Amasya Kent Konseyi Ulusal Yaşlanma Şurası 22-23 Ekim 2011 Moderatör:Prof. Dr. Füsun Yarış Raportör:Dr. Ayşenur Alper Gürz Sekreter:Ögr. Gör. Emine Saatcı
1-YAŞLANMA SÜRECİNDE SİZCE YEREL YÖNETİMLERİN ROLÜ Katılımcılarımız: Kocaeli Sancaktepe Yalova Gebze -Sedat Yücel - İsmail Karabiber -Seyfettin Kızıl -Hasan Soygüzel -İbrahim Güngör -E. Esat Ural
Kocaeli: Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yerel yönetimlerin gücü artmaktadır, burada gücü artan yerel yönetimlerin bu konuda insiyatifleri ve mevzuatta düzenleme ile sorumlulukları artmalıdır. Kentin hafızası olarak yaşlılara değer verilmelidir. İnsani gelişmişlik indeksleri arasına yaşlılıkla ilgili maddeler eklenmelidir.
Sancaktepe: Öncelikli olarak yerel yönetimler yaşlanma sürecinde yaşlı nüfusun her türlü hizmetlerden, sosyal aktivitelerden faydalanmasını sağlanmalıdır. Sancaktepe Kent Konseyi bu amaçla Sancaktepe Emekliler Meclisi ni kurmuştur. Bu meclis 38 yaş ve üzerini kapsamaktadır (Türkiye deki şartlar çerçevesinde bu yaş belirlenmiştir).
Sancaktepe de yerel yönetim tarafından spor etkinlikleri, evde bakım-kuaförlük gibi hizmetler sağlanmaktadır. Emekliler vakfı ve fonu kurularak maddi katkılar sağlanması planlanmıştır. Sancaktepe de farklı bir uygulama olarak sevgi kart uygulaması vardır.
Yalova: Yalova temsilcimiz tarafından; Yaşlı dostu olmanın yerel yönetimlerin gündeminde olmadığı ve bu konuda projelerin de bulunmadığı, Belediyelerin stratejik hedeflerinde yaşlılık olmadığından kaynak da ayrılmadığı ve dolayısıyla hizmet de olmadığı, Yapılan çalışmaların gönüllülük esasına dayandığı belirtilmiştir.
Yerel ve ulusal ölçekte faaliyetler başlatılması, (konferanslar-çalışmalar ve benzeri). Sağlıklı Yaşlanma İçin İlkeler Sözleşmesi hazırlanması Bu yaşlılık projesinin spot olarak öne çıkmasını sağlamamız gerektiği vurgulanmıştır.
Gebze: Öncelikle Yaşlılık ve Bakım Yerel Yönetim Başkanlarının aklında sosyal bir proje olarak değil görev olarak yer almalıdır. Bu projelere maddi ve manevi kaynak aktarılabilmesi için belediyeler bu konuda kaynak aktarımında yetersiz kalabilmektedir. Bu yüzden yerel yönetimler ile üniversiteler görev almalıdır.
2)YAŞLANMA SÜRECİNDE KENTLERDE HALKIN VE SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNİN KATILIMINI ARTTIRMA Çalışma Grubumuzu oluşturan illlerin sosyoekonomik bakımdan gelişmiş iller olduğu ve farkındalık düzeyinin yüksek olduğu ifade edilmiştir. İllerde yaşlanma süreci ve sağlanabilecek hizmetler ile ilgili sivil toplum örgütleri aktif olarak yer almakta, yerel yönetimler ile birlikte gönüllü projelerini hayata geçirmektedir.
Sancaktepe de emekliler meclisi kurulmuş olup yaşlanma süreci ile ilgili iki panel, bir konferans çalışması yapılmıştır. Bu konferans ve panellerde dün ve bugün yapmış olduğumuz odak grup çalışmaları benzeri çalışmalar yapılıp emekliler meclisinde değerlendirilmiştir.
3)YAŞLI VE ENGELLİ BAKIMINDAN İLİNİZDEKİ HİZMETLER YAŞLI BAKIMI VE HİZMETLERİNİ SUNACAK PERSONELİN EĞİTİMİ Bu faaliyetler grubumuz illerinde büyük ölçüde gönüllüler ile yürütülmektedir. Mevcut personel de, idari görevlerde yer aldığı için personelin bu konuda eğitimi söz konusu değildir.
