T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) İNŞAAT TEKNOLOJİSİ LENTO, RÖGAR VE DRENAJ ÇİZİMİ ANKARA 2006

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii GIRIŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ -1...3 1. LENTO VE HATIL ÇİZİMİ...3 1.1. Lento...3 1.1.1. Tanımı...3 1.1.2. Çeşitleri...4 1.1.3. Lento Çizim Uygulamaları...5 UYGULAMA FAALİYETİ...6 1.2. Hatıl...9 1.2.1. Tanımı...9 1.2.2. Hatıl Çeşitleri...10 1.2.3. Hatıl Çizim Uygulamaları...10 UYGULAMA FAALİYETİ...10 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...13 B. UYGULAMALI TEST...14 ÖĞRENME FAALİYETİ - 2...15 2. Rögar ve Drenaj Çizimi...15 2.1. Rögar...15 2.1.1. Tanımı...15 2.1.2. Çeşitleri...15 2.1.3. Rögar Çizim Uygulamaları...16 UYGULAMA FAALİYETİ...17 2.2. Drenaj...20 2.2.1. Tanımı...20 2.2.2. Drenaj Çeşitleri...20 2.2. Drenaj Çizim Uygulamaları...21 UYGULAMA FAALİYETİ...21 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...26 MODÜL DEĞERLENDİRME...28 CEVAP ANAHTARLARI...29 ÖNERİLEN KAYNAKLAR...30 KAYNAKÇA...31 i

KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR 582YIM177 İnşaat Teknolojisi Duvarcılık Lento, Rögar Ve Drenaj Çizimi Duvarcılık meslek resmi alanında lento, rögar ve drenaj ile ilgili bilgi ve çizim becerilerinin verildiği öğrenme materyaldir. SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL Barbekü, Baca ve Şömine çizim modülünü başarmak YETERLİK MODÜLÜN AMACI Duvar Çizmek Genel Amaç Gerekli ortam sağlandığında lento, rögar ve drenaj çizimini kurallarına ve tekniğine uygun olarak yapabileceksiniz. Amaçlar Lento ve hatılları kuralına uygun çizebileceksiniz Rögar ve drenajları kuralına uygun çizebileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Ortam: Yapı teknolojisi atölyesi, resim salonu, işletmeler, bilgi teknolojileri ortamı Donanım: Proje, cetvel, gönye, hesap makinesı, kalem, silgi, çizim kâğıdı ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Her faaliyet sonrasında o faliyetle ilgili değerlendirme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda size ölçme aracı (uygulama, soru-cevap) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir. ii

GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci Bu modül sonunda edineceğiniz bilgi ve beceriler ile duvarcılık alanında her türlü resmi kolaylıkla çizebileceksiniz. Bu da size mesleğinizi yaparken daha planlı çalışma ortamı sağlamanızı kolaylaştıracaktır. İnşa edeceğiniz duvarın önceden resmini çizmek sizin kafanızda tasarladığınız duvarın hayal ürünü olmaktan çıkıp başkalarının da ne yapacağınızı görmesi açısından yararlı olacaktır. Lento ve hatılların çizim aşamalarını öğrenecek, bu bilgilerle daha uygun ve kurallarına göre çizim yapabileceksiniz. Yaptığınız bu çizimlerle inşa aşamasında ürünü yapacak kişiye büyük kolaylık sağlayacaksınız. Rögar ve drenajların çizim aşamalarını öğrenecek ve kurallarına göre uygun çizimler yapabileceksiniz. Çizdiğiniz bu resimler ile projelerde bütünlük sağlayacaksınız. Rögar ve drenajların yapılış gayelerini çizimlerle daha iyi ifade edebileceksiniz. Duvarcılık mesleği çizimleri ile ilgili tüm sorularınızın cevaplarını bu kitapcıkta bulabileceksiniz. 1

