SOMALİ İNSANİ YARDIM OPERASYONU YALNIZ DEĞİLSİNİZ 1
1.GENEL DURUM Afrika Boynuzu nda (Eritire, Cibuti, Etiyopya ve Somali den oluşan bölge) 11,5 milyondan fazla insan yaşamak için gıda yardımına ihtiyaç duymaktadır. Bunlardan yaklaşık 4 milyon kadarı Somali de yaşamaktadır; bahsi geçen 4 milyon afetzedenin 2.555.000 kadarı kırsal kesimde yaşamaktadır. 4 milyon afetzededen 1,8 milyonunun durumu insani aciliyet (HE) teşkil etmektedir. Yaklaşık 250.000 tanesinin yakın gelecekte hayatını kaybetme tehlikesi vardır (Son dönemdeki insani yardımlardan önce bu sayı 750.000 idi). Kuraklık mağdurlarının sayısı da 250.000 dir. 1,46 milyon kişi yerinden olmuştur. Yerinden olan kişilerin %62 si kuraklık nedeniyledir, geriye kalan %38 inin büyük çoğunluğu silahlı çatışma nedeniyle yerinden olmuştur. İnsani krizin temel nedenleri yetersiz yağışlar, insani yardımların ulaştırılmasının zor olması, iç çatışmalar ve yükselen gıda fiyatlarıdır. İnsani krizin artarak devam etmesi beklenmektedir. Somali, çatışma ve iklim değişikliğine bağlı afetler sonucunda ülkenin tarihindeki en kötü insani kriz ile karşı karşıyadır. Kuraklık ve seller gibi doğal afetler sonucu, artan salgın hastalıklar, yetersiz beslenme ve ekonomik geçim kaybından 8 milyon olan Somali nüfusunun %53 ü etkilenmiştir. Krizden etkilenen kişilerin 3,7 milyonu Güney ve Orta Somali' dedir. Birleşmiş Milletler tarafından yapılan açıklamaya göre önümüzdeki aylar içinde müdahale edilmemesi durumunda kuzey bölgesinde de kıtlık görülebilecektir. Yağmur mevsiminin (Ekim-Aralık Deyr ve Nisan - Haziran Gu yağmur sezonları) verimsiz geçmesi sonucu kötüleşen gıda güvenlik durumu nedeniyle, Birleşmiş Milletler 20 Temmuz 2011 tarihinde Güney ve Orta Somali'de kuraklık ilan etmiştir. Aynı tarihte Somali nin güneyindeki Kuzey Barkool ve Aşağı Shabelle bölgelerindeki kullanılabilir toprakların aşırı kullanım nedeniyle tükendiği de açıklanmıştır. En çok etkilenen bölgeler olan Puntland 139.000 ve Somaliland dan 67.000 kişiden oluşan kırsal ve göçebe topluluklar şiddetli kuraklık, çatışmalar ve geçim sıkıntısı sonucu yerlerinden olmuştur. Yerlerinden olan kişilerin, gıda ve güvenlik arayışı içerisinde Kenya ve Etiyopya gibi komşu ülkelere göç etmesiyle 2011 yılının ilk 6 ayında göç oranı artmıştır. Her gün yaklaşık 3.500 insan, ciddi yiyecek sıkıntısı çeken Kenya ve Etiyopya ya göç etmektedir. 383.000 afetzede Dadaab, Kenya daki üç mülteci kampına sığınmışken, yaklaşık 228.000 Somalili Etiyopya daki kamplarda geçici olarak barınmaktadır. Somali nin olumsuz etkilere en çok maruz kalan bölgelerinden olan Aşağı Shabella, Orta ve Aşağı Juba, Bay, Bakool, Benadir, Gedo ve Hiraan da 310.000 çocuğa akut yetersiz beslenme 2
tanısı konulmuştur. Özellikle Bakool ve Aşağı Shabelle bölgelerinde akut yetersiz beslenme oranları %50 yi geçmektedir. Somali nin güneyinde insani acil duruma yol açan kıtlık durumu 2011 yılının ikinci yarısındaki ortalama yağmurlarla hafiflemiştir. Etkilenen bölgelerde insancıl faaliyetlerin devam etmesine rağmen Somali nin orta ve güney kesimlerinde hala 250.000 kişi kuraklık ile mücadele etmektedir. Uluslararası toplum 2011 yılında yapılan birçok çalıştay sonucu Somali ye insani yardım için 4 öncelik belirlemiştir. Bunlar; İnsani açıdan acil durum teşkil eden 380.000 kişiye, 1,46 milyon yerinden edilmiş kişinin en kırılganlarına ve en son insani krizinden etkilenen afetzedelere hayat kurtarmaya yönelik insani yardım. Kitleleri ileride oluşabilecek şoklardan korumak ve akut yiyecek ve geçim kaynağı krizi (AFLC) konumundaki kişilerin insani aciliyet (HE) teşkil etmesini önlemek için Ekim-Aralık Deyr ve Nisan-Haziran Gu yağmur sezonlarının geçim kaynaklarını geliştirmek için kullanılması. Kırılgan nüfusa hayatlarını sürdürmeleri için gereken temel gereksinimlerin sağlanması. Sivil nüfusun korunması için gerekli olan savunmanın, yerel otoritelerle diyalogun, toplumsal seferberliğin ve hizmetlere ulaşımın sağlanması. 