ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. NİN 01.01. 31.12.2011 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR VE BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
NİN 01.01.-31.12.2011 HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu na 1. Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. nin 31.12.2011 tarihi itibariyle düzenlenmiş ekte yer alan konsolide bilançosunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide gelir tablosunu, konsolide kapsamlı gelir tablosunu, konsolide özkaynak değişim tablosunu ve konsolide nakit akım tablosunu, önemli muhasebe politikalarının özetini ve dipnotları Sermaye Piyasası Kurulu nun ( SPK ) yayımladığı denetim ilke ve kurallarına göre denetlemiş bulunuyoruz. Finansal Tablolarla İlgili Olarak İşletme Yönetiminin Sorumluluğu 2. Şirket yönetimi finansal tabloların Sermaye Piyasası Kurulu nca yayımlanan finansal raporlama standartlarına göre hazırlanması ve dürüst bir şekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, konsolide finansal tabloların hata ve/veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini, koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe politikalarının seçilmesini içermektedir. Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu 3. Bizim sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş bildirmektir. Bağımsız denetimimiz, Sermaye Piyasası Kurulu nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar, etik ilkelere uyulmasını ve bağımsız denetimin, konsolide finansal tabloların gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yansıtıp yansıtmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetimimiz, konsolide finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız denetim tekniklerinin kullanılmasını içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, finansal tabloların hata ve/veya hileden ve usulsüzlükten kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil olmak üzere önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize göre yapılmıştır. Bu risk değerlendirmesinde, grubun iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç kontrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara uygun olarak tasarlamak amacıyla, işletme yönetimi tarafından hazırlanan konsolide finansal tablolar ile iç kontrol sistemi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bağımsız denetimimiz, ayrıca işletme yönetimi tarafından benimsenen muhasebe politikaları ile yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve finansal tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir. Bağımsız denetim sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
Görüş 4. Görüşümüze göre, Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. nin 31.12.2011 tarihi itibariyle konsolide finansal durumunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide finansal performansını ve konsolide nakit akımlarını, Sermaye Piyasası Kurulu nca yayımlanan finansal raporlama standartları çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmaktadır. Görüşümüzü şartlandırmamakla beraber aşağıdaki hususa dikkatinizi çekmekteyiz: 31.12.2011 itibariyle, Şirket in özkaynakları eksi 131.408.000 TL olmuştur. Şirket, 31.01.2012 tarih ve 2012/3 sayılı Yönetim Kurulu Kararı na istinaden çıkarılmış sermayesini nakit karşılığı ve hissedarların ortaklık payları nispetinde 218.334.650 TL artırılarak 281.665.350 TL'den 500.000.000 TL'ye çıkarılması suretiyle %77,5 oranında artırılmasına karar vermiştir. Rapor tarihi itibariyle sermaye artırımı için Sermaye Piyasası Kurulu na müracaat edilmiş olup gerekli izin ve onaylar 05.04.2012 tarihinde alınmıştır. ENGİN Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebecilik Mali Müşavirlik A.Ş. Member Firm of GRANT THORNTON International Ajda Düzgün Ertuğrul Sorumlu Ortak Başdenetçi İstanbul, 12.04.2012 Abide-i Hürriyet Caddesi Bolkan Center No:211 Kat:2 34381 Şişli İstanbul
ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM ANONİM ŞİRKETİ KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR VE DİPNOTLAR İÇİNDEKİLER SAYFA KONSOLİDE BİLANÇOLAR.. 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOLARI.... 3 KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI... 4 KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOLARI... 5 KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI... 6 DİPNOT 1 ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU... 7-9 DİPNOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR... 10-17 DİPNOT 3 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA... 18-19 DİPNOT 4 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ... 20 DİPNOT 5 FİNANSAL YATIRIMLAR... 20-22 DİPNOT 6 FİNANSAL BORÇLAR... 23-24 DİPNOT 7 TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR... 24 DİPNOT 8 TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR... 24-25 DİPNOT 9 DİĞER ALACAKLAR VE BORÇLAR... 26 DİPNOT 10 STOKLAR... 26 DİPNOT 11 MADDİ DURAN VARLIKLAR... 27-29 DİPNOT 12 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR... 30-31 DİPNOT 13 DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI... 32 DİPNOT 14 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 32-34 DİPNOT 15 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI... 35 DİPNOT 16 DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 36 DİPNOT 17 ÖZKAYNAKLAR... 37-38 DİPNOT 18 SATIŞ GELİRLERİ... 39 DİPNOT 19 PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ, GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 39 DİPNOT 20 NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER... 39 DİPNOT 21 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR VE GİDERLER... 40 DİPNOT 22 FİNANSAL GELİRLER... 40 DİPNOT 23 FİNANSAL GİDERLER... 40 DİPNOT 24 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ... 41-43 DİPNOT 25 HİSSE BAŞINA KAZANÇ (KAYIP)... 43 DİPNOT 26 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI... 44-46 DİPNOT 27 FİNANSAL ARAÇALARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ 47-56 DİPNOT 28 EK NAKİT AKIM BİLGİLERİ... 57
1 ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ. 31.12.2011 VE 31.12.2010 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası ("TL") olarak ifade edilmiştir.) Varlıklar Dipnot referansları Bağımsız denetimden geçmiş 31.12.2011 Bağımsız denetimden geçmiş 31.12.2010 Dönen varlıklar Nakit ve nakit benzerleri 4 68.469 131.396 Finansal yatırımlar 5 113.612 -- Türev finansal araçlar 7 -- 1.883 Ticari alacaklar 8 40.835 29.048 Diğer alacaklar 9 222.353 144.099 Stoklar 10 5.711 2.598 Diğer dönen varlıklar 16 169.408 74.133 Toplam dönen varlıklar 620.388 383.157 Duran varlıklar Finansal yatırımlar 5 22.836 764 Diğer alacaklar 9 201.678 68.873 Maddi duran varlıklar 11 2.479.442 2.120.523 Maddi olmayan duran varlıklar 12 15.703 14.905 Ertelenen vergi varlıkları 24 31.455 22.343 Diğer duran varlıklar 16 38.211 705 Toplam duran varlıklar 2.789.325 2.228.113 Toplam varlıklar 3.409.713 2.611.270 İlişikteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur.
