T esvik 1 Destek Rehberi Serisi 6 1 DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN DiGER DESTEKLER YAYlN NO: 2011-22 İstanbul, 2012
Copyright İTO (İstanbul Ticaret Odası) Tüm haklar saklıdır. Bu yayının hiç bir bölümü, yazarın ve İTO'nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak, fotokopi yoluyla veya herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eserin bazı bölümleri veya paragrafları, sadece araştırma veya özel çalışmalar amacıyla, yazarın adı ve İTO belirtilmek suretiyle kullanılabilir. ISBN: 978-605-137-028-6 (Basılı) ISBN: 978-605-137-029-3 (Elektronik) İTO ÇAGRI MERKEZi Tel: (212) 444 O 486 İTO yayınları için ayrıntılı bilgi Bilgi ve Doküman Yönetimi Şubesi Dokümantasyon Servisi'nden alınabilir. Tel : (212) 455 63 29 Faks : (212) 512 06 41 E-posta : ito.yayin@ito.org.tr İnternet : www.ito.org.tr Odamız yayınıanna tam metin ve ücretsiz olarak internetten ulaşabilirsiniz. YAYINA HAZIRLIK, BASKI, CİLT İnter Basım, Yayın Ambalaj San. ve Tic. Ltd Şti. İOSB, Eskoop Sanayi Sitesi B2 Blok No: 171 Başakşehir/İstanbul Tel: (212) 671 70 92 Faks: (212) 671 70 93 www.interbasim.com.tr
T esvik 1 Destek Rehberi Serisi 6 1 DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN DiGER DESTEKLER
içindekiler I. Serbest Bölgelere Sağlanan Teşvikler... 9 II. İstihdam Teşvikleri... 23 III. Turizm Teşvikleri... 47 IV. Kalkınma Ajansları Tarafından Sağlanan Destekler... 73 V. Kültür Yatırımları ve Girişimlerine Yönelik Teşvikler... 93 VI. Kredi Garanti Fonu... ı O ı VII. Eximbank Kredi imkanları... ı 09 VIII. Tarımsal Destekler... 135
SUNU Ş Türkiye'de farklı kamu kurum 1 kuruluşları tarafından yürütülmekte olan birçok farklı teşvik ve destek programı yürürlüktedir. Özellikle yatırım teşvikleri, KOSGEB destekleri ve ihracatta devlet yardımları bu çerçevede işletmelerimiz!arafından en fazla talep gösterilen teşvik mekanizmalarıdır. AR-GE, inavasyon ve teknoloji faaliyetlerine yönelik mevcut destek mekanizmalarının önemi de Türkiye' nin kalkınma istikametine koşut olarak artmaktadır. Dolayısıyla bu dört konu başlığı, kendi içlerinde yeterince geniş bir mevzuat ve uygulama alanı içerdiğinden, Odamız tarafından hazırlanan Teşvik 1 Destek Rehberi Serisi 'nde başlı başlma birer bir cilt olarak hazırlanmıştır. Bu teşvik 1 destek mekanizmalarının dışında kalan diğer tüm destek programları ise bir araya getirilerek serinin son cildi olan "Devlet Tarafından Sağlanan Diğer Destekler" çalışmamızda toplanmıştır. Sözkonusu destek mekanizmaları serbest bölgelere sağlanan teşvikler, turizm teşvikleri ve istihdam teşvikleri gibi gerek ekonomimizin bütünü gerekse dış ticaret ve küresel rekabet edebilirlik açısından son derece önemli alanları kapsamaktadır. Diğer teşvik mekanizmalarında olduğu gibi bu alanlarda sağlanan teşvik ve destek unsurları konusunda da gerek üyelerimiz gerekse konuyla ilgili tüm mercii ve kişiler nezdinde farkındalık yaratmak ve doğru yönlendirme yapmak Odamız tarafından bir gereklilik olarak görülmüştür. Bu itibarla, Türkiye'de yürürlükte olan tüm teşvik 1 destek mekanizmalarıhakkında üyelerimizi bilgilendirmek ve yönlendirmek amacıyla hazırlamış olduğumuz "Teşvik 1 Destek Rehberi Serisi"nin
altıncı cildi olan "Devlet Tarafından Sağlanan Diğer Destekler" adlı yayınımızın üyelerimize, ilgili kişi ve kuruluşlara faydalı olmasını dil er, yayında emeği geçen Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi Uzman Yardımcısı Alper Ersan'a teşekkür ederim. Dr. Cengiz Ersun Genel Sekreter
