... 127 ALTINCI BÖLÜM: DEMİRYOLU TRAFİĞİNİN DÜZENLENMESİ 6. Trenlerin Trafiğine Ait Genel Kurallar... 133 6.1. Anayoldaki Düzensizlikler... 133 6.2. Trenin Seyri Sırasında Dikkat Edilecek Hususlar... 133 6.3. Normal Hızını Yapamayan Trenler... 134 6.4. Zamanından Önce Tren Gönderilmesi... 135 6.5. Şartlı Sevk Emri... 136 6.6. Trenlerin Kabulünden Önce Yapılan İşlemler... 136 6.7. Trenlerin İstasyonlara Girişi ve Yolların Kullanılışı... 138 6.8. Hareket Emri... 140 6.9. Trenlerin İstasyonlardan Hareketi... 141 6.10. Trenlerin İstasyonlardan Durmadan Geçmesi... 141 6.11. Orer Dışı Durma... 142 6.12. Orer de Gösterilen Durmanın Kaldırılması... 144 6.13. Birbirlerini Takip Eden Trenler Arasında Bulunması Gereken Zaman Aralığı... 145 YEDİNCİ BÖLÜM: DEMİRYOLU ARAÇLARINDA FREN ve MANEVRA 7. Trenlerde Kullanılacak Frenler ve Türleri... 149 7.1. Lokomotif ve Vagonların Fren Ağırlıkları... 149 7.2. Trenlerin Fren İhtiyacı ve Fren Hesabının Yapılması... 151 7.3. Trenlerde Frenli Vagonların Dağılımı... 152 7.4. Manevraların Tanımı ve Çeşitleri... 153 7.5. Manevraların Yönetimi ve Yapılışı... 154 7.6. Manevralarda Hız Sınırlaması... 154 7.7. Çeken Çekilen Araçlar ile Hava, Isıtma Hortumları ve Aydınlatma Kablolarının Bağlanması ve Çözülmesi... 155 SEKİZİNCİ BÖLÜM: DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA MODELLLER ve KULLANILMASI 8. Modeller ve Modeller Kullanılması... 159 8.1. Durma Modeli... 159

Xİİİ 8.2. Tren İşaretlerinin Takılması ve Kaldırılması... 160 8.3. Seyir Kısıtlama Modeli... 160 8.4. Normal Buluşma Modeli... 161 8.5. Trenlerin Buluşması... 161 8.6. Trenlerin Öne Geçmesi... 164 8.7. Trenlerin Buluşma ve Geçme İstasyonlarına Girmeleri... 164 8.8. Buluşma Değişikliği ve Geçici Buluşma İstasyonunun Belirlenmesi... 165 8.9. Tarifeli Trenlerle Tarifesiz Trenlerin Buluşması... 168 DOKUZUNCU BÖLÜM: DEMİRYOLU İLE ULUSLARARASI EŞYA TAŞIMACILIĞI 9. Demiryolu ile Uluslararası Eşya Taşımacılığı... 173 9.1. Genel Kurallar... 173 9.2. Demiryolunda Taşınması Yasaklanan ve Taşınması Özel Şartlara Bağlı Eşyalar... 176 9.2.1. Geçilecek Ülkede Taşınması Yasaklanmış Eşyalar... 176 9.2.2. Geçilecek Ülkede Taşınması Tekel İdaresine Bırakılmış Eşyalar... 176 9.2.3. Tehlikeli Maddeler... 176 9.2.4. Cenaze Taşımaları... 177 9.2.5. Hareketli (Tekerlekli) Demiryolu Araçları... 177 9.2.6. Canlı Hayvanların Taşınması... 178 9.2.7. Taşınmasına Olanak Bulunmayan Havaleli Eşyalar... 178 9.3. Sözleşmede Yer Alan Tanımlar... 179 9.3.1. Taşımacı... 179 9.3.2. Taşeron Taşımacı... 179 9.3.3. Genel Taşıma Kuralları... 180 9.3.4. İntermodal Taşıma Ünitesi... 180 9.4. CIM Sözleşmesine Aykırılık İçeren Taşımalar... 181 9.5. Taşıma Belgesi ve Hükümleri... 182 9.5.1. Taşıma Belgesinin İçeriği... 183 9.5.2. Taşıma Belgesi Üzerine Yazılmış Bilgilere İlişkin Sorumluluk... 185 9.5.3. CIM Mevzuatına Göre Tehlikeli Eşyaların Taşınmasına İlişkin Kurallar... 185 9.6. Taşıma Ücreti ve Taşıma Ücretinin Ödenmesi... 186 9.7. Teslim Alınan Eşya ve Belgelerin İncelenmesi... 187 9.8. Taşıma Belgesinin İspat Gücü... 187