2 ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ. 31.12.2011 VE 31.12.2010 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası ("TL") olarak ifade edilmiştir.) Kaynaklar Dipnot referansları Bağımsız denetimden geçmiş 31.12.2011 Bağımsız denetimden geçmiş 31.12.2010 Kısa vadeli yükümlülükler Finansal borçlar 6 604.198 663.243 Türev finansal araçlar 7 40.147 -- Ticari borçlar 8 305.629 119.203 Diğer borçlar 9 12.256 450 Dönem karı vergi yükümlülüğü 24 76 875 Borç karşılıkları 14 606 821 Diğer kısa vadeli yükümlülükler 16 2.031 907 Toplam kısa vadeli yükümlülükler 964.943 785.499 Uzun vadeli yükümlülükler Finansal borçlar 6 1.493.301 832.554 Ticari borçlar 8 197.015 215.978 Diğer borçlar 9 801.942 553.363 Kıdem tazminatı karşılığı 15 1.855 1.455 Ertelenen vergi yükümlülüğü 24 82.065 65.383 Toplam uzun vadeli yükümlülükler 2.576.178 1.668.733 Ana ortaklığa ait özkaynaklar Ödenmiş sermaye 17.a 281.665 281.665 Sermaye enflasyon düzeltmesi farkları 17.b 102.575 102.575 Yabancı para çevrim farkları 17.c 99.507 (18.288) Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler 17.d 4.399 2.668 Geçmiş yıllar zararı 17.e (215.311) (146.867) Net dönem zararı (407.362) (66.725) Kontrol gücü olmayan paylar 3.119 2.010 Toplam özkaynaklar (131.408) 157.038 Toplam kaynaklar 3.409.713 2.611.270 İlişikteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur.
3 ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ. 31.12.2011 VE 31.12.2010 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE GELİR TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası ("TL") olarak ifade edilmiştir.) Dipnot referansları Bağımsız denetimden geçmiş 01.01.- 31.12.2011 Bağımsız denetimden geçmiş 01.01.- 31.12.2010 Sürdürülen faaliyetler Satış gelirleri 18 444.942 433.996 Satışların maliyeti (-) (434.275) (423.871) Brüt kar 10.667 10.125 Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) 19 (11.119) (10.807) Genel yönetim giderleri (-) 19 (50.019) (34.313) Diğer faaliyet gelirleri 21 8.871 64.527 Diğer faaliyet giderleri (-) 21 (9.336) (1.077) Faaliyet karı (zararı) (50.936) 28.455 Finansal gelirler 22 440.105 494.133 Finansal giderler 23 (844.068) (609.163) Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi zararı (454.899) (86.575) Sürdürülen faaliyetler vergi gideri Dönem vergi gideri 24 (11.440) (2.510) Ertelenmiş vergi gideri 24 (6.331) (3.438) Sürdürülen faaliyetler dönem zararı (472.670) (92.523) Durdurulan faaliyetler vergi sonrası dönem karı -- 16.892 Net dönem zararı (472.670) (75.631) Dönem zararının dağılımı Kontrol gücü olmayan paylar (65.308) (8.906) Ana ortaklık payları (407.362) (66.725) Hisse başına kayıp TL, tam 25 (0,01) (0,00) İlişikteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur.
4 ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ. 31.12.2011 VE 31.12.2010 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası ("TL") olarak ifade edilmiştir.) Bağımsız denetimden geçmiş 01.01.- 31.12.2011 Bağımsız denetimden geçmiş 01.01.- 31.12.2010 Dönem zararı (472.670) (75.631) Yabancı para çevrim farkındaki değişim 183.074 751 Diğer kapsamlı gelir 183.074 751 Toplam kapsamlı gider (289.596) (74.880) Toplam kapsamlı giderin dağılımı Kontrol gücü olmayan paylar (29) (9.173) Ana ortaklık payları (289.567) (65.707) İlişikteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur.
5 ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ. 31.12.2011 VE 31.12.2010 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası ("TL") olarak ifade edilmiştir.) Ödenmiş sermaye Sermaye düzeltmesi farkları Yabancı para çevrim farkları Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler Geçmiş yıllar karı (zararı) Net dönem karı (zararı) Kontrol gücü olmayan paylar Toplam özkaynaklar 01.01.2010 itibariyle bakiye 281.665 102.575 (19.306) 2.668 (245.677) 97.891 9.465 229.281 Kapsamlı gelir : Net dönem zararı -- -- -- -- -- (66.725) (8.906) (75.631) Diğer kapsamlı gelir: Yabancı para çevrim farkları -- -- 1.018 -- -- -- (267) 751 Toplam kapsamlı gelir (gider) -- -- 1.018 -- -- (66.725) (9.173) (74.880) Bağlı ortaklık satışı -- -- -- -- -- -- 1.324 1.324 Ana ortaklık dışı paylardaki nakit sermaye artışı -- -- -- -- -- -- 1.313 1.313 Ana ortaklık dışı paylardaki değişim -- -- -- -- 919 -- (919) -- Geçmiş yıllar kar/zararlarına transfer -- -- -- -- 97.891 (97.891) -- -- 31.12.2010 itibariyle bakiye 281.665 102.575 (18.288) 2.668 (146.867) (66.725) 2.010 157.038 Kapsamlı gelir : Net dönem zararı -- -- -- -- -- (407.362) (65.308) (472.670) Diğer kapsamlı gelir: Yabancı para çevrim farkları -- -- 117.795 -- -- -- 65.279 183.074 Toplam kapsamlı gelir (gider) -- -- 117.795 -- -- (407.362) (29) (289.596) Ana ortaklık dışı paylardaki nakit sermaye artışı -- -- -- -- -- -- 1.150 1.150 Ana ortaklık dışı paylardaki değişim -- -- -- -- 12 -- (12) -- Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler -- -- -- 1.731 (1.731) -- -- -- Geçmiş yıllar kar/zararlarına transfer -- -- -- -- (66.725) 66.725 -- -- 31.12.2011 itibariyle bakiye 281.665 102.575 99.507 4.399 (215.311) (407.362) 3.119 (131.408) İlişikteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur.
6 31.12.2011 VE 31.12.2010 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası ("TL") olarak ifade edilmiştir.) Bağımsız denetimden geçmiş Dipnot Faaliyetlerden doğan nakit akımları referansları 01.01.-31.12.2011 Bağımsız denetimden geçmiş 01.01.- 31.12.2010 Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi zararı (454.899) (86.575) Durdurulan faaliyetler vergi öncesi karı -- 18.932 Vergi öncesi kar (zarar) ile faaliyetlerden doğan net nakit akımlarının mutabakatı için yapılan düzeltmeler 28 196.036 132.170 Faaliyetlerle ilgili varlık ve borçlardaki değişim öncesi faaliyet geliri (gideri) (258.863) 64.527 Ticari alacaklardaki değişim (11.787) 153.118 Stoklardaki değişim (3.113) 1.846 Diğer alacaklar (211.059) (121.167) Diğer varlıklar (130.898) (4.995) Ticari borçlardaki değişim 167.463 42.740 Diğer borçlar 300.532 124.377 Diğer yükümlülükler (119) (9.236) Dönem karı vergi yükümlülüğü (12.258) (115) Ödenen kıdem tazminatları 15 (242) (51) Faaliyetlerden kaynaklanan (kullanılan) net nakit akımları (160.344) 251.044 Yatırım faaliyetlerindeki nakit akımları Maddi duran varlık alımları 11 (189.273) (240.627) Maddi duran varlık satışından elde edilen nakit girişi 6.301 113 Maddi olmayan duran varlık alımları 12 (139) (284) Araştırma ve değerlendirme varlık alımları -- (6.877) Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit çıkışları (183.111) (247.675) Finansal faaliyetlerdeki nakit akımları Finansal yatırımlardaki artış (135.684) (69.056) Bağlı ortaklık satışından elde edilen nakit -- 146.886 Ana ortaklık dışı paylardaki nakit sermaye artışı 1.150 1.313 Alınan banka kredileri 1.544.627 652.779 Ödenen banka kredileri (961.316) (559.280) Ödenen faiz (130.259) (82.158) Alınan faiz 22 30.023 11.746 Finansal faaliyetlerden kaynaklanan net nakit akımları 348.541 102.230 Yabancı para çevrim farkları (61.855) (23.552) Nakit ve nakit benzerlerindeki değişim (56.769) 82.047 01 Ocak itibariyle nakit ve nakit benzerleri 125.238 43.191 31 Aralık itibariyle nakit ve nakit benzerleri 4 68.469 125.238 İlişikteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur.
