Menopozal s cak basmas ve alternatif tedavi seçenekleri

ISSN 1300-526X DERLEME Hemflirelik Menopozal s cak basmas ve alternatif tedavi seçenekleri Meltem DEM RGÖZ (*), Nevin HOTUN fiah N (**) ÖZET Perimenopozal dönemin en önemli yak nmalar ndan biri s cak basmas d r. S cak basmas tekrarlayan, özellikle yüzde k zarmaya neden olan, terleme oluflturan, vücudun üst bölümlerinde ve yüzde yo un s hissi yaratan ve ard ndan üflüme ile sonlanan bir durumdur. S cak basmas n n nedeni tam olarak belirlenememekle birlikte; endojen östrojen hormonunun konsantrasyonundaki de ifliminin rolü olabilece i düflünülmektedir. Kad nlarda s cak basmas n n görülme s kl ve oluflma zaman kad ndan kad na de ifliklik göstermektedir. Bu farkl - l k yaflan lan ülke, beden kitle indeksi, yaflam stili, sigara kullanma durumu gibi birçok faktöre ba l d r. S cak basmalar - n n ço u tedavi edilmeksizin fliddeti azalarak zamanla geçmesine ra men; kad nlarda bu yak nmaya iliflkin tedavi aray fllar yüksek oranlardad r. Bu makalede s cak basmas için önerilen, düzenli egzersiz yapma, bitkisel kaynakl destekler, vitamin E takviyesi, topikal progesteron, akupunktur ve m knat s tedavisine yer verilmifltir. Anahtar kelimeler: Menopoz, s cak basmas, bitkisel destek, vitamin E SUMMARY Alternative treatment options and menopausal hot flashes Hot flashes are one of the most important signs of perimenopause. Hot flashes are recurrent, transient episodes of flushing, perspiration, and a sensation ranging from warmth to intense heat on the upper body and face, sometimes followed by chills. The exact cause of hot flashes has not been determined, although it seems that the changing endogenous estrogen concentrations associated with menopause may play a role. The incidence and occurence time of hot flash differs in every women. Various lifestyle, country, body mass index, cigarette smoking, and social factors also seem to be related to hot flash frequency. Most hot flashes are mild to moderate in intensity and typically stop over time without therapy, nevertheless, many women experience hot flashes severe enough to seek treatment. The main focus of this review is on treatment regular exercise, herbal and vitamin E supplement, topical progesterone, acupuncture, magnet therapy for hot flash symptoms. Key words: Menopause, hot flash, herbal, vitamin E Perimenopozal dönemin en önemli özelliklerinden biri s cak basmas d r. Vazomotor semptomlar genel olarak s cak basmas terimi ile ayn anlamda kullan lmaktad r. S cak basmas tekrarlayan, özellikle yüzde k zarmaya neden olan, terleme oluflturan, vücudun üst bölümlerinde ve yüzde yo un s hissi yaratan ve ard ndan üflüme ile sonlanan bir durumdur. S cak basmas uyku esnas nda terleme ile birlikte olursa bu durumlarda gece terlemesi teriminin kullan lmas daha uygundur (1). S cak basmas n n nedeni tam olarak belirlenememekle birlikte; endojen östrojen hormonunun konsantrasyonunda de ifliminin rol oynayabilece i düflünülmektedir. Fakat endojen östrojen konsantrasyonunun fliddetli bir s cak basmas n n tek nedeni olamayaca da tahmin edilmektedir. S cak basmalar n n ço u tedavi edilmeksizin fliddeti azalarak zamanla geçmekle birlikte, genellikle bu süre tahmin edilememektedir. S cak basmas n n spesifik bir tedavisi yoktur ve tedavi sadece bir ferahlama sa lamaktad r (2). S cak basmas menopozun yaklaflt n n en erken belirtilerinden biridir. Yap lan bir çal flmaya göre s cak basmas perimenopozal dönem boyunca dra- Gönderilme tarihi: 27.09.2008 Kabul tarihi: 25.11.2008.Ü. Florence Nightingale Hemflirelik Yüksekokulu, Araflt rma Görevlisi, Bl. Uz.*; Ö retim Üyesi, Yard. Doç. Dr.** 143