XİV 9.9. Eşyanın Yüklenmesi ve Boşaltılması... 188 9.10. Eşyanın Ambalajlanması... 189 9.11. İdari Formalitelerin Tamamlanması... 189 9.12. Teslim Süresi... 192 9.13. Eşyanın Teslim Edilmesi... 193 9.14. Gönderen Tarafından Eşyaya Tasarruf Etme Hakkı... 193 9.15. Tasarruf Hakkının Uygulanması... 195 9.16. Taşımaya Engel Durumlar... 196 9.17. Teslime Engel Durumlar... 198 9.18. Teslime ve Taşımaya Engel Durumların Sonuçları... 201 9.19. Uluslararası Demiryolu Taşımalarında Sorumluluk... 202 9.20. Demiryolu Araçlarının Eşya Olarak Taşımalarında Sorumluluk... 206 9.21. Demiryolu Taşımacılığında İspat Yükümlülüğü... 206 9.22. Müteakip (Birbirini Takip Eden) Taşımacılar... 207 9.23. Taşeron Taşımacı Kavramı ve Hukuki Sonuçları... 208 9.24. Tekrar Sevk Durumunda Zarar Karinesi... 209 9.25. Eşyanın Kayıp Olarak Kabul Edilmesi... 209 9.25.1. Kayıp Durumunda Tazminat... 212 9.26. Eşyaya Ait Fireler ve Taşımacının Sorumluluğu... 213 9.26.1. Eşyanın Hasar Görmesi ve Tazminat... 214 9.26.2. Gecikme Halinde Tazminat... 214 9.26.3. Kıymet Bildirimi ve Tazminat Uygulaması... 215 9.26.4. Eşyanın Tesliminde Kıymet Bildirimi ve Tazminat Uygulaması... 215 9.27. Sorumluluk Sınırlarının Aşılması Hakkının Sona Ermesi... 216 9.28. Taşımanın Bir Kısmının Denizyolu ile Yapılması Halinde Sorumluluk... 216 9.29. Nükleer Kaza Halinde Sorumluluk... 217 9.30. Taşımacının Sorumlu Olduğu Kişiler... 217 9.30.1. Sözleşmeye Taraf Olanların Hakları ve Hakların Kullanılması... 218 9.30.2. Sözleşmeye Aykırı Durumların Tespit Edilmesi ve Kayıt Altına Alınması... 218 9.30.3. Hak Taleplerinin Yapılmasına İlişkin Usuller... 218 9.30.4. Taşımacıya Karşı Dava Açabilen Taraflar... 219 9.30.5. Dava Açabilen Taşımacılar... 220 9.30.6. Uluslar arası Demiryolu Taşımacılığına İlişkin Uyuşmazlıklarda Yetkili Mahkemeler... 221 9.30.7. Dava Açma Hakkının Kaybedilmesi... 221

XV 9.30.8. Zamanaşımı ve Sonuçları... 222 9.31. Taşımacılar Arasındaki İlişkiler... 223 9.31.1. Taşımacıların Rücu Hakkı ve Rücu Hakkının Kullanılması... 223 9.31.2. Rücu Hakkının Kullanılmasında Usuller... 224 9.32. Uluslararası Demiryolu Taşımacılığında Operasyon Yönetimi... 224 9.32.1. Rusya ve BDT Ülkelerine Demiryolu Taşımaları... 225 9.32.2. Türkiye den Avrupa Ülkelerine Demiryolu Taşımaları... 229 9.32.3. Türkiye - Ortadoğu Ülkeleri Arasında Demiryolu ile Eşya Taşımaları... 231 9.33. Uluslararası Demiryolu Taşımacılığında Maliyet Yönetimi... 238 9.34. Bekleme Ücreti... 238 9.35. Hat İşgal Ücreti... 239 9.36. Hammaliye Ücreti... 240 9.37. Depolama Hizmetine İlişkin Ücretler... 240 9.38. Manipülasyon Ücreti... 