7 DİPNOT 1 ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Zorlu Enerji Elektrik Üretim Anonim Şirketi ( Zorlu Enerji ), bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ( Şirket ), ağırlıklı olarak elektrik ve buhar üretim ve ticareti ile ilgili faaliyetleri yürütmektedir. Zorlu Enerji, Sermaye Piyasası Kurulu na ( SPK ) kayıtlıdır ve hisseleri 2000 yılından beri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda ( İMKB ) işlem görmektedir. Rapor tarihi itibariyle, Zorlu Enerji nin hisselerinin çoğunluğunu elinde bulunduran hissedarlar ve hisse oranları aşağıdaki gibidir: Pay % Zorlu Holding A.Ş. 45,7 Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş. 17,5 Halka açık 32,0 Diğer 4,8 Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. nin %0,47 sine sahip olan Linens Pazarlama A.Ş. nin tüm hisseleri, 26.12.2011 tarihinde Zorlu Holding A.Ş. tarafından devralınmış olup, bu alım işlemiyle Zorlu Holding in, Zorlu Enerji deki payı %45,7 ye yükselmiştir. Zorlu Enerji nin genel müdürlüğü, Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi, Pembe Caddesi, No:13 Bursa, Türkiye dedir. Zorlu Enerji Grubu na dahil şirketlerin faaliyet konuları ve faaliyet gösterdikleri ülkeler aşağıda sunulmuştur: Sürdürülen faaliyetler Şirket Faaliyet konusu Ülke Elektrik, buhar üretimi ve bakım hizmetleri grubu ( Elektrik Grubu ) Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Elektrik ve buhar üretimi Türkiye Rosmiks International B.V. Finansal hizmetler Hollanda Rosmiks LLC Elektrik üretimi Rusya ICFS International LLC Finansal hizmetler ABD Rotor Elektrik Üretim A.Ş. Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim A.Ş. Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Jeotermal Elektrik Üretim A.Ş. Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Enerji Pakistan Ltd. Elektrik üretimi Pakistan Bundoran Financial Corporation Finansal hizmetler BVI Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretim A.Ş. Elektrik üretimi Türkiye 31.12.2011 tarihi itibariyle Şirket bünyesinde istihdam edilen personel sayısı 374 tür (31.12.2010: 419). 01 Ocak 31 Aralık 2011 hesap dönemine ait konsolide finansal tablolar, 12.04.2012 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında onaylanmıştır. 100,0
8 1.1. ELEKTRİK GRUBU Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Zorlu Enerji 1993 yılında kurulmuş olup faaliyet konusu elektrik enerjisi ve buhar üretimi ve ticaretidir. Zorlu Enerji nin dört doğal gaz kombine çevrim ve iki kojenerasyon elektrik santrallerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: Bölge Elektrik santrali tipi Lisans verilme tarihi Lisans süresi Buhar üretim kapasitesi Elektrik üretimi / Güç Yıllık üretim kapasitesi KW saat Bursa Doğal gaz 07.09.2004 25 yıl -- 90,0 MW 733.012.841 Ankara Doğal gaz 07.09.2004 25 yıl -- 50,3 MW 423.086.976 Kayseri Doğal gaz 07.09.2004 25 yıl -- 188,5 MW 1.381.066.560 Kırklareli Doğal gaz 07.09.2004 25 yıl 180 t/s 122,5 MW 916.000.000 Yalova Doğal gaz 21.07.2005 15 yıl 30 t/s 15,9 MW 122.290.000 Toplam 210 t/s 467,2 MW 3.575.456.377 Şirket, üretiminin %55 ini Türkiye Elektrik İletim A.Ş. nin ( TEİAŞ ) Dengeleme ve Uzlaştırma Sistemi ne %43 ünü Zorlu şirketlerine (dipnot 26) ve geri kalan %2 sini grup dışına yapmaktadır. Zorlu Enerji nin Denizli de, henüz yatırım aşamasına geçmemiş, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ndan ( EPDK ) 20 Haziran 2007 tarihinde 49 yıllığına temin edilen, 124 MW lık Hidroelektrik Santral lisansı bulunmaktadır. Şirket in 03 Mayıs 2011 tarihli talep yazısına istinaden, EPDK nın 26 Mayıs 2011 tarihli kararı ile Narlı HES projesi (82,5MW lık Hidroelektrik Santrali) için EPDK tarafından Şirket e verilen 20 Haziran 2007 tarihli üretim lisansının sona erdirilmesine ve Şirket tarafından EPDK'ya sunulmuş olan 2.800.000 TL tutarındaki teminat mektubunun iadesine karar verilmiştir. Kırklareli İli, Lüleburgaz ilçesinde Şirket tarafından 07.09.2004 tarih, EÜ/364-7/474 nolu üretim lisansı ile işletilen Lüleburgaz santralinde, 17.02.2011 tarihli ve 3076/34 sayılı Lisans Tadili ile yapımı gerçekleştirilen 25,7 MWe lik buhar türbin ünitesinin Geçici Kabulü 13.01.2012 tarihi itibariyle Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı nın (ETKB) Geçici Kabul Heyeti tarafından yapılmıştır. Lüleburgaz Santralinin 13.01.2012 tarihi itibariyle elektrik kurulu gücü 122,49 MWe den 148,19 MWe ye, buhar kapasitesi de 180 Ton/s den 239 Ton/s e yükselmiştir. Rosmiks International B.V. ( Rosmiks BV ) 2006 yılında Hollanda da kurulan Rosmiks BV, Rusya da yatırım aşamasında bulunan iki adet 340 MW gücünde elektrik ve 2.500.000 Gcal/yıl ısı üretebilen enerji santral projelerinin finansmanını sağlamak amacıyla kurulmuştur. Rosmiks LLC nin %100 üne sahiptir. Rosmiks LLC Rosmiks LLC, iki adet 340 MW gücünde elektrik ve 2.500.000 Gcal/yıl ısı üreten, Rusya da bulunan Kojuhovo ve Tereshkovo bölgelerinde enerji santral projelerini gerçekleştirmek amacıyla Rusya da kurulmuştur. Zorlu Enerji'nin %75,5 dolaylı ortağı olduğu Rosmiks LLC'ye ait Tereshkovo Doğalgaz Santrali için Promyshlennaya Energetika şirketi ile 11 Kasım 2011 tarihinde elektrik satış anlaşması imzalanmış ve Santral, 14 Kasım 2011 tarihinde üretime geçmiştir. Bu sayede, yaklaşık 500 milyon USD yatırım tutarı ile hayata geçen ve yapımı Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret A.Ş. ( Zorlu Endüstriyel ) tarafından gerçekleştirilen toplam 340 MW elektrik ve 150 gkal/saat ısı kurulu güçte olması planlanan Tereshkovo Doğalgaz Santrali'nin 170 MW elektrik ve 150 gkal/saat ısı kapasiteli ilk fazının devreye alma çalışmaları basit çevrim olarak tamamlanmıştır. 14.03.2012 tarihi itibariyle, Zorlu Enerji'nin %75,5 dolaylı ortağı olduğu Rosmiks LLC'ye ait Tereshkovo Doğalgaz Santrali'nin 170 MW elektrik ve 150 gkal/saat ısı kapasiteli ilk fazında basit çevrim elektrik üretimine ilave olarak, bölgesel ısıtma, sıcak su ve kombine çevrim elektrik üretim sistemleri de devreye alınmıştır.