2.TÜRK KIZILAYI NIN MÜDAHALESİ Son yıllarda yaptığı insani yardımları hem uluslararası toplum hem de yerel toplum tarafından takdir toplayan Türk Kızılayı, açlık ve kuraklık çeken Afrika ya karşı duyarsız kalmamış, Kuzey Bakool ve Aşağı Shabelle bölgelerinin Birleşmiş Milletler tarafından kıtlık bölgesi ilan edilmesiyle, yaşanan insan acısının dindirilmesine destek vermek üzere, gerek Türk halkının büyük destekleriyle toplanan bağışlarla, gerekse mevcut kapasitesini harekete geçirerek Somali ye yönelik İnsani Yardım Operasyonunu Devletimizin ilgili kuruluşları ile koordineli olarak başlatmıştır. Bu kapsamda Somali nin başkenti Mogadişu da 11 Ağustos 2011 tarihinde Türk Kızılayı Somali Delegasyon Başkanlığı kurulmuştur. Afrika kıtasındaki ihtiyaçlara bağlı olarak yardım faaliyetlerini yürüten Türk Kızılayı, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA), Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) ve Turkuvaz 3
Medya Grubu (Sabah gazetesi) ile işbirliği yaparak, kıtlık ve kuraklığa bağlı olarak ortaya çıkan açlığı azaltmak için yardım kampanyası başlatmaya karar vermiştir. Hayırsever toplumumuz Afrika Açlık Çekiyor Türk Kızılayı Yardım Eli Uzatıyor sloganıyla yardım elini Afrika ya uzatmıştır. 3.GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER 3.1.BARINMA (CEZİRE HAYAT ÇADIRKENTİ) Delegasyon Başkanlığımızın yapmış olduğu incelemelerde, Mogadişu da bulunan kampların yaşam koşullarının elverişsiz olduğu tespit edilmiş ve bu kapsamda, 2.500 aileye hizmet vermek üzere kurulan çadırkent için bir alan tahsis edilmiştir. 16 Ağustos 2011 tarihinde söz konusu alan incelenerek gerekli hazırlıklar yapılmış ve 17 Ağustos 2011 tarihinde çadırkent kurulumu başlamıştır. Cezire Bölgesi nde 01 Temmuz 2012 itibariyle toplamda 2.600 çadırın kurulumu tamamlanmış ve 2.600 aile (15.600 kişi) çadırlara yerleştirilmiştir. Cezire Hayat Çadırkenti nin kuzey bölgesinde bulunan dağınık IDP (yerlerinden edilmiş insanlar) yerleşkelerinde yaşayan ailelere Türk Kızılayı tarafından çadır dağıtımı yapılmıştır. Cezire Hayat Çadırkenti nin çevresine kurulan IDP çadırları ile toplam 4.300 aileye (25.800 kişi) ulaşılmıştır. Kurulan her bir çadıra 5 adet battaniye, 1 adet mutfak seti, 1 adet gıda kolisinden oluşan yardım malzemeleri dağıtılmıştır. 4
3.1.1.ZEMİN DÜZENLEME VE YOL ÇALIŞMALARI Çadırkentin girişinden itibaren anayolun düzeltme çalışmaları ve yolun sağ ve solundan bordürle kaldırım taşı döşemesi ve çadırkent merkezinde belirlenen caddelere kilit taşı döşemesi yapılmıştır. Bordürle kaldırım taşı döşeme ve anayol düzeltme işlemlerine çadır kentin diğer alanlarında da devam edilmesi için gerekli planlama yapılmış, ilave kilit taşı kaldırım döşenmiş, yol dolgusu ve düzeltme çalışmaları gerçekleştirilmiş, Cezire Hayat Çadır kenti ana caddesi kaldırım ve yol düzeltme çalışmaları tamamlanmıştır. Türk Kızılayı Cezire Hayat Çadırkenti'nde gerçekleştirilen çadır kurulumları ve diğer genel faaliyetlerde, ihtiyaç sahipleri harekete geçirilerek faaliyetlere gönüllü katılımları sağlanmaktadır. Çadır kurulumlarına yerlerinden edilmiş aileler de destek vererek kendi yaşam alanlarını inşa etmektedir. Türk Kızılayı Cezire Hayat Çadırkenti'nin genişletilmesi için iş makineleri arazi düzeltme ve temizleme çalışmalarını tamamlamıştır. 3.1.2.SU VE SANİTASYON İŞLEMLERİ Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından, Cezire Hayat Çadırkenti'nin su ihtiyacının karşılanması amacıyla iki adet su kuyusu açılmış olup 90 metre derinlikte suya ulaşılmıştır. Kampın farklı bölgelerinde kullanılmak üzere 10 adet 5 tonluk su tankı hazırlanmış ve kullanıma başlanmıştır. DSİ tarafından açılan su kuyusunun bulunduğu noktadan çadırkent içerisine belirli bir noktaya kadar su isale kanalı açılmış ve borular DSİ tarafından döşenmiş olup ayrıca Türk Kızılayı tarafından aynı noktaya kadar elektrik hattı döşenerek kanal kapatılmıştır. 5
