Ünite: ,4 J 1 g Kurşun 1 g Sıvı kurşun

Benzer belgeler
A) B) C) D) Aşağıdakilerden hangisi öz ısı birimini ifade eder? I. J/g

Ünite: 4. Isıtılan aynı cins maddelerdeki sıcaklık değişimi; ısıtılma süresine, madde miktarına, ısıtıcı gücüne veya ısıtıcı sayısına bağlıdır.

FEN BİLİMLERİ Ünite 6 - Test 1

c harfi ile gösterilir. Birimi J/g C dir. 1 g suyun sıcaklığını 1 C arttırmak için 4,18J ısı vermek gerekir

TEOG Hazırlık Föyü Isı ve Sıcaklık

MADDENİN HAL DEĞİŞİMLERİ

Maddenin ısı ile etkileşimi

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 5 : MADDENĐN HALLERĐ VE ISI

MADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞ-VERİŞİ

MADDENiN HÂLLERi ve ISI ALISVERiSi

> > 2. Kaplardaki sıvıların sıcaklığı 70 o C ye getirilirse sahip oldukları ısı miktarlarını sıralayınız.

DENEY 3. MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri

Maddenin Halleri ve Isı

MADDENİN HALLERİ VE ISI

Maarif Günlüğü FEN BİLİMLERİ ISI VE SICAKLIK-1. Eğitim ve Kültür Yayıncılığı. Öz Isı (Cal /gr C) Su 4,18 Cam 0,45 Buz 2,09 Yağ 1,96

ISI,MADDELERİ ETKİLER

Maddeye dışarıdan ısı verilir yada alınırsa maddenin sıcaklığı değişir. Dışarıdan ısı alan maddenin Kinetik Enerjisi dolayısıyla taneciklerinin

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

8. SINIF KAZANIM TESTLERİ 8.SAYI. Ar-Ge Birimi Çalışmasıdır ŞANLIURFA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ DİZGİ & TASARIM İBRAHİM CANBEK MEHMET BOZKURT

Ünite 5: Maddenin Halleri ve Isı

HAL DEĞİŞİMLERİ. Kimya Ders Notu

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 5 : MADDENĐN HALLERĐ VE ISI

8. SINIF KAZANIM TESTLERİ 7.SAYI. Ar-Ge Birimi Çalışmasıdır ŞANLIURFA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ DİZGİ & TASARIM İBRAHİM CANBEK MEHMET BOZKURT

ISI VE SICAKLIK. 1 cal = 4,18 j

Hâl Değişimi. 3. a) (0-t 1

MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI

ISI VE SICAKLIK KAVRAM ÖLÇEĞİ (ISKÖ)

Isı Cisimleri Hareket Ettirir

HAYALİMO8 LGS DENEME 2

1.4. Sıcaklığı, moleküllerin ortalama hareket enerjisinin göstergesi seklinde yorumlar. (4) Örnek:

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI

5. SINIF KİMYA KONULARI

6. Kütlesi 600 g ve öz ısısı c=0,3 cal/g.c olan cismin sıcaklığı 45 C den 75 C ye çıkarmak için gerekli ısı nedir?

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

MADDE VE ISI ISI. KALORİ veya JOULE DİR DENEY 1 DENEY 2 BİR MADDENİN TANECİKLERİNİN TOPLAM KİNETİK ENERJİSİDİR. BİRİMİ

4.SINIF KİMYA KONULARI

60 C. Şekil 5.2: Kütlesi aym, sıcaklıkları farklı aym maddeler arasındaki ısı alışverişi

TEOG DENEME SINAVI Adı Soyadı : Sınıf : No : 1. 3.

ISI SICAKLIK GENLEŞME

10. SAYI İÇMELİ ŞEHİT DAVUT YILDIZ ORTAOKULU

Maddelerin ortak özellikleri

Isı ve sıcaklık arasındaki fark : Isı ve sıcaklık birbiriyle bağlantılı fakat aynı olmayan iki kavramdır.

Ünite MADDENİN HALLERİ VE ISI

ERİME DONMA KAYNAMA YOĞUNLAŞMA SÜBLİNLEŞME

Hâl Değişimi. Test 1 in Çözümleri. 5. Kaynama noktası, donma noktası ve öz ısı maddeler için ayırt edici özellik olup kütle çokluğuna bağlı değildir.

Serüveni 4.ÜNİTE MADDENİN HALLERİ ORTAK VE AYIRDEDİCİ ÖZELLİKLER

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 4

MADDENİN ISI ETKİSİYLE HAL DEĞİŞİMİ SEZEN DEMİR

MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ A. Isınma ve soğuma

T.C. 8. SINIF II. DÖNEM. ORTAK (MAZERET) SINAVI 11 MAYIS 2014 Saat: 09.00

Kütlesi,hacmi,eylemsizliği olan,tanecikli yapıdaki her şeye madde denir. Yer yüzünde gözümüzle görebildiğimiz her şey maddedir.

MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ ERİME VE DONMA NOKTASI

TEOG-2 DENEMESİ 23 3.

Isı ve Sıcaklık. Test 1'in Çözümleri

SU, HALDEN HALE GİRER

1.4. Sıcaklığı, moleküllerin ortalama hareket enerjisinin göstergesi seklinde yorumlar. (4) Örnek:

VE DEĞERLEND ERLENDĐRMERME. Dersin sorumlusu:đnci. Morgil

Bilgi İletişim ve Teknoloji

8. SINIF II. DÖNEM ORTAK SINAVI

S Kırmızı Kırmızı Öz ısıları tabloda verilen eşit kütleli A,B,C ve D maddeleri 5dk aynı kabın içinde ısıtılıyor.

8. SINIF II. DÖNEM ORTAK SINAVI

Yukarıda verilen bilgilere göre X,Y ve Z elementlerinin sınıfları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? C) D)

Maddenin Fiziksel Özellikleri

5/31/2011. Termometrelerdeki sıcaklık değerlerini birbirine dönüştürmek için,eşitlikleri kullanılabilir.

SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre

C = F-32 = K-273 = X-A B-A. ( Cx1,8)+32= F

!" #$%&'! ( ')! *+*,(* *' *, -*.*. /0 1, -*.*

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET

..? Kromozom sayısı nesiller boyu sabit kalmazdı. Tür İçinde Çeşitlilik olamayabilirdi. Farklı kromozom sayısına sahip canlılar ortaya çıkabilirdi.

SIVILAR VE ÖZELLİKLERİ

DERS ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME KONU ÇALIŞMA YAPRAĞI HAZIRLAMA (MADDELERĐN AYIRT EDĐCĐ ÖZELLĐKLERĐ)

MADDE BİLGİSİ II. Tanecikleri arasındaki çekim kuvveti zayıf olan sıvılar, diğer sıvılara göre daha uçucudur.

Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ

1.4. Sıcaklığı, moleküllerin ortalama hareket enerjisinin göstergesi seklinde yorumlar. (4) Örnek:

ISI VE SICAKLIK Bölüm - 5

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 4

(Cevap: D) ÖRNEK 2: Günlük hayatta karşılaştığımız aşağıdaki olayların hangisinde yalnız fiziksel bir değişme olmuştur?

CÖĞRENCİLERİN DİKKATİNE!

4. Açısal momentum kuantum sayısı (,) 2 olan bir orbital türü ile ilgili, 5. Orbitaller Maksimum elektron sayısı

MADDEDEKİ DEĞİŞMELER

d = m/v g / cm 3 kg / m 3 m = kütle v = hacim 1cm 3 su + 4 C 1gr d su = 1gr/cm 3 d su = 1000kg/m 3

2018-Fen-Deneme Sınavı 7

Fiziksel ve Kimyasal Değişmeler

Isı ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler. Bu üniteyi çalıştıktan sonra,

5.SINIF FEN TEKNOLOJİ ISI MADDEYİ ETKİLER

8. Sınıf II. Ünite Deneme Sınavı Farklılık Ayrıntılarda Gizlidir

Termodinamik İdeal Gazlar Isı ve Termodinamiğin 1. Yasası

5. Ünite 4. Konu Genleşme A nın Yanıtları

Isı ve Sıcaklık. Isının akış yönü her zaman sıcaklığı yüksek olan maddeden düşük olan maddeye doğrudur.

5. Ünite 2. Konu Hâl Değişimi A nın Yanıtları

3. ÜNİTE BASINÇ ÇIKMIŞ SORULAR

MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir.

a) saf su b) şekerli su c) tuzlu su d) alkollü su a) teneke b) tel c) bilye d) bardak a) doğal gaz b) kömür c) petrol d) linyit

MADDENİN ISI ETKİSİ İLE DEĞİŞİMİ

T.C. 8. SINIF II. DÖNEM

Kimyafull Gülçin Hoca

MADDENİN HÂLLERİ VE ISI

6. SINIF KİMYA KONULARI

Transkript:

6. FÖY FEN BİİMERİ MADDE e ENDÜSTRİ GS Neler Öğreneceğiz? MADDE VE ISI Erime-Donma Isısı Buharlaşma-Yoğuşma Isısı Hal Değişimi-ütle İlişkisi Hal Değişimi atı hâldeki madde sürekli olarak ısıtılırsa sıcaklığı artar. Belli bir süre sonra sıcaklığı sabit kalır e hâl değiştirmeye başlar. Bu süre içerisinde maddenin aldığı ısı enerjisi, tanecikleri birbirinden uzaklaştırmak için harcanır. Erime esnasında tanecikler arası çekim kueti azalır e madde katı hâlden sıı hâle geçer. Erime sıcaklığındaki bir maddenin 1 gramının katı hâlden sıı hâle geçmesi için gereken ısı miktarına erime ısısı denir. Erime ısısı E ile gösterilir e birimi J/g dır. 327 o C 327 o C 0 o C 0 o C 22,5 J 334,4 J 1 g urşun 1 g Sıı kurşun 1 g Buz 1 g urşunun Erime Isısı = 22,5 J/g Örneğin 327 o C deki 1 gram katı kurşunun 327 o C de 1 gram sıı kurşun hâline getirmek için erilmesi gereken enerji miktarı 22,5 J dür. 22,5 J/g kurşunun erime ısısıdır. Buzun Erime Isısı = 334,4 J/g Örneğin 0 o C deki 1 gram buzu 0 o C de 1 gram su hâline getirmek için erilmesi gereken enerji miktarı 334,4 J dür. 334,4 J/g buzun erime ısısıdır. Eşit kütlede e erime sıcaklığındaki iki maddeden erime ısısı diğerine göre büyük olan maddeye tamamen sıı hale geçmesi için erilmesi gerekli ısı daha fazladır. Donma sıcaklığındaki bir maddenin 1 gramının sıı hâlden katı hâle geçerken ortama erdiği ısı miktarına donma ısısı denir. atı madde erirken ortamdan aldığı ısı miktarı kadar ısıyı, donarken ortama erir. Bu sebeple saf bir maddenin erime ısısı donma ısısına eşittir. ( E = D ) D (Donma ısısı) = E (Erime ısısı) Aşağıdaki tablolarda da görüldüğü gibi her maddenin erime e donma ısısı farklıdır. Bu sebeple erime e donma ısısı maddeler için ayırt edici özelliktir. Erime/Donma ısısı(j/g) Erime/Donma ısısı(j/g) Buz 334,4 Alüminyum 321,02 Bakır 175,56 Demir 117,04 urşun 22,57 Cıa 11,28 1

ERİ VE ISI 1 Erime ısısının tanımını sınıfındaki öğrencilerine soran öğretmene bazı öğrenciler aşağıdaki ceapları ermiştir. 3 ram kütleli erime sıcaklığındaki, e M katıları özdeş ısıtıcılarla 5 dakika ısıtılıyor. Ahmet Aslı 1 gram katının hal değiştirmesi için maddeye erilmesi gerekli ısı miktarıdır. 1 gram katının erimesi için maddeye erilmesi gerekli ısı miktarıdır. 20g 30g M 10g Salih Erime sıcaklığındaki ram katının hal değiştirmesi için maddeye erilmesi gerekli ısı miktarıdır. Mehmet Erime sıcaklığındaki 1 gram katının aynı sıcaklıkta 1 gram sıı hale geçmesi için maddeye erilmesi gerekli ısı miktarıdır. Buna göre, hangi öğrenci erime ısısının tanımını doğru söylemiştir?... 2 Erime sıcaklığındaki, e M katıları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. 5. dakikada kaplarda biriken sıı miktarları yukarıdaki gibi olduğuna göre, katıların erime ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız. 4 Erime sıcaklığındaki A, B, C e D katıları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. atı kütlesi atı kütlesi M A B 5 dk Zaman 3 dk Zaman atı kütlesi atı kütlesi Özdeş kaplardaki, e M katılarının tamamının sıı hale geçmesi için gerekli en az enerji miktarı aşağıdaki tabloda erilmiştir. C D M Enerji 150 J 250 J 50 J Buna göre, katıların erime ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız. 6 dk Zaman 2 dk Zaman Özdeş kaplardaki katı kütlelerinin zamana bağlı değişimi yukarıdaki grafiklerdeki gibi olduğuna göre A, B, C e D maddelerinin erime ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız. >... 2

ERİ VE ISI 5 ram kütleli donma sıcaklığındaki, e M sııları soğuk bir ortama bırakılıyor. 7 ram kütleli erime sıcaklığındaki, e M katıları özdeş ısıtıcılarla 5 dakika ısıtılıyor. M M Özdeş kaplardaki, e M sıılarının tamamının katı hale geçmesi için ortama erdikleri en az enerji miktarı aşağıdaki tabloda erilmiştir. M Enerji 200 J 1500 J 150 J Buna göre, sııların donma ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız 6 Eşit kütleli donma sıcaklığındaki, e M sııları, sıılardan daha soğuk -50 o C sıcaklığındaki özdeş I, II e III ortamlarına bırakılıyor. Özdeş kaplarda oluşan sıı miktarları 5. dakikada eşit olduğuna göre, tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 1- lerin erime ısıları eşittir. 2- M maddesinin erime ısısı maddesinin erime ısısından büyüktür. 3- maddesinin donma ısısı e M nin donma ısısından büyüktür. 4- aplar ısıtılmaya deam edilirse ilk önce maddesinin tamamı erir. 8 M Donma ısısı 300 J/g 150 J/g 50 J/g Sıılar tamamen katı hale geçtiği anda, e M sıılarının bırakıldığı ortamların sıcaklıkları aşağıdaki gibi oluyor. Ortam I II III Sıcaklık -20 o C -40 o C -30 o C Erime/Donma ısısı(j/g) Buz 334,4 Alüminyum 321,02 Bakır 175,56 urşun 22,57 Yandaki tabloda bazı maddelerin erime e donma ısıları erilmiştir. Buna göre, tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. Buna göre, sııları konulduğu ortamlarla eşleştiriniz. Ortam I II III......... 1- Tabloda erilen maddelerden eşit kütlede e erime sıcaklığında alınan örneklerin tamamının erimesi için erilmesi gerekli ısı miktarı en fazla olan madde buzdur. 2- Tabloda erilen maddelerden eşit kütlede e donma sıcaklığında alınan örnekler soğuk ortamda tamamı katı hale geçerken ortama en fazla ısıyı kurşun erir. 3

ERİ VE ISI Buharlaşma - Yoğuşma Isısı atı hâlden sıı hâle geçmiş bir madde ısıtılmaya deam edilirse sıcaklığı artar. Belli bir süre sonra sıcaklığı sabit kalır e kaynamaya başlar. Bu süre içerisinde alınan ısı enerjisi tanecikleri birbirinden uzaklaştırmak için harcanır. aynama esnasında tanecikler arası çekim kueti azalır e madde sıı hâlden gaz hâle geçer. Tanecikler birbirinden bağımsız hareket etmeye başlar. Bir maddenin 1 gramının sıı hâlden gaz hâle geçmesi için gerekli ısı miktarına buharlaşma ısısı denir. Buharlaşma ısısı B ile gösterilir e birimi J/g dır. Örneğin, 100 o C deki 1 gram suyu 100 o C de 1 gram su buharı hâline getirmek için erilmesi gereken enerji miktarı 2257 J dür. 2257 J/g buzun buharlaşma ısısıdır. 100 o C 100 o C 2257 J buharı B = 2257 J/g Eşit kütledeki iki maddeden buharlaşma ısısı diğerine göre büyük olan maddeye tamamen gaz hale geçmesi için erilmesi gerekli ısı diğer maddeye göre daha fazladır. aynama sıcaklığındaki bir maddenin 1 gramının gaz hâlden sıı hâle geçerken ortama erdiği ısı miktarına yoğuşma ısısı denir. Sıı madde buharlaşırken aldığı ısı miktarı kadar ısıyı, yoğuşurken ortama erir. Bu sebeple saf bir maddenin buharlaşma ısısı yoğuşma ısısına eşittir. ( B = Y ) Y (Yoğuşma ısısı) = B (Buharlaşma ısısı) Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin buharlaşma e yoğuşma ısıları erilmiştir. Tabloda da görüldüğü gibi her maddenin buharlaşma e yoğuşma ısısı farklıdır. Bu sebeple buharlaşma e yoğuşma ısısı maddeler için ayırt edici özelliktir. B / Y (J/g) 2257 Aseton 520,41 B / Y (J/g) Alkol 854,97 Eter 296,78 Eşit kütledeki iki maddeden yoğuşma ısısı diğerine göre büyük olan maddenin tamamen sıı hale geçerken ortama erdiği ısı diğer maddeye göre daha fazladır. 4

ERİ VE ISI 9 ram kütleli, e M sıılarının ağzı açık kaplarda tamamen buharlaşmaları bekleniyor. 11 ram kütleli kaynama sıcaklığındaki, e M sııları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. I II III M M Özdeş kaplardaki, e M sıılarının tamamının gaz hale geçmesi için geçen süreler aşağıdaki tabloda erilmiştir. M Zaman 5 Saat 6 Saat 4 Saat Özdeş kaplardaki sıılar aynı anda tamamen buharlaştığına göre, sııların buharlaşma ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız Buna göre, sııların buharlaşma ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız 10 enan sol eline sıısından, sağ eline ise sıısından eşit kütlede birer damla damlatıyor. sıısını damlattığı eli sıısını damlattığı elinden daha kısa sürede kuruyor. 12 Aşağıda X, Y e Z sıılarının buharlaşma ısıları sütun grafiğinde erilmiştir. Buharlaşma Isısı Buna göre, tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 1- maddesinin buharlaşma ısısı daha büyüktür. 2- Her iki eli de kuruduğu anda sol eli daha soğuk olur. 3- maddesinin yoğuşma ısısı daha büyüktür. 4- enan farklı cinslerdeki sııların buharlaşma ısılarının birbirinden farklı olup olmadığını belirlemek için deney yapıyor olabilir. X Y Z aynama sıcaklığında, 100 er gram X, Y e Z sııları özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtılıyor. Isıtma işlemi tamamlandığında kaplarda bir miktar sıı kaldığı gözlemleniyor. Buna göre, tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 1- Y sıısının aldığı ısı miktarı X e Z sıılarının aldığı ısı miktarından daha fazladır. 2- ısa bir süre sonra kaplardaki sıı kütleleri arasında Y>X>Z ilişkisi ardır. 3- Süre sonunda buharlaşarak gaz hale geçen Z maddesi miktarı, X e Y den fazladır. 4- Sııların tamamen buharlaşabilmesi için en uzun süre Z sıısı ısıtılmalıdır. 5

ERİ VE ISI 13 14 Özdeş kaplara koyulan eşit kütleli e sııları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. 20 o C 20 o C 50g 50g aynama sıcaklığındaki X, Y e Z sıılarının ısıtılmadan önceki kütlelerine ait sütun grafiği aşağıda erilmiştir. Sıı kütlesi 150 g 50 g X Y Z 10 dakika sonra sııların sıcaklıkları aşağıdaki gibi ölçülüyor. Özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtılan maddelerin sıı kütlelerinin sütun grafiği aşağıdaki gibi çiziliyor. Sıı kütlesi 80 o C 60 o C 50g 50g 70 g 40 g X Y Z Isıtılmaya deam edilen sııların 15. dakikadaki sıcaklıkları e kütleleri aşağıdaki gibi ölçülüyor. 80 o C 60 o C 40g 30g Buna göre, e sıılarının öz ısılarının e buharlaşma ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız. Buna göre, tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 1- lerin buharlaşma ısılarının büyüklükleri arasında X>Y>Z ilişkisi ardır. 2- aynama sıcaklığındaki eşit kütledeki X, Y e Z maddelerinin tamamının gaz hale geçmesi için en fazla ısı Z maddesine erilmelidir. 3- lerin yoğuşma ısılarının büyüklükleri arasında Z>X>Y ilişkisi ardır. 4- Yoğuşma sıcaklığındaki eşit kütledeki X, Y e Z gazlarının tamamen sıı hale geçerken ortama erdikleri ısıları arasında Y>X>Z ilişkisi ardır. Öz ısı...>... Buharlaşma Isısı...>... 6

ERİ VE ISI 15 Aşağıdaki tabloda eşit kütledeki e sıılarının hâl değiştirme ısıları erilmiştir. D (J/g) B (J/g) 250 1750 150 750 Tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 1, donduğunda ortama daha çok ısı erir. 2, buharlaşırken daha çok ısı alır. 3 e farklı maddelerdir. 4 nin erime ısısı, nin erime ısısından büyüktür. 16 Aşağıdaki tabloda A e B maddelerinin hâl değiştirme ısıları erilmiştir. D (J/g) B (J/g) A 100 500 B 500 1000 Buna göre aşağıdaki tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 17 Aşağıdaki şekilde katı halde bulunan buzun 1, 2, 3 e 4 ile gösterilen hal değişimleri erilmiştir. Buz 1 2 4 35 buharı Tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 1 2 3 4 1 e 2 numaralı olaylarda madde ortamdan ısı alır. 1 numaralı olay esnasında aldığı ısı miktarı 4 numaralı olay esnasında erdiği ısı miktarına eşittir. 3 e 4 numaralı olaylar esnasında ortama erdikleri ısı miktarları eşittir. 2 numaralı olay esnasında aldığı ısıyı 3 numaralı olay esnasında ortama erir. 18 ram kütleli, e M sıılarının ağzı açık kaplarda tamamen buharlaşmaları bekleniyor. I II III M Özdeş kaplardaki, e M sıılarının 5 dakika içerisindeki sıı kütleleri aşağıdaki tabloda erilmiştir. 1 2 3 4 Donma sıcaklığındaki ram A sıısının donarken ortama erdiği ısı ile ram B sıısı buharlaşabilir. 50 gram A sıısının yoğuşurken ortama erdiği ısı ile 50 gram B katısı eriyebilir. ram B sıısının yoğuşurken ortama erdiği ısı ile 400 gram B katısı eriyebilir. A maddesinin yoğuşma ısısı, B maddesinin erime ısısına eşittir. 0. dk 1. dk 2. dk 3. dk 4. dk 5. dk I 80 g 60 g 40 g 20 g - II 70 g 40 g 10 g - - III 90 g 80 g 70 g 60 g 50 g Buna göre, sııların buharlaşma ısılarının büyüklüklerini karşılaştırınız. 7

ERİ VE ISI Hal Değişimi-ütle İlişkisi Erime e buharlaşma esnasında alınan ısı ile yoğuşma e donma esnasında ortama erilen ısı miktarlarının maddenin cinsine bağlı olduğunu öğrendik. Hal değiştiren maddenin kütlesi de aldığı ya da ortama erdiği ısı miktarını etkiler. - Eriyen ya da buharlaşan maddenin kütlesi arttıkça ortamdan aldığı ısı miktarı da artar. 1gram buzun erimesi e 1 gram suyun buharlaşması için ortamdan aldığı ısı miktarları erilmiştir. Buz Alınan Isı 334,4 J Alınan Isı 2257 J buharı Aşağıda ise 10 gram buzun erimesi e 10 gram suyun buharlaşması için ortamdan aldığı ısı miktarları erilmiştir. Buz Alınan Isı 3344 J Alınan Isı 22570 J buharı - Yukarıdaki örneklere benzer şekilde donan ya da yoğuşan maddenin miktarı arttıkça ortama erdiği ısı miktarı da artar. 1 gram su buharının yoğuşurken e 1 gram suyun donarken ortama erdiği ısı miktarları erilmiştir. Ortama Verilen Isı Ortama Verilen Isı 2257 J 334.4 J buharı Buz Buz Aşağıda ise 10 gram su buharının yoğuşurken e 10 gram suyun donarken ortama erdiği ısı miktarları erilmiştir. buharı Ortama Verilen Isı 22570 J Ortama Verilen Isı 3344 J Buz Hal değişimi esnasında maddenin aldığı eya erdiği ısı miktarı maddenin cinsine e kütlesine bağlıdır. 8

ERİ VE ISI 19 Erime sıcaklığındaki aynı maddeye ait, e M katıları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. I II III M 21 Aşağıdaki grafikte aynı maddeye ait donma sıcaklığındaki X, Y e Z örneklerinin donarken ortama erdikleri ısılar erilmiştir. 200 J Isı 75 J Özdeş kaplardaki, e M katılarının tamamının sıı hale geçmesi için geçen süreler aşağıdaki tabloda erilmiştir. M Enerji 150 J 250 J 50 J Buna göre,, e M katılarının kütlelerinin büyüklüklerini karşılaştırınız. 40 J X Y Z Buna göre, tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 1 2 Y nin kütlesi X e Z nin kütlesinden fazladır. Y maddesinin erime ısısı X e Z maddelerinin erime ısılarından fazladır. 3 X, Y e Z nin donma ısıları eşittir. 4 Z nin kütlesi X e Y nin kütlesinden azdır. 20 aynama sıcaklığındaki aynı maddeye ait, e M sııları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. 22 Aşağıdaki tabloda aynı maddeye ait yoğuşma sıcaklığındaki, e M gazlarının yoğuşma süreleri erilmiştir. M M Zaman 15 dakika 25 dakika 12 dakika Buna göre, e M sııları ile aşağıda erilen I, II e III numaralı kapları eşleştiriniz. Özdeş kaplardaki sıılar aynı anda tamamen buharlaştığına göre, sııların kütlelerinin büyüklüklerini karşılaştırınız I II III......... 9

ERİ VE ISI 23 24 aynama sıcaklığındaki 100 er gram saf, e M sııları özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. Semih Öğretmen fen bilimleri dersinde tahtaya aşağıdaki hipotezleri yazıyor. 150 C 1. Hipotez Hal değiştirmek için gerekli ısı maddenin cinsine bağlıdır. o 110 oc 150 oc 2. Hipotez Hal değiştirmek için gerekli ısı maddenin kütlesine bağlıdır. M 20 dakika boyunca ısıtılan, e M sıılarının kütleleri e sıcaklıkları aşağıdaki gibi oluyor. 110 oc 150 oc 150 g 150 oc 40 g Semih Öğretmen bu deney düzeneklerini test etmek için özdeş ısıtıcı e kaplarla erime sıcaklığındaki e maddeleri ile aşağıdaki I, II e III numaralı düzenek eleri hazırlıyor. I II III 50 g M atıları ısıtmaya başlayan öğretmen kaplardaki katı kütlesi ile ilgili aşağıdaki tabloyu dolduruyor. Buna göre, aşağıdaki öğrencilerden hangilerinin söylediği ifadeye yukarıda erilen deney sonuçlarından ulaşılabilir? Farklı cins sııların buharlaşma ısıları birbi- 0. dk 1. dk 2. dk 3. dk 4. dk 5. dk I 80 g 60 g 40 g 20 g - II 70 g 40 g 10 g - - III 180 g 160 g 140 g 120 g rinden farklıdır. Hakan Aynı cins maddenin farklı kütlelerdeki örneklerine tamamen buharlaşması için erilmesi gerekli ısı miktarı farklıdır. Selin Aynı maddenin buharlaşma ısısı yoğuşma ısısına eşittir. Mehmet 1- Öğretmen 1. Hipotezi I. e II. düzenekleri kullanarak test edebilir. 2- Öğretmen 2. Hipotezi I. e III. düzenekleri kullanarak test edebilir. 3- katısının erime ısısı katısının erime ısısından büyüktür. 4- Hal değiştirmek için gerekli ısı maddenin cinsine bağlıdır.... 10 Yapılan deney ile ilgili olarak tabloda erilen bilgilerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) yazınız. 5- Hal değiştirmek için gerekli ısı maddenin kütlesine bağlıdır.

TEST azanım Ölçme Testi 6 MADDENİN HÂERİ VE ISI 1. Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin erime ısıları erilmiştir. Erime ısısı(j/g) Buz 334,4 Alüminyum 321,02 Bakır 175,56 Erime sıcaklığındaki maddeler ile ilgili; I. Eşit kütlede alınan tablodaki maddeleri tamamen sıı hale geçirmek için en fazla ısı buza erilmelidir. II. Alüminyumun donma ısısı 321,02 j/g dır. III. lere eşit ısı erildiğinde en çok bakır erir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) I e II C) II e III D) I, II e III 4. Eşit kütlede e erime sıcaklığındaki buz, kurşun, cıa e demirin, erime e donma ısıları erilmiştir. D / E (J/g) Buz 334,40 urşun 22,57 Cıa 11,28 Demir 117,04 Yukarıdaki tabloya göre aşağıda erilenlerden hangisi yanlıştır? A) Tüm maddelerin erime ısıları birbirinden farklıdır. B) Özdeş ısıtıcılarla ısıtıldığında en erken cıa erir. 2. X Y Buharlaşma ısısı 100 J/g 140 J/g C) Buzun erimesi için daha çok enerji gerekir. D) Özdeş ısıtıcılarla ısıtıldığında erime sıcaklığındaki kurşun, cıa e demirden önce erir. Z 200 J/g T 150 J/g aynama sıcaklığındaki X, Y, Z e T maddelerinin buharlaşma ısıları tabloda erilmiştir. Eşit kütlelerde alınan bu maddeler özdeş ısıtıcılarla ısıtıldığında tamamen buharlaşıyor. Buna göre, hangi madde en uzun süre ısıtılmıştır? A) X B) Y C) Z D) T 3. Eşit kütleli e kaynama sıcaklığındaki, e M sııları özdeş ısıtıcılarla farklı sürelerde ısıtılıyor. Isıtma işlemi sonrasında kapta kalan sııların kütleleri eşit oluyor. Buna göre, e M maddeleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A), e M maddeleri aynı maddeden yapılmış olabilir. B), e M maddelerinin erime ısıları farklıdır. C), e M maddelerine erilen ısı miktarı eşittir. D), e M maddelerinin öz ısıları aynıdır. 5. Saf bir maddenin erime ısısı, donma ısısına eşittir. erirken aldığı ısıyı, donarken ortama erir aynama sıcaklığındaki bir maddenin 1 gramının buharlaşması için gereken ısıya buharlaşma ısısı denir. Yoğuşan eya donan madde ortamdan ısı alır. Yukarıda erilen bilgilerden kaç tanesi doğrudur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 11

ERİ VE ISI 6. Aşağıda erilen düzeneklerde I e II kaplarındaki 100 o C deki sular özdeş ısıtıcılarla 5 dk ısıtılıyor. I II 50 g 8. 100 o C deki 300 gram su, ısıtıcı ile 5 dk kaynatılıyor. 100 o C 300 g 5 dakika sonra 100 o C Buna göre, I. Her iki kaptaki suyun 1 gramını buharlaştırmak için erilmesi gerekli enerji eşittir. II. Sııların tamamen buharlaşması için II numaralı kaba daha çok ısı erilmelidir. III. 5 dk içerisinde kaplardan buharlaşan su miktarları eşittir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) I e II C) II e III D) I, II e III 5 dakika sonra kapta ram su kaldığına göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) ram su buharlaşmıştır. B) 10. dakikada suyun sıcaklığı 100 o C den fazla olur. C) 5. dakikada ısıtıcı sayısı iki katına çıkarılırsa 5 dakika sonra kaptaki su tükenir. D) aynama süresince suyun sıcaklığı değişmez. 7. Aşağıda, e M maddelerinin yoğuşma ısıları erilmiştir. Yoğuşma ısısı 9., e M maddelerinin kütle e buharlaşma ısıları erilmiştir. M ütle B (J/g) Gerekli ısı (J) 1750 Q 12 Buna göre, I. Eşit kütledeki, e M gazlarının tamamının yoğuşması esnasında ortama en fazla ısı M gazı tarafından erilir. II. e gazlarının yoğuşurken ortama erdikleri ısı eşit ise gazının kütlesi daha fazladır. III., e M gazlarının kütleleri farklı ise aynı maddeye ait olabilirler. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I e II D) II e III 750 Q M 520 Q M Buna göre, kaynama sıcaklığındaki, e M maddelerinin tamamının buharlaşması için gereken ısı miktarı sıralanışı hangisinde doğru olarak erilmiştir? A) Q > Q > Q M B) Q > Q > Q M C) Q M > Q = Q D) Q M > Q > Q