241 9.39. Teçhizat Tahsis Ücreti... 242 9.40. Tartım ve Kantar Ücreti... 243 9.41. Büyük Konteynırların Taşınması ve Elleçlenmesine İlişkin Ücretler... 243 9.42. Samsun Kavkaz Arası Güzergâhta Feribot ve Terminal Ücretleri... 245 9.43. Uluslararası Demiryolu Taşımacılığında Taşıma Ücreti Örnek Olay... 246 9.44. Uluslararası Demiryolu Taşımacılığında İşletim Modelleri ve Yönetimi... 251 9.44.1. Tek Vagon Taşımacılığı... 252 9.44.2. Ana Hat Tren Taşımacılığı... 253 9.44.3. Blok Tren Taşımacılığı... 254 9.44.4. İntermodal Tren Taşımacılığı... 256 ONUNCU BÖLÜM: DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA YÜKLEME ve YÜK GÜVENLİĞİ 10. Uluslararası Demiryolu Taşımacılığında Yükleme Talimatları... 267 10.1. Yükleme Talimatlarının Kapsamı... 267 10.2. Vagon ve Diğer Taşıma Kaplarının Kullanılmasında Uygulanacak Kurallar... 267 10.2.1. Vagon Tabanlarına İlişkin Kurallar... 267

XVİ 10.2.2. Yan Duvar ve Kapılar... 268 10.2.3. Dikmeler... 268 10.2.4. Bağlantı Elemanları... 269 10.2.5. Bağlamada Kullanılan Ekipmanlar... 269 10.3. Vagonların Yüklenmesinde Uygulanacak Kurallar... 270 10.3.1. Dingil Başına Düşen Ağırlık Oranı... 271 10.3.2. Boji Başına Düşen Ağırlık Oranı... 273 10.3.3. Farklı Tip ve Özellikte Eşyaların Yüklenmesi... 274 10.4. Eşyanın Boyutlarına İlişkin Kurallar... 277 10.5. Eşyanın Yüklenmesine ve Emniyetine İlişkin Kurallar... 279 10.5.1. Dökme Eşyanın Yüklenmesine ve Emniyetine İlişkin Kurallar... 279 10.5.2. Küçük Parçalı Eşyanın Yüklenmesine ve Emniyetine İlişkin Kurallar... 280 10.5.3. Paketlenmiş Eşyanın Yüklenmesine ve Emniyetine İlişkin Kurallar... 281 10.6. Eşyanın Kaymasının Sınırlandırılması... 286 10.6.1. Eşyanın Dolaylı Bağlanması... 287 10.6.2. Sürtünmeyi Artıran Parçalar Kullanılması... 287 10.7. Yuvarlanabilir Eşyaların Yüklenmesi ve Emniyeti... 287 10.8. Kendi Tekerlekleri Üzerinde Hareket Edebilen Eşyaların Yüklenmesi ve Emniyeti... 290 ONBİRİNCİ BÖLÜM: İMDAT TRENLERİ ve OPERASYONLARI 11.1. Uluslararası Demiryolu Taşımacılığında Yükleme Talimatları İmdat Trenleri ve Derayman Vinçlerinin Sefere Konmaları, Olay Yerinde Yapılacak İşlemler ile Hasarlı Araçlara Uygulanacak İşlemler... 293 11.1.1. İmdat Trenlerinin Kullanılması ve Görevlendirilmesi... 294 11.1.2. İmdat Trenlerinin Emre Hazır Tutulması... 294 11.1.3. İmdat Trenlerinin Malzeme Listesi ve Korunması... 295 11.2. Derayman Vinçlerinin Tarifi, Bağlı Oldukları Bölge, Bekletildikleri İstasyon ve Özellikleri ve Çalıştırılmaları... 295 11.2.1. Derayman Vinçlerinin Kullanılacağı İşler ve Yetkili Personel... 296 11.2.2. Derayman Vinçlerinin Bekletildikleri Yerlerde Yapılacak İşler... 297 11.2.3. Derayman Vinçlerinin İstek ve Kullanılmasında Uyulması Gereken Kurallar... 297