2

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ -1 AMAÇ Uygun ortam sağlandığında lento ve hatılları kurallarına göre çizebileceksiniz., ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapman gereken öncelikli araştırmalar şunlardır: Lento ile hatıl arasındaki farklılıklar nelerdir? Binalarda lento ve hatılların hepsi aynı malzemeden mi yapılmaktadır? Eğer farklı malzemerden de yapılıyorsa bu malzemeler nelerdir? Hatıl yapmaktaki amaç nedir? 1.1. Lento 1.1.1. Tanımı 1. LENTO VE HATIL ÇİZİMİ Yığma yapılarda pencere ve kapı türünden duvarda açılan boşlukların üzerine konulan yekpare taş ya da betonarme kütlelere lento denir (Resim 1). Boşluğun üzerindeki kısımlar yükü lentoya iletir. Lento ufak bir kiriş gibi çalışarak yükü iki yana dağıtır, böylece yük zemine kadar taşınır. Bu sebepten lento çok dayanıklı olmadıkça pencere eni, kapı genişliği gibi boşlukların belli limitleri vardır. Genişlik lento yapımını ve lentonun görevini yerine getirmesini zorlaştırırsa yerine kemer de kullanılabilir. Eski bina (veya eskiyi taklit eden binaların) pencerelerinin kemerli olmasının sebebi budur. Resim 1: Taşlento 3

1.1.2. Çeşitleri Günümüzde çoğunlukla betonarme olarak yapılan bir yapı elemanıdır (Resim 2). Lentolar sıva altında kaldığından bitmiş bir binada gözükmezler. Ahşap binalarda veya taşıyıcı sistemi ahşap malzemeden yapılan binalarda, iç ve dış duvarlarda bırakılan boşlukların üzerine yine ahşap malzemeden lento yapılmaktadır. Resim 2: Betonarme Lento Resim 3: Ahşap lento 4

1.1.3. Lento Çizim Uygulamaları Lentoların çizimini yapmak için gerekli araçgereci tamamladıktan sonra çizime başlarız. Burada en çok dikkat edilmesi gerekli husus lentonun boyudur. Lento üzerini kapatacağı boşluk uzunluğundan büyük olacaktır. Pencere veya kapı boşluğunun her iki yanından yapıldığı yerin duvar kalınlığı mesafesi kadar yan duvarlara bindirilir. Dolayısıyla lento uzunluğu, boşluk uzunluğu ile birlikte iki duvar kalınlığının toplamı kadardır. Duvar kalınlığı (d), boşluk uzunluğu (B) dersek lento uzunluğu (L), (B+2d) olmalıdır (L=B+2d). d L B d Şekil 1: Lento boyunun bulunması 5

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları Lento çizimine ön görünüş resmi çizilerek başlanır (Şekil 1). Kapı veya pencere boşluğu çizilir (Şekil 2). Üzerine her iki taraftan duvar kalınlığı kadar taşacak şekilde lento çizilir (Şekil 3). Görünüş resminden faydalanarak üst görünüş (yatay kesit) resmi çizilir (Şekil 4). Sol yan görünüş (düşey kesit) resmi çizilir (Şekil 4). Gerekli taramalar yapılır (Şekil 5). Ölçülendirme yapılır (Şekil 5). Bilgilendirme yazıları yazılıp resim tamamlanır (Şekil 6). Öneriler Çizim uygulaması yapılacak yüzey temiz olmalı, kir ve leke gibi etkilerden arındırılmalıdır. Kapı ve pencere boşlukları projedeki net ölçüler üzerinden alınarak çizilmelidir. Boşluğun her iki tarafından da eşit mesafe alınmalıdır. Lento uzunluğu ön görünüş resmi ile aynı ölçüde ve hizada olmalıdır. Lento yüksekliği ön görünüş resmi ile aynı ölçüde ve hizada olmalıdır. Lento ve duvar yapımında kullanılan malzemelere uygun tarama yapılmaıdır. Bütün resimlerde ölçülendirmeler yapılır. Gerekli yerlere yeteri kadar açıklayıcı bilgi yazılır. Şekil 2: Lento çizimine ön görünüş resmi çizilerek başlanır kapı veya pencere boşluğu çizilir. 6

Şekil 3: Üzerine her iki taraftan duvar kalınlığı kadar taşacak şekilde lento çizilir. Şekil 4: Görünüş resminden faydalanarak üst görünüş (yatay kesit) resmi çizilir. sol yan görünüş (düşey kesit) resmi çizilir. 7

Şekil 5: Gerekli taramalar yapılır. Şekil 6: Ölçülendirme yapılır. Bilgilendirme yazıları yazılıp resim tamamlanır. 8