Kuyudan kampa su basmak için jeneratör yeri yapılarak su basmaya hazır hale gelmiştir. Ayrıca Sağlık Bakanlığının Hastane Çadırının yanına 10 musluklu çeşme yapılmıştır. Cezire Hayat Çadırkenti'nde oluşturulan tüm tuvalet üniteleri, banyo üniteleri, çamaşırhane ünitesi, su dağıtım üniteleri, çeşme ve 10 adet su tankının su tesisatı ile ilgili çalışmalar tamamlanmış, ayrıca toplamda yaklaşık 2.250 metre su borusu tesisatı yapılmıştır. Su tanklarından 1 adedi mobil fırının su ihtiyacını karşılamak üzere bağlanmış olup, 9 adet 5 er tonluk tank, Çadırkentin genel su ihtiyacının karşılanması amacıyla kamp tesisatına bağlanmıştır. Ayrıca, Cezire Hayat Çadırkentinde bulunan tuvalet üniteleri için daha önce yaptırılan fosseptik çukurlarının yetersiz kalması, sıcaklıkların artması ve halk sağlığı göz önünde bulundurularak, çadırkentte bulunan tüm tuvalet üniteleri için 3 metreküp boyutunda fosseptik çukuru inşa edilmiştir. 3.1.3.EĞİTİM HİZMETLERİ Cezire Hayat Çadırkenti nde, UNICEF tarafından 60 metrekarelik dört adet derslik yapılmıştır. Anılan dersliklerde, yerel bir sivil toplum kuruluşu olan Somali Sosyal Hizmetler Topluluğu (Somalia Community Concern) tarafından, toplamda 240 öğrenciye örgün eğitim verilmektedir. Türk Kızılayı, eğitim gören çocuklarla sürekli olarak ilgilenmekte ve ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmaktadır. Somali deki ihtiyaç sahiplerine mümkün olan en iyi imkanlarla hizmet veren Türk Kızılayı, Cezire Hayat Çadırkenti'nde halkın bilgilendirilmesi amacıya çeşitli konularda uyarı ve bilgi levhaları hazırlamıştır. Toplamda 70 Adet uyarı levhası hazırlanmış olup, 7 Mayıs 2012 tarihi itibarıyla çadırkentin uygun noktalarına yerleştirilmiştir. Çadırkent sakinlerinin; sağlık, hijyen, 6
yangın gibi konularda bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi için Türk Kızılayı araçlarında bulunan anons sistemleri ile düzenli çalışmalar gerçekleştirilmektedir. 3.1.4.SOSYAL HİZMETLER Cezire Hayat Çadırkenti Sosyal tesis ve çamaşırhane birimlerinin bulunduğu bölgede, daha önce zemin düzleme çalışmaları tamamlanan araziye, 200 metrekare mescit ve 16 musluklu bir şadırvan inşaatı ile ilgili çalışmalar tamamlanmış, projenin temel atma töreni 6 Mart 2012 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Çadırkentte ikamet ihtiyacı karşılanan insanların dinlenebilmeleri ve sosyal aktivitelerini gerçekleştirebilmeleri amacıyla 750 metrekarelik binanın inşaatı ve zemin düzeltme çalışmaları tamamlanmış ve kullanılmaya başlanmıştır. Çadırkent sakinleri sosyal tesiste oyun, eğlence ve sohbet faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Türk Kızılayı personeli tarafından da sosyal tesiste gerçekleştirilen faaliyetlere sıkça katılım sağlanmakta, çadırkent sakinlerinin şikâyet ve istekleri dinlenmekte, çocuklarla oyunlar oynanmaktadır. Çadırkentin üst noktalarında bulunan, yerlerinden edilmiş insanların oluşturduğu, sağlıksız ve korunaksız yerel satış tezgahlarının yerine, Türk Kızılayı tarafından yapılan plan doğrultusunda, sosyal tesis yanında bir Halk Pazarı yeri oluşturulmuştur. Pazar yeri uzman personelimiz tarafından günlük olarak denetlenmekte ve sağlık koşullarına uygunluğu sağlanmaktadır. 7
Çadırkent içerisine savaş sonrası ilk yapılan çocuk parkı olma özelliğine sahip Hilal-i Ahmer Çocuk Parkı nın açılışı 18.07.2012 tarihinde Türk Kızılayı Genel Başkanı Ahmet Lütfi Akar tarafından yapılmıştır. Ramazan ayı (Ağustos 2012) içerisinde çeşitli gıda ve her aileye 25 Kg. lık kömür dağıtımı, gerçekleştirilmiş ve Ramazan Bayramı nedeniyle, 1.750 kg bayram şekeri dağıtımı yapılmıştır. 