1. Serbest Bölgelere Sağlanan Tesvikler 1
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER ll Serbest Bölgelere sağlanan teşvikler hangi mevzuat ile düzenlenmektedir? Sayılı Serbest Bölgelere sağlanan teşvikler 06.06.1985 tarih ve 3218 "Serbest Bölgeler Kanunu" çerçevesinde düzenlenmiştir. Serbest Bölgelerde kimler faaliyet gösterebilir? Serbest Bölgelerde tüm gerçek ve tüzel kişiler faaliyet gösterebilir. Serbest bölgelerde faaliyet gösterecek bütün gerçek ve tüzel kişiliğe sahip Türkiye' de faaliyet gösteren firmaların serbest bölgedeki faaliyetlerini, oluşturacakları şubeleri aracılığı ile yapmaları zorunludur. "Kullanıcı" tanımı nasıl yapılmaktadır? Serbest bölgede faaliyet göstermek üzere "Faaliyet Ruhsatı" alan ve serbest bölgede belli bir işyeri bulunan gerçek ve tüzel kişiler "Kullanıcı" olarak tanımlanmaktadır. Serbest Bölgelerde ne tür faaliyetlerde bulunulabilir? Serbest Bölgelerde, her türlü sınai, faaliyetlerde bulunulabilir. ticari ve hizmetle ilgili
12 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 Üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına kanunlarla ve diğer mevzuatla verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanınaınaktadır. Serbest Bölgelerden yapılan ticaret hangi rejime tabidir? Serbest bölgeler ile Türkiye'nin diğer yerleri arasında gerçekleştirilecek ticaret "Dış Ticaret Rejiıni"ne tabidir. Diğer bir ifadeyle, Türkiye' den serbest bölgelere satılan ınallar İhracat Rejiıni'ne, serbest bölgelerden Türkiye'ye satılan ınallar ise İthalat Rejimi 'ne tabidir. Dolayısıyla serbest bölge kullanıcıları Türkiye' den ihraç fiyatına (KDV' siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Bedeli 5.000 $'ı veya Türk Lirası karşılığını geçmeyen Türkiye mahreçli mallar, isteğe bağlı olarak İhracat Rejimi'ne tabi tutulmayabilmektedir. Serbest bölgeler ile diğer ülkeler ve serbest bölgeler arasında gerçekleştirilen ticarete Dış Ticaret Rejimi uygulanmamaktadır. Serbest Bölgelerde uygulanmakta olan Kambiyo Rejimi nedir? Bakanlar Kurulu tarafından ödemelerin TL olarak yapılınasına karar verildiği haller dışında, Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemeler dövizle yapılmaktadır.
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER 1 3 Serbest Bölgelerde uygulanmakta olan çalışma güvenlik esasları nelerdir? ve sosyal Serbest bölgelerde, faaliyet gösterecek işyerlerinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı personel çalıştırılabilir. Serbest bölgelerde Türkiye Cumhuriyeti sosyal güvenlik mevzuatı hükümleri uygulanmaktadır. Serbest Bölgelere sağlanan teşvik unsurları ile avantajlar nelerdir? Serbest Bölgelerde faaliyet gösterecek işletmelere avantajlar ile belirli şartlar dahilindeki vergisel teşvikler şunlardır: sağlanan );> İşletmelerin kazançları üzerinden gelir veya kurumlar vergisi istisnası );> İstihdam edilen personelin ücretleri üzerinden gelir vergisi istisnası );> Gümrük Vergisi Muafiyeti );> Damga vergisi ve harç istisnası );> KDV istisnası );> Serbest Kar Transferi
14 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 ~ AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini ~ Eşitlik Prensibi ~ Zaman Kısıtlaması Bulunmaması ~ Orta ve Uzun Vadede Geleceği Planiayabilme İmkanı (Uzun Süreli Faaliyet Ruhsatları) ~ Diğer Avantajlar Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkanı Azaltılmış Bürokratik Prosedürler Stratejik Avantaj Uygun ve UcuzAltyapı İmkanı Tedarik Zinciri imkanlarından Yararlanma Olanağı "İşletmelerin kazançları üzerinden gelir veya kurumlar vergisi istisnası"nın mahiyeti nedir? Serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan kullanıcıların bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri
DEVLET TARAFINDAN SA OLANAN Dİ GER DESTEKLER 15 kazançları, Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin gerçekleşeceği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır. Üretim faaliyeti dışındaki konularda 06.02.2004 tarihinden önce Faaliyet Ruhsatı almış olan kullanıcıların Gelir veya Kurumlar Vergisi muafiyetleri, Ruhsat süresi sonuna kadar devam edecektir. Bu tarihten soma ve üretim faaliyeti dışındaki konular için düzenlenen Faaliyet Ruhsatları kapsamında ise kurumlar ve gelir vergisi muafiyeti söz konusu değildir. "İstihdam edilen personelin ücretleri üzerinden gelir vergisi istisnası"nın mahiyeti nedir? Serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85 'ini yurtdışına ihraç eden kullanıcıların istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler, Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin gerçekleşeceği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar gelir vergisinden muaf tutulmaktadır. "Gümrük Vergisi Muafiyeti"nin mahiyeti nedir? Serbest bölgelere getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da bu ülkelerde serbest dolaşımda bulunan malların yine Türkiye'ye ve AB üyesi ülkelere girişinde Gümrük Vergisi ödenmemektedir; zira söz konusu malların bu durumda "serbest dolaşımda bulunma"
16 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 statüleri değişmemektedir. Ayrıca üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgelere girişinde ve bu malların Türkiye ve AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi durumunda da Gümrük Vergisi ödenmez. Diğer taraftan, serbest bölgelerden Türkiye'ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen ve "serbest dalaşımda bulunma" statüsü olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi çerçevesinde belirtilen oranlar üzerinden Gümrük Vergisi ödenmek durumundadır. "Damga vergisi ve harç istisnası"nın mahiyeti nedir? Serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan tüm işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçlardan muaf tutulmaktadır. "Serbest Kar Transferi İmkanı"nın mahiyeti nedir? Serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerden elde edilecek kazanç ve gelirler, hiçbir izne tabi tutulmaksızın yurtdışına veya Türkiye'ye serbestçe transfer edilebilmektedir.
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER 1 7 Serbest Bölgelerde temin edilen "Serbest Dolaşım Belgeleri" nelerdir? Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye'de serbest dolaşımda bulunma statüsü kazanmış ürünlerin, doğrudan A.TR Belgesi düzenlenerek serbest bölgelerden AB ülkelerine gönderilmesi mümkündür. Üçüncü ülke menşeli ürünler ise, Ortak Gümrük Tarifesi çerçevesinde belirtilen oranlar üzerinden Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü' ne gümrükvergisi ödenerek serbest dolaşıma sokulduktan sonra, A. TR Belgesi düzenlenerek AB' ne gönderilebilmektedir. Serbest Bölgelerde uygulanmakta olan "Eşitlik Prensibi"nin mahiyeti nedir? Serbest bölgelere sağlanan teşvik unsurları ve avantajlardan yerli ve yabancı tüm işletmeler fark gözetmeksizin eşit olarak yarar landırılmaktadır. Serbest bölgelerde bulunan mallar için herhangi bir zaman kısıtlaması söz konusu mudur? Serbest bölgelerde mallar, herhangi bir süre kısıtlaması olmaksızın kalabilmektedir.