1.2. Hatıl 1.2.1. Tanımı Kagir duvarlar örülürken her 150 200 cm yükseklikte, duvar boyunca, çeşitli malzemeler ile yapının yatay yüklere, özellikle deprem etkilerine dayanıklılığını arttırmak ve yükleri yaymak için duvarlarda yatay bağlantılar yapılır. Bu bağlantılara hatıl adı verilir. Hatıllar, subasman başlangıcında, duvar bitiminde, (kat veya çatı kirişlerinin oturacağı yerlerde) pencere alt ve üst hizalarında, duvarın dış yüzünden biraz içerde olacak şekilde yapılır. Düz duvarlarda yapıldığı gibi, birleşen, saplanan ve kesişen duvarları birbirine bağlamak üzere, duvar üzeri tesviye edildikten sonra da hatıl yapılabilir. Hatıllar duvarda bağlantıyı sağlarlar. Ayrıca üzerine gelen yükleri taşırlar ve yayarak altlarındaki duvara iletirler. Yapıldığı malzemenin cinsine göre hatıllar; tuğla hatıl, ahşap hatıl ve beton veya betonarme hatıl ismini alır (Resim 4, Resim 5 ve Resim 6). Resim 5: Taş duvarda ahşap hatıl Resim 4: Taş duvarda tuğla ve ahşap hatıl Resim 6: Taş duvarda betonarme hatıl 9

1.2.2. Hatıl Çeşitleri Hatıllar, üzerine yapıldıkları duvarın ve kullanılan malzemenin cinsine göre gruplandırılır ve isim alır. Üzerine yapıldıkları duvarın cinsine göre taş duvar ve tuğla duvar duvarlar diye iki kısma ayrılır. Kullanılan malzemenin cinsine göre, tuğla veya kesme taş, ahşap ve beton veya betonarme hatıllar olmak üzere gruplandırılır. 1.2.3. Hatıl Çizim Uygulamaları Şekil 7: Taş duvarlarda hatıl kesitleri Hatıllar lentolardan farklı olarak tüm duvarda boydan boya uygulanır. Çizimleri de tüm duvarı kapsayacak şekilde olmalıdır. Çizim yapmaya başlamadan ne tip duvara hangi çeşit hatıl uygulanacağını bilmemiz gerekir ki, ona göre duvar ve hatıl çizimi yapalım, taramaları doğru seçelim. UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ İşlem Basamakları Kağıdımızı bağladıktan sonra öncelikle duvarın ön görünüş resmi çizilir. Hatıl hangi yükseklikte inşa edilecek ise o yüksekliğe çizimi yapılır (Şekil 8). Kesit resimleri çizilir (Şekil 9). Gerekli taramalar çizilir (Şekil 10). Ölçülendirme yapılır (Şekil 10). Açıklayıcı bilgiler yazılarak çizim tamamlanır (Şekil 10). Öneriler Çizim uygulaması yapılacak yüzey temiz olmalı, kir ve leke gibi etkilerden arındırılmalıdır. Hatıl yüksekliğine ve inşa edileceği duvarın yüksekliğine dikkat edilir. Hatılların sadece dikey kesitini çizmek yeterlidir Yapıldığı malzemenin taraması yapılır Gerekli yerlerde ölçülendirme yapılır. Gerekli yerlere yeteri kadar bilgi yazılır 10

Şekil 8: Öncelikle duvarın ön görünüş resmi çizilir. Hatıl hangi yükseklikte inşa edilecekse o yüksekliğe çizimi yapılır. Şekil 9: Kesit resimleri çizilir 11

Şekil 10: Gerekli Taramalar Çizilir. Ölçülendirme Yapılır. Yazıları Yazılarak Çizim Tamamlanır UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları Çizim ölçeğini seçiniz Görünüş kısımlarını çiziniz Kesilen kısımları çiziniz Ayrıntıları çiziniz Taramaları yapınız Ölçülendirmeyi yapınız Yazılarını yazınız Öneriler Çizim ölçeğini seçerken çizimin amacına dikkat edilmelidir Görünüşleri çizerken üst görünüşlerden başlamalı, ön ve yan görünüşleri iz düşüm kurallarına uygun olarak çizmelidir Kesilen kısımları çiziminde genel kesit çizim kurallarına uyumalıdır Ayrıntı resim ölçeklerine dikkat etmeli ve gerekli yerlerde çizmelidir Taramaları yaparken sert kalem kullanılmalı ince çizgi ile ifade edilmelidir. Ölçülendirmelerde de sert kalem kullanılmalıdır Yazıları gerekli yerlere yeteri kadar kullanmalı 12