3.1.5.SAĞLIK VE HİJYEN HİZMETLER Çadırkentte yaşayan ihtiyaç sahiplerine sağlık hizmeti sunulması amacıyla Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı'na bağlı Ulusal Medikal ve Kurtarma Ekibi (UMKE) ile irtibata geçilmiş, çadırkent içerisinde uygun bir alan hazırlanmıştır. UMKE ekibi tüm donanımı ile Türk Kızılayı tarafından kurulan sağlık merkezi çadırında temel sağlık ve kontrol hizmetlerine başlamıştır. Çadırkent sağlık merkezinde müdahale edilemeyen vakalar, Türk Kızılayı ve Sağlık Bakanlığı ambulansları ile Mogadişu şehir merkezinde bulunan Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sahra Hastanesi'ne yönlendirilmektedir. Çadırkentte yaşayan ailelerin düzenli ve hijyenik biçimde çamaşır yıkama ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacıyla, 40 adet yıkama bölümü bulunan, 100 metrekarelik bir çamaşırhane tesisi inşa edilmiştir. Çadırkentte yaşayan aileler gün içerisinde sürekli olarak su imkanı bulunan çamaşırhaneyi aktif olarak kullanmaktadır. Çadırkentin temiz tutulması amacıyla, yerlerinden edilmiş insanlar arasından seçilen yerel işçiler istihdam edilmiş olup, anılan ekip tarafından çadırkentin günlük temizliği gerçekleştirilmektedir. Çadırkente yerleştirilen bu kişiler tarafından kullanılan çöp torbaları, ekip tarafından günlük olarak toplatılmakta ve çadırkentin dışındaki çöp toplama alanlarına taşınarak imha edilmektedir. 3.2.YEMEK VE GIDA DAĞITIM HİZMETLERİ Çadırkent içerisinde yardım malzemesi dağıtımı için Karadeniz, Marmara, Akdeniz ve Ege isimli olmak üzere 4 adet dağıtım noktası oluşturulmuştur. Çadırkentte düzenli olarak yapılan gıda dağıtımı, Türk Kızılayı çadırları ve çadırkent yanında kurulan yerlerinden edilmiş aile yerleşkelerinde yaşayan tüm ailelere yeterli olacak şekilde, 4.280 aileye gıda paketi olarak, düzenli aralıklarla gerçekleştirilmektedir. Çadırkentin genişletilmesi ile paralel olarak ihtiyaç duyulan bölgelerde yeni dağıtım noktaları oluşturulacaktır. 8
Çadırkentin kurulduğu ilk günlerde, kampın gıda ihtiyacını karşılayan Birleşik Arap Emirlikleri Kızılayı, kamptaki mevcudun artması nedeniyle gıda ihtiyacını karşılamakta zorlandıklarını ifade ederek, kamptaki faaliyetlerini tamamen sonlandırdıklarını bildirmiştir. Dünya Gıda Programı (WFP), 25.12.2011 tarihinden itibaren Cezire Hayat Çadırkenti'nde 2.303 aileye yönelik gıda kolisi dağıtımında bulunmuştur. Ancak, şu an için çadırkentin tüm ihtiyaçları Türk Kızılayı tarafından karşılanmaktadır. Cezire Hayat Çadırkenti'nde yaşayan ailelerin yemek pişirmeleri amacıyla her çadırın önüne bir adet geleneksel yemek pişirme ocağı denk gelecek şekilde toplamda 2.500 adet yemek pişirme ocağı yaptırılmıştır. Cezire Hayat Çadırkenti'nde çadır kurulumları devam ettiği için, yeni kurulan her bir çadır için bir yemek ocağı daha sipariş verilmektedir. Mobil fırın kurulması için, çadırkentin giriş bölgesinde 3500 metrekarelik saha düzeltme çalışması tamamlanmış olup, üretim alanının etrafı sac paneller ile kapatılmıştır. Söz konusu alana mobil fırın kurulmuş olup 8 yerel personel ile 26 Aralık 2011 tarihi itibari ile günlük ekmek üretimine başlanmıştır. Üretilen ekmekler, dağıtım araçları ile çadırkentte yaşayan ailelere günlük olarak dağıtılmaktadır. Mobil fırında 45 gün süreyle uzman personel refakatinde işbaşı eğitimi gören 8 yerel personel, kendileri üretim yapabilecek seviyeye ulaşmıştır, dolayısıyla 20 Ocak 2012 tarihi itibarıyla mobil fırında ekmek üretimi tamamen yerel personele teslim edilmiştir. 26.11.2011 16.12.2012 tarihleri arasında 234.850 kg un kullanılarak 1.763.300 adet ekmek üretilmiştir. Mogadişu nun Hamarweyne ilçesinde bulunan, toplam 2.000 metrekare büyüklüğünde, etrafı duvarla çevrili ve muhafazalı, özel mülk bir arazi, Banadir Valisi Mohamud Ahmed Nur aracılığıyla, arazi sahibi ile gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde, 13 Şubat 2012 tarihinde, Somali deki insani yardım faaliyetleri süresince mobil mutfak ünitesi için ücretsiz olarak Türk Kızılayı'na tahsis edilmiştir. Arazide gerekli çevre temizliği, zemin düzleme, sertleştirme, sıva, boya, gerekli bulaşıkhane, depo, ofis, tuvalet, banyo vb. birimlerin inşaatı çalışmaları tamamlanmış olup, 18 Mart 2012 tarihi itibarıyla mobil mutfak ünitesi yerleşkeye sevk edilmiştir. 9