matik olarak art fl yapmakta, postmenopozal dönemin son iki y l içinde en yüksek seviyeye ulaflmakta ve sonra zamanla azalma e ilimi göstermektedir (1). Amerika Birleflik Devletleri nde (ABD) yap lan retrospektif bir çal flmada yafllar 35 ile 47 aras nda de iflen kad nlar n % 31 inde menstrüel kanama de iflikli i ya da serum östrojen düzeyinde de ifliklik olmamas na ra men, s cak basmas hissettiklerini bildirmifllerdir (3). Türkiye de farkl yerleflim birimlerinde yap lan araflt rmalarda s cak basmas flikayetlerini hissetme oran % 73-87 oran nda saptanm flt r (4). Kad nlar n ço u 6 ay ile 2 y l kapsayan süre boyunca s cak basmas ndan yak nmaktad rlar. Ancak bu yak nmalar 10 y l ve daha üzeri süren kad nlar da mevcuttur (5). sveç te 72 yafl civar ndaki baz kad nlarda halen s cak basmas devam etme oran % 9 olarak saptanm flt r (2). Perimenopozal dönem boyunca s cak basmas süresi kad ndan kad na de iflmektedir. S cak basmas bafllad ktan sonra saatlerce, haftalarca ve aylarca sürebilmektedir. Kad nlar n baz lar s cak basmas - n n devaml l ndan yak nmaktad r. 24 saatlik dilim ölçüt al nd nda; vücut s s en çok akflam erken saatlerde saat üç civar nda pik yapmaktad r (6). S cak basmas n n görülme s kl çok de ifliklik göstermektedir. ABD de % 75 (7), Hong-Kong ta % 10 (8), Avustralya da % 62 (9) Kanada da % 68 (10), Büyük Britanya da % 83 e kadar ç kmaktad r (11). ABD de etnik gruplar aras nda da bir tak m farklar saptanm flt r. Afrika kökenli Amerikan kad nlar (% 45.6) s cak basmas yak nmas en s k olan gruptur. Hemen ard ndan s ras yla spanya (% 35.4), Kafkas (% 31.2), Çin (% 20.5) ve Japon (% 17.6) kökenli kad nlar gelmektedir (12). S cak basmas nda oluflan farkl l klar n etnik kökenden çok kad nlar n beden kitle indekslerindeki fark n rolü olabilece i düflünülmektedir (14). Kad nlar n beden kitle indeksleri ile s cak basmas aras nda z t bir iliflki vard r. Adipoz dokunun aromatizasyonu sonucu estradiol seviyesi yükselmektedir. 40-55 yafl aras ve BK 27 kg/m 2 ve üzerinde olmas s cak basmas na zemin haz rlamaktad r (12). Kesitsel olarak yap lan bir çal flmada, Beden Kitle ndeksi (BK ) 30 un üzerinde olan kad nlarla, BK 24,9 un alt nda olan kad nlar karfl laflt r ld nda; orta ve fliddetli s cak basmas aras nda premenopozal ve perimenopozal dönemde anlaml fark bulunmuflken, postmenopozal kad nlarda fark saptanamam flt r (13). Yap lan bir araflt rmada premenstrüal yak nmalar ile perimenopozal dönemde s cak basmas aras nda güçlü bir iliflki saptanm flt r. Perimenopozal dönemde s cak basmas yak nmas olan kad nlar n yaklafl k % 47 sinin geçmiflinde orta ve hafif fliddette premenstrüal yak nmalar mevcuttur (9). S cak basmas ile çevresel faktörler aras nda da s - k bir iliflki vard r. Ortam s cakl kad nlar n bu yak nmalar n art rmakta ve onlar n s ca a tahammül efliklerini düflürmektedir. Daha serin havalarda s cak basmas yak nmalar n n s kl düflmektedir (13). Yap lan baz çal flmalarda geçmiflte ve flu anda sigara kullan m ile s cak basmas aras nda bir iliflki oldu u saptanm flt r. Bu iliflki sigaran n östrojen metabolizmas n etkilemesine ba lanmaktad r (15,16). Whiteman ve arkadafllar n n çal flmas na göre sigara kullanmaya devam eden kad nlar n