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı, aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. Aşağıda verilen cümleleri doğru ve yanlış olarak değerlendiriniz. ÖLÇME SORULARI 1. Çizime başlamadan önce resim kâğıdı sabitlenir. 2. Kesit resimlerinde sert (2H) kalem kullanılır. 3. Boşluğun üzerindeki kısımlar yükü kolona iletir. 4. Kapı ve pencere boşluklarının üzerine her iki taraftan duvar kalınlığı kadar taşacak şekilde lento çizilir. 5. Lento uzunluğu, boşluk uzunluğu ile birlikte iki duvar kalınlığının toplamı kadardır. 6. Yan görünüş ve kesit resimleri ön görünüş resminin altına çizilir. 7.Tüm çizimlerde mutlaka ölçülendirme yapılmalıdır. 8. Hatıllar kullanılan malzemenin cinsine göre, tuğla veya kesme taş, ahşap ve beton veya betonarme hatıllar olmak üzere gruplandırılırlar. 9. Hatıllar, subasman başlangıcında, duvar bitiminde, (kat veya çatı kirişlerinin oturacağı yerlerde ) pencere alt ve üst hizalarında, duvarın dış yüzünden biraz içerde olacak şekilde yapılır. 10. Her türlü çizimde mutlaka ayrıntı resimleri çizilmelidir Doğru Yanlış Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz 13

B. UYGULAMALI TEST 30 cm kalınlığındaki bir duvarda 150 cm genişliğindeki bir pencere boşluğunun üzerine 30 cm yüksekliğinde lentoyu tekniğine uygun olarak çiziniz. DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, kendinizin ya da arkadaşınızın yaptığı çalışmayı değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre, evet hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz. Yapılan değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki çalışmaya geçiniz. Dersin Adı DUVAR ÇİZİMİ Amaç Lento, hatıl çizimini kurallarına uygun çizebilmek Konu Lento, hatıl çizimi DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır 1 A4 kâğıdınızı çizim yapacağınız masaya sabitlediniz mi? 2 Çizim kalemlerinizi hazırladınız mı? 3 Çizimlerinizde uygun ölçek kullandınız mı? 4 Kapı ve pencere boşluklarının üzerine her iki taraftan duvar kalınlığı kadar taşacak şekilde lento çizdiniz mi? 5 Lento yüksekliğini verilen ölçüde çizdiniz mi? 6 Üst görünüşlere göre ön görünüş resmini düzgün çizdiniz mi? 7 Üst ve ön görünüşlere göre yan görünüş resmini düzgün çizdiniz mi? 8 Gerekli taramaları yaptınız mı? 9 Ölçülendirme yaptınız mı? 10 Uygun yerlere gerekli yazıları yazdınız mı? 11 Mesleğe uygun kıyafet giydiniz mi? 12 Çalışma alanını tertipli ve düzenli kullandınız mı? 13 Uygun araç gereci seçip kullandınız mı? 14 Zamanı iyi kullandınız mı? 15 Çalışma alanını tertipli ve düzenli bıraktınız mı? TOPLAM 14

ÖĞRENME FAALİYETİ 2 ÖĞRENME FAALİYETİ - 2 AMAÇ Uygun ortam sağlandığında rögar ve drenajları kurallarına göre çizebileceksiniz. ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlar olmalıdır: Bina dış cephesiyle drenaj arsındaki mesafe en az ne kadar olmalıdır? Drenajlarda büzler ne kadar derinliğe konur? Hangi aralıklarda rögar koymak gereklidir? 2.1. Rögar 2.1.1. Tanımı 2. RÖGAR VE DRENAJ ÇİZİMİ Toprak altından geçen kirli su borularının kontrolü ile bina dışında döşenen drenaj borularında yön değiştirmek ve boru eğimlerinin % 2 oranında kalmasını sağlamak için yapılan toprak altı bacalarına rögar denir. Rögarlar betonarme, beton, taş veya birketten yapılabilirler. Üzerinde kolay açılır kapanır, koku geçirmez kapağı olmalıdır. Rögarlarda kontrol ve tıkanıklığı gidermek için işçinin içine girebileceği ölçülerde inşa edilmesi gerekir. 2.1.2. Çeşitleri İki tip rögar vardır. Bunlar; Açık rögar Kapalı rögar Açık Rögar: Kirli suların içine aktığı ve sonra istenilen yönden çıkıp gittiği rögarlardır. Bu tür rögarlar bina içinde kullanılmaz. 15