Mobil mutfak ünitesinde üretimi yapılacak sıcak yemeğin dağıtımının yapılacağı noktalar için toplamda 6.000 ihtiyaç sahibinin bulunduğu hastane, yetimhane ve yatılı okullar tespit edilmiş, tespit çalışmalarında; engelli, yetim ve hasta kişilerin bulunduğu yerlere öncelik verilmiştir. Mogadişu da tespit edilen ve öncelikli olarak yemek dağıtımı yapılması gereken yerler belirlenerek, 4 Haziran 2012 tarihinden itibaren Somali yemek kültürüne uygun deneme üretimi yapılmıştır. Yerel damak tadının tespiti üzerine 9 Haziran 2012 tarihinde kapasite artırılarak yemek üretimine başlanmıştır. Somali Kızılayı nın personel desteği sağladığı yemek üretimi, Türk Kızılayı'nın tecrübeli aşçıları tarafından eğitim verilen yerel personel tarafından gerçekleştirilmektedir. 16.12.2012 tarihine kadar toplamda 507.727 aile 1.066.741 kişiye yemek dağıtımı yapılmıştır. Cezire Hayat Çadırkenti'nde yemek dağıtım faaliyetlerine ek olarak, Türk Kızılayı tarafından çeşitli zamanlarda meyve suyu ve bisküvi dağıtımı da gerçekleştirilmektedir. 10
3.3.YARDIM MALZEMELERİNİN DAĞITIMI Somali limanında Türk Kızılayı na tahsis edilen 5.000 metrekare alan içerisinde, Somali İnsani Yardım Operasyonu kapsamında gerek Türkiye den, gerekse dünyanın çeşitli ülkelerinden Somali ye gönderilen insani yardım malzemelerinin ve ekipmanların kabulünün, stoklanmasının ve dağıtım noktalarına sevkinin gerçekleştirilebileceği bir Lojistik Merkez in kurulması amacıyla Mogadişu Limanında bir depolama alanı oluşturulmuştur. Lojistik merkezimizde 20.09.2011 tarihi itibariyle Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) programı kullanılarak lojistik merkeze gelen ve merkezden çıkan tüm malzemeler takip edilmektedir. Mogadişu kent merkezinde ve yakın çevresinde aynı zamanda kamplarda yaşayan ihtiyaç sahibi bilgilerine Kaymakamlar vasıtasıyla erişilebilmektedir. Kentte ve kamplarda yaşayan ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçları tespit edilmekte, dağıtım planları hazırlanarak kamplarda yaşayan ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçları karşılanmaktadır. Çadırkentimizde 2.600 aile (15.600 kişi) ve çevresinde yaşayan 1.700 aile (10.200 kişi) ile birlikte toplam 25.800 kişi barınmakta olup, ihtiyaç duyulan yardım malzemelerinin dağıtımı periyodik olarak gerçekleştirilmektedir. 3.3.1.SOMALİ YE TOPLAMDA YAPILAN YARDIM SEVKİYATLARI Somali ye 8 Ağustos 2011 10 Aralık 2012 tarihleri arasında havayolu ile 10, denizyolu ile 5 olmak üzere toplam değeri 35.361.156,43.-TL tutarındaki yardım malzemeleri toplamda 15 sevkiyat ile gönderilmiştir. Türkiye den Somali ye yapılan yardım sevkiyatlarının listesi Tablo 1 de belirtilmiştir. 3.4.ÇÖP TOPLAMA VE BADANA PROJESİ İş karşılığı ücret programının temel amacı, yerel halkın gücünü harekete geçirerek Mogadişu da temiz, hijyenik yeni bir çevre ve şehir görüntüsü yaratmaktır. Proje İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği içinde yürütülmüştür. Bu proje sayesinde: Temiz çevre hakkında kamu bilinci oluşmaya başlamıştır. Çöp torbaları yerel halka dağıtılmış ve onların yaşam alanları çevresindeki çöpleri toplamaları teşvik edilmiştir. Toplanan çöpler, kamyonlarla belirlenen atık alanlarına aktarılmaktadır. İlçelerde, duvarların boyanması ve badana için yerel halk, boya malzemesi dağıtılarak teşvik edilmiştir. 11
Benadir İlçe Komiseri bu projenin çöp sorununu gidermede önemli bir adım olduğunu belirtmiştir. Somali Geçici Hükümeti ile birlikte şehirden 5 km uzaklıkta, Cezire bölgesinde bir atık alanı tespit edilmiştir. Bu kapsamda çöplerin atık merkezlerine aktarılmasında kamu bilincini artırmak için çöp torbaları dağıtılmış, taşıma yöntemleri müzakere edilmiştir. 18 Eylül 2011 tarihinde proje ile ilgili protokol, Valilik ile imzalanmıştır. 3.5.KURBAN KESİM VE SOĞUK HAVA DEPOSU PROJESİ Wadajir Kaymakamlığı ile yapılan protokol kapsamında, tarafımıza tahsis edilen 160 metrekarelik binanın tadilat ve alan düzenleme çalışmalarına 19 Ekim 2011 tarihinde başlanılmış ve soğuk hava ünitesinin kurulumu ile birlikte 6 Kasım 2011 tarihinde tamamlanarak Türk Kızılayı'nın kullanımına sunulmuştur. Kurban organizasyonu kapsamında kullanılan Soğuk hava deposunun resmi açılışı, 26 Kasım 2011 tarihinde Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ tarafından gerçekleştirilmiştir. Kurban Bayramı kapsamında kurban kesim faaliyetleri yürüterek, etlerin ihtiyaç sahibi kişilere hijyenik koşullarda dağıtılmasının sağlanması amaçlanmıştır. Kurban Bayramı süresinde 5.870 küçükbaş ve 750 büyükbaş olmak üzere toplam 6.620 kurbanlık hayvan kesimi 11.120 hisse olarak yapılmıştır. Kurban kesimleri, Türk Kızılayı personellerinin gözetimi altında, İslami şartlara uygun ve gerekli hijyen koşullarının sağlandığı iki farklı kombinada gerçekleştirilmiştir. Elde edilen 178 ton kurban eti 35.500 aileye dağıtılmıştır. 12