18 İSTANBUL TİCARET O D ASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 Serbest Bölgelerde faaliyette bulunmak için alınması gereken Faaliyet Ruhsatları hangi süreler için verilmektedir? Serbest Bölge Faaliyet Ruhsatları, farklı faaliyet ve yatırım mahiyetindeki kullanıcılara farklı süreler dahilinde verilmektedir: a. Hazır işyeri kiralayan "kiracı-kullanıcı" işletmeler için 15 yıl; b. Hazır işyeri kiralayan "üretici-kiracı-kullanıcı" işletmeler için 20 yıl; c. Kendi işyerini inşa eden "yatırımcı-kullanıcı" işletmeler için 30 yıl; d. Kendi ışyerını işletmeler için düzenlenmektedir. ınşa 45 eden yıl "üretici-yatırımcı-kullanıcı" süreli faaliyet ruhsatları Ayrıca yatırımcı-kullanıcı işletmelere, Hazine'nin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar kiralanabilmekte veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar intifak baldo tesis edilebilmektedir. Serbest Bölgelerin kullanıcılara sağladığı diğer avantajlar nelerdir? Serbest bölgelerin kullanıcı işletmelere sağladığı diğer avantajlar şunlardır:
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER 19 Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkanı: Serbest bölgeler ile diğer ülkeler arasında gerçekleştirilecek ticaret üzerinde hiçbir kısıtlama söz konusu değildir. Serbest bölgelerden Türkiye'ye yönelik mal satışına da, tüketim mallan ve riskli mallar dışında hiçbir kısıtlama uygulanmamaktadır. Azaltılmış Bürokratik Prosedürler: Serbest bölgelerde faaliyet ruhsatı başvuruları ve faaliyet süresince her türlü bürokratik işlem asgariye indirilmiştir. Stratejik Avantaj: Serbest bölgeler AB ve Orta Doğu pazarlarına yakın bölgelerde, Akdeniz, Ege ve Karadeniz' deki büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ağlarına, kültür, turizm ve eğlence merkezlerine yakın yerlerde kurulmuştur. Uygun ve Ucuz Altyapı İmkanı: Serbest bölgeler altyapı imkanları açısından gelişmiş ülkelerdeki benzerleri ile aynı standartıara sahiptir. Tedarik Zinciri İmkaniarından Yararlanma Olanağı: Serbest bölgeler özellikle ihracata dönük üretim yapan firmalara ara malı ve hammadde temininde dünya fiyatları ile kesintisiz tedarik imkanları sunmaktadır.
20 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 Serbest bölgelerde faaliyette bulunabilmek için işletmelerin takip etmesi gereken başvuru süreçleri ve aranan şartlar nelerdir? Serbest bölgelerde faaliyette bulunabilmek, başka bir deyişle "Kullanıcı İşletme" statüsü kazanabilmek için öncelikle "Faaliyet Ruhsatı" alınması gerekmektedir. Herhangi bir serbest bölgede faaliyette bulunmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin "Faaliyet Ruhsatı başvurularını, ''Faaliyet Ruhsatı Müracaat Fonnu" ile birlikte ilgili Serbest Bölge Müdürlüğü'ne yapmaları gerekecektir. Başvuru öncesinde ayrıca 5.000 $ olan Faaliyet Ruhsatı müracaat ücretinin de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde ki Serbest Bölgeler Özel Hesabı 'na yatırılmış olması gerekir. Başvurular doğrudan teslim şeklinde olabileceği gibi taahhütlü posta yoluyla da gerçekleştirilebilir. Faaliyet Ruhsatı başvuruları; müracaatçının talebi, faaliyet konusu, yatırım tutarı ve benzeri diğer hususlar tüm serbest bölgeler itibariyle göz önünde bulundurularak değerlendirilmektedir. Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü tarafından yapılan değerlendirme neticesinde müracaatı uygun bulunan ve Faaliyet Ruhsatı verilmesi kararlaştırılan işletmelere durum yazılı olarak bildirilir. Sözkonusu yazı ile müracaat sahibine kira veya satın alma sözleşmesi yapması için 30 günlük süre tanınır. Bu süre içerisinde sözleşmesini yapan müracaatçı, sözleşmeleri ilgili Serbest Bölge Müdürlüğü'ne onaylatarak bir örneğini Serbest Bölgeler Genel