4)YAŞLANMA SÜRECİNDE GÖNÜLLÜ PROJELERİNİN TEŞVİKİ Grubumuz illerinde emekli evleri bulunmaktadır. Emekli evleri, gelenlerin sosyal faaliyetlerini desteklemekte ve faaliyetleri için uygun ortam sağlamaktadır. Gönüllü çalışmalarda mutlaka yaşlı insanlar ile gençlerin bir araya getirilmesi gerektiği konusunda fikir birliğine varılmıştır. Gençler ile yaşlıların bir araya gelmesi, toplumsal farkındalığı arttıracağı gibi yaşlı nüfusa bakış açısını değiştirecek çalışmaların önünü açacaktır.
5)İLİNİZDE YAŞLI SAĞLIĞI VE YAŞLANMAYA YÖNELİK MEVCUT DURUM Yaşlı nüfus ile ilgili kamu kurumlarındaki (Sağlık İl müd. gibi) mevcut verilerin süzülmesi ya da işlenilmesi ile ilgili belediye ve kent konseyinin çalışmaları yoktur. Yalova da kalp hastalıkları ve diabet ile ilgili veri hazırlama-eğitim-tedavi- hizmetleri ile ilgili bir çalışma yapıldığını belirtmeliyiz.
Bir de grubumuz illerinin özellikle belirttiği bir nokta da; yaşlı sağlığı, yaşlanmaya yönelik işlemlerin takibinin yapılmadığıdır. Grubun genel görüşü; yaşlı nüfusa sağlık tarama ve takip hizmetleri açısından yeterli özenin gösterilmediği yönündedir.
6)İLİNİZDE KENT KONSEYLERİNİN VE BELEDİYELERİN YAŞLIYA YÖNELİK HİZMETLERİNDE MEVCUT DURUM Kocaeli, Yalova, Gebze ve Sancaktepe de yaşlı nüfus için huzurevleri ve emekli evleri bulunmaktadır. Bu huzurevlerinde her ay şehrin ileri gelenlerinin de katılımı ile gerçekleştirilen ziyaretler, yemekli toplantılar düzenlenmektedir. Yalova ise bir noktada bu şehirlerden ayrılmaktadır.
Yalova hem bir emekli şehri hem de sosyoekonomik olarak gelişmiş bir kent olarak huzur evinin yanı sıra belediyenin yürüttüğü bir sosyal destek programı oluşturmuştur. Bu program çerçevesinde her mahallede hizmet ofisleri ve ofis koordinatörleri mevcut olup kişinin ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetlerine ulaşım, fatura ödeme, kamu kurumlarındaki işlemlerinin gerçekleştirilmesi vb. konularda yaşlı nüfusa yardımcı olunmaktadır.
7)YAŞLANMA SÜRECİNİN SAĞLIKLI YÖNETİMİNDE, İLİNİZDE VE ULUSAL DÜZEYDE ÖNGÖRÜLEBİLECEK MODEL VE STRATEJİK PLANLAMA Grubu oluşturan illerin konu ile ilgili mevcut model ve stratejik planı olmamakla birlikte genel görüş Ulusal Strateji Planının Hazırlanması gerektiği yönündedir. Öncelikle profil ile ilgili bir çalışma yapılarak elde edilen verilerle Ulusal Strateji Planının hazırlanarak devamında bu planlara uygun yerel eylem planları oluşturulmalıdır. Bu çalışmalar/planlamalar Üniversiteler-İl Sağlık Müdürlükleri ile koordineli olarak yürütülebilir.
8)İLİNİZDE YAŞLI VE ENGELLİ TURİZMİ MEVCUT DURUM TESPİTİ Henüz yaygın olmamakla birlikte Yalova ilinde yaşlılık turizmi var denilebilir. Bölgede yalnızca Yalova ilinde sağlık turizmi gelişen bir sektör ve bu çerçevede özellikle kaplıcalar dikkat çekmektedir. Bazı ülkelerde sosyal güvenlik kurumları kaplıca hizmetlerini sağlık harcaması olarak kabul edilerek karşılamaktadır. Ülkemizde bu hizmetler ancak heyet raporu ile nadiren karşılanmaktadır.
Öneriler; Bölgede küresel ortaklıklara uygun kamu kurum ve STKların varlığı bir fırsat olup, değerlendirilerek ulusal çalışmalar yapılmalıdır. Ulusal çaplı bir araştırma projesi yapılarak, toplumdaki yaşlıların işlevsel durumlarının tespiti ve buna yönelik strateji belirlenmelidir. Her bölgenin kendi çözümünü üretmesi sağlanmalıdır.
Sonuç ; Bölgedeki iller sosyo-ekonomik olarak gelişmiş iller olup, yaşlı dostu kent olarak farkındalık yaratmışlardır. Ancak yerel yönetimlerin üniversiteler tarafından desteklenmesini ve konunun yasal olarak düzenlenmesini talep etmektedirler.