9 ICFS International LLC ( ICFS ) 2005 yılında Amerika Birleşik Devletleri nde kurulan ICFS, Hollanda da faaliyet gösteren Rosmiks BV nin %100 üne sahiptir. Rotor Elektrik Üretim A.Ş. ( Rotor ) Rotor, rüzgar enerjisi santralleri kurmak amacıyla kurulmuş ve 2007 yılında Zorlu Enerji Grubu bünyesine dahil edilmiştir. Rotor EPDK dan 19 Aralık 2003 tarihinde 30 yıllığına temin edilen Osmaniye ilinde 135 MW gücünde Rüzgar Enerji Santrali lisansını temin etmiştir. 2008 yılının Temmuz ayında inşaat işlerine başlanmış olan Zorlu Enerji iştiraklerinden Rotor un Osmaniye deki rüzgar santrali, 15 Ekim 2010 tarihinden itibaren 135 MW lık tam kurulu kapasitesiyle faaliyette bulunmaktadır. Rotor ayrıca Osmaniye ilinin iki ayrı bölgesinde 50 MW ve 60 MW Kurulu güce sahip rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde 05 Ağustos 2008 tarihinden itibaren 25 yıl süre ile elektrik üretmek için sahibi olduğu lisanslarını Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretim A.Ş. ye 16.11.2009 tarih ve 2009/9 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile devretmiştir. Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim A.Ş. ( Zorlu Hidroelektrik ) Zorlu Hidroelektrik, Hidroelektrik santralleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere 2007 yılında kurulmuştur. Zorlu Enerji nin %80 oranında hissedarı olduğu iştiraklerinden Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim A.Ş.'nin diğer hissedarları olan Zorlu Holding A.Ş., Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret A.Ş., Zorlu O&M Enerji Tesisleri İşletme ve Bakım Hizmetleri A.Ş. ve Zorlu Dış Ticaret A.Ş.'nin her birinden 49.975 adet hisse, hisse başına 1 TL nominal bedel üzerinden 49.975 TL karşılığında Zorlu Enerji tarafından 19.10.2011 tarihi itibariyle devralınmış olup bu hisse devri sonucunda Şirket in Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim A.Ş.'deki hisse oranı %99,99'a yükselmiştir. Zorlu Jeotermal Elektrik Üretim A.Ş. ( Zorlu Jeotermal ) Zorlu Jeotermal Haziran 2008 tarihinde kurulmuş olup faaliyet konusu her türlü enerji, buhar ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere proje geliştirmek, fizibilite hazırlayarak her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmaktır. Zorlu Jeotermal, Zorlu Petrogas ın sahip olduğu Alaşehir Jeotermal ruhsatını 30 Temmuz 2009 tarihinde devralmış olup çalışmalara devam etmektedir. Zorlu Enerji'nin %73 oranında hissedarı olduğu Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik Üretimi A.Ş., Manisa ili, Alaşehir ilçesinde 30 MW kurulu güçle kurulacak jeotermal enerjiye dayalı üretim tesisinde 19.01.2040 tarihine kadar üretimde bulunmak üzere EPDK'dan EÜ/3338-2/2023 sayılı elektrik üretimi lisansını almıştır. Zorlu Enerji Pakistan Ltd. ( Zorlu Enerji Pakistan ) Zorlu Enerji Pakistan 13.09.2007 tarihinde, rüzgar enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere kurulmuştur. Pakistan ın Jhimpir eyaletinde Gharo Keti Bandar Hyderabad rüzgar koridorunda kurulacak olan tesisin toplam kapasitesi 56,4 MW olacaktır. Projenin 1.fazını oluşturan 5 adet 1,2 MW lık rüzgar türbini halihazırda çalışmaya devam etmektedir. Zorlu Enerji nin %100 oranında hissesine sahip olduğu Pakistan'da kurulu iştiraki Zorlu Enerji Pakistan Limited, Pakistan'ın Sindh bölgesinde bulunan Jhimpir'deki 56,4 MW Rüzgar Enerji Santrali (RES) projesinin finansmanında kullanılmak üzere, International Finance Corporation (IFC), the Asian Development Bank (ADB), Eco Trade and Development Bank (ECO) ve yerel konsorsiyum lideri Habib Bank Limited (HBL) ile toplam 111.160.000 Amerikan Doları tutarına kadar kaynak sağlayacak olan uzun vadeli (12 yıla kadar vadeli) bir kredi anlaşmasını 26 Ekim 2011 tarihinde imzalamıştır. 31.12.2011 tarihi itibariyle, söz konusu kredi temin edilmemiştir. Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretim A.Ş. ( Zorlu Rüzgar ) Zorlu Rüzgar, rüzgar enerjisi santralleri tesisleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesislerini kurmak ve bu tesislerde üretilen elektrik enerjisinin satışını yapmak üzere 2009 yılında kurulmuştur.