XVİİ 11.3. İmdat Trenleri ve Derayman Vinçlerinin Sevkleri Olay Yerinde Emir ve Kumanda, Ekip Elamanlarının İhtiyaçlarının Karşılanması... 298 11.3.1. Olay Yerinde Emir ve Kumanda... 298 11.3.2. Ekiplerin Yemek İhtiyaçlarının Karşılanması... 298 11.3.3. Ekip Elemanlarının Görevlerinin Değiştirilmesi... 298 11.4. Hasarlı Çeken Çekilen Araçların Sevkleri ile Onarım veya Revizyon Görecekleri İşyerlerinde Yapılacak İşler... 299 ONİKİNCİ BÖLÜM: DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA İNSAN KAYNAKLARI 12. Demiryolu Taşımacılığında İnsan Kaynakları... 303 12.1. Hareket Müdürünün Görev ve Yetkilileri... 304 12.2. Hareket Müdür Yardımcısının Görev ve Yetkilileri... 306 12.2.1. Hareket Müdür Yardımcısının Sorumlulukları... 306 12.3. Hareket Baş Kontrolörü ile Hareket Kontrolörlerinin Görev ve Yetkilileri... 306 12.3.1. Hareket Baş Kontrolörü ve Hareket Kontrolörlerinin Sorumlulukları... 307 12.4. Başraportitörün Görev ve Yetkilileri... 308 12.4.1. Başraportitörün Sorumlulukları... 308 12.5. Raportitörün Görev ve Yetkilileri... 308 12.5.1. Raportitörün Sorumlulukları... 308 12.6. Lojistik Müdürünün Görev ve Yetkilileri... 309 12.7. Lojistik Müdür Yardımcısının Görev ve Yetkilileri... 310 12.8. Lojistik Şefinin Görev ve Yetkilileri... 311 12.9. Ambar Şefinin Görev ve Yetkilileri... 311 12.10. Saymanın Görev ve Yetkilileri... 312 12.11. Lojistik Memurunun Görev ve Yetkilileri... 312 12.12. Puantörün Görev ve Yetkilileri... 312 ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM: DEMİRYOLU HATLARINDA ŞAHIS VAGONLARININ İŞLETİLMESİ 13. Demiryolu Hatlarında Şahıslara ait Vagonların İşletilmesi... 319 13.1. Diğer Şahıslara ait Vagonların İşletmeye Kabul Edilmesi... 319 13.2. Vagonlarda Aranan Teknik Standartlar... 319 13.3. Başvuruların Değerlendirilmesi... 319 13.4. Başvuru Yapamayacak Olanlar... 319 13.5. Sözleşme Yapılması... 320

XVİİİ 13.6. Vagonların Kontrolü, Seyir Tecrübesi ve Masrafları... 320 13.7. Vagonların Tekrar Servise Verilmesi... 321 13.8. İşletme Şartları... 321 13.9. Yükleme, Taşımalar ve Ücret... 321 13.10. Tehlikeli Madde Taşımaları... 322 13.11. Uluslararası Taşımalar... 322 13.12. Sigorta... 323 13.13. Hasar Görme, Arıza, Tamir ve Bakım... 323 13.14. Vagonların Dara Tespiti ve Damgalanması... 325 13.15. Taşınmazların Kullanılması... 325 ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM: YURTİÇİ DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI ve OPERASYONEL BOYUTLARI 14.1. Demiryolu ile Yurtiçi Eşya Taşımacılığı ile İlgili Süreçler... 329 14.1.1. Yurtiçi Demiryolu ile Eşya Taşımacılığında Sorumluluk... 330 14.1.2. Taşıma Belgesine Yazılacak İsim ve Adresler... 332 14.1.3. Demiryolu Taşımacılığında Eşyanın Ambalajlanması... 333 14.1.4. Demiryolu Taşımacılığında Refakat... 334 14.1.4.1. Demiryolu Taşımacılığında Ücretsiz Refakat... 335 14.1.4.2. Demiryolu Taşımacılığında Ücretli Refakat... 