DEVLET TARAFINDAN SAÖLANAN Dİ GER DESTEKLER 21 Müdürlüğü'ne gönderir. Sözkonusu gönderimi müteakip müracaatçı için Faaliyet Ruhsatı düzenlenir. Faaliyet Ruhsatı başvurusu esnasında istenen belgeler nelerdir? Faaliyet Ruhsatı başvurusu esnasında istenen belgeler şunlardır: ~ Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu ve bir fotokopisi, ~ Başvuru dilekçesi, ~ Müracaatçı ve serbest bölgede gerçekleştireceği faaliyet hakkında tanıtıcı bilgi, ~ İmza sahibinin yetki belgesi ve imza sirküleri ile (varsa) firma temsilcisinin yetki belgesi ve imza beyannamesi, ~ Müracaatçı firmanın kuruluş ilanı ile son sermaye ve ortaklık yapısının yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicil Gazeteleri ve Ticaret ve/veya Sanayi Odası kaydı (Yabancı firmalar için kendi ülkelerinde geçerli olan kuruluş belgesinin Türkiye'nin o ülkedeki temsilciliğine onaylı örneği) ~ Firmanın son 3 yıla ilişkin bilançosu, kar ve zarar cetveli, ~ Müracaat ücretinin Merkez Bankası 'na ya tırıldığını gösterir banka dekontunun aslı ve bir fotokopisi,
22 İSTANBUL TİCARET O D ASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 ~ (Varsa) Son 3 yılda Türkiye'ye getirilen döviz tutarını gösterir belge. Serbest Bölgelere sağlanan teşvikler hakkında detaylı bilgiye nereden ulaşılabilir? Serbest Bölgelere sağlanan teşvikler hakkında detaylı bilgilere Ekonomi Bakanlığı'nın www.ekonomi.gov.tr internet sitesinden ulaşılabilir. Ayrıca her bir serbest bölgenin internet sitelerinden de detaylı bilgilere ulaşılabilir. Ekonomi Bakanlığı 'nın internet sitesinde, Türkiye' de halihazırda faal olan serbest bölgelerin irtibat bilgilerini de içeren detaylı bir listesi bulunmaktadır. Ekonomi Bakanlığı İrtibat Bilgileri T.C. Ekonomi Bakanlığı İnönü Bulvan No:36 06510 Emek 1 ANKARA Tel: (3 12) 204 75 00 Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü e-posta: sbgm@dtm.gov.tr
ll. istihdam T esvikleri,
DEVLET TARAFINDAN SAÖLANAN Dİ GER DESTEKLER 25 Türkiye'de mevcut durumda sağlanan istihdam teşvikleri nelerdir? Türkiye' de mevcut dururnda birçok farklı istihdam teşviki sağlanmaktadır. Sözkonusu teşvikler doğrudan istihdarna yönelik olabileceği gibi, halihazırda yürürlükte olan diğer teşvik uygularnaları çerçevesinde sağlanan destek unsurlarından biri olarak da uygulanabilmektedir. Sözkonusu istihdam teşvikleri şu başlıklar altında toplanabilir: ı) ı 8 Yaşından Büyük Erkekler ile Kadınlar İçin İstihdam Teşviki 2) Özürlü İşçi Çalıştıran işvereniere Yönelik İstihdam Teşviki 3) Mevcut Teşvik 1 Destek Prograrnları Kapsamında Sağlanan İstihdam Destek Unsurları a. Yatırımlarda Devlet Yardımları Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği b. AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği c. KOSGEE Destekleri Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği d. İhracatta Devlet Yardımları Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği
26 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 e. Turizm Teşvik Kanunu Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği f. Kültür Yatırımları ve Girişimlerine Yönelik Teşvikler Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği 4) Diğer İstihdam Teşvikleri ı. Sigorta Primi İşveren Hissesinde 5 Puanlık İndirim ıı. 5084 Sayılı Kanun Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Teşviki Teşviki 1) 18 Yaşından Büyük Erkekler ile Kadınlar İçin İstihdam 18 Yaşından Büyük Erkekler ile Kadınlar İçin İstihdam Teşviki hangi mevzuat çerçevesinde düzenlenmektedir? 18 yaşından büyük erkek ve kadınların istihdamına yönelik teşvikler, 13/2/20 ll tarihinde yürürlüğe giren 61 ll Sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" ile birlikte, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na eklenen Geçici 10. Madde çerçevesinde yürürlüğe konulmuştur.