10 DİPNOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1. Sunuma ilişkin temel esaslar Sermaye Piyasası Kurumu ( SPK ), Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara dönem finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ( UMS/UFRS ) na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( TMSK ) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları ( TMS/TFRS ) esas alınacaktır. SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye de faaliyette bulunan ve SPK tarafından kabul edilen muhasebe ve raporlama ilkelerine ( SPK Finansal Raporlama Standartları ) uygun finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Dolayısıyla finansal tablolarda, 1 Ocak 2005 tarihinden başlamak kaydıyla, UMSK tarafından yayımlanmış 29 No lu Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama standardı (UMS 29) uygulanmamıştır. Rapor tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden dolayı, ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği çerçevesinde UMS/UFRS ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 14 Nisan 2008 ve 9 Ocak 2009 tarihli duyuru ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur. 2.2. İşletmenin sürekliliği Şirket, konsolide finansal tablolarını işletmenin sürekliliği ilkesine göre hazırlamıştır. 2.3. İşlevsel ve raporlama para birimi Konsolide finansal tablolar ana şirketin işlevsel ve raporlama para birimi olan TL cinsinden sunulmuştur. Konsolide finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlüklülerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak hazırlanmıştır. Zorlu Enerji ve Türkiye de kayıtlı olan bağlı ortaklıkları muhasebe kayıtlarını ve finansal tablolarını TL cinsinden Türk Ticaret Kanunu, vergi mevzuatı ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılmış tekdüzen muhasebe planına uygun olarak hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde yerleşik bağlı ortaklıkların muhasebe kayıtları ve yasal finansal tabloları faaliyette bulundukları ülkenin para birimleri cinsinden, o ülkedeki kanun ve yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanmış olup SPK Finansal Raporlama Standartları uyarınca doğru sunum yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzeltilmiştir. Yabancı ülkelerde yerleşik bağlı ortaklıkların aktif ve pasifleri bilanço tarihindeki döviz kuru, gelir ve giderleri ortalama döviz kuru kullanılarak Türk Lirası na çevrilmiştir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özkaynak içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında takip edilmektedir. 2.4. Netleştirme / Mahsup Finansal varlıklar ve yükümlülükler, yasal olarak netleştirme hakkı var olması, net olarak ödenmesi veya tahsilinin mümkün olması veya varlığın elde edilmesi ile yükümlülüğün yerine getirilmesinin eş zamanlı olarak gerçekleşebilmesi halinde, bilançoda net değerleri ile gösterilirler.
11 2.5. Konsolidasyon esasları Konsolide finansal tablolar, Zorlu Enerji nin ve bağlı ortaklıklarının aynı tarih itibariyle düzenlenen finansal tablolarını içermektedir. Finansal tablolarda uygulanan konsolidasyon politikaları aşağıda belirtilmiştir: Şirket, sermayesinin %50 sinden fazlasına iştirak ettiği ve/veya yönetiminde etkili bir şekilde kontrolü altında tuttuğu şirketler konsolidasyona dahil edilmiştir. Ancak Şirket in doğrudan ve dolaylı toplam oy hakkı %50 nin üzerinde olmakla birlikte konsolide finansal tablolar açısından önemlilik teşkil etmeyen veya önemli bir etkiye sahip olmaması nedeniyle finansal varlıklar, maliyet bedelleri üzerinden varsa değer kaybı ile ilgili karşılık düşüldükten sonra konsolide finansal tablolara yansıtılarak konsolidasyon dışında tutulmuştur. Konsolidasyona dahil edilen şirketlerin bilançoları ve gelir tabloları tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş ve aralarındaki önemli tutardaki tüm borç/alacak bakiyeleri ile alım/satım işlemleri elimine edilmiştir. İştirak tutarları ile iştirak edilen şirket özsermayeleri karşılıklı elimine edilmiş olup konsolide finansal tablolarda yalnızca Zorlu Enerji nin sermayesi ve diğer özsermaye hesapları ile ayrı kalemde gösterilen kontrol gücü olmayan hissedarlara ait olan özsermaye payları yansıtılmıştır. Şirket satın almaları için satın alma metodu uygulanmaktadır. Yıl içinde alınan ya da satılan bağlı ortaklıklar konsolide finansal tablolara alındıkları tarihten itibaren ya da satıldıkları tarihe kadar dahil edilmişlerdir. Bilanço tarihleri itibariyle konsolidasyona tabi tutulan şirketlerin ve Zorlu Enerji ye ait doğrudan ve dolaylı oy hakları ile etkinlik oranları aşağıdaki gibidir: 31.12.2011 31.12.2010 Konsolide edilen şirket Oy hakkı Etkinlik oranı Oy hakkı Etkinlik oranı Rosmiks International B.V. 100,0 75,5 100,0 51,0 Rosmiks LLC 100,0 75,5 100,0 51,0 ICFS International LLC 75,5 75,5 51,0 51,0 Rotor Elektrik Üretim A.Ş. 85,0 85,0 85,0 85,0 Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim A.Ş. 99,99 99,99 80,0 80,0 Zorlu Jeotermal Elektrik Üretim A.Ş. 73,0 73,0 73,0 73,0 Bundoran Financial Corporation 100,0 100,0 100,0 100,0 Zorlu Enerji Pakistan Ltd. 100,0 100,0 100,0 100,0 Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretim A.Ş. 85,0 85,0 85,0 85,0 2.6. Karşılaştırmalı bilgiler ve önceki dönem tarihli finansal tabloların düzeltilmesi Finansal durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Şirket in cari dönem konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılır. 31.12.2010 tarihi itibariyle, Yapılmakta olan yatırımlar adı altında muhasebeleştirilen 68.873 TL tutarındaki avanslar, Uzun vadeli diğer alacaklar hesabına sınıflandırılmıştır. 25.08.2010 tarihi itibariyle, Amity Oil International Pty Ltd. ile %99,6 iştiraki bulunan Zorlu Petrogas Petrol Gaz ve Petrokimya Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. in hisselerinin satışını gerçekleştirilmiş ve konsolide finansal tablolarda UFRS 5 kapsamında muhasebeleştirilmiştir. Dolayısıyla ilgili şirketler kontrolün ortadan kalktığı tarihte durdurulan faaliyetler olarak sunulmuştur.