336 14.1.4.3. Refakatlerde Sorumluluk... 337 14.1.5. Taşıma Sözleşmesinde Değişiklik Yapılması... 337 14.1.5.1. Tekrar Sevk İşlemi... 337 14.1.5.2. Varış İstasyonunun Değiştirilmesi... 339 14.1.5.3. Alıcının Değiştirilmesi... 340 14.1.5.4. Taşıma Sözleşmesinde Değişikliklere İlişkin Ortak Kurallar... 342 14.1.6. Taşıma Belgesinin Düzenlenmesi... 343 14.1.6.1. Taşıma Belgesinin Nüshaları... 343 14.1.6.2. Taşıma Belgesi Üzerinde Yer Alması Gereken Bilgiler... 344 14.1.7. Taşımaya Kabul Edilmeyen Eşyalar... 345 14.1.8. Demiryolu Taşımacılığında Tehlikeli Madde Taşımaları... 345 14.1.9. Taşınması Güçlük Arz eden Eşyaların Taşınması... 346 14.1.9.1. Uygulama Koşulları... 347 14.1.9.2. Taşınması Güçlük Arz Eden Eşyalar İçin Taşıma Ücreti... 347

XİX 14.1.9.2.1. Taşınması Güçlük Arz Eden Eşyalar İçin Dolu Taşıma Ücreti... 348 14.1.9.2.2. Boş Vagon Taşıma Ücreti... 350 14.1.9.3. Özel Tren Taşıma Ücreti... 350 14.1.9.4. En Az Taşıma Ücreti ve Taşıma Mesafesi... 351 14.1.9.5. Özel Vagon Kira Ücreti... 351 14.1.9.6. Emniyet ve Servis Vagonu Ücretleri... 352 14.1.9.7. Bekleme Ücreti... 352 14.1.9.8. Feribot Ücreti... 352 14.1.9.9. Aktarma Ücreti... 353 14.1.9.10. Hasar Bedeli... 353 14.1.9.11. Sigorta Ücreti... 353 14.1.9.12. Taşınması Güçlük Arz Eden Eşyaların Parsiyel Olarak Taşınması... 353 14.1.10. Dingil Basıncının Sınırlı Olduğu Hatlardaki Taşımalar... 354 14.1.11. Taşıma Ücretinin Belirlenmesi... 354 14.1.11.1. Eşyanın Cinsi ve Sınıfı... 355 14.1.11.2. Eşyanın Ağırlığı... 355 14.1.11.3. Taşıma Mesafesi... 355 14.1.11.4. Taşıma Hızı ve Şekli... 356 14.1.11.5. Ücret Kesirleri... 357 14.1.11.6. En Az Taşıma Ücreti... 357 14.1.11.7. Taşımadan Vazgeçildiğinde Alınacak Ücretler... 358 14.1.11.8. Parsiyel (Mesajeri) Taşımalarda Vazgeçildiğinde Alınacak Ücretler... 358 14.1.11.9. Tam Vagon Taşımalarda Vazgeçildiğinde Alınacak Ücretler... 358 14.1.11.10. Taşıma Ücretlerine İlişkin Ortak Hükümler... 359 14.1.11.11. Taşıma Ücretinin Ödenmesi... 359 14.1.12. Eşyanın Karışık Halde Taşınması... 360 14.1.13. İthal ve İhraç Eşyaların Demiryolunda Taşınması... 361 14.1.13.1. Tam Vagon İşlemli İthal Eşyaların Demiryolunda Taşınması... 361 14.1.13.2. Tam Vagon İşlemli İhraç Eşyaların Demiryolunda Taşınması... 364 14.1.13.3. Geniş Hatta Sahip Demiryolu İdarelerine Ait Vagonlarla Yapılan Taşımalar... 365 14.1.13.4. Ortak Hükümler... 365

XX 14.1.13.5. İthal ve İhraç Eşyaların Parsiyel Taşınmalarında Uygulanacak Kurallar... 366 14.1.13.6. İthal ve İhraç Eşyalara İlişkin Diğer Uygulama Koşulları... 366 14.1.14. Serbest Bölge Eşyalarının Demiryolunda Taşınması... 367 14.2. Demiryolu ile Özel Koşullarla Yapılan Taşımalar... 368 14.2.1. Demiryolunda Parsiyel Eşyaların Taşınması... 368 14.2.1.1. Demiryolu ile Yapılan Parsiyel Taşımalar İçin Alınacak Taşıma Ücreti... 369 14.2.2. Canlı Hayvanların Demiryolunda Taşınması... 