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER 2 7 18-29 yaş arası erkekler ile 18 yaşından büyük kadınların istihdamma yönelik olarak 4447 sayılı Kanun çerçevesinde sağlanan teşvik unsurlan nelerdir? 31/12/2015 tarihine kadar geçerli olmak kaydıyla, 1/3/2011 tarihinden itibaren işe alınan 1 8-29 yaş arası erkek ve 18 yaşından büyük kadın sigortalıların sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutar, a. Mesleki yeterlilik belgesi sahipleri için 48 ay süreyle, b. Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi veya Türkiye İş Kurumu'nca düzenlenen işgücü yetiştirme kurslarını bitirenler için 36 ay süreyle, c. Yukarıda belirtilen belge ve niteliklere sahip olmayanlar için 24 ay süreyle İşsizlik Fonu'ndan karşılanmaktadır. a. ve b. bentleri kapsamına girenierin Türkiye İş Kurumu'na kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde, teşvik süresi ilave olarak 6 ay uzatılmaktadır. Sözkonusu sigortalıların hiçbir belgeye sahip olmamaları, ancak Türkiye İş Kurumu'na kayıtlı olmalan halinde ise teşvik süresi 6 ay olarak uygulanmaktadır.
28 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 29 yaşından büyük erkeklerin istihdamına yönelik olarak 4447 sayılı Kanun çerçevesinde sağlanan teşvik unsurları nelerdir? 31/12/2015 tarihine kadar geçerli olmak kaydıyla, 1/3/2011 tarihinden itibaren işe alınan 29 yaşından büyük erkek sigartahların sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutar, a. Mesleki yeterlilik belgesi sahipleri için 24 ay süreyle, b. Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi veya Türkiye İş Kurumu'nca düzenlenen işgücü yetiştirme kurslarını bitirenler için 24 ay süreyle, İşsizlik Fonu'ndan karşılanmaktadır. Bu sigartahların Türkiye İş Kurumu'na kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde, teşvik süresi ilave olarak 6 ay uzatılmaktadır. Sözkonusu sigortalıların hiçbir belgeye sahip olmamaları, ancak Türkiye İş Kurumu'na kayıtlı olmaları halinde ise teşvik süresi 6 ay olarak uygulanmaktadır.
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN DİGER DESTEKLER 29 2) Özürlü İşçi Çalıştıran İşveren/ere Yönelik İstihdam Teşviki Özürlü işçi çalıştıran işvereniere yönelik istihdam teşviki hangi mevzuat çerçevesinde düzenlenmektedir? Özürlü istihdamına yönelik teşvikler "485 7 Sayılı İş Kanunu''nun 30. maddesi tarafından düzenlenmektedir. 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 30. maddesi gereği işverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3, kamu işyerlerinde ise %4 özürlü işçiyi çalıştırınakla yükümlüdürler. Özürlü işçi istihdamına sağlanan teşvik unsurları nelerdir? Özel sektör işverenlerince, bu kapsamda çalıştırılan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi özürlü sigortalılar ile 5378 sayılı Kanun'un 14. Maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, prim e esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerine ait işveren hisselerinin% 100 'ü Hazine tarafından karşılanmaktadır. Ancak, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran işverenler ile yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin, bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prim e esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin %50'si de Hazine tarafından karşılanmaktadır.
30 İSTANBUL TİCARET O D ASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBER! SER1Sİ 6 3) Mevcut Teşvik 1 Destek Programları Kapsamında Sağlanan İstihdam Destek Unsurları a. Yatırımlarda Devlet Yardımları Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği Yatırımlarda Devlet Yardımları çerçevesinde istihdama yönelik olarak ne tür bir destek sağlanmaktadır? Yatırımlarda Devlet Yardımları çerçevesinde gerçekleştirilecek teşvik belgeli yatırımlara, diğer teşvik unsurlarının yanı sıra "Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği" sağlanmaktadır. "Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği"nin mahiyeti, oran ve süreleri nelerdir? "Bölgesel Teşvik Uygulamalan Kapsamında Değerlendirilen Yatırımlar"da, "Yatırım Tamamlama Vizesi" yapılmış Teşvik Belgesi 'nde kayıtlı istihdam seviyesini aşmamak kaydıyla; ~ Komple yeni yatırımlarda, Teşvik Belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan, ~ Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son 6 aylık
DEVLET TARAFINDAN SA OLANAN Dİ GER DESTEKLER 3 1 dönemde Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'ne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave edilen istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Hazine tarafından karşılanmaktadır. Sözkonusu desteğin uygulanma süreleri, bölge bazında şu şekildedir: (31.12.2011 tarihine kadar başlanılacak yatırımlar için) Bölgeler 1. BÖLGE 2 yıl 2. BÖLGE 3 yıl 3.BÖLGE 5 yıl 4. BÖLGE 7 yıl (01.01.2012 tarihi itibariyle başlanzlacakyatzrzmlar için) Bölgeler 1. BÖLGE - 2. BÖLGE - 3. BÖLGE 3 yıl 4. BÖLGE 5 yıl
3 2 İSTANBUL TİCARET O D ASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 "Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği"nde destek üst limiti söz konusu mudur? Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği'nde, toplam destek tutarının üst limiti, sabit yatırım tutarının; >- 1. Bölge'de %6'sı, >- 2. Bölge'de %8'i, >- 3. Bölge'de %10'u, >- 4. Bölge'de %14'ü olarak uygulanmaktadır. KOBİ'ler tarafindan gerçekleştirilecek yatırımlara uygulanacak destek üst limitlerinde ise, yukarıdaki oranlar 5 'er puan artırılmaktadır. "Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği"nden faydalanabilmek için aranan şartlar nelerdir? Sigorta Primi İşveren için, işverenlerin; Hissesi Desteği 'nden yararlanabilmek >- Çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili aylık prım ve hizmet belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumu'na yasal süresi içerisinde iletmeleri, ve
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN D İd ER DESTEKLER 3 3 ~ Sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin, sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile işveren hissesinin Hazine Müsteşarlığı tarafından karşılanmayan kısmını ödemiş olmaları gerekmektedir. Primleringeçödenmesidurumundaise,HazineMüsteşarlığı'ndan Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı işverenden tahsil edilmektedir. Ayrıca, bu destekten yararlanabilmek için yatırımcıların; ~ Sosyal Güvenlik Kurumu'na muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmaması, eğer varsa tecil ve taksitlendirilmiş olması veya yapılandırılmış ise yapılandırmanın bozulmamış olması; ~ Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine vadesi geçmış borcunun bulunmadığının, müracaat tarihinden önceki 1 5 gün içerisinde SGK tarafından tespit edilmiş olması gerekmektedir.
34 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 b. AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde istihdama yönelik ne tür destekler sağlanmaktadır? Sözkonusu kanun çerçevesinde, AR -GE ve yenilik faaliyetlerine yönelik istihdam edilecek personele, )o> Gelir Vergisi Stopaj ı Teşviki )o> Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği sağlanmaktadır. Gelir Vergisi Stopaj ı Teşviki'nin mahiyeti nedir? Gelir Vergisi Stopaj ı Teşviki çerçevesinde; )o> AR -GE Merkezleri, )o> Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, )o> Teknogirişirn Sermayesi İşletmeleri, )o> TEKMER'ler,
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER 3 5 ~ Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından ve uluslararası fonlarca desteklenen veya TÜBİTAK tarafından yürütülen AR-GE Projeleri'nde istihdam edilecek AR-GE Personeli ile destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için %90'ı. diğerleri için %80'i gelir vergisi istisnasına tabidir. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki çerçevesinde destek personeli ile ilgili herhangi bir kısıtlama var mıdır? Gelir vergisi istisnasından yararlanacak destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı AR-GE personelinin sayısının %10'unu aşamaz. Aşması halinde ise, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere istisna uygulanmaktadır. Brüt ücretierin aynı olması durumunda ise, gelir vergisi istisnası uygulanacak destek personeli işverence belirlenecektir. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki'nden yararlanmak için hangi kuruma ve hangi belgelerle birlikte başvurulmalıdır? Teşvik uygulamasında istisna, AR-GE ve yenilik faaliyeti kapsamında çalışmaya ilişkin ücret matralıma uygulanır ve sadece vergiye tabi ücret üzerinden tevkif edilen tutar muhtasar beyannameye yansıtılır. Muhtasar beyanname ekinde, istisnadan yaradandırılan
36 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 ücretlilere ilişkin olarak içeriği Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek olan bildirim işverenlerce doldurulmalı ve bağlı bulunulan vergi dairesine verilmelidir. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği'nin mahiyeti nedir? Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği çerçevesinde; ~ AR-GE Merkezleri, ~ Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, ~ Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri, ~ TEKMER'ler, ~ Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından ve uluslararası fonlarca desteklenen veya TÜBİTAK tarafından yürütülenar-ge Projeleri'nde istihdam edilecekar-ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde edecekleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin %50'si, her bir çalışan için 5 yıl süreyle Devlet tarafından karşılanmaktadır.
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER 3 7 Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği çerçevesinde destek personeli ile ilgili herhangi bir kısıtlama var mıdır? İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı AR GE personelinin sayısının %10'unu aşamaz. Aşması halinde ise, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere istisna uygulanmaktadır. Brüt ücretierin aynı olması durumunda ise, gelir vergisi istisnası uygulanacak destek personeli işverence belirlenecektir. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği'nden yararlanabilmek için hangi kuruma ve hangi belgelerle birlikte başvurulmalıdır? ıçın; Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilmesi ~ Teknoloji Merkezi İşletmeleri 'nin TEKMER Müdürlüğü'nden, ~ Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından desteklenen AR-GE ve Yenilik Projeleri'nde desteği veren kamu kurunılkuruluşu veya kanunla kurulan vakıftan, ~ Uluslararası fonlarcadesteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülenar-ge ve Yenilik Projeleri için TÜBİTAK'tan,
3 8 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 ~ AR-GE Merkezleri ile Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan, ~ Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri için merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden, ~ Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ücreti gelir vergisinden istisna tutulan personel çalıştıran işverenlerin, sigortalının bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetlemekle yükümlü yönetici şirketten alacakları belgeyle işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Sigorta Müdürlüğü'ne yazılı olarak müracaat etmeleri gerekecektir. c. KOSGEB Destekleri Çerçevesinde Sağlanan İstihdam Desteği KOSGEB tarafından destek sağlanmaktadır? istihdama yönelik olarak ne tür bir KOSGEB tarafından yürütülmekte olan "Genel Destek Programı" çerçevesinde, KOBİ'lere "Nitelikli Eleman İstihdam Desteği" sağlanmaktadır.
DEVLET TARAFINDAN SAGLANAN Dİ GER DESTEKLER 3 9 "Nitelikli Eleman İstihdam Desteği"nin kapsamı nedir? Bu destek, en az 4 yıllık eğitim veren fakülte veya yüksekokul mezunu yeni eleman istihdamı için verilmektedir. İstihdam edilecek nitelikli elemanın, destek başvuru tarihi itibariyle son bir ay içerisinde işe girmiş olması veya tamamen yeni istihdam ediliyor olması gerekmektedir. Emekliler, yabancı uyruklular, işletme sahibi veya ortakları ile bu kişilerin ana, baba, eş ve çocukları bu destekten yararlanamazlar. "Nitelikli Eleman İstihdam Desteği" çerçevesinde uygulanmakta olan destek oranları ne kadardır? Nitelikli Eleman İstihdam Desteği 'nde destek oranları, "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı" çerçevesinde belirlenmiş olan, ~ 1. ve 2. Bölgelerde %50, ~ 3. ve 4. Bölgelerde %60 olarak uygulanmaktadır.
40 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 6 "Nitelikli Eleman İstihdam Desteği" çerçevesinde uygulanmakta olan destek üst limiti ne kadardır? KOSGEB aylık destek üst limiti, istihdam edilecek her bir eleman için net ücret üzerinden hesaplanmaktadır ve 1.500 TL'yi aşamaz. Asgari geçim indirimi net ücrete dahil edilmemektedir. İşletmeler destek üst limiti dahilinde birden fazla nitelikli eleman çalıştırabilir. Program süresince bu desteğin olarak belirlenmiştir. üst limiti toplam 20.000 TL "Nitelikli Eleman Desteği"nde başvuru, destek ödeme süreçleri ne şekildedir? değerlendirme ve Destekten yararlanmak isteyen işletme, "Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Başvuru Formu" ve eki belgeler ile ilgili K OSGEB Hizmet Merkezi'ne başvurmalıdır. Sözkonusu formlar KOSGEB'in www.kosgeb.gov.tr adresinden edinilebilir. Başvurusu kabul edilen işletme, uygun bulunan başvuroya ilişkin hizmet alımını gerçekleştirerek "Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Ödeme Talep Formu" ve eki belgeleri K OSGEB Hizmet Merkezi'ne sunmalıdır. Sözkonusu formlar KOSGEB'in www.kosgeb.gov.tr adresinden edinilebilir.