12 2.7. Muhasebe Politikaları ve Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar Muhasebe politikaları ve muhasebe tahminlerinde değişiklik ve hatalar olması durumunda, yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde, hem de ileriye yönelik olarak uygulanır. 2.8. Önemli muhasebe değerlendirme, tahmin ve varsayımları Finansal tabloların hazırlanmasında Şirket yönetiminin, raporlanan varlık ve yükümlülük tutarlarını etkileyecek, bilanço tarihi itibari ile vukuu muhtemel yükümlülük ve taahhütleri ve raporlama dönemi itibariyle gelir ve gider tutarlarını belirleyen varsayımlar ve tahminler yapması gerekmektedir. Gerçekleşmiş sonuçlar tahminlerden farklı olabilmektedir. Tahminler düzenli olarak gözden geçirilmekte, gerekli düzeltmeler yapılmakta ve gerçekleştikleri dönemde gelir tablosuna yansıtılmaktadırlar. Finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde önemli derecede etkisi olabilecek yorumlar ve bilanço tarihinde var olan veya ileride gerçekleşebilecek tahminlerin esas kaynakları göz önünde bulundurularak yapılan varsayımlar ve değerlendirmeler aşağıdaki gibidir: Şüpheli alacak karşılıkları, Şirket yönetiminin bilanço tarihi itibariyle var olan ancak cari ekonomik koşullar çerçevesinde tahsil edilememe riski olan alacaklara ait gelecekteki zararları karşılayacağına inandığı tutarları yansıtmaktadır. Alacakların değer düşüklüğüne uğrayıp uğramadığı değerlendirilirken ilişkili kuruluş ve anahtar müşteriler dışında kalan borçluların geçmiş performansları piyasadaki kredibiliteleri ve bilanço tarihinden finansal tabloların onaylanma tarihine kadar olan performansları ile yeniden görüşülen koşullar da dikkate alınmaktadır. Ayrıca karşılık tutarı belirlenirken bilanço tarihi itibariyle elde bulunan teminatların dışında yine finansal tabloların onaylanma tarihine kadar geçen süre zarfında edinilen teminatlar da göz önünde bulundurulmaktadır. İlgili bilanço tarihi itibariyle şüpheli alacak karşılıkları dipnot 8 de açıklanmıştır. Dava karşılıkları ayrılırken, ilgili davaların kaybedilme olasılığı ve kaybedildiği taktirde katlanılacak olan sonuçlar Şirket hukuk müşavirlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmekte ve Şirket Yönetimi elindeki verileri kullanarak en iyi tahminlerini yapıp gerekli gördüğü karşılığı ayırmaktadır (dipnot 14). Ertelenmiş vergi varlıkları gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle geçici farklardan ve birikmiş zararlardan faydalanmanın kuvvetle muhtemel olması durumunda kaydedilmektedir. Kaydedilecek olan ertelenmiş vergi varlıkların tutarı belirlenirken gelecekte oluşabilecek olan vergilendirilebilir karlara ilişkin önemli tahminler ve değerlendirmeler yapmak gerekmektedir. Dipnot 24 de belirtildiği üzere Şirket in konsolide edilen bağlı ortaklıklarının, 98.709 TL (31 Aralık 2010-98.709 TL) tutarında taşınan vergi zararları bulunmaktadır ve bu bağlı ortaklıkların taşınan zararlardan ileride yararlanılabilecek tutarda vergilendirilebilir kar yaratma olasılığı göz önünde bulundurularak söz konusu zararlar üzerinden ertelenmiş vergi varlığı kaydedilmiştir. 2.9. Önemli muhasebe politikalarının özeti Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında izlenen önemli muhasebe politikaları aşağıda özetlenmiştir: Hasılat Gelirler, teslimatın gerçekleşmesi, gelir tutarının güvenli bir şekilde belirlenmesi ve işletme ile ilgili ekonomik yararların Şirket e akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin rayiç değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Net satışlar, mal satışlarından iadeler ve satış iskontolarının düşülmesiyle bulunmuştur. Satış gelirleri, malların satış tutarından mal satışlarından iade, indirim, komisyonların ve satış ile ilgili vergilerin düşülmesi suretiyle gösterilmiştir. Piyasa faizinin daha altında bir faiz haddini uygulaması ve böylelikle işlemin etkin bir finansman unsuru içeriyor olması durumunda, satışın karşılığının makul değeri, alacakların bugünkü değerine iskonto edilmesi suretiyle bulunur. Alacakların nominal değeri ile bu şekilde bulunan makul değer arasındaki fark, faiz geliri olarak ilgili dönemlere yansıtılır.
13 Ticari alacaklar / borçlar Doğrudan bir borçluya/alıcıya mal veya hizmet tedariki ile oluşan şirket kaynaklı ticari alacaklar/ticari borçlar, etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden değerlendirilmiştir. Belirtilmiş bir faiz oranı bulunmayan kısa vadeli ticari alacaklar/ticari borçlar, faiz tahakkuk etkisinin önemsiz olması durumunda fatura tutarından değerlendirilmiştir. Şirket, tahsil imkanının kalmadığına dair objektif bir bulgu olduğu takdirde ilgili ticari alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayırmaktadır. Söz konusu bu karşılığın tutarı, alacağın kayıtlı değeri ile tahsili mümkün tutar arasındaki farktır. Tahsili mümkün tutar, teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek meblağlarda dahil olmak üzere tüm nakit akışlarının, oluşan ticari alacağın orijinal etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilen değeridir. Değer düşüklüğü tutarı, zarar yazılmasından sonra oluşacak bir durum dolayısıyla azalırsa, söz konusu tutar, cari dönemde diğer gelirlere yansıtılır. Stoklar Stoklar, elde etme maliyeti ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlendirilmiştir. Maliyet, hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi ile belirlenir. Net gerçekleşebilir değer, tahmini satış fiyatından tahmini tamamlama maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir. Maddi varlıklar Maddi varlıklar, elde etme maliyetlerinden birikmiş amortisman düşüldükten sonraki net değeri ile gösterilmektedir. Amortisman, maddi varlıkların faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak ayrılmaktadır. Söz konusu varlıkların tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıda belirtilmiştir: Yeraltı ve yerüstü düzenleri 4 30 Binalar 25 50 Özel maliyetler 5 20 Makine, tesis ve cihazlar 1 40 Taşıt araçları 4 5 Döşeme ve demirbaşlar 1 30 Arazi ve arsalar için sınırsız ömürleri olması sebebi ile amortisman ayrılmamaktadır. Maddi duran varlıkların yapılan normal bakım ve onarım harcamaları, gider olarak muhasebeleştirilmektedir. Maddi varlığın kapasitesini genişleterek kendisinden gelecekte elde edilecek faydayı artıran nitelikteki yatırım harcamaları, maddi varlığın maliyetine eklenmektedir. Varlığın maliyetine eklenen, söz konusu yenileme gibi aktifleştirme sonrası yapılan harcamalar, ekonomik ömürleri çerçevesinde amortismana tabi tutulurlar. Maddi duran varlığın kayıtlı değeri, geri kazanılabilir değerinden fazla ise, karşılık ayrılmak suretiyle kayıtlı değeri geri kazanılabilir değerine indirilir. Maddi varlıkların elden çıkartılması sonucu oluşan kar veya zarar, kayıtlı değer ile tahsil olunan tutarların karşılaştırılması ile belirlenir ve cari dönemde ilgili gelir ve gider hesaplarına yansıtılır. Maddi olmayan duran varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarıyla gösterilir. Bu varlıklar beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Söz konusu varlıkların tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıda belirtilmiştir: Yıl