369 14.2.2.1. Canlı Hayvan Taşımalarında Mola Verilmesi... 370 14.2.2.2. Vagonlara Yüklenecek Canlı Hayvan Miktarı... 370 14.2.2.3. Canlı Hayvanlar İçin Taşıma Ücretinin Belirlenmesi... 372 14.2.3. Taşıma Araçlarının Demiryolunda Taşınması... 372 14.2.4. Demiryolunda Cenaze Taşımaları... 373 14.2.5. Demiryolunda Kendi Tekerlekleri Üzerinde Taşınan Demiryolu Araçlarının Taşınması... 374 14.2.6. Sahibine ait Vagonlarla veya Demiryolu İşletmesine ait Özel Tertibatlı Vagonlarla Yapılacak Taşımalar... 375 14.2.6.1. Özel Tertibatın Çalıştırılması... 375 14.2.6.2. Özel Tertibatlı Vagonlara İlişkin Taşıma Ücreti... 375 14.2.6.2.1. Özel Tertibatlı Vagonlara İlişkin Dolu Taşıma Ücreti... 375 14.2.6.2.2. Özel Tertibatlı Vagonlara İlişkin Boş Taşıma Ücreti... 376 14.2.6.3. Özel Tertibatlı Vagonlarla Yapılacak Taşımalarda Hat İşgal Ücreti... 377 14.2.6.4. Özel Tertibatlı Vagonlarla Yapılacak Taşımalarda Ücretlerin Tahsil Edilmesi... 378 14.2.6.5. Sahibine Ait Vagonlarda Arıza Bakım ve Tamir Uygulamaları... 378 14.2.7. Demiryolu Taşımacılığında Feribot Taşımaları... 379 14.2.7.1. Feribotla Özel Taşıma Yapılması... 379 14.2.7.2. Feribot Taşıma Ücreti... 380 14.2.7.3. Feribot Taşıma Ücretinin Hesaplanması ve Tahsil Edilmesi... 380 14.2.7.4. Van Gölü İşletmesi Feribot Tarifesi... 381 14.2.7.5. Van Gölünde Feribotla Eşya Taşıma Ücreti... 381

XXİ 14.2.7.6. Van Gölünde Eşya Taşımalarında Ücretlerin Hesaplanması ve Tahsil Edilmesi... 381 14.2.7.7. Van Gölünde Feribotla Özel Taşıma... 382 14.2.8. Gönderen Tarafından Özel Trenle Taşımanın Talep Edilmesi... 383 14.2.8.1.1. Özel Trenle Yapılacak Taşımanın Koşulları... 383 14.2.8.1.2. Özel Trenle Taşıma Ücreti... 384 14.2.8.1.3. Özel Trenler İçin Bekleme Ücreti... 384 14.2.9. Büyük Konteyner Taşımaları... 384 14.2.9.1. Büyük Konteyner Dolu Taşıma Ücreti... 385 14.2.9.1.1. Büyük Konteynerlerin Boş Olarak Taşınması... 386 14.2.9.1.1.1. Büyük Konteyner İçin Boş Taşıma Ücreti... 386 14.2.9.1.1.2. Büyük Konteyner İçin Feribot Taşıma Ücreti... 389 14.2.9.2. Büyük Konteyner Taşınmasında Diğer Uygulamalar... 389 14.2.10. Demiryolu Taşımacılığında Manevra... 389 14.2.10.1. İltisak Hattı... 390 14.2.10.2. Özel Hat... 390 14.2.10.3. Manevra Olarak Kabul Edilmeyen Taşımalar... 390 14.2.10.4. Limanlarda Yapılacak Manevralar... 390 14.2.10.5. Manevra Ücreti... 391 14.2.10.6. İndirimli Ücretler... 391 14.2.11. Çeken ve Çekilen Araçların Kiralanması... 391 14.2.11.1. Çeken ve Çekilen Araçların Kiralanmasına İlişkin Özel Anlaşmalar... 391 14.2.11.2. Çeken ve Çekilen Araçların Kiralanmasına İlişkin Uygulama Koşulları... 392 14.2.11.3. Çeken ve Çekilen Araçlar İçin Kiralama Ücreti... 392 14.2.11.4. Lokomotiflerin Kiralanması... 393 14.2.11.5. Kiralanan Çeken ve Çekilen Araçların Sigortalanması... 394 14.2.11.6. Vinç ve Forkliftlerin Kiralanması... 394 14.2.12. Yurtdışından Kiralanan veya Satın Alınan Sahibine Ait Vagonlarla Yapılacak Taşımalar... 396 14.2.12.1. Yurtdışından Kiralanan veya Satın Alınan Sahibine Ait Vagonlar İçin Uygulanacak Hat İşgal Ücreti ve Muafiyet Süreleri... 397