vazomotor yak nmalar n n fliddeti ve s kl artmakta, sigaran n miktar ile s cak basmas yak nmalar paralellik göstermektedir (15). Depresyon ve anksiyetenin de içinde bulundu u tüm menopozal semptomlar n giderilmesinde, oldu u gibi s cak basmas nda da, düzenli egzersiz yapmak önemle tavsiye edilmektedir (17). Daha az fizik egzersiz yapan kad nlarda s cak basmas olas l göreceli olarak daha yüksektir. A r egzersiz bazen kad nlarda s cak basmas yak nmas n ortaya ç karmas na ra men, günlük çok yorucu olmayan egzersizler de s cak basmas ve gece ter- 144

M. Demirgöz ve ark, Menopozal s cak basmas ve alternatif tedavi seçenekleri lemesini azaltmaktad r (18). Düflük sosyo-ekonomik düzeyle s cak basmas aras nda pozitif bir iliflki saptanm flt r (12). 1. B TK SEL KAYNAKLI DESTEKLER IZOFLAV NE (ISOFLAVONES) Izoflavine bir fitoöstrojendir. b östrojen reseptörlerine a östrojen reseptörlerinden daha kuvvetli ba lanmaktad r. Bu nedenle hem östrojen agonisti hem de östrojen antogonisti etkisi vard r. Izoflavine soya ve k m z yoncada bolca bulunmaktad r. Bu hammaddeyi içeren g dalar toksik etki göstermemesine ra men; baz kiflilerde soya alerjisi oluflabilmektedir (19). Soyadan Elde Edilen Izoflavine Izoflavine en çok soya içinde bulunmakta ve efl metabolit olarak bilinmektedir. Randomize kontrollü yap lan klinik çal flmalarda, soya içerikli g - dalar fazla tüketen kad nlarla s cak basmas yak nmalar n n daha hafif atlat ld saptanm flt r. Ancak farkl içerik ve miktarlarda soya tüketimi nedeniyle karfl laflt rma çok güçtür. Bu nedenle ölçüm için vazomotor semptomlar n görülme s kl de erlendirilmektedir (20). Yap lan randomize kontrollü bir araflt rmada, soyan n s cak basmas yak nmas n azaltt ancak; yüksek ve düflük oranlarda soya tüketimi aras nda etkinlik aç s ndan fark bulunmad saptanm flt r. Çal flma sonucunda s cak basmas için günde 40 ile 80 mg dozda al nmas tavsiye edilmektedir. Bu doz yak nmalar azaltmak için al nmas gereken minimal dozdur (21). K rm z Yoncadan Elde Edilen Izoflavine K rm z yonca fitoöstrojenin tüm bileflenlerini içermektedir. Piyasada kullan lan daidzein ve genistein tabletleri bu içeri in zenginlefltirilmifl halidir. Plasebo kontrollü randomize çift kör yap lan bir çal flmada, k rm z yonca türevleri içerikli Rimostil (günde 57 mg isoflavine) ya da Promensile (40 mg isoflavine) üç ay boyunca devaml olarak alan perimenopozal ve postmenopozal dönemdeki kad nlara verilmifl ve giriflimin s cak basmas yak nmalar n azaltmad saptanm flt r (22). Randomize kontrollü, çift kör bir baflka çal flmada; Promensil sekiz hafta boyunca günde 80 mg al nd nda s cak basmas yak nmalar n azaltm flt r. Bu ürünün yan etkisi en az düzeyde olmakla birlikte; henüz uzun kullan m sonuçlar hakk nda yeterli çal flma mevcut de ildir (23). Yap lan bir meta analiz çal flmas n n sonucunda fitoöstrojen tedavisi ile vazomotor semptomlar n hafifletilmesi aras nda iliflkinin kesin olarak kan tlanmad saptanm flt r (24). Black Cohosh: Hammaddesi actea racemosa olan bu preparat s - cak basmas nda rahatlamak amac yla kullan lmas - na ra men; etki mekanizmas tam olarak çözülebilmifl de ildir. Yap lan çal flmalar n büyük ço unlu- unda etkinli i de erlendirmek için remifemin kullan lm flt r. Günde 1 mg tablet al nmas tavsiye edilmekle birlikte, bu formülasyon yap lan çal flmalar fl nda de iflebilmektedir (25). Wuttke ve ark. lar n n yapt bir çal flmada s cak basmas tedavisi için kullan lan black cohosh ve östrojen karfl laflt r lm flt r. Çal flma 40-60 yafl grubu 62 postmenopozal dönemdeki kad n üzerinde yürütülmüfltür. Bir gruba son üç ay içinde standart 40 mg black cohosh preparat, bir gruba konjuge östrojen ve di er gruba plasebo ilaç verilmifltir. Black cohosh plasebo ile etkisi karfl laflt r ld nda; anlaml fark saptanmam flt r. Çal flmada yaln zca konjüge östrojenin endometrial kal nlaflmaya neden oldu u tespit edilmifltir (26). Bir di er çal flmada, remifemin kullanan 18 yafl ndan büyük (44 ü 50-60 yafl aras ) 85 meme kanseri olan kad nda black cohosh günde 40 mg iki hafta boyunca verilmifltir. Kad nlar n 59 u tamoksifen almaktad r. Bu çal flmada black cohoshun plasebo- 145

dan daha etkin olmad buna ra men; terleme görülme s kl n azaltt saptanm flt r (27). Yap lan son araflt rmalara göre, black cohoshun östrojenik etkisi yoktur. Ancak konu ile ilgili oldukça çeliflkili veriler vard r. Meme kanserli kad nlarda kullan m n n güvenli olmad özellikle vurgulanmaktad r (28-30). Black cohosh içeren ilaçlar n ciddi yan etkileri saptanmam flt r. Hafif fliddette yan etkileri nadirdir ve bu genellikle gastrointestinal yak nmalar içermektedir (38). Alt aydan daha uzun kullan m ile ilgili henüz çal flmalar mevcut de ildir (31). Dong Quai: Bu flifal bitki geleneksel Çin t bb nda jinekolojik baz durumlar n tedavisinde yayg n olarak kullan lmaktad r. Ancak bu bitkinin yaln z bafl na kesinlikle kullan lmamas gerekmektedir. fiifal ot kar fl mlar n n içine kar flt r lmal d r. Bu bitki kullan m ile ilgili Hirata JD ve arkadafllar n n yapt randomize kontrollü çift kör çal flmada bu kökü kullanan gruptaki yak nmalar % 25-30 oran nda azalm flt r. Ancak bu fark plasebo ile karfl laflt r ld nda anlaml de ildir. Dong Quainin östrojenik etkisi ile ilgili veriler yetersizdir (28,32). Çift Çuha Çiçe i Ya : Çuha çiçe inden elde edilen ya n kullan lmas n n s cak basmas semptomlar n azaltt düflünülmektedir. Ancak 45-67 yafl aras nda 56 kad n üzerinde Chenoy R ve arkadafllar n n yapt randomize kontrollü, çift kör çal flmada s cak basmas tedavisi için herhangi bir etkisi saptanamam flt r. Kad nlarda bulant ve kusmaya neden olmufltur (33). Ginseng: Çin de ginseng bileflenleri yayg n olarak kullan lmaktad r. 45-65 yafl aras 384 postmenopozal kad n üzerinde Wiklund IK ve arkadafllar n n yapt randomize kontrollü, çift kör bir çal flmada 14 hafta boyunca bu bileflimi kullanan kad nlarda yak nmalarda de iflme olmam flt r. Ginseng Monoamin oksidaz (MAO) inhibitörleri ve antikoagülan kullanan kad nlarda kullan lmamal d r. Ginseng hakk nda veriler yeterli de ildir (34). Likör: Likör bitkisinin kökü geleneksel Çin t bb nda menopozla ilgili yak nmalar gidermek amac yla s kça kullan lmaktad r. Ancak s cak basmas n tedavi edebildi i ve kullan m n n güvenli oldu u kan tlanmam flt r. Uzun süre kullan m, ödem, hipertansiyon ve hipokalemi ile yalanc aldestronizme yol açabilir. Likörün çok yo un olarak al nmas aritmi ve kardiyak arreste yol açmaktad r ve kesinlikle diüretiklerle birlikte kullanmamal d r. Likör kökünün östrojenik etkisi ile ilgili farkl veriler mevcuttur (28). Çin in Kar fl k Bitkileri: Randomize çift kör plasebo kontrollü bir çal flmada postmenopozal dönemdeki kad nlara üç ay boyunca bu kar fl k bitkiler verilmifl ve verilmeyen grupla karfl laflt r lm flt r. Bitkileri alan grupta s cak basmas yak nmalar daha hafif seyretmifltir. Ancak bu çal flma sonunda hangi kad n n ne dozda almas gerekti i gösterilememifltir (35). 2. V TAM N E Bu vitaminle ilgili ilk kontrollü, çift kör, üç y l süren çal flma Blatt MHG ve arkadafllar taraf ndan 1953 te yap lm flt r. Çal flmada yak nmalar olan 658 kad n incelenmifl ve verilen vitamin E nin plasebodan daha etkili olmad bulunmufltur (36). Randomize, çift kör bir baflka çal flmada 120 meme kanserli kad na günde iki kez 400 IU vitamin E verilmifltir. Daha sonra kad nlar iki gruba ayr lm fl bir gruba vit E arkas ndan plasebo verilmifltir. Di- er gruba sadece vit E verilerek çal flma dört hafta boyunca sürdürülmüfltür. Sonuçlar karfl laflt r ld - nda; sadece vit E alan grupta etki istatistiksel 146

M. Demirgöz ve ark, Menopozal s cak basmas ve alternatif tedavi seçenekleri olarak daha yüksek ç km fl olmas na ra men; aralar ndaki fark çok azd r. Günde 1200 IU ye kadar akut yan etkisi görülmemifltir (37). 3. TOP KAL PROGESTERON ABD ve Kanada da s cak basmas tedavisi için reçetesiz progesteronlu krem kullan m gittikçe artmaktad r. Bu krem soya fasülyesi ve yabani tatl patatesten elde edilmektedir ve endojen progesterona eflde erdir. Bu prepat çok de iflik dozlarda, formlarda, farkl bileflenler eklenerek birçok radyo, televizyon ve internet sitesinde tavsiye edilmektedir. Üretici firmalar n ço u progesteronlu kremleri diyete ek olarak tavsiye etmektedir (25). Leonetti HB ve ark. lar n n yapt randomize, çift kör, plasebo kontrollü çal flmas nda, 102 sa l kl postmenopozal kad na bir y l boyunca topikal progesteron kar flt r lm fl vit E ve aloe vera günde 20 mg doz verilmifl ve s cak basmas yak nmalar nda aktif tedavi edilen grupta % 83, plasebo grubunda ise % 19 azalma saptanm flt r (38). Bir baflka randomize, çift kör çal flmada oniki hafta boyunca 80 postmenopozal kad n günde 32 mg vit E ve topikal progesteron içeren preparat kullanm flt r. Çal flma 72 kad nla tamamlanm flt r. Sonuçta s cak basmas yak nmalar aras nda fark olmamakla birlikte, kad nlar n serum progesteron düzeylerinde çok hafif de iflme saptanm flt r (39). Bir baflka çal flmada s cak basmas ve gece terlemesi olan postmenopozal kad nlara yabani tatl patatesten elde edilen topikal krem, vit E üç ay boyunca deriye bir çay kafl miktar nda kullan larak, plasebo ile karfl laflt r lm fl ancak; fark bulunamam flt r (40). T p literatüründe progesteronlu kremlerin rapor edilen bir yan etkisi yoktur. Ancak baz topikal progesteonlu kremler serum progesteron düzeyini art rabilmektedir. Bu kremlerin östrojenin indükledi i endometrial hiperplaziyi önleyebilece ine dair çok az say da kan t vard r (25). 4. AKUPUNKTUR Postmenopozal 24 kad n s cak basmas na akupunkturun etkisini incelemek için iki gruba ayr lm flt r. Gruplardan birisine akupunktur arac ile elektriksel stimülasyon uygulanm fl, di er gruba da yüzeysel olarak akupunktur aleti yerlefltirilmifltir. Çal flma sonucunda akupunkturun yak nmalar n giderilmesine etkisi olmad saptanm fl ve gruplar aras nda fark bulunamam flt r (41). 5. MIKNATIS TERAP S Randomize kontrollü sadece bir çal flma vard r. Çal flmada 15 postmenopozal meme kanserli kad - na tespit edilen akupunktur noktalar na m knat sla uyar verilmifltir. Çal flma sonunda s cak basmas flikâyetlerinin azalt lmas nda için anlaml bir fark saptanamam flt r (42). KAYNAKLAR 1. Boggs PP, Utian WH: The North American Menopause Society develops consensus opinions. Menopause 5:67-68, 1998. 2. Kronenberg F, Lobo RA: Hot flashes. Treatment of the Postmenopausal Woman. 2nd Ed. Philadelphia, Lippincott Williams&Wilkins, 157-177, 1999. 3. Freeman EW, Sammel MD, Grisso JA, et al: Hot flashes in the late reproductive years:risk factors for African American and Caucasian women. J Womens Health Gend Based Med 10:67-76, 2001. 4. Tortumluo lu G, Pasinlio lu T: Klimakterik yak nmas olan kad nlar n alternatif tedavi yöntemlerini uygulama durumlar. Atatürk Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu Dergisi 6(3):64-75, 2003. 5. Rodstrom K, Bengtsson C, Lissner L, et al: A longitudinal study of the treatment of hot flushes. Menopause 9:156-161, 2002. 6. Freedman RR, Norton D, Woodward S, et al: Core body temperature and circadian rhythm of hot flashes in menopausal women. J Clin Endocrinol Metab 80:2354-2358, 1995. 7. Avis NE, Crawford SL, McKinlay SM: Psychosocial, behavioral, and health factors related to menopause symptomatology. Womens Health 3:103-120, 1997. 8. Ho SC, Chan SG, Yip YB, et al: Menopausal symptoms and symptom clustering in Chinese women. Maturitas 33:219-227, 1999. 9. Guthrie JR, Dennerstein L, Hopper JL, et al: Hot flushes, menstrual status, and hormone levels in a population-based sample of midlife women. Obstet Gynecol 88:437-442, 1996. 10. Hilditch JR, Chen S, Norton PG, et al: Experience of menopausal symptoms by Chinese and Canadian women. Climacteric 2:164-173, 1999. 147

11. James CE, Breeson AJ, Kovacs G, et al: The symptomatology of the climacteric in relation to hormonal and cytological factors. Br J Obstet Gynaecol 91:56-62, 1984. 12. Gold EB, Sternfeld B, Kelsey JL, et al: Relation of demographic and lifestyle factors to symptoms in a multi-racial/ethnic population of women 40-55 years of age. Am J Epidemiol 152:463-473, 2000. 13. Kronenberg F, Barnard RM: Modulation of menopausal hot flashes by ambient temperature. J Therm Biol 17:43-49, 1992. 14. Appling S, Paez K, Allen J: Ethnicity and vazomotor symptoms in postmenopausal women. J Womens Health (Larchmt) 16(8):1130-8, 2007. 15. Whiteman MK, Staropoli CA, Lengenberg PW, et al: Smoking, body mass, and hot flashes in midlife women. Obstet Gynecol 101:264-272, 2003. 16. Schwingl PJ, Hulka BS, Harlow SD: Risk factors for menopausal hot flashes. Obstet Gynecol 84:29-34, 1994. 17. Mirzaiinjmabadi K, Anderson D, Barnes M: The relationship between exercise, Body Mass Index and menopausal symptoms in midlife Australian women. Int J Nurs Pract 12(1):28, 2006. 18. Daley A, MacArthur C, Mutrie N, et al: Exercise for vasomotor menopausal symptoms. Cochrane Database Syst Rev 17;(4):CD006108. 2007. 19. Kuiper GG, Lemmen JG, Carlsson B, et al: Interaction of estro-genic chemicals and phytoestrogens with estrogen receptor beta. Endocrinology 139:4252-4263, 1998. 20. Uchiyama S, Ueno T, Shirota T: The relationship between soy isoflavones and the menopausal symptoms in Japanese perimenopausal women. Ann Nutr Metal 25:113, 2001. 21. Nikander E, Kilkkinen A, Metsa-Heikkila M, et al: A randomized placebo-controlled crossover trial with phytoestrogens in treatment of menopause in breast cancer patients. Obstet Gynecol 101:1213-1220, 2003. 22. Tice JA, Ettinger B, Ensrud K, et al: Phytoestrogen supplements for the treatment of hot flashes: the Isoflavone Clover Extract (ICE) Study: a randomized controlled trial. JA- MA 290:207-214, 2003. 23. Weijer V, Barentsen R: Isoflavones from red clover (Promensil) significantly reduce menopausal hot flush symptoms compared with placebo. Maturitas 2:187-193, 2002. 24. Lethaby AE, Brown J, Marjoribanks J, et al: Phytoestrogens for vasomotor menopausal symptoms Cochrane Database Syst Rev 17;(4):CD001395, 2007. 25. The North American Menopause Society Menopause: Treatment of menopause-associated vasomotor symptoms. Menopause 11(1):11-33, 2004. 26. Wuttke W, Seidlova-Wuttke D, Gorkow C: The Cimicifuga preparation conjugated estrogens in a double-blind placebo- controlled study: effects on menopause symptoms and bone markers. Maturitas 44(1):67-77, 2003. 27. Jacobson JS, Troxel AB, Evans J, et al: Randomized trial of black cohosh for the treatment of hot flashes among women with a history of breast cancer. J Clin Oncol 19:2739-2745, 2001. 28. Amato P, Christophe S, Mellon PL: Estrogenic activity of herbs commonly used as remedies for menopausal symptoms. Menopause 9:145-150, 2002. 29. Klein KO, Janfaza M, Wong JA, et al: Estrogen bioactivity in Fo-Ti and other herbs used for their estrogen-like effects as determined by a recombinant cell bioassay. J Clin Endocrinol Metab 88:4077-4079, 2003. 30. Liu J, Burdette JE, Xu H, et al: Evaluation of estrogenic activity of plant extracts for the potential treatment of menopausal symptoms. J Agric Food Chem 49:2472-2479, 2001. 31. Huntley A, Ernst E: A systematic review of the safety of black cohosh. Menopause 10:58-64, 2003. 32. Hirata JD, Swiersz LM, Zell B, et al: Does dong quai have estrogenic effects in postmenopausal women?adoubleblind,placebo-controlled trial. Fertil Steril 68:981-986, 1997. 33. Chenoy R, Hussain S, Tayob Y, et al: Effect of oral gamolenic acid from evening primrose oil on menopausal flushing. BMJ 308:501-503, 1994. 34. Wiklund IK, Mattsson LA, Lindgren R, et al: Swedish Alternative Medicine Group. Effects of a standardized ginseng extract on quality of life and physiological parameters in symptomatic postmenopausal women: a double-blind, placebo-controlled trial. Int J Clin Pharm Res 19:89-99, 1999. 35. Davis SR, Briganti EM, Chen RQ, et al: The effects of Chinese medicinal herbs on postmenopausal vasomotor symptoms of Australian women: a randomised controlled trial. Med J Aust 174:68-71, 2001. 36. Blatt MHG, Wiesbader H, Kupperman HS: Vitamin E and climacteric syndrome. Arch Intern Med 91:792-796, 1953. 37. Barton DL, Loprinzi CL, Quella SK, et al: Prospective evaluation of vitamin E for hot flashes in breast cancer survivors. J Clin Oncol 16:495-500, 1998. 38. Leonetti HB, Longo S, Anasti JN: Transdermal progesterone cream for vasomotor symptoms and postmenopausal bone loss. Obstet Gynecol 94:225-228, 1999. 39. Wren BG, Champion SM, Willetts K, et al: Transdermal progesterone and its effect on vasomotor symptoms, bloodlipid levels, bone metabolic markers, moods, and quality of life for postmenopausal women. Menopause 10:13-18. 2003. 40. Komesaroff PA, Black CV, Cable V, Sudhir K: Effects of wild yam extract on menopausal symptoms, lipids and sex hormones in healthy menopausal women. Climacteric 4:144-150, 2001. 41. Wyon Y, Lindgren R, Lundeberg T, et al: Effects of acupuncture on climacteric vasomotor symptoms, quality of life, and urinary excretion of neuropeptides among postmenopausal women. Menopause 2:3-12, 1995. 42. Carpenter JS, Wells N, Lambert B, et al: A pilot study of magnetic therapy for hot flashes after breast cancer. Cancer Nurs 25:104-109, 2002. 148