OKUL SAĞLIĞI HĠZMETLERĠ UYGULAMA TALĠMATNAMESĠ Okul Sağlığı, öğrencilerin sağlığının değerlendirilmesi, geliştirilmesi, sağlıklı okul yaşamının sağlanması ve sürdürülmesi, öğrenciye ve dolayısıyla topluma sağlık eğitiminin verilmesi amacıyla yapılan çalışmaların tümüdür. Okul Sağlığı Projesinin amacı ise; anasınıfı, ilkokul, ortaokul ve lise 1. sınıf öğrencilerine sağlık taraması yapılarak var olan sağlık sorunlarının erken teşhis ve tedavisinin sağlanmasıdır. Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı arasında 24/04/2006 tarihinde imzalanan Okul Sağlığı Hizmetleri İşbirliği Protokolü ile ilgili müdürlüklerin görev ve sorumlulukları tanımlanmış olup okullarda sağlık hizmetleri yapılan protokol kapsamında Valiliğimiz koordinatörlüğünde Halk Sağlığı Müdürlüğü, İlçe Toplum Sağlığı Merkezleri ve ilimizde hizmet vermekte olan aile hekimleri ile İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ve okul idareleri tarafından yürütülecektir. Okul Sağlığı Hizmetleri Protokolü kapsamında; İlde okul sağlığı hizmetlerinin yürütülmesinde başta Halk Sağlığı Müdürlüğü olmak üzere İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile Verem Savaş Dispanseri, Rehberlik Araştırma Merkezleri, Bölge Hastaneleri, Asker Hastanesi ve Merkez İlçe Toplum Sağlığı Merkezi gibi tüm sağlık kuruluşları ve gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği sağlanması amacıyla ilgili Vali Yardımcısının başkanlığında bu kuruluşların temsilcilerinden oluşan Okul Sağlığı Hizmetleri Komisyonu kurulacaktır. İlçe Merkezlerinde ise başta Toplum Sağlığı Merkezi olmak üzere, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve gönüllü kuruluşlar ile işbirliği sağlanması amacıyla İlçe Kaymakamının başkanlığında bu kuruluşların temsilcilerinden oluşan Okul Sağlığı Hizmetleri Komisyonu kurulacaktır. Komisyon her yıl Mart ayında İl genelinde yapılan sağlık taramaları ve diğer faaliyetlerin değerlendirilmesini ve Ağustos ayında gelecek yıla ait planlamaların yapılmasını sağlamak amacıyla toplanacaktır. Her yıl okul idarelerince; a. Eğitim Öğretim yılının başlaması ile beraber Öğrenci Muayene Formu (Form1) çoğaltılıp anasınıfı, ilkokul, ortaokul ve lise 1. sınıf öğrencilerine dağıtılacak, b. Öğrenciler sağlık taramalarını yaptırmak üzere aile hekimlerine yönlendirilecek, c. Tüm öğrencilerin sağlık taramalarının en geç Kasım ayına kadar tamamlanması sağlanacak, d. En geç Kasım ayına kadar Öğrenci Muayene Özetleme Formlarının (Form2) okul idarelerince görevlendirilecek kişilerce hazırlanması sağlanacaktır. Her yıl Toplum Sağlığı Merkezlerince; a. Okul tarama değerlendirmeleri ve eğitimleri ile ilgili çalışma planları (form 6) en geç Kasım ayına kadar hazırlanarak Merkez İlçede Halk Sağlığı Müdürlüğü Aile Hekimliği ve Toplum Sağlığı Hizmetleri Şubesine, diğer ilçelerde ise İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine bildirilecek, b. Kasım ayı itibariyle Toplum Sağlığı Merkezleri tarama değerlendirme ekiplerince okullara gidilerek öğrencilere ait tarama formları değerlendirilecek, c. Taramaları halen yapılmamış öğrenciler var ise taramaları Öğrenci Muayene Formu (Form1) ile yapılarak tüm öğrencilerin muayene olması sağlanacak, d. En geç Aralık ayına kadar okul icmalleri ve Okul ve Çevre Sağlığı Formu (form 3) hazırlanarak Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilecektir. 1