XXİİ 14.2.12.2. Yurtdışından Kiralanan veya Satın Alınan Sahibine Ait Vagonların Sigorta Ettirilmesi... 398 14.2.12.3. Yurtdışından Kiralanan veya Satın Alınan Sahibine Ait Vagonların Tamir Bakım ve Onarımı... 398 14.2.13. Açık Alan, Rampa ve Hangarların Kullanımına İlişkin Kurallar... 399 14.2.13.1. Depolama Tesisleri İçin Kullanım Süreleri... 400 14.2.13.2. Kullanıma Verilen Yerlere Eşyanın Kabul Edilmesi.. 401 14.2.13.3. Kiralama Yoluyla Kullandırılan Yerlerin Değiştirilmesi... 401 14.2.13.4. Kiralama Yoluyla Kullandırılan Yerlere İlişkin Sorumluluk... 402 14.2.13.5. Kiralama Yoluyla Kullandırılan Yerlere İlişkin Uygulanacak Ücretler... 402 14.2.14. Vagon Talepleri ve Depozito Uygulaması... 403 14.2.14.1. Vagon Talebinde Bulunabilecek Kişiler... 403 14.2.14.2. Vagon Taleplerinin Karşılanması... 404 14.2.14.3. Depozito Talep Edilmeyecek Taşımalar... 407 14.2.14.4. Vagon Taleplerinde Ödenecek Depozito Ücretleri... 407 14.2.14.5. Depozitonun Geri Ödenmesi... 407 14.2.14.6. Depozito ile İlgili Diğer Uygulamalar... 408 14.2.15. Kıymet Prim Uygulaması ve Tazminat... 408 14.2.15.1. Kıymet Prim Ücreti... 409 14.2.15.2. Tazminata İlişkin Kural ve Uygulamalar... 410 14.2.15.3. Hasara Uğramış ya da Bir Bölümü Kayıp Eşyanın Varış İstasyonunda Alıcıya Teslim Edilmesi... 412 14.2.15.4. Açık Vagonlarla Yapılacak Taşımalarda Sorumluluk... 413 14.2.15.5. Dökme Olarak Yapılacak Taşımalarda Sorumluluk... 413 14.2.15.6. Bozulabilir, Çürüyebilir ve Kendiliğinden Yanabilir Eşyaların Taşımalarda Sorumluluk... 414 14.2.15.7. Taşınan Eşyalara İlişkin Fire Uygulaması... 415 14.2.15.8. Taşınan Eşyalara İlişkin Kantar Farkı Uygulaması... 417 14.2.15.9. Mesajeri (Parsiyel) Taşımalarda Sorumluluk... 417 14.2.15.10. Canlı Hayvanların Taşınmalarında Sorumluluk... 418 14.2.15.11. Diğer Sorumluluk Halleri... 418 14.3. Vagonların Yükleme ve Boşaltmaları Sırasında Beklemelerine İlişkin Uygulanacak Kurallar... 419 14.3.1. Vagonların Yükleme ve Boşaltma Süreleri... 420

XXİİİ 14.3.2. Vagonların Taşımacı Tarafından Yüklenmesi ve Boşaltılması... 421 14.3.3. Mücbir Sebeplerle Vagonların Elleçlenememesi... 421 14.3.4. Vagonların Hatalı Olarak Yüklenmesi ve Yanlış İstiflemeye İlişkin Sonuçlar... 422 14.3.5. Vagonların Yükleme ve Boşaltma Sürelerinin Aşılmasından Kaynaklanan Bekleme Ücretlerin (Somaj) Hesaplanması ve Tahsil Edilmesi... 422 14.3.6. Vagonların İdari Eşyaların Taşınmasında Kullanılması... 423 14.3.7. Yükleme ve Boşaltma Sürelerinin Aşılması Nedeniyle Trenleri Beklemesi veya Seferden Kaldırılmasının Sonuçları... 