Resim 7.1: Açık rögar Resim 7.2: Açık rögar Kapalı rögar: Döşemelere gömülü kirli su borularının gelip geçtiği ve kapalı kontrol kapağının bulunduğu rögarlardır. Bu rögarların içine hiç su dökülmez. Bina içinde yapılır. Bina içindeki pik yatay bağlantılar 8 10 metreyi geçerse, kontrol için ve tıkanıklığı döşemeleri kırmadan kolay ve çabuk gidermek için araya bir kontrol kapağı konulur. 2.1.3. Rögar Çizim Uygulamaları Resim 8: Kapalı rögar Rögarların çizimini yapabilmek için öncelikle ebatlarını bilmek gerekir. Rögar ölçüleri; 40 cm derinliğe kadar 40 x 40 cm genişliğinde, 100 cm derinliğe kadar 60 x 60 cm genişliğinde, 100 cm den daha derin ise 60 x 90 cm genişliğinde olması gerekir. 16

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları Kağıdımızı bağladıktan sonra öncelikle rögar dikey kesitleri dış duvarlarının ölçülerinde ve uygun ölçekte çizilir (Şekil 11). Drenaj boruları uygun yerlere ölçüsünde çizilir (Şekil 11). Rögar kapağı ile birlikte pis su akış yönü çizgileri çizilir (Şekil 12). Gerekli taramalar çizilir (Şekil 13). Ölçülendirme yapılır (Şekil 13). Açıklayıcı bilgiler yazılarak çizim tamamlanır (Şekil 14). Gerekli görülen durumlarda rögarın yatay kesit resimleri çizilir (Şekil 15). Öneriler Çizim uygulaması yapılacak yüzey temiz olmalı, kir ve leke gibi etkilerden arındırılmalıdır. Bu çizimde gönye ve paralelden yararlanılır. Açık rögarın başlangıç noktası ile çıkış noktası arasında kot farkı olmalıdır. Akış yönlerine dikkat edilmelidir. Yapıldığı malzemenin taraması yapılır Gerekli yerlerde ölçülendirme yapılır. Gerekli yerlere yeteri kadar bilgi yazılır Düşey kesitteki tüm kurallar geçerlidir. Şekil 11: Rögar dikey kesitleri çizilir 17

Şekil 12: Rögar kapağı ile birlikte pis su akış yönü çizgileri çizilir Şekil 13: Gerekli taramalar çizilir. ölçülendirme yapılır 18

Şekil 14: Yazıları yazılarak çizim tamamlanır. Şekil 15: Rögarın yatay kesit resimleri çizilir 19

2.2. Drenaj 2.2.1. Tanımı Binanın dışından zemine sızan suların veya yer altı sularının bina alt yapı elemanlarına zarar vermeden uzaklaştırılması için yapılan kanallara drenaj denir. 2.2.2. Drenaj Çeşitleri Drenaj tanzim ediliş yerine göre dış ve iç olmak üzere iki şekilde yapılır. Dış drenaj: Binanın alt yapı elemanlarına zarar verebilecek yeraltı ve sızan suları binanın dışında ve çevresinde toplayarak uzaklaştırmak için yapılan drenaj çeşididir. Binayı çevrelediğinden bu drenaja çevre drenajı da denir (Şekil 16). Şekil 16: Dış drenaj İç drenaj: Yeraltı sularının binanın alt yapı elemanlarına etkisini önlemek üzere binanın içinde drenaj kuyusu yapılır. Kuyu çoğunlukla binanın tabanından gelecek suyu bir yerde topladığından merkezi drenaj adı da verilir. Genelde bu kuyu binanın merdiven yuvası, asansör boşluğu veya tesisat bacası olarak bırakılan kısımda düşünülür. En alt bodrum döşemesinden en az iki metre derinlikte düzenlenir. 20