14 Rüzgar enerjisi üretim hakları 25 Hidroelektrik enerjisi üretim hakları 30 Jeotermal enerjisi üretim hakları 29 Diğer maddi olmayan duran varlıklar Diğer maddi olmayan duran varlıklar iktisap edilmiş bilgi sistemlerini, bilgi sistemleri geliştirme maliyetlerini, satın alınmış teknoloji ve diğer tanımlanabilir hakları içermektedir. Diğer maddi olmayan varlıklar, elde etme maliyetinden kayda alınır ve 5 yılı geçmeyen tahmini faydalı ömürleri boyunca doğrusal olarak itfa edilmektedir. Finansal yatırımlar Şirket, finansal yatırımlarını, vadeye kadar elde tutulacak ve satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırmıştır. Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar, vadesine kadar saklama niyetiyle elde tutulan ve fonlama kabiliyeti dahil olmak üzere vade sonuna kadar elde tutulabilmesi için gerekli koşulların sağlanmış olduğu, sabit veya belirlenebilir ödemeleri ile sabit vadesi bulunan ve işletme kaynaklı krediler ve alacaklar dışında kalan finansal varlıklardır. Satılmaya hazır finansal varlıklar, işletme kaynaklı krediler ve alacaklar ile vadeye kadar elde tutulacak ve makul değer değişimleri gelir tablosuyla ilişkilendirilen finansal varlıklar dışında kalan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Bunlar, yönetimin bilanço tarihinden sonraki 12 aydan daha kısa bir süre için finansal aracı elde tutma niyeti olmadıkça veya işletme sermayesinin arttırılması amacıyla satışına ihtiyaç duyulmayacaksa ki bu durumda dönen varlıklar içinde dahil edilir, duran varlıklara dahil edilmiştir. Şirket finansal varlıkları ile ilgili sınıflandırma işlemini ilgili varlıkların edinilmesi sırasında yapmakta olup düzenli bir şekilde gözden geçirmektedir. Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar, etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş bedel üzerinden değerlenmektedir. Satılmaya hazır finansal varlıklar ise kayda alınmalarını izleyen dönemlerde makul değerle değerlenmiştir. Borsalarda veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda aktif olarak işlem gören satılmaya hazır finansal varlıklar borsa fiyatı ile işlem görmeyenler ise indirgenmiş nakit akımı, karşılaştırılabilir işlemler/şirketler gibi değerleme yöntemleri uygulanarak tespit edilmiş makul değerleri ile gösterilir. Şirket in %20 nin altında oy hakkına sahip olduğu veya %20 nin üzerinde oy hakkına sahip olmakla birlikte önemli bir etkiye sahip olmadığı finansal varlıkların ve konsolide finansal tablolar açısından önemlilik teşkil etmediğinden konsolidasyona dahil edilmeyen iştirak ve bağlı ortaklıkların borsaya kayıtlı herhangi bir makul değerinin olmadığı, makul değerin hesaplanmasında kullanılan diğer yöntemlerin uygun olmaması nedeniyle makul değerin güvenilir bir şekilde ölçülemediği durumlarda finansal varlığın kayıtlı değeri elde etme maliyeti tutarından varsa, değer düşüklüğü karşılığının çıkarılması suretiyle değerlenmiştir. Varlıklarda değer düşüklüğü Şirket, her bir bilanço tarihinde, bir varlığa ilişkin değer kaybının olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Eğer söz konusu varlığın veya o varlığa ait nakit üreten herhangi bir biriminin kayıtlı değeri, kullanım veya satış yoluyla geri kazanılacak tutarından yüksekse değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Geri kazanılabilir tutar varlığın net satış fiyatı ile kullanım değerinden yüksek olanı seçilerek bulunur. Kullanım değeri, bir varlığın sürekli kullanımından ve faydalı ömrü sonunda elden çıkarılmasından elde edilmesi beklenen nakit akımlarının tahmin edilen bugünkü değeridir. Değer düşüklüğü kayıpları gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Hisse başına kazanç İlişikteki gelir tablosunda belirtilen hisse başına kar, net karın ilgili yıl içinde mevcut hisselerin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir. Yıl
15 Borçlanma maliyetleri İnşa edilebilmesi veya satışa hazırlanabilmesi önemli bir zaman dilimi gerektiren varlık alımları veya yatırımları ile dolaysız olarak ilişkilendirilebilen ve inşaat veya üretim sırasında tahakkuk eden borçlanma maliyetleri ilgili varlığın maliyetine eklenmektedir. Ancak varlığın amaçlanan kullanıma veya satışa hazır duruma getirilmesine yönelik faaliyetlere uzun süreli ara verilen dönemler boyunca oluşan borçlanma maliyetlerinin aktifleştirilmesine ara verilir. Varlığın amaçlandığı şekilde kullanıma veya satışa hazır hale getirilmesi için gerekli faaliyetlerin tamamen bitirilmesi durumunda, borçlanma maliyetlerinin aktifleştirilmesine son verilir. Diğer borçlanma maliyetleri tahakkuk ettikleri dönemlerde giderleştirilmektedir. Kur değişiminin etkileri Yabancı para cinsinden yapılan işlemleri ve bakiyeleri TL ye çevirirken işlem tarihinde geçerli olan ilgili kurları esas almaktadır. Bilançoda yer alan yabancı para birimi bazındaki parasal varlıklar ve borçlar bilanço tarihindeki döviz kurları kullanılarak TL ye çevrilmiştir. Yabancı para cinsinden olan işlemlerin TL ye çevrilmesinden veya parasal kalemlerin ifade edilmesinden doğan kur farkı gider veya gelirleri ilgili dönemde konsolide gelir tablosuna yansıtılmaktadır. Türev finansal araçlar Şirket in türev finansal araçlarını vadeli döviz alım-satım sözleşmeleri ile faiz oranı swap işlemleri oluşturmaktadır. Yapılandırılmış vadeli döviz alım-satım sözleşmeleri ile faiz oranı swap işlemleri ekonomik olarak Şirket için risklere karşı etkin bir koruma sağlamakla birlikte, risk muhasebesi yönünden UMS 39 - Finansal Araçlar : Muhasebeleştirme ve Ölçme standardına ait gerekli koşulları taşımaması nedeniyle, finansal tablolarda riskten korunma amaçlı türev finansal araçlar olarak muhasebeleştirilmemektedir. Alım satım amaçlı türev finansal araçlar, finansal tablolara ilk olarak maliyet değerleri ile yansıtılır ve kayda alınmalarını izleyen dönemlerde makul değerleri üzerinden değerlenir. Bu enstrümanların makul değerlerinde meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan kazanç ve kayıplar gelir veya gider olarak gelir tablosu ile ilişkilendirilir. Makul değeri pozitif olan türev ürünleri bilançolarda varlıklarda, negatif olanlar ise yükümlülüklerde muhasebeleştirilmektedir. Karşılıklar, şarta bağlı varlık ve yükümlülükler Karşılıklar, Şirket in bilanço tarihi itibariyle mevcut bulunan ve geçmişten kaynaklanan yasal veya yapısal bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğü yerine getirmek için ekonomik fayda sağlayan kaynakların çıkışının gerçekleşme olasılığının olması ve yükümlülük tutarı konusunda güvenilir bir tahminin yapılabildiği durumlarda muhasebeleştirilmektedir. Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti işletmenin tam olarak kontrolünde bulunmayan gelecekteki bir veya daha fazla kesin olmayan olayın gerçekleşip gerçekleşmemesi ile teyit edilebilmesi mümkün yükümlülükler finansal tablolara dahil edilmemekte ve şarta bağlı yükümlülükler olarak değerlendirilmektedir. Şarta bağlı varlıklar, genellikle, ekonomik yararların işletmeye girişi olasılığını doğuran, planlanmamış veya diğer beklenmeyen olaylardan oluşmaktadır. Şarta bağlı varlıkların finansal tablolarda gösterilmeleri, hiçbir zaman elde edilemeyecek bir gelirin muhasebeleştirilmesi sonucunu doğurabileceğinden, sözü edilen varlıklar finansal tablolarda yer almamaktadır. Şarta bağlı varlıklar, ekonomik faydaların işletmeye girişleri olası ise finansal tablo dipnotlarında açıklanmaktadır. Şarta bağlı varlıklar ilgili gelişmelerin finansal tablolarda doğru olarak yansıtılmalarını teminen sürekli olarak değerlendirmeye tabi tutulur. Ekonomik faydanın Şirket e girmesinin neredeyse kesin hale gelmesi durumunda ilgili varlık ve buna ilişkin gelir, değişikliğin oluştuğu dönemin finansal tablolarına yansıtılır. Kiralama işlemleri - Kiracı olarak Şirket Finansal kiralama Şirket, finansal kiralama yoluyla edinmiş olduğu ve mülkiyetin bütün önemli risklerinin ve getirilerinin fiili olarak kiralama süresi sonunda Şirket e geçtiği sabit kıymetleri, konsolide bilançoda kira başlangıç tarihindeki makul değeri ya da, daha düşükse minimum kira ödemelerinin bilanço tarihindeki bugünkü değeri üzerinden yansıtmaktadır. Finansal kiralama işleminden kaynaklanan yükümlülük, kalan bakiye üzerinde sabit bir faiz oranı sağlamak için, ödenecek faiz ve anapara borcu olarak ayrıştırılmıştır. Finansal kiralama işlemine konu olan sabit kıymetin ilk edinilme aşamasında katlanılan masraflar maliyete dahil edilir. Finansal kiralama yolu ile elde edilen sabit kıymetler tahmin edilen ekonomik ömürleri üzerinden amortismana tabi tutulur. Faaliyet kiralaması
16 Mülkiyete ait risk ve getirilerin önemli bir kısmının kiralayana ait olduğu kiralama işlemi, faaliyet kiralaması olarak sınıflandırılır. Faaliyet kiralamaları olarak (kiralayandan alınan teşvikler düşüldükten sonra) yapılan ödemeler, kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gider olarak kaydedilir. İlişkili taraflar Ortaklar, önemli yönetim personeli ve yönetim kurulu üyeleri, aileleri ve onlar tarafından kontrol edilen veya onlara bağlı şirketler, iştirak ve ortaklıklar ile Zorlu Holding Grubu na dahil şirketler ve onlara bağlı şirketler, iştirak ve ortaklıklar ilişkili taraflar olarak kabul edilmiştir. Bilanço tarihinden sonraki olaylar Şirket; bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, konsolide finansal tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir. Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan düzeltme gerektirmeyen hususlar, finansal tablo kullanıcılarının ekonomik kararlarını etkileyen hususlar olmaları halinde konsolide finansal tablo dipnotlarında açıklanır. Finansal bilgilerin bölümlere göre raporlaması Şirket in endüstriyel ve coğrafi bölümleri dipnot 1 ve dipnot 3 te sunulmuştur. Devlet teşvik ve yardımları Makul değerleri ile izlenen parasal olmayan devlet teşvikleri de dahil olmak üzere tüm devlet teşvikleri, elde edilmesi için gerekli şartların işletme tarafından yerine getirileceğine ve teşvikin işletme tarafından elde edilebileceğine dair makul bir güvence oluştuğunda finansal tablolara yansıtılır. Devletten temin edilen feragat edilebilir borçlar, feragat koşullarının işletme tarafından yerine getirileceğine dair makul bir güvence oluşması durumunda devlet teşviki olarak kabul edilir. Çalışanlara sağlanan faydalar / Kıdem tazminatları Yürürlükteki kanunlara göre, Şirket, emeklilik dolayısıyla veya istifa ve iş kanununda belirtilen davranışlar dışındaki sebeplerle istihdamı sona eren çalışanlara belirli bir toplu ödeme yapmakla yükümlüdür. Söz konusu ödeme tutarları bilanço tarihi itibariyle geçerli olan kıdem tazminat tavanı esas alınarak hesaplanır. Kıdem tazminatı karşılığı, tüm çalışanların emeklilikleri dolayısıyla ileride doğacak yükümlülük tutarları bugünkü net değerine göre hesaplanarak ilişikteki finansal tablolarda yansıtılmıştır. Kurum kazancı üzerinden hesaplanan vergiler Bilanço tarihi itibariyle dönem sonuçlarına dayanılarak tahmin edilen Kurumlar Vergisi yükümlülüğü için karşılık ayrılmaktadır. Kurumlar Vergisi yükümlülüğü dönem sonucunun kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirimler dikkate alınarak düzeltilmesinden sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanmaktadır. Vergi karşılığı, dönem karı dikkate alınarak hesaplanmış ve hesaplamada ertelenmiş vergi göz önünde bulundurulmuştur. Ertelenmiş vergi, bilanço yükümlülüğü metodu dikkate alınarak hesaplanmıştır. Ertelenmiş vergi aktif ve pasiflerin finansal tablolarda yansıtılan değerleri ile yasal vergi bazı arasındaki geçici farkların vergi etkisi dikkate alınarak yansıtılmaktadır. Ertelenmiş vergi yükümlülükleri aşağıdaki durumlar haricinde bütün vergiye tabi geçici farklılıklar için kayıtlara alınmaktadır. Ertelenmiş vergi yükümlülüğünün şerefiye itfasından doğması ya da şirket birleşmesi olmayan bir işlemdeki bir varlığın veya borcun ilk defa kayıtlara alınmasında ve işlem gerçekleştiği zaman muhasebesel karı ne de vergiye tabi kar veya zararı etkilemediği durumlar ve geçici farkın ters çevrilmesinin zamanlamasının kontrol edilebildiği ve öngörülebilir gelecekte geçici farkın ters çevrilmeyeceğinin olası olduğu durumlar hariç, bağlı ortaklıklara ve iştiraklere yapılan yatırımlarla ilgili vergiye tabi geçici farklar göz önünde bulundurulduğu durumlardır. Ertelenmiş vergi alacakları, vergiden indirilebilir geçici farklar, kullanılmamış vergi varlıkları ve kayıplarının taşınmasından faydalanılabilecek kadar vergilendirilebilir kar oluşması ölçüsünde, kullanılmamış vergi alacakları ve kullanılmamış vergi kayıpları için kayıtlara alınmaktadırlar. Ertelenmiş vergi alacağının taşıdığı değer, her bilanço tarihinde gözden geçirilir ve ertelenmiş vergi alacağının tamamen ya da kısmen kullanımına olanak sağlayacak yeterli vergilendirilebilir karın olası olmadığı durumlarda azaltılır. Ertelenmiş vergi alacakları ve yükümlülükleri varlığın gerçekleştiği ya da yükümlülüğün ifa edildiği dönemde geçerli olan ve bilanço tarihinde yürürlükte olan vergi oranına göre hesaplanır.