Türk Kızılayı ile birlikte Somali de faaliyet göstermekte olan Sivil Toplum Kuruluşları içerisinde yer alan IGMG Hasene Sosyal Yardım Derneği, 500 adet Büyükbaş hayvanı Ekim 2012 Kurban Bayramı nedeniyle Türk Kızılayı na bağışlamıştır. 3.6.KEMİK YAKMA ÜNİTESİ PROJESİ Wadajir ilçesinde inşaatı planlanan mezbahanın soğuk hava deposunun yanında inşa edilmesi ve kemik yakma ünitesinin de bu alanda kurulumu için Mogadişu Valiliği teknik ekibi ile görüşülmüş ve önerimiz uygun bulunmuştur. Arsanın tahsisi için 17 Aralık 2011 tarihinde Banadir Eyalet Valisi ile toplantı gerçekleştirilmiş, talebimiz Vali tarafından uygun görülerek, arazi 26 Aralık 2011 tarihinde Türk Kızılayı na tahsis edilmiştir. Kemik yakma makinesi firma yetkilisi Türkiye den 8 Şubat 2012 tarihinde bölgeye ulaşarak kendisinin kontrolünde makine alana yerleştirilmiştir. Makinenin kurulumu, test amaçlı çalıştırılması, gerekli ısı testleri, deneme amaçlı kemik yakılması ve Türk Kızılayı tarafından seçilen 2 personel ile 2 yerel personele eğitim verilmesi çalışmaları tamamlanmıştır. Uygun çalışma koşullarının oluşturulabilmesi amacıyla, 300 metrekarelik kemik yakma fırını alanının çevresine, uygun yükseklikte tuğla duvar örülmüştür. Kemik yakma makinesi aktif kullanıma hazır duruma getirilmiş ve oluşturulan tesisin açılışı 6 Mart 2011 tarihinde Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ ve beraberindeki Türk Kızılayı temsilcileri tarafından yapılmıştır. Mayıs 2012 tarihinde Türkiye den sevk edilen 2 adet kemik yakma ünitesi aynı arazi üzerine konuşlandırılmış ve 13 Mayıs 2012 tarihi itibariyle kurulumları tamamlanmıştır. Türk Kızılayı Wadajir Kemik ve Hayvan Atığı Yakma Merkezi 3 adet yakma fırını ve gerekli ekipmanları ile hizmet vermektedir. 13
1.4.KEMİK VE HAYVAN ATIĞI ALANI REHABİLİTASYONU VE TÜRK KIZILAYI STADYUMU PROJESİ Wadajir ilçesinde, Türk Kızılayı Cezire Hayat Çadırkenti yolu üzerinde bulunan, 20 yıldır hayvan kesim ve atık alanı olarak kullanılan yaklaşık 10 dönümlük arazide, kemikler ve hayvan atıklarından oluşan tepeler ve çevreye yaymış olduğu şiddetli koku tespit edilmiştir. Wadajir İlçe Kaymakamlığı ile yapılan görüşmeler neticesinde bölgede hayvan kesiminin yasaklanması sağlanmış, halk sağlığı açısından anılan bölgenin rehabilitasyonuna yönelik bir çalışma başlatılmıştır. 22 Şubat 2012 tarihinde başlayan çalışmalarda, iş makinaları ve 200 ün üzerinde kamyon kullanılarak, bölgede bulunan hayvan atıkları ve kemikler, Wadajir ilçesi dışında bulunan atık alanına sevk edilmiştir. Çalışmaların devamında, arazi kireçlenerek hijyenik hale getirilmiş, yeni toprak getirilerek rehabilitasyonu ve zemin düzleme çalışmaları tamamlanarak halk sağlığına uygun hale getirilmiştir. Bölgenin Türk Kızılayı tarafından rehabilite edildiğine dair belirtici tabelalar konulmuştur. Wadajir ilçesinde gerçekleştirilen rehabilitasyon çalışmaları sonrasında, temizlenen alanda gerekli çalışmalar gerçekleştirilerek nizami boyutlarda toprak futbol sahası yapılmıştır. Açılışı yapılan Türk Kızılayı Stadyumu, çevrede bulunan okul öğrencileri ve Cezire kampında bulunan gençleri spora yönlendirmek amacıyla oluşturmuş olup, 24 Haziran 2012 tarihi itibariyle çevresi tellerle çevrilmiş ve kırmızı kum ile kaplanmıştır. 14