2.2. Drenaj Çizim Uygulamaları Drenaj çizimine başlamadan önce kağıdımızı sabitleyip uygun kalemleri belirlememiz gerekir. Çoğunlukla drenaj çizimi denilince akla dış drenaj kesiti çizimi gelir. UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Uygun ölçek seçilir. İşlem Basamakları Bina dış duvarının kesiti çizilir (Şekil 17). Drenajın şev çizgileri çizilir (Şekil 18). Drenaj borusunun kesiti çizilir (Şekil 19). Tratuvar kesiti çizilir (Şekil 20). Uygun taş ve toprak taramaları çizilir (Şekil 21). Ölçülendirme yapılır (Şekil 22). Açıklayıcı bilgiler yazılarak çizim tamamlanır (Şekil 22). Öneriler Drenaj için uygun olanı 1/20 dir Sistem detayında olduğu gibi çizilmelidir Dış duvardan gerekli mesafeler alınarak çizilmelidir Drenaj alt seviyesi ile temel pabucu alt seviyesinin aynı hizada olmasına dikkat edilir. Büzün çapı standartlara uygun çizilmelidir Genişliği en az 100 cm olmalıdır Yapıldığı malzemenin taraması yapılır Gerekli yerlerde ölçülendirme yapılır. Gerekli yerlere yeteri kadar bilgi yazılır Şekil 17: Bina dış duvarının kesiti 21

Şekil 18: Drenajın şev çizgileri Şekil 19: Drenaj borusunun kesiti 22

Şekil 20: Tretuvar kesiti Şekil 21: Uygun taş ve toprak taramaları 23

Şekil 22: Ölçülendirme ve yazıların yazılması 24

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları Çizim ölçeğini seçiniz Görünüş kısımlarını çiziniz Kesilen kısımları çiziniz Ayrıntıları çiziniz Taramaları yapınız Ölçülendirme yapınız Yazılarını yazınız Öneriler Çizim ölçeğini seçerken çizimin amacına dikkat edilmelidir. Görünüşleri çizerken üst görünüşlerden başlamalı, ön ve yan görünüşleri iz düşüm kurallarına uygun olarak çizimelidir. Kesilen kısımları çiziminde genel kesit çizim kurallarına uyumalıdır. Ayrıntı resim ölçeklerine dikkat edilmelidir. Taramaları yaparken sert kalem kullanarak ince çizgi ile ifade edilmelidir. Ölçülendirmelerde de sert kalem kullanmalıdır. Yazıları gerekli yerlere yeteri kadar kullanmalıdır 25

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı, aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. Aşağıdaki cümlelerde boşlukları doldurunuz. 1. Toprak altı bacalarına.. denir. 2. Rögarlarda kontrol ve tıkanıklığı gidermek için. ölçülerde inşa edilmesi gerekir. 3. Kapalı rögar kirli suların içine aktığı ve sonra rögarlardır. 4. Gerekli görülen durumlarda rögarın. de çizilir. 5. Binanın dışından zemine sızan suların veya yer altı sularının bina alt yapı elemanlarına zarar vermeden uzaklaştırılması için yapılan kanallara. denir. 6. Dış drenaj binayı çevrelediğinden bu drenaja da denir. 7. İç drenaj en alt bodrum döşemesinden derinlikte düzenlenir. 8. Drenaj çizimi denilince akla. çizimi gelir. 9. Drenaj alt seviyesi ile aynı hizada olmasına dikkat edilir. Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz 26