424 14.4. Mesajeri (Parsiyel) İşlemli Taşımalara İlişkin Depolama ve Muhafaza İşlemleri... 425 14.4.1. Depolama ve Muhafaza İşlemlerine İlişkin Ardiye Ücretleri... 426 14.5. Mesajeri (Parsiyel) İşlemli Taşımalara İlişkin Tartım ve Kantar İşlemleri... 426 14.6. Demiryolu Taşımacılığında Yükleme ve Boşaltma İşlemlerine İlişkin Uygulamalar... 430 14.7. Taşımada Kullanılmış Vagonların Temizlenmesi ve Dezenfekte Edilmesi.. 431 14.8. Demiryolu Taşımacılığında Büyük Konteynırların Kullanılması ve Uygulanacak Hükümler... 433 14.9. Yurtiçi Demiryolu Taşımacılığında Maliyet Yönetimi... 433 14.9.1. Taşıma Ücreti... 434 14.9.2. Kıymet Prim Değeri... 437 14.9.3. Refakat Ücreti... 438 14.9.4. Feribot Ücreti... 438 14.9.5. Boş Taşıma Ücreti... 438 ONBEŞİNCİ BÖLÜM: YURTİÇİ DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA MEYDANA GELEN AKSAKLIKLAR 15. Yurtiçi Yük Taşımalarında Meydana Gelen Aksaklıklar... 449 15.1. Çıkış İstasyonunda Meydana Gelen Aksaklıklar... 449 15.1.1. Ara İstasyonlarda Eşyalardaki Eksikliğin Tespit Edilmesi... 449 15.1.2. Varış İstasyonunda Eşyalardaki Eksikliğin Tespit Edilmesi... 450 15.1.3. Çıkış İstasyonunda Hasarın Tespit Edilmesi... 450 15.1.4. Ara İstasyonlarda Hasarın Tespit Edilmesi... 450 15.1.5. Varış İstasyonunda Hasarın Tespit Edilmesi... 451 15.2. Demiryolu ile Taşınacak Eşya İçin Kullanılacak Ambalajlar ve Özellikleri... 451 15.3. Tazminat Talebi ve Başvuruların Yapılması... 452

XXİV 15.4. Gönderen veya Alıcıya İhbarda Bulunulması ve Teslim Alınmayan Eşya... 452 15.5. Taşımanın Tamamlanmaması... 454 15.6. İstasyonda Eşyanın Beklemesi... 455 15.7. Eşyanın Satışının Yapılması... 455 15.8. Eşyanın Demiryolu İşletmesinin İhtiyaçlarında Kullanılması... 455 15.9. Kuruluş Malı Durumuna Gelen Eşya... 455 15.10. Soruşturmanın Yapılması ve Tazminat İşlemleri... 456 15.10.1. Soruşturmanın Yapılması... 457 15.11. Sonuçları Kullanıcıları İlgilendirmeyen Aksaklıklar... 458 15.12. Taşıma Aksaklığı Belgesinin Düzenlenmediği Durumlar... 458 15.13. Taşıma Aksaklıklarında Sorumluluk... 459 ONALTINCI BÖLÜM: EKLER ve FORMLAR Hasar ve Noksanlık İçin Mutalebe Belgesi... 463 Teslim Alınmayan Eşyaya Ait Mutalebe Kâğıdı... 465 Fazla Eşyaya Ait Mutalebe Kâğıdı... 467 Fazla Eşya İçin Düzenlenecek Saptama Tutanak Kâğıdı... 468 Bulunmuş Eşyaya Ait Mutalebe Kâğıdı... 469 Bulunmuş Eşyaya Ait Tutanak... 471 İç Hizmet Taşıma Belgesi... 473 Küçük Hız Taşıma Belgesi... 474 Büyük Hız Taşıma Belgesi... 475 Mutalebe Varakası... 476 SMGS Belgesi... 477 CIM Belgesi... 479 CIT 7 Sonraki Talimatlar... 489 CIT 8 Taşımaya Mani Bildirimi... 490 CIT 9 Teslime Mani Bildirimi... 491 CIT 13 Refakatçi İzin Belgesi... 492 CIT 18 Refakat Bülteni... 493 CIT 20 Tutanak... 494 CIT 21 Noksan Eşya Bülteni... 495 ONYEDİNCİ BÖLÜM: DEMİRYOLU TERİMLERİ Demiryolu Terimleri... 499 KAYNAKÇA... 515