3.9.ORTAK YOL VE KÖPRÜ TEMİZLİK ÇALIŞMASI (KATAR KIZILAYI İLE İŞBİRLİĞİ) Somali Delegasyon Başkanlığımız Ofis Binasının ve Katar Kızılayı Somali Delegasyonunun bulunduğu Waberi ilçesinde, uzun yıllardır birikmiş çöpler nedeniyle kullanılamaz halde olan ve Delegasyon Başkanlığımızı Havaalanına ve Cezire Hayat Çadırkenti yoluna en kısa şekilde ulaştırabilecek olan köprü altı yolu, Waberi İlçesi Kaymakamlığından gelen resmi talep üzerine, Delegasyon Başkanlığımız ve Katar Kızılayı işbirliğinde rehabilite edilmiştir. Söz konusu proje Türk Kızılayı ve Katar Kızılayı işbirliğinde ortaklaşa gerçekleştirilmiş ve maliyetleri paylaşılmıştır. Toplamda 100 kamyon ve 10 günlük iş gücü ile yol ve köprü üzerinde bulunan tüm çöp atıkları temizlenmiş ve yol kullanılabilir hale getirilmiştir. Faaliyetin devamında, köprü boyanmış, Mogadişu yu temiz tutun ifadelerinin yer aldığı Türk Kızılayı ve Katar Kızılayı görselleri yerleştirilmiştir. Proje tamamlanmıştır. 4.TÜRK KIZILAYI NIN GERÇEKLEŞTİRMEYİ PLANLADIĞI PROJELER 4.1.TRANSFER KAMPI KURULUMU VE YÖNETİMİ PROJESİ Somali de yaşanan kıtlık nedeniyle yaşam alanlarını terk etmek zorunda kalan yüz binlerce insanın ülkenin başkenti Mogadişu da geçici süreyle ikameleri süresince temel ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyla ikinci bir çadırkent alanının oluşturulması planlanmıştır. Bu çerçevede oluşturulan Cezire Hayat Çadırkent bölgesinde kurulum alanının yeterli olmaması ve zeminin yarattığı olumsuzluklar nedeniyle yeni bir çadır kurulum bölgesinin Türk Kızılayı'nın kullanımına tahsisi hususu Somali Geçici Hükümeti ile istişare edilmiştir. Banadir Eyalet Valisi, kamp projesinin değerlendirilebilmesi için gerekli arazinin ancak Mogadişu sınır hattının askeri operasyonlar neticesinde genişletilmesi sonrası mümkün olabileceğini belirtmiş ve bu projenin bir süre daha beklemesinin uygun olacağını ifade etmiştir. 4.2.TÜRKİYE VAKFI PROJESİ Proje kapsamında Mogadişu da oluşturulacak tesis marifetiyle, Somali de yerinden edilmiş kişilerin (IDP) sosyal yardım ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmaktadır. 6 bin 500 m² alanda yapılacak Türk Vakfı projesi Selçuklu ve Osmanlı mimarisi esas alınarak inşa edilecek olup, Türk Kızılayı nın Sosyal Yardım faaliyetleri bu vakıf üzerinden yürütülecektir. Ocak 2012 tarihinde Banadir Eyalet Valisi ile gerçekleştirilen toplantıda projenin uygulanabilmesi için Endüstri Meslek Lisesi projesi ile aynı caddede bulunan yaklaşık 5 dönümlük arazinin tarafımıza tahsis edilmesi ile ilgili resmi talebimiz sunulmuştur. Banadir 15
Eyalet Valisi, gerekli teknik incelemenin yapılacağını ve tarafımıza sonucun bildirileceğini ifade etmiştir. Müteakiben 21 Ocak 2012 tarihi itibarıyla Banadir Eyalet Valisi ile gerçekleştirilen görüşmede Türkiye Vakfı Proje arazisi Türk Kızılayı'na tahsis edilmiştir. Yerelden temin edilen bir firma aracılığıyla okul arazisinin topografik ölçümleri ve haritalandırılması yapılmıştır. 19 Temmuz 2012 tarihinde Genel Başkan Ahmet Lütfi Akar ve beraberindeki teknik personel proje alanında incelemelerde bulunmuştur. Türk Kızılayı Genel Müdürlüğü tarafından, Türkiye Vakfı'nın mimari projelerinin hazırlığı devam etmektedir. Meslek Lisesi ve Türkiye Vakfı arazisi üzerinde bulunan eski binaların yıkımına 16.08.2012 tarihi itibariyle başlanmış ve 12.10.2012 tarihi itibariyle tamamlanmıştır. 4.3.MEZBAHA İNŞAATI PROJESİ Kemik Yakma Merkezinin yanında bulunan arazinin amaca yönelik bir komplekse dönüştürülebilmesi ve bölge ihtiyacının karşılanması amacıyla, aynı alan üzerine bir mezbaha yapılması planlanmış olup, proje yerel makamlarca da desteklenmiştir. Kemik Yakma Merkezinin de bulunduğu alanda, söz konusu proje için Türk Kızılayı'na 50 dönümlük arsa tahsis edilmiştir. Proje tasarısı Yönetime sunulmuş ve karar çıkmış olup, kaynak için İslam Kalkınma Bankası ile görüşmeler devam etmektedir. 4.4.ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ PROJESİ Proje kapsamında Somali de bulunan hastanelerde hemşire ve sağlık personeli açığının giderilmesi amacıyla 30 Haziran 2011 tarihinde Somali Eğitim Bakanı ile görüşülmüş ve eski Somali kolejinin bulunduğu alanın tarafımıza tahsis edilmesi hususunda mutabakata varılmıştır. Söz konusu binanın restorasyona uygun olmadığına karar verilerek yeniden inşası konusunda hem fikir olunmuştur. Somali Cumhuriyeti Banadir Eyalet Valiliği tarafından Türk Kızılayı'na 15 Aralık 2011 tarihinde tahsis edilen Eski Nova Koleji binası ve arazisi üzerine Meslek Lisesi Projesi nin uygulaması için Türk Kızılayı Somali Delegasyon Başkanlığı ile Somali Cumhuriyeti Geçici Hükümeti Eğitim, Kültür ve Yüksek Öğrenim Bakanlığı arasında 27 Aralık 2011 tarihinde bir protokol imzalanmıştır. 16
Yapı Teknik Ekibi, proje alanındaki ön tespit çalışmalarını tamamlamış olup, yerelden temin edilen bir firma aracılığıyla okul arazisinin topografik ölçümleri ve haritalandırılması yaptırılmıştır. 14.07.2012 tarihinde Türk Kızılayı Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Mahir Araz ve beraberindeki teknik personel proje alanında incelemelerde bulunmuşlardır. 31.10.2012 tarihi itibariyle Somali Geçici Hükümeti tarafından Türk Kızılay ına tahsis edilen arazide yıkım işleri tamamlanmış, eğitim kompleksinin yapılacağı alan 3 kot olarak (Okul, Yurt, Futbol alanı) düzenlenmiştir. 4.5.KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ (İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İLE İŞBİRLİĞİ) Somali İnsani Yardım Operasyonu kapsamında; Türk Kızılayı ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı arasında kuraklık ve kıtlık faaliyetlerinden etkilenen Somali halkı için yapılacak yardım faaliyetlerinin düzenlenme ve yürütülmesi hususlarında mutabakata varılmış olup 16.09.2011 tarih ve 2029 sayılı meclis kararı ve Yönetim Kurulunun 27.10.2011 tarih ve 23 sayılı kararı ile İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. Türk Kızılayı İBB Somali Ortak Yardım ekibi, 20 Aralık 2011 tarihi itibari ile Mogadişu ya ulaşmış faaliyetlerine başlamıştır. 17
Beton Santrali, Parke Taşı ve Bordür Üretim Tesisi ve Fen İşleri Müdürlüğü projeleri için ihtiyaç duyulan araziler hususunda yapılan çalışmalar sonucu 08 Mart 2012 tarihinde Türk Kızılayı-İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ekibi ile Mogadişu Valiliği arasında Havayoluna yakın 62 dönümlük arazinin tahsisi için protokol imzalanmıştır. Türk Kızılayı Genel Merkezi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi nden gelen teknik ekip eşliğinde şantiye alanı içinde, proje kapsamında yapılması düşünülen imalatların tespiti öncelikli olarak ele alınmıştır. Belirlenen plan ve proje eşliğinde, şantiye alanı içerisinde görülen İdari Bina, Personel Yatakhaneleri, Tamir-Bakım Atölyeleri, Asfalt Tesisi ve Beton Santralinin teknik raporların tamamlanmasını müteakip bahse konu inşaat süreci başlatılmıştır. İSTON dan alınacak olan Beton Santrali ile Parke Taşı ve Bordür Üretim Tesisinin yaklaşık 25 Ocak 2013 tarihinde sevke hazır hale getirilmesi planlanmaktadır. Şantiye alanının yapımını müteakip, istihdam edilecek yerel personelin belirlenmesi, İBB teknik personeli tarafından teknik eğitime tabi tutulması ve Mogadişu da kentsel hizmetlerin yürütülmesi amacı ile kapasite oluşturulması planlanmaktadır. Bahse konu projelerde kullanılmak üzere Genel Merkezimizde 8 kalem 17 adet iş makinesi, 13 kalem 40 adet araç ve üstyapıları ile tamir bakım atölyesi için 134 kalem garaj ekipmanlarının tedariki için 20-21 Şubat 2012 tarihlerinde teknik inceleme tamamlanmış ve 22-23-24 Şubat 2012 tarihleri arasında ihale edilerek araç ve ekipmanlar tedarik edilmiştir. Bölgede Fen İşleri Projelerinde kullanılmak üzere, 02 Ağustos 2012 Pazar günü, Türkiye den hareket ederek, 21 Ağustos 2012 Salı günü Somali Mogadişu ya ulaştırılan söz konusu araç ve 18
malzemeler limandaki Türk Kızılayı lojistik merkezinde muhafaza edilmektedir. Bölgeye sevki planlanan diğer yardım malzemeleri ile birlikte Beton Santrali ile Parke Taşı ve Bordür Üretim Tesisinin Şubat 2012 tarihinde denizyolu ile sevki planlanmaktadır. 5.PERSONEL VE ARAÇ DURUMU Somali İnsani Yardım Operasyonu kapsamında 21 Ocak 2012 tarihi itibariyle bölgede 13 Türk Kızılayı çalışanı ve 201 yerel personel olmak üzere toplam 214 personel, 15 araçla görev yapmaktadır. 19
TABLO - 1 Türkiye den Somali ye Yapılan Sevkiyatlar 20