B. UYGULAMALI TEST Drenaj resmi çiziniz ve daha sonra aşağıda verilen değerlendirme kriterlerinde kendinizi değerlendiriniz. DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, kendinizin ya da arkadaşınızın yaptığı çalışmayı değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre, evet hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz. Yapılan değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki çalışmaya geçiniz. Dersin Adı DUVAR ÇİZİMİ Amaç Rögarve drenaj çizimini kurallarına uygun çizebilmek Konu Rögar ve drenaj çizimi DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır 1 A4 kâğıdınızı çizim yapacağınız masaya sabitlediniz mi? 2 Çizim kalemlerinizi hazırladınız mı? 3 Çizimleriniz için ölçeği belirlediniz mi? 4 Bina dış duvarının kesitini sistem detayında olduğu gibi çizdiniz mi? 5 Kısmi kesitleri çizerken yumuşak 2B kalem kullandınız mı? Drenajın şev çizgilerini dış duvardan gerekli mesafeler 6 alarak çizdiniz mi? 7 Drenaj borusunun (Büz) kesitini çizdiniz mi? 8 Gerekli taramaları yaptınız mı? 9 Ölçülendirme yaptınız mı? 10 Uygun yerlere gerekli bilgileri yazdınız mı? 11 Mesleğe uygun kıyafet giydiniz mi? 12 Çalışma alanını tertipli ve düzenli kullandınız mı? 13 Uygun araç gereci seçip kullandınız mı? 14 Zamanı iyi kullandınız mı? Çalışma alanını tertipli ve düzenli bıraktınız mı? Yapılan değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz 27

MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Öğretmeniniz, modüldeki faaliyetleriniz ve araştırma çalışmalarınız sonunda kazandığınız bilgi ve becerilerinizi ölçme yöntemleriyle ölçerek sizin modül ile ilgili durumunuzu değerlendirecek ve sonucunu size bildirecektir. PERFORMANS TESTİ Dersin Adı DUVAR ÇİZİMİ Amaç Lento ve hatılları kuralına uygun çizebileceksiniz 2- Rögar ve drenajları kuralına uygun çizebileceksiniz. Konu Lento,Hatil, Rögar Ve Drenaj Çizimi DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır 1 Kapı ve pencere boşluklarının üzerine her iki taraftan duvar kalınlığı kadar taşacak şekilde lento çizdiniz mi? 2 Lento yüksekliğini verilen ölçüde çizdiniz mi? 3 Üst görünüşlere göre ön görünüş resmini düzgün çizdiniz mi? Üst ve ön görünüşlere göre yan görünüş resmini düzgün çizdiniz 4 mi? Bina dış duvarının sistem detayında olduğu gibi kesitini çizdiniz 5 mi? 6 Kısmi kesitleri çizerken yumuşak 2B kalem kullandınız mı? Drenajın şev çizgilerini dış duvardan gerekli mesafeler alarak 7 çizdiniz mi? 8 Drenaj borusunun (Büz) kesitini çizdiniz mi? 9 Gerekli taramaları yaptınız mı? 10 Ölçülendirme yaptınız mı? 11 Uygun yerlere gerekli yazıları yazdınız mı? 12 Mesleğe uygun kıyafet giydiniz mi? 13 Çalışma alanını tertipli ve düzenli kullandınız mı? 14 Uygun araç gereci seçip kullandınız mı? 15 Zamanı iyi kullandınız mı? 16 Çalışma alanını tertipli ve düzenli bıraktınız mı? TOPLAM DEĞERLENDİRME Performans testi değerlendirmesi sonucunda eksik olduğunuz konuları yeniden tekrar ederek eksik bilgilerinizi tamamlayınız. Kendinizi yeterli görüyorsanız bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz. 28

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ- 1 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 Y 3 D 4 D 5 D 6 Y 7 Y 8 D 9 D 10 Y ÖĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI 1 Rögar 2 İşçinin içine girebileceği 3 İstenen yönden çıkıp gittiği 4 Yatay kesit resimleri 5 Drenaj 6 Çevre drenajı 7 En az iki metre derinlikte 8 Dış drenaj kesiti 9 Temel pabucu alt seviyesinin Cevaplarınızı cevap anahtarları ile karşılaştırarak kendinizi değerlendiriniz. 29

ÖNERİLEN KAYNAKLAR ÖNERİLEN KAYNAKLAR Prof. Y. Müh. ARPAD Ahmed, Uygulamalı Yapı Tesisatı, İstanbul, 1981 30

KAYNAKÇA KAYNAKÇA Doç. Dr. OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi Cilt 1, Temel Ders Kitabı, İstanbul, 2003. Y. Mimar ÇAKINER Özdemir, Yapı Bilgisi Çalışmaları, Ankara,1973. 31