Genel Kurallar 1. Kurulacak olan Okul Sağlığı Hizmetleri Komisyonunda hizmetlerinin yürütülmesinde ve sonuçlarının değerlendirilmesinde önceki yıllarda görülen aksaklıkların giderilebilmesi için okul sağlığı rehberi, genelge ve uygulama talimatları dikkatle gözden geçirilecektir. 2. Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü; a. Planı uygulayacak bağlı birimlere bu talimatnamenin çoğaltılarak dağıtılmasından, b. Talimatname ve gerekli formların Halk Sağlığı Müdürlüğü ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü nün internet sitelerinde yayınlanmasından, c. Ekte yer alan formların ilgililerce belirtilen süre ve şekilde doldurulması, istenen verilerin hazırlanması ve muhafazasının sağlanmasından, 3. Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Ġlçe Milli Eğitim Müdürlükleri; a. Yapılacak çalışmalar için okul idarelerine gerekli talimatları vermekten ve takibinden, b. Tüm öğrencilerin sağlık taramalarının her yıl Kasım ayına kadar tamamlanarak, okul idarelerince Öğrenci Muayene Özetleme Formlarının (Form2) ilgili kısımlarının doldurulmasını ve Toplum Sağlığı Merkezlerine bildirmesini c. Halk Sağlığı Müdürlüğü ve İlçe Toplum Sağlığı Merkezleri ile okul idareleri arasında iletişimi ve koordinasyonu d. Okul Sağlığı Hizmetleri Uygulama Talimatnamesine uygun olarak okul idarelerince iş ve işlemlerin yürütülmesini e. Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezleri tarafından yürütülen çalışmalar (aşı, eğitim, tarama vb.) sırasında gidilecek okullara Toplum Sağlığı Merkezlerince bildirilecek olan çalışma planını (form 6) önceden haber vererek okul idarelerince gerekli hazırlıkların yapılmasını ve kontrolünü ve uymayanlar hakkında gerekli işlemlerin yapılmasını f. Okullarda proje kapsamında çalışma yapacak sağlık personellerine okul idarelerince gerekli özenin gösterilmesi ve yardımcı olunması için düzenlemelerin yapılmasından, g. Sağlık personellerine ihtiyaç halinde taşıt ve eğitim için araç-gereç h. Fakir öğrencilerin taramalar sonucunda tespit edilen hastalıklarının tedavisine yardımcı olmaktan, ileri tetkik ve tedavileri gereken öğrenciler için Milli Eğitim Bakanlığı Vakfı ndan yardım alınması için gerekli girişimlerde bulunmaktan, i. Çevre sağlığı sorunu ( su, tuvalet, vb.) olan okullarının sorunlarının çözümlenmesi için sağlık teşkilatı ve yerel idarelerle işbirliği yapmaktan, 2
4. Okul Ġdareleri; a. Tüm öğrencilerin sağlık taramalarının her yıl Kasım ayına kadar tamamlanarak Öğrenci Muayene Özetleme Formlarının (Form 2) görevlendirilecek kişilerce ilgili kısımlarının doldurulması ve Toplum Sağlığı Merkezlerine bildirmesinden, b. Öğrencilerin kişisel dosyasına konulmak üzere hazırlanan ve taramalar sırasında aile hekimleri tarafından kullanılacak olan Öğrenci Muayene Formunun ( Form 1) Eğitim Öğretim yılının başlaması ile beraber çoğaltılarak anasınıfı, ilkokul, ortaokul ve lise 1. sınıf öğrencilerine dağıtılmasından, en geç Kasım ayına kadar tüm öğrencilerin aile hekimlerine muayene olmalarını öğrencilerden muayene formlarını çalışma takvimi içerisinde toplamaktan ve muhafazasından, c. Kayıtlar sırasında anasınıfı, ilkokul, ortaokul ve lise 1. sınıf öğrencilerinin herhangi bir aile hekimliği birimine kayıtlı olup olmadığının sorgulanarak aile hekimliği birimlerine kayıtlı olmayanların Toplum Sağlığı Merkezlerine yönlendirilmesinden, d. Talimatname ekinde yer alan takvime uygun olarak anasınıfı, ilkokul, ortaokul ve lise 1. sınıf öğrencilerinin sağlık taramalarını yaptırmak üzere kayıtlı oldukları aile hekimlerine yönlendirilmesi ve takibinden, e. Aile hekimlerine muayene olamayan öğrencilerin tespit edilerek en kısa zamanda velileri ile iletişime geçilerek muayene olmalarının sağlanmasından, f. Sağlık sorunu tespit edilen öğrenci velileriyle iletişime geçilmesinden, g. Tarama değerlendirme ekipleri okula gitmeden önce; i. Çalışma takviminde belirtilen gün ve saatte tarama değerlendirme ekibi için uygun bir odanın hazırlanmasından, ii. Sağlık eğitimi çalışmaları var ise uygun bir yer hazırlanması ve gerektiğinde TV, Video için düzen kurulmasından, 5. Halk Sağlığı Müdürlüğü a. Hizmetlerinin Talimatnameye uygun olarak yürütülmesini b. İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçe Milli eğitim Müdürlükleri, okul idareleri, Toplum Sağlığı Merkezleri ve aile hekimleri ile işbirliği yapılarak bir ekip halinde çalışılmasını c. Bu protokolü Toplum Sağlığı Merkezlerine duyurmak ve yapılacak çalışmalar için gerekli hazırlıkların tamamlanmasını, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile Toplum Sağlığı Merkezleri ve aile hekimleri arasında iletişimi ve koordinasyonu d. Merkez İlçede Toplum Sağlığı Merkezince en geç Kasım ayına kadar hazırlanacak olan çalışma planlarının İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bildirilmesini, diğer ilçelerde ise Toplum Sağlığı Merkezlerince İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine bildirilmesini ve koordineli bir şekilde çalışılmasını e. Okul idarelerince herhangi bir aile hekimine kayıtlı olmadığı tespit edilen öğrencilerin toplum sağlığı merkezleri aracılığıyla ilgili mevzuatlar çerçevesinde aile hekimliği birimlerine kayıt olmalarını 3
f. En geç Kasım ayına kadar sağlık taramalarının tamamlandığı okul idareleri tarafından İl Milli Eğitim Müdürlüğüne, İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından da Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilecek olan okullara Merkez İlçe Toplum Sağlığı Merkezince oluşturulacak olan tarama değerlendirme ekiplerince program dâhilinde gidilmesini, diğer ilçelerde ise bu işlemlerin toplum sağlığı merkezleri sorumlu tabipleri tarafından takip edilmesini g. Okullarda tespit edilen sorunların Toplum sağlığı merkezleri tarafından Halk Sağlığı Müdürlüğüne Okul ve Çevre Sağlığı Formu (Form 3) ile bildirilmesini sağlamaktan ve bu sorunların İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bildirilmesinden, h. En geç Aralık ayına kadar Toplum Sağlığı Merkezleri tarafından Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilecek olan Öğrenci ve Öğretmen Sağlık Kontrolü Sonuçları Okul İcmali Formlarından (Form 4), Öğrenci ve Öğretmen Sağlık Kontrolü Sonuçları İl İcmalini (Form 5) oluşturarak İl genelinde okullarda görülen hastalıklara ait sonuçları İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile paylaşmak, değerlendirmek ve gerekli sağlık tedbirlerinin alınmasını i. Öğrencilerin Bakanlıkça belirlenen aşılarının zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasını 6. Toplum Sağlığı Merkezleri; a. Bu protokolü aile hekimlerine duyurmak ve yapılacak çalışmalar için gerekli hazırlıkların tamamlanmasını ve takibini b. İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile aile hekimleri arasında iletişimi ve koordinasyonu c. Hizmetlerinin Talimatnameye uygun olarak yürütülmesini d. Tarama değerlendirme ekiplerinin oluşturulmasından, e. En geç Kasım ayına kadar ilgili çalışma planlarının (form 6) hazırlanarak Merkez İlçede Halk Sağlığı Müdürlüğü aracılığıyla İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bildirilmesini, diğer ilçelerde ise İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine bildirerek koordineli bir biçimde uygulanmasını f. Okul idarelerince herhangi bir aile hekimliği birimine kayıtlı olmadığı tespit edilen öğrencilerin talep ettikleri, talepleri yok ise mevzuatlarla belirlenen esaslara göre ilgili aile hekimliği birimlerine kayıtlarının yapılmasını g. Okullarda, özellikle okula yeni başlayan öğrenciler başta olmak üzere anasınıfı, ilkokul, ortaokul ve lise 1. sınıf öğrencilerinin bölgesel özellikler de dikkate alınarak, genel muayene ve hastalık (görme, işitme, gelişme geriliği vb.) taramalarının aile hekimleri tarafından yapılmasını h. Her yıl Kasım ayı itibari ile görevlendirilecek olan tarama değerlendirme ekiplerince yapılacak olan program dâhilinde İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından sağlık taramaları tamamlandığı bildirilen okullara gidilmesini i. Gidilen okullarda halen muayenesi yapılmamış öğrenciler var ise ekip tarafından Öğrenci Muayene Formu ( Form 1) ile muayenelerinin tamamlanarak Talimatnameye uygun olarak Öğrenci Muayene Özetleme Formunun (Form2) ilgili kısımlarının doldurulmasını 4
j. Gidilen okullarda tarama değerlendirme ekibince Okul ve Çevre Sağlığı Formunun (Form 3) doldurulmasını ve tespit edilen sorunların Merkez İlçede Halk Sağlığı Müdürlüğü aracılığıyla İl Milli Eğitim Müdürlüğüne, diğer ilçelerde ise İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine bildirerek tespit edilen sorunların çözümüne katkıda bulunmaktan, k. Gidilen okullarda kontrol ekibince Öğrenci ve Öğretmen Sağlık Kontrolü Sonuçları Okul İcmali Formunun ( form 4) eksiksiz olarak doldurulmasını sağlamak ve her yıl Aralık ayına kadar Halk Sağlığı Müdürlüğü Aile Hekimliği ve Toplum Sağlığı Hizmetleri Şubesine bildirimde bulunmaktan, l. Okul aşıları ile ilgili Merkez İlçede Halk Sağlığı Müdürlüğü aracılığıyla İl Milli Eğitim Müdürlüğü, diğer ilçelerde ise İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri aracılığıyla okul idareleri ile aile hekimleri arasında koordinasyonu m. Öğrencilerin Bakanlıkça belirlenen aşılarının zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasını 7. Aile Hekimleri; a. Kendisine kayıtlı olan öğrencilerin muayenelerini Öğrenci Muayene Formuna (Form1) göre yapmaktan, b. Form 1 de yer alan tüm muayene bilgilerinin eksiksiz olarak doldurulmasından ve öğrenci ve velisini söz konusu formu okul idaresine teslim etmeleri yönünde bilgilendirmekten, c. Kendi nüfusuna kayıtlı olmayan öğrencilerin kayıtlı oldukları aile hekimlerine yönlendirilmesinden, d. Hiçbir aile hekimliği birimine kayıtlı olmayan öğrenci ve ailelerinin muayenelerini yaptırmak için en kısa zamanda istedikleri bir aile hekimine kayıt olmaları gerektiği hususunda gerekli bilgilendirmeyi yaparak Toplum Sağlığı Merkezlerine yönlendirilmesinden, e. Muayeneye gelen öğrencilerin aynı zamanda AHBS sistemine kayıt edilmesinden